POIS SE CHOVE, QUE CHOVA

               Por fin choveu en condicións! A chuvia pode caer de moitas formas. Pode chover en tromba. Pode chover en marmañeira. Pode chover sarabiada. Pode chover de ballón. Pode orballar. Pode chuviscar tan só. Pode arroiar. Ata pode chover porque lle dá a gana. O peor é se chove para facer mal. Entón é mellor que non chova. Pode chover para que te molles. Pode chover para que te cubras cun paraugas ou cunha gabardina, e ata cunha coroza das vacas. Pode chover para que te cabrees. Porque, é ben certo que a chuvia, aínda que sexa necesaria, é moi molesta. E senón que llo pregunten a aquel que vai esquivando paraugas polas rúas ou pingueiras dos canlóns. Que llo pregunten a aquelas nais que teñen que saír de paseo (ou facer recados) co cativo que aínda vai en cadeira. A chuvia é bonita. Cando estás a cuberto. A chuvia é necesaria. Case sempre é necesaria. A chuvia é molesta ata cando conduces. Porque se empanan os cristais todos do coche. Porque non sabemos conducir cando chove. A chuvia é bonita, é necesaria, é molesta, é mollada, é fresca. Pois se chove, que chova.

               Café Bran de Ourense. Luns, 28 de decembro de 2015

FACER BOA MASA

 

               Os tronos retumbaban por enriba das súas cabezas, pero Manasés Esqueche Malén e Úrsula Osiña Peinador non tiñan medo. É máis, en cada retumbar rían a cachón e axiña abrían a boca abraiados ante a luminosidade dos lóstregos. Detrás de cada lóstrego chegaba un trono. Eran moi cativos pero sabían isto. Os dous facían boa masa, conxeniaban incluso desde que empezaran a gatear. Vivían porta con porta e semellaba que estaban predestinados a ser máis que amigos. Manasés era tan só un mes maior que Úrsula, aínda que esta parecía máis espelida. Agora, ós cinco anos, mirábanse ós ollos e ríanse, tocábanse e ríanse, falaban e ríanse. Facían boa masa.

               Os lóstregos alumeaban o ceo da capital e eles seguían coa boca aberta e ríndose a gargalladas. Non lles preocupaba a auga que empezaba a caer xa con forza, e a pesar de que se estaban empapando. Como cativos que eran, non lles preocupaba o resgardarse. Eran felices mollándose. Eran nenos. E como tales non pensaban no día de mañá. Ou si, pero coa idea de volver estar xuntos, de volver rir e chorar. Manasés Esqueche e Úrsula Osiña facían boa masa.

               Café O Chicote da Valenzá. Domingo, 27 de decembro de 2015

O GRUPO QUE NACEU CO PRESTIGE

 

               Non teño moita idea de música, pero escoito música todo o día. Non sei se amansa ás feras, pero a min lévame a un mundo cheo de soños e de ritmo. O que máis predomina na miña afección discográfica son as bandas sonoras, mais tamén escoito e teño de todo: desde Manolo Escobar ata Bach, desde ópera ata heavy metal, desde Milladoiro ata Coanhadeira.

               Saquei o grupo folk Coanhadeira a propósito porque é sobre quen vai a versar esta reportaxe. Atopeime con eles o 6 de novembro na casa da cultura de Barbadás. Non os coñecía de nada. É máis, nin tan sequera sabía que existían. Agora xa o sei. E digo que son bos, moi bos. Presentaban aquel día o seu novo, terceiro e, por agora, último traballo: “Bicos con luva”, un CD de once cancións entre composicións propias e versións de temas tradicionais, e cuxo título escolleuse pola forza figurativa dunha frase que transmite imaxes diferentes a cada persoa que a escoita.

               Coanhadeira naceu como grupo en Ourense no ano 2003, polo mes de novembro, para os concertos que se fixeron pola catástrofe do Prestige. Daquelas eran máis un grupo de gaitas que o que é na actualidade. Mais xa se sabe que o tempo sempre tira para adiante e faite evolucionar se non queres quedar estancado. Todo o que queda estancado acaba podrecendo. E a maioría non queremos podrecer nun pensamento ou nun sentimento tan só. Así é que ás gaitas emparelláronlles novas instrumentacións; desde a pandeireta ata a acordeón e desde o bouzouki ata os saxos. Incorporaron tamén a voz, hoxe en día unha das insignias esencias do grupo.

