MÁIS ALÁ DO PROPIO SUBSTANTIVO

              Xa pode rebentar o mundo politicamente falando, que non penso escribir hoxe sobre corruptos. Xa poden estoupar os pavillóns deportivamente falando, que non penso escribir sobre a mundial de baloncesto. Hoxe toca o gran evento, o gran acontecemento que se iniciou o pasado sábado no concello de Baños de Molgas, as Novenas dos Milagros. Poida que para moitos lectores deste xornal o de gran acontecemento lles resulta demasiado grande, demasiado pomposo. Pero para os que somos da contorna de Molgas aínda é algo máis que gran acontecemento, é algo que case non ten nome, ou se o ten chega con dicir: as Novenas, a secas. Con dicir as Novenas chega para que un sentimento (aínda que non se sexa católico ou relixioso) se instale na ansiedade desa persoa que está desexando que chegue o día 30 de agosto. E así ano tras ano. Para uns, dicir Novenas é dicir Rosario das Antorchas o día 7 pola noite. Para outros, é dicir o día 8 (tamén así de simple: día 8, e non día da Virxe, ou día grande, etc.). Para uns cantos máis, é dicir as ceas nos toldos ou o xantar do día 8 por entre os piñeiros. Mais para a gran maioría da xente da comarca, dicir as Novenas é soñar co desexo duns días nos que a vida nos cambia un chisco ou un moito pola devoción a un lugar, a un santuario, a unha Virxe, a un acontecemento que vai máis alá do propio substantivo.

NON HAI MANEIRA!

               Sol. Nubes. Nubes brancas. Coma se foran de algodón, pero non son de algodón. Son de cristais de neve, de pingas de auga. Unha nena que baixa pola beirarrúa cuns apuntes na man. Unhas palabras en castelán que se oen na distancia. Cada vez máis castelán nesta terra galega. Cada vez máis palabras inglesas nesta terra galega e neste país español. Disto non se queixan para nada os de Galicia Bilingüe. Normal; xa teñen o seu bilingüismo: castelán e inglés. Unha neniña que empeza a berrar e que solta as súas primeiras palabras. Tamén en castelán, claro. A súa nai, aínda moza, fálalle en castelán. Home claro! A ver se vai pensar que penso eu que é de pobo. En algúns casos, a categoría demóstrase falando. E non é o mesmo falar en galego que facelo en castelán. Vaiche boa! O castelán seica enxalza. O galego, como non, atrasa. Algunha nube negra. Pero sigue o sol. E sigue a alteración nas miñas entrañas. Porque o castelán (cun acento galego que tumba) méteseme no cerebelo. En galego, please! Non hai maneira!

FACER O MONO

               Ás catro e cinco da tarde non é unha boa hora para andar baixo o sol en pleno verán. Pero os hai que andan. Uns lendo, outros correndo, algúns paseando e algún que outro incluso pintando o mono. Somos moi amigos de facer o mono. E o caso é que o facemos sabendo que facemos o mono. Non nos importa realizar accións ridículas ou presumir de actitudes estúpidas. Por exemplo, hai políticos que soltan discursos con tal convicción para conquistar á xente que desde as primeiras palabras que cospen pola súa boca sabemos xa que están mentindo descaradamente. Pero eles, nada, seguen ó seu e ata axitan os brazos para darlle máis forza, máis ímpeto ás súas verbas. “Nótase que senten o que digo”, pensa que pensamos. Pero o que realmente estamos pensando é que actúa peor ca un mono. Por exemplo, hai xente que se inmisce en todas as conversacións para que pensemos que están ó día, para que lle demos altura á súa bagaxe intelectual. Mais xa na primeira frase esnáfranse desde o último chanzo e caen dando volta coma monos que son. Ás catro e cinco da tarde o mellor é durmir a sesta, home.