               Como a maioría de todos os grupos musicais, sexan de música popular, rock ou pop, tamén teñen os seus cambios, a súa evolución nos propios compoñentes. Por unhas ou outras circunstancias, o típico: uns van e outros veñen. Hoxe en día, Coanhadeira está composto de sete membros; seis homes e unha muller, a que precisamente canta.

               Chechu Pérez toca a zanfona e a gaita. É informático e profesor de gaita. Pertenceu á agrupación Castro Floxo de Ourense e foi un dos fundadores de Coanhadeira. Patricia López; voz e percusión. De Ourense. Semella unha fermosa bulebule, tanto dando clases (musicais) por toda a provincia de Ourense, como colaborando con diversos grupos populares. Óscar Freire; soprano e tenor. Empezou xa de neno a tocar a gaita e no 1984 entrou como gaiteiro no citado Castro Floxo. Na actualidade, outro furafollas como Patricia: dá clases de gaita e pandeireta por diversos concellos ourensáns. Como di el, é o avó do grupo, entendendo a súa “vellez” con 44 anos.

               Segundo confesión propia, Efrén Novoa é o pequerrecho do grupo “e non dou clases porque ninguén quere vir comigo”. Baixista, viviu de neno nos Peares e Coanhadeira é a súa primeira banda de folk. Kinhos Saburido, percusionista e mestre deste instrumento; ourensán. Outro que tamén baila de aquí para alá é Samuel Soto, pois toca en Coanhadeira, Ardentia e Son de Seu. É de Quiroga, vive en Vigo e toca o bouzouki, ademais da pandeireta e de ensinar tamén canto. Xavier Álvarez; acordeón diatónico, profesor de música en primaria e tamén acompaña a Xabier Díaz.

               Estrofa dunha canción do grupo: “Vou dar a despedida / viva el sol viva la luna / quen se despide cantando / non leva pena ningunha”. Dou eu tamén a despedida / viva o grupo Coanhadeira / que quen se despide escribindo / faino con A Xota da Noela.

               Café Oren Express da Valenzá. Martes, 10 de novembro de 2015

               Café Pabellón de Ourense. Mércores, 18 de novembro de 2015

ESCRIBIR ANTES QUE ANDAR, SOÑAR ANTES QUE VER

               Teño varias ducias de libros escritos, pero a miña nugalla é tan grande que, non é que non intente publicalos, é que xa para un que rexistrei en Madrid tivo que levarme arrastras unha compañeira de traballo. O motivo de non rexistralos: a nugalla e o medo ó papelame cos seus correspondentes paseos. Por iso admiro tanto a esa xente que, co primeiro, e sen axuda de ninguén, lánzase á aventura e publican. Levarán a procesión por dentro, pero fan de tripas corazón e lánzanse a un traballo esgotador. Si, esgotador; porque publicar un libro pola túa conta ten que ser un crebacabezas de moito coidado e, imaxino, que un bo golpe para as arcas económicas do seu peto. E se non que llo pregunten a Marta Sebastián Pérez.

               Escritora aínda nova que naceu en Madrid, pero, por suposto, molguesa (a ver se...), que se lanzou ó pozo sen fondo da aventura literaria e coa intención de publicar a súa primeira novela, “Remendos do pasado”, e... conseguiuno! Non hai moito presentouno na libraría Eixo da nosa cidade.

               Como non ía conseguilo sabendo logo do currículo desta rapaza! Unha rapaza que, de golpe a porrazo, no mellorciño da vida e cando practicamente tiña esta resolta, vai e colleu as maletas, os trebellos para largar a Mozambique. A Mozambique!, alá no quinto carallo africano ou no cu do mundo, a case oito mil quilómetros en liña recta! A quen se lle ocorre! Fixo primeiro, iso si, parada e fonda nunha vila de Barcelona durante seis meses para formarse un chisquiño como voluntaria dunha ONG. Como un cu inquieto, xa estaba no país africano, onde botou outros tantos meses ensinando e enriquecéndose. Porque eu son dos que digo que un país deses, que unha vida nun país deses ten que enriquecer moito. Alí formou profesores e crearon unha gardaría para nenos orfos da aldea. A maiores, e como imaxino, axudaron en todo o habido e por haber. Ata agora só tiña na cabeza o detalle das novenas dos Milagres, onde se dicía que tal ou cal cura viña das misións en África ou América Latina. Por fin coñezo a unha auténtica misioneira! Porque hai que ter bemoles para deixalo todo e marchar de voluntaria a Mozambique, sendo muller e noviña.