OS PIORNOS DA MEMORIA

 

               Tempo de mallar o pan, sen sementalo. Tempo de facer as medas, sen ter os mollos. Tempo de correr por entre os piornos da memoria. Oitocentas oitenta e dúas pingas de orballo que caen sobre a novela que ningún escritor escribiu. Ata para escribir hai que saber rimar o cheiro co loureiro, o feixe co sedeño e o ruído co silencio. Tempo de acocharse nos recantos escuros dos outeiros e entre os ruxerruxes dos pombos que voan a ceo aberto. Mil seiscentos cincuenta e catro grans de millo que caen sobre os regos que nunca se araron. Para que os merlos, e as pegas, e os corvos, e os gaios peiteen gran a gran e sacien o bandullo. Entre os piornos da memoria pasa o tempo e loce a miseria na cara do labrego que cava patacas sen ter ningunha herba, que colleita froitos que nunca sementou. Tan só algunhas leiras deixan que o aradiño de pau abra os sucos da nostalxia e para que as malas herbas sequen coa conciencia dun herbicida que ninguén cuspiu. Tempo de vivir nos piornos da memoria.

DÚAS ALEMÁS, DISTINTAS FACTURAS

              Hai uns días unha peregrina alemá perdeuse por Fisterra cando estaba realizando o Camiño de Santiago entre esa localidade e Muxía, e a Xunta, como non, montou un dispositivo de busca que acabou na factura final: 4.600 euros que lle quere cobrar á desorientada rapaza. Hai uns días anunciouse que a que leva os pantalóns en Europa, ou sexa, a tamén alemá Angela Merkel realizaría un cacho do peregrino Camiño. Ná!, tan só uns seis quilómetros. Pero seguro que eses seis quilómetros sairán por un ollo da cara (perdón, polos dous) que non llos cobrarán a Merkel, senón que apandaremos todos coa excelsa comitiva. En principio, cando escribo isto, xa se lle fixo un lavado de cara a eses seis quilómetros e cando isto mesmo pase por diante dos teus ollos, lector, imaxina todo o que se armou onte ante a comitiva da gran xefa aria, do señor presidente de España e do señor presidente deste noso país. Resumindo; que a nosa Xunta sáltalle na aña a unha pobre rapaza que se perdeu porque as sinalizacións da gran ruta peregrina brillan pola súa ausencia e a mesma Xunta sáltanos na aña a nós porque en seis quilómetros de percorrido esculpíronse, quedaron marcadas as impoñentes, marabillosas, xermánicas pisadas da señora Merkel e dos adláteres que a acompañaban.Dúas alemás, distintas facturas.

AI A INFANCIA!

               Sento na cadeira. Penso no inferno. Por que non? Por que hai que pensar en cousas boas se a maioría dos mortais estamos no limbo? Vexo pasar un coche e digo “aí vai un coche”. Porque ás veces vexo ben e tamén sei pensar. Zumba o aire e as follas dos plataneiros bambean. O aire, se se pon, fai e desfai á súa maneira. Pouquiñas cousas hai que se lle resistan. Raño a cabeza porque me pica e mordo unha uña porque non sei cómo regar a herba do parque. É verdade!, con pingas de auga! Xa sabía eu que ás veces sei pensar. Quito os anteollos e refrego os ollos. Ai, quen puidera unha sestiña! Un home senta diante miña. Ten o pelo moi curto. Cruza os pés por debaixo da cadeira. Unha moza aparca e cruza a rúa e o pequeno parque. Tamén senta nunha cadeira e, faltaría máis, manipula no móbil. Hoxe non somos ninguén sen os móbiles. Co bonito que era antes: lanzabamos un berro desde o alto da Chaira e oíase máis alá da Regueira das Perdices. Agora si acabo de pensar en cousas boas. Na infancia. Ai a infancia!

DESPOIS DA TEMPESTADE...

               Déixate levar polo ruxerruxe dun suspiro e os tics nerviosos da esperanza volverán ser donos da felicidade completa. Veña, anímate, bótalle a perna por enriba e acouga na espera da súa reacción. Silencio na tarde. O tempo pasa a modiño e os pensamentos tamén flúen con calma. Non hai rexeitamento. Non hai movementos bruscos. Tan só o axóuxere dos suspiros flota na ansiedade romántica, logo duns días de treboada. Despois da tempestade chega a calma.

               Déixate levar polo amor que sentes e plántalle catro bicos neses beizos que se abren pouco a pouco ante o ímpeto da ansiedade. Sorrille. Aloumíñaa. E que as caricias suavicen a súa pel coma unha pinga de orballo nunha mañá fresca. O tempo detén os lóstregos e deixa asomar polo horizonte uns raios que se reflicten nas meniñas dos seus ollos, nas meniñas dos teus ollos. Hai amores que se enchoupan de felicidade para secar, agora, ó sol con catro raios de nostalxia.

DOUS OUTEIROS

               Calisto Formoso De Dios contempla os outeiros desde a distancia. Dous outeiros. Fáciles de contar. Pero el ten que facelo cos dedos. Ten a mentalidade dun neno aínda que é un mozo feito e dereito. É guapo. É moreno. Deixa escapar un sorriso enorme porque acaba de ver pasar un camión dos bombeiros. Aínda que só leva as luces postas, Calisto Formoso empeza a oulear imitando as sirenas do camión. E rí. Volve contar de novo os outeiros e volve a facelo cos dedos. Alégrase de que sigan sendo dous. Nin aumentaron, nin diminuíron. Déixase caer sobre a herba do parque e agora os seus ollos contemplan o ceo azul bañado cunhas pequenas nubes brancas. Pouco a pouco péchanselle os ollos. Semella que ten sono. Pero non dorme. Tan só disimula. Sabe moi ben facerse o durmido. Para que non o moleste moito a súa nai; sempre lle anda con fai isto ou aquilo. Despois de todo, Calisto Formoso De Dios ten algo máis da mentalidade que se lle supón. Ergue do chan e dille adeus ós dous outeiros.

RIR PARA NON CHORAR

               Case todos os deputados ourensáns do Partido Popular ganan máis que no 2011. Así de rápido e de sinxelo o lin nun xornal hai uns días. E para moitos lectores, isto será algo normal. A ver!, en tres anos, mira ti, todo o que sobe a vida… e tamén nos subiu o traballo. Enténdese que se soben os soldos deberían de subir tamén os quefaceres, as tarefas das súas señorías, ou sexa, as manipulacións nos móbiles, as cabezadas nos escanos, os insultos nas cámaras, o rodete que meten nas decisións. Ganan máis que no 2011. A partir de aí (incluso moito máis antes), ós funcionarios nos conxelaron o soldo e, para máis aquel, nolo baixaron. Certo, tamén é verdade: tomamos máis cafés, lemos moitos máis periódicos, polo que nos fai falta máis tempo para tomalos e para lelos, a maiores de que ós periódicos, como non lles afectou a crise, aumentaron as súas páxinas, o seu contido. Pero alguén pensou porque tal ou cal deputado toma certas medidas? Non sería porque detrás desas decisións hai uns traballos de campo ou prácticos que realizaron uns funcionarios ou uns encargados de a pé? A maioría das veces as súas señorías tan só poñen a cara, e por iso aumentan o seu soldo porque nas súas frontes non lles colle tanto suor. Rir para non chorar. Rin eles, choramos os demais.

PARA DESVIAR A ATENCIÓN

               Oio desde lonxe a noticia que está dando a televisión: que se manteñen os catro meses de sanción a Luis Suárez polo asalto de can que lle fixo a Chiellini. A ver, son o primeiro que dixen que, ó ser reincidente, ó ser a terceira vez que mordía, tan só había dúas opcións para el: poñerlle un bozo ou metelo nunha canceira. Pero xa que non o retiran do fútbol, tampouco poden deixar o asunto a medias. Por moito castigo que lle metan penso que vai seguir reincidindo. Entón dá igual que morda no primeiro partido ca no mes de xaneiro. Así é que, ó pobre, collérono coma chibo expiatorio da ineptitude da FIFA. A proba está en que ata os máis acérrimos inimigos de Suárez confesan que é unha esaxeración a sanción. Unha vez máis demóstrase que os que teñen o poder toman decisións esperpénticas para que se falen delas e así non se lles preste atención ás súas propias xestións. Ó non saber dirixir ben un gran organismo, o mellor é desviar a atención do mesmo con decisións absurdas.