               Marta Sebastián Pérez estudou maxisterio de inglés na universidade de Alcalá de Henares, fixo o parón de Mozambique e de Barcelona (porque ó volver do país africano seguiu un ano máis coa ONG na vila barcelonesa), e agora xa volve estar estudando Pedagoxía pola UNED, a universidade a distancia.

               Marta non lembra realmente cando empezou a escribir, pero si sabe que ós 10 anos xa enzoufaba, enlarafuzaba cadernos con historias nas que, por suposto e normal (era unha nena), ela e as súas amigas eran as auténticas protagonistas. Ela mesma confesa que quizais empezase a escribir antes que a andar e a soñar antes que a ver. Neniña, sigue escribindo e soñando para que nos fagas fantasiar tamén a nós con esa cabeciña que tes, tan inquieta pero tan ben amoblada. E como son cinéfilo métome na “Guerra das Galaxias” para dicirche “que a sorte te acompañe”. De verdade que a mereces.

               Agora, a editorial Tagus (unha desas que publican en formato dixital) xa lle prometeu que “Remendos do pasado” sairá no próximo xaneiro, aí, á volta da esquina. Seguro que será todo un éxito. Ten que ser un éxito para que nos siga recompensando con máis remendos ou con máis cosidos. É igual; o caso é que as súas palabras formen un traxe co que nos sintamos a gusto.

               Café Oren Express da Valenzá. Martes, 10 de novembro de 2015

OPTAMOS POLO DEMO

              Quere o demo ser balcón na casa da nostalxia compartida, pero só é porta nos soños fríos dun inverno solitario. Ergue o rabo, ensina os cornos e todos corremos espavorecidos por unha vida que se vai e por uns tempos que quedan. Non sempre o demo é inimigo nunha tarde de soidade e silencio. Algúns pecamos coa esperanza de velo de cor vermella. Cada pecado é unha lapa de ansiedade e cada confesión é un inferno que arde no seu mundo de incompetencia. Caemos de xeonllos e estes tan só sangran ante a indiferenza dun ser que non nos fai caso. Optamos, entón, polo demo.

              Quere o demo ser bolboreta nas flores do xardín cheo de bulleiro, pero só é pegada que delata o paso do tempo. Cada marca é un suspiro de impotencia e cada suspiro é un latexo de maldade que chouta dos ollos que botan lume. Hai fogos que queiman a memoria colectiva dun soño. Ás veces a memoria arde entre as liñas dun caderno e a cinsa marca os desexos que quixeron ser e non foron. Todo se queima no inferno dun poema mal escrito e dun ser que mete medo.

              Café O Chicote da Valenzá. Domingo, 27 de decembro de 2015

MOITA TELA QUE CORTAR

Xa pasaron. As primeiras festas xa pasaron. Quedan as segundas e as terceiras. As segundas, Noitevella e Ano Novo. As terceiras, os Reis. Aínda que estas xa non son como as outras. As primeiras xa pasaron  e quen sexa que vaia con elas. Moito sentimentalismo e creo que pouca alegría. O que máis, o que máis: moito bandullo. Un come e come ata que acaba farto de todo. Sinceramente, son festas para escarallar o corpo. Para algúns son festas, convértense en festas demasiado tristes. Hai que recoñecer que as desgrazas, nestas datas, impresionan máis e, por suposto, lembraranse moito máis. Oxalá, xa todos, poidamos pasar moito mellor as segundas festas.

Fóra das festas, queda o discurso do Rei… que nin vin nin oín. Para que? Queda, agora si, a guerra aberta entre uns cantos partidos para intentar formar Goberno. Si, creo que o de guerra aberta está ben escrito. O de negociacións paréceme moi simple e moi mentirán. Aquí os trastes, as couces farán máis que voar. Hai couces nos propios partidos, imaxinade a película entre eles. Os tirapuxas axiña se converterán en dardos que se cravarán en máis dunha cabeza e en máis dalgunha idea. Os ruxerruxes de antano serán auga de bacallau: se che dixen aquilo, agora dígoche isto; se che digo isto é porque aquilo era un dicir. E o que é peor; que aínda queda moita tela que cortar. Imos ver quen a corta…