UN ACTO ESTÚPIDO E TRAPALLEIRO

              Vivimos nun pais esperpéntico. Certo, xa o dixera Valle-Inclán… que tamén era galego. É que a nosa terra produce do que non hai. Un día atopeime cunha foto realmente espléndida: o asfaltado dunha estrada. O asfaltado? Aí estaba o esperpento; un cacho da estrada estaba sen asfaltar. Non, non había ningún obstáculo que impedise o acondicionamento dese cacho. Perdón, si había tal obstáculo… que á beira estaba a casa dun concelleiro do BNG de Sobrado dos Monxes. Agora mesmo empezo a pensar se e vez de esperpento era unha retranca do pillín do alcalde do PP. Hai que ter imaxinación e inventiva para deixar aquel cacho da estrada AC-934 sen acondicionar. “Ai si, ti es dos contrarios, toma fochancas!”. Polo que se ve, algúns amosan a súa mala uva, a súa xenreira con actos estúpidos e trapalleiros. Estúpido por mesturar a política cun ben para todo o pobo e trapalleiro porque a estrada queda… como unha trapallada feita.

BAIXO NINGÚN CONCEPTO

                “A agonía de dúas horas dun reo reabre o debate sobre a inxección letal en Estados Unidos”. Claro, moitos pensarán no recluso e simplemente verán a un home que cometeu un asasinato e que, aínda que non mereza ese final, pois xa está, que se lle vai facer. Eu penso nesa agonía de dúas horas. Imaxino os espasmos do home, as pateaduras, as boqueadas, os xestos da cara e o que farían eses ollos. Antes de nada, vaia por diante a miña sentencia: non son partidario da pena de morte. Baixo ningún concepto. Non lle vexo que solucione nada. Desde secula seculorum hai pena de morte en moitos Estados ianquis e desde secula seculorum, neses mesmos Estados, seguen os asasinatos e creo que incluso aumentaron. Entendo a dor familiar da vítima e, por suposto, o desexo de ver ó asasino morto; pero, e despois que?, resucitou a vítima?, calmou a dor da familia? E se a morte é agónica... non sei, é coma rebaixarse á categoría do criminal. Creo que hai outros castigos cos que maltratar a conciencia do condenado sen ser a propia morte.

 

               Café Perla 6 de Ourense. Martes, 12 de agosto de 2014

DÚAS HORAS DE CALMA

               Tantas voltas. Tantas reviravoltas. Tantas viaxes. Tantos bulebules. Como botaba todo iso de menos! Queixábame das présas e dos aparcamentos, pero eu ben sei que cando me ferve o sangue é cando máis espelido ando. E por fin volve toda esa ladaíña de voltas e viaxes e présas e cabreos e angustias! Por fin un dos rapaces empezou xa cos adestramentos de baloncesto. Ale, a compaxinar horarios e a alterárseme o sangue. Non obstante, o mellor chega cando xa se pon a adestrar durante a hora ou as dúas horas correspondentes. Porque é a partir de aí cando quedo calmo e fago as dúas cousas que quizais máis me gustan hoxe: ler e escribir. Coma hoxe que, aínda non lendo os xornais, metinme nunha cafetaría do Campus Universitario para ler os dous que adoito ler sempre e, ó rematar, fixen o que estou facendo... “escribe, compañeiro, que xa non tiñas ningún relatiño na reserva”. Escribo mentres Xoel adestra. Penso na barafunda de cando adestre Alán; amigo, corre de aquí; amigo, vai para alá. Amigo, escribe. Deixo de escribir. Paso a ler.

 

               Cafetaría Perla 6 de Ourense. Martes, 12 de agosto de 2014

TODO PASA…

              Xa está. Xa pasou. O refacho de vento que fixo sssshh! O ruxerruxe do coche que rosmou brrrruumm! Todo pasa. Ata unha pomba pasa polo meu lado e, arre demo, pega unha reviravolta e pasa polo outro. Ata pasa o autobús que deixa a xente e emprende a súa marcha de novo. Pasa o silencio e aparece o ruído. Pasa o día e asoma a noite. Pasa o bulebule da auga do río Arnoia por debaixo da ponte vella de Baños de Molgas. Pasa a infancia. Pasa a xuventude. Soamente o recordo se eterniza. Pasa o ruído e non escoitamos o silencio… porque todo é silencio. Pasa o verme luceiro polo atallo da Finca Fierro; e queda a súa luz brillando na noite pecha. Tamén pasa a noite pecha para que a claridade do día se deite na colcha da memoria. Esta tamén pasa co tempo. Soamente ti, recordo, te eternizas. E por iso botamos man deles continuamente… para saber o que pasou. Pasa a vida por esta corredoira que percorremos a través dos recordos.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Luns, 11 de agosto de 2014

O BULEBULE DO MEDIO RURAL

              Eu pensaba que todo o monte era piñeiral. Pero era mentira. Non é así. No monte tamén hai xestas e carpazas e carqueixas e piornos e toxos e silvas. Toxos, toxos é do que máis hai. Paxaros hai poucos. Agora cada vez se ven menos paxaros. Nos anos da miña infancia estabamos das pegas ata as orellas. Agora non me acordo do último día en que vin unha pega. Se desaparecen as pegas, cantas clases de paxaros pequeniños desaparecerían xa? Si, sinceramente, o da desaparición das pegas tenme algo alucinado. De rapaz nunca pensei que chegásemos a tal situación… as pegas! Case se podía dicir que era o gran bulebule de Galicia, ou polo menos o bulebule do medio rural. E mira que lle facían dano ó agricultor! Pero hoxe ata creo que as botamos de menos. Eu bótoas de menos. Agora o gran bulebule é o xabaril, que tamén está por todos os lados e fai moito máis dano. Daquela época dos anos 60 e 70 quedan os corvos, que tamén penso que van a menos. O tempo pasa e todo cambia.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Luns, 11 de agosto de 2014

ENTULLOS SOBRE CASCALLOS

              É moi raro que consiga ver unhas noticias na televisión, tanto no momento de xantar como no momento da cea, debido a que os rapaces son os que realmente se apoderan das canles televisivas. E como rapaces que son, non lles interesa para nada o que acontece no mundo mundial, fóra dos deportes ou de series que se repiten unha e outra vez. Non obstante, o pasado venres, e penso que non despiste deles, tiven oportunidade de ver algo nun telexornal. Axiña cheguei á conclusión de que fora mellor que os rapaces visen as cousas deles. Porque a imaxe televisiva amosábame uns novos bombardeos do exército israelí sobre Gaza. E vendo as imaxes eu preguntábame: pero que están a bombardear? Xa non hai nada que bombardear. Entullos sobre cascallos. Xa o exterminio pódese dicir que é absoluto. Exterminio sobre xente civil e, sobre todo, sobre nenos. Mellor fora que os rapaces non tiveran ese despiste.

              Non chegando con iso, outro can na merenda! Resulta que o gran país ianqui volve a Iraq para matar de novo. Máis mortes civís. Máis nenos sacrificados. Morren os inocentes. Viven os das poltronas. Seica é para protexer intereses norteamericanos ameazados polos yihadistas. Alá non hai nenos americanos, e entón dá igual. Ademais, que carallo, os de alá serían futuros yihadistas.

              Finca Fierro. Sábado, 9 de agosto de 2014

DEUS NON ESCRIBE

               Silencio na mañá cedo. Tan só o tictac do reloxo ou o zunzún do ordenador son quen de aclarar que o tempo avanza e a vida sigue. Se non fora por eles case se podía dicir que a nada flota na nada. Na nada non hai nada. Nin tan sequera hai unha néboa espesa, nin un silencio xordo, nin unha negrura na noite. Calquera busca algo por entre a nada! Sería unha perda de tempo. Aínda que sei que hai xente á que non lle importa perder o tempo. E buscan o que saben que non van atopar, pero buscan. E falan o que saben que ninguén lles vai oír, pero falan. Como din eles: o caso é dicir algo. Aínda que sexa inconexo, incomprensible. Adoitan facer o mesmo que moitos presuntos escritores; que escriben o que ninguén entende. Ata creo que nin eles mesmos entenden o que escriben. Non sei, pero dígoo case por experiencia. De todas formas seguen para adiante e pensan aquilo de “que sexa o que Deus queira”. Pero como Deus non escribe, teñen que ser eles os que completen o parágrafo, o texto, o relato. E pasa o que pasa. Silencio na mañá cedo.