Finca Fierro. Venres, 25 de decembro de 2015

AQUELES CINCO MINUTOS

              Baixo a música de jazz de Lester Young e Oscar Peterson, penso. Penso nestas datas que volven morriñentos a moitos e que a outros non lles traen bos recordos. Os recordos sempre están aí… precisamente para que os recordemos. Hai que xente que busca os bos, pero tamén a hai que se deixa vencer polo pesimismo. Penso que eu estou sempre do lado dos bos. De aí que case sempre me lance á busca e captura da infancia, porque, son dos que digo que a infancia é a mellor etapa da vida. Nela, aínda que houbese malleiras ou aínda que algún rapaz che comese a moral ou aínda que ó saír da escola houbese que cavar unha finca enteira, chegaban aqueles cinco minutos que te escapabas (escapar, que calquera lle pedía permiso á nai) á aira para vencer todas esas adversidades. Aqueles cinco minutos son como o sorriso dun fillo… que xa te pode matar a desgustos, que ese sorriso… ai ese sorriso! Baixo a calmosa música de jazz, penso. Penso nestas datas nas que vos desexo, de corazón, toda esa felicidade que sempre estamos buscando. Que esa felicidade vos leve ata o infinito e máis alá. Ou ata a fin do mundo.

              Finca Fierro. Mércores, 23 de decembro de 2015

A VIDA SEGUE IGUAL

              Xa está. Xa rematou. A campaña electoral. E as votacións. E houbo cambios, moitos cambios. Tantos que, ó mellor, non cambia nada. É dicir, que haberá que votar de novo. Esperemos que non. Calquera aguanta xa tanta campaña: municipais, autonómicas, estatais, europeas, extraterrestres. Para a maioría o cambio queda como auga de bacallau: un servidor ten que seguir co día a día, un rapaz ten que seguir estudando, un banqueiro seguirá entrando a oficina todo traxado e… (metede nos puntos suspensivos o que se vos antolle), un futbolista seguira adestrando, un actor actuando. Onde cambiará o asunto? Que cambie onde queira e como queira. Dentro duns días a desolación volverá a instalarse en nós, porque dentro duns días… as palabras lévaas o vento, as promesas romperanse e os ruxerruxes quedarán para a galería, paran os mitins. Julio Iglesias será o que se queira, pero xa dicía (naqueles tempos) que a vida segue igual. E seguirá. Volveremos aplaudir e aclamar a todos eses políticos que falan de cambio, que prometen cambios e que deixan que o pombo siga traballando a viña só. Non son capaces de botar unha man. Con todo o que os escoitei…

Café Oren Express da Valenzá, Martes, 22 de decembro de 2015

POR QUE DICIMOS PROSMADAS?

Vaime custar completar este recuncho. Por que estou canso e, sinceramente, non me apetece moito escribir, cústame pensar. Logo, para máis aquel, sobre o que realmente se podía escribir esta semana é sobre as eleccións (lembrade que isto escríboo ós venres ou, como máis tardar, ós sábados), pero estas xa pasaron, e agora mesmo, non sei que aconteceu. Certo que, referente a isto, podo botar man do hostiazo de Rajoy. Se quero, o asunto dá para este recuncho e para moito máis. Pois, si, vou ir con el. O hostiazo a Rajoy demostroume o hipócritas que somos: todos desculpando esa faena, que iso nunca se fai, que a violencia tal e que a barbarie cal, pero estou por apostar que a metade ou máis alegrouse de  que levara ese hostiazo. Así é que, por que demo dicimos prosmadas? Hoxe mesmo (venres) xa lle oín dicir a unha persoa o seguinte: “agora mesmo daba 50 euros por outro hostiazo”. Por outra parte; por que se lle dá tanto bombo, cando hai uns días lle deron unha malleira a un concelleiro de Podemos (en Canarias, creo que foi) e ó instante morreu o conto? Unha terceira cuestión: por que se quere politizar tanto o hostiazo? Pensade un chisco. Quen lle deu o hostiazo? Un rapaz de 17 anos. Penso no meu fillo de 17 anos e seguro que non ten nin idea das dereitas, das esquerdas, dos conservadores e dos progresistas. Non creo que o rapaz lle dera o hostiazo a Rajoy polo asunto político; para min foi tan só por fachendear ante os amigos. É como se se lle dá por zouparlle a unha papeleira ou a un farol da luz. Non me apetecía escribir, pero… como un laretas.

Finca Fierro. Venres, 18 de decembro de 2015