 

               Maceda. Xoves, 7 de agosto de 2014

RÉQUIEM POLOS SUFRIDORES

               Quen puidera bailar cos Tamara unha noite na eira do trigo. Pero bailo detrás dunha aixada na leira do Codesiño. Así é a vida. Uns bailan de verdade un rock and roll e outros fano arredor dunha toxeira para buscar o mellor sitio polo que meter o fouciño. Quen puidera bailar un valse de Johann Strauss. Pero bailo ante a dor duns cadrís, cansos de estar dobregados ante a miseria dunha vida pobre e arrastrada. Así é o calvario. Así é a impotencia. Uns pegan brincos de contentos e outros choutan dun rego a un carro de toxos ou dunha gadaña a un aradiño de pau. E volven as escuras andoriñas porque o tempo pasa e todo cambia, soamente ti, recordo, te eternizas. Bailemos todos xuntos un réquiem polos sufridores da esperanza que nunca acaba. Aínda que hai esperanzas brancas cheas de zonas escuras. A propia vida, hoxe en día, é unha zona escura. Ou unha zona morta. Ou unha zona baleira. Ou unha néboa espesa. Ás veces custa moito mirar máis alá da negrura. Pero se insistimos atoparemos a claridade da esperanza.

 

               Café Aitana 39 da Valenzá. Xoves, 31 de xullo de 2014

ASUMINDO A GRAVIDADE DAS NOTICIAS

              Procuro e adoito ler tres periódicos cada día. E se en cada un deles asoman máis dun cento de noticias, imaxinade as que aparecerán nos tres durante toda unha semana. Pois ben, ás veces hai semanas nas que realmente non sei sobre qué escribir para este hebdomadario, que máis ou menos o teño para novas reais, aínda que algunha que outra vez tivese que meter algún relato “inventado” ou biográfico. É que hai noticias, que aínda sendo fortes, xa non chaman a atención, polo detalle ese de que, pouco a pouco, imos asumindo a gravidade da nova que nos están contando. Podo poñer o exemplo das corrupcións políticas ou, agora mesmo, da guerra de Gaza. As corrupcións políticas están tan á orde do día e acontecen en practicamente todos os concellos españois, que si se nos faría raro atopar hoxe un político legal. Vale, esaxero, pero entenderedes que ante as novas que asoman todos os días nos medios de comunicación, é normal que se desconfíe incluso de calquera politiquiño. E sobre a guerra de Gaza, a verdade é que é triste todo o que está acontecendo neses lugares, e máis triste aínda ver cómo a comunidade internacional mira para outro lado. Mais non tivo reparos en castigar a Putin, a Rusia polo que acontece en Ucraína. Será que o país ianqui é o neno bonito do mundo mundial?

              Finca Fierro. Sábado, 2 de agosto de 2014

ASÍ DE SIMPLE. ASÍ DE SINXELO

 

               Crac! Unha pedra sobre un carro de combate. Buuum! Un obús sobre unha escola. Así de simple. Así de sinxelo. A pedra é palestina. O obús é israelí. A comparación sigue sendo simple e sinxela. Preto de 1.500 mortos causados polos obuses e bombas contra pouco máis de 50 polas pedras e morteiros. Crac! Unha pedra que, como moito, cae sobre o zapón do tanque. Buuum! Unha bomba que, con aleivosía, explota no medio e medio dun mercado cheo de xente. E de nenos. Porque sempre hai nenos en todas as partes. E nós, heroes románticos, botamos man do facebook para clamar contra este xenocidio, contra esta masacre a ver se así a comunidade internacional toma cartas no asunto. Pero ninguén é quen de rosmarlle a Estados Unidos. Porque Israel é Estados Unidos e, hoxe, Estados Unidos é Israel. Quen lle rosma ó rei do poder absoluto? Caxatos contra bombas. Pedras contra mísiles. Así de simple. Así de sinxelo. E mentres... os nenos que van caendo. Sempre son os nenos os máis indefensos e os que máis perden, claro. A vida, incluso.

 

               Café Aitana 39 da Valenzá. Xoves, 31 de xullo de 2014