A IMPARCIALIDADE QUE ROUBA MÉRITOS

               Os escravos, os humillados, os aldraxados, é dicir, os pequenos serán ignorados na terra, no ceo e no máis alá. E xa poden acadar o mellor premio que... é igual, será por culpa dos outros, non polos méritos propios. Se lle botamos unha nova ollada ó partido do Atlético de Madrid-Celta (2-3), correspondente á volta dos cuartos de final da Copa do Rei veremos que, para os comentaristas, os méritos do equipo da Rianxeira brillan pola súa ausencia. Si, Orellana tal e o gol de Guidetti cal, pero fóra diso... o partidazo de Saúl, a revolución de Correa, as desgrazas de Vietto, a posesión no primeiros minutos do Atlético, os fallos sorprendentes do infalible Godín e, faltaría máis, a cámara unha e centos de veces sobre Diego Simeone (quen adestraba ó Celta?)

               Agora ben, se se notan estas “imparcialidades” co Atlético de Madrid, imaxinade o que acontece, o que acontecerá cun Celta-Madrid ou un Barcelona-Eibar, por exemplo. Xa poden os dous pequenos escangallar o mundo que non será porque o Celta ou o Eibar o borden, senón porque o Madrid e o Barcelona se botaron a durmir a sesta. Ou o Atlético. O pequeno, en todos os ámbitos da vida, ten que loitar contra todas as adversidades e sabendo de antemán que lle roubarán os méritos. É triste, pero é así. O pequeno aínda que saia do bulleiro acabará caendo no barro, e se sae do barro caerá na lama, e se sae da lama caerá no lodo. E non chegándolle con isto, sempre haberá alguén que o atugue, que o empuxe, que o enterre aínda máis.

               Café Oren Express da Valenzá. Xoves, 28 de xaneiro de 2016

O SEU ÉXITO NON SERÁ EFÉMERO

               Hoxe en día ata poida que os rapaces teñan demasiadas actividades e aínda que no fondo penses que iso non está moi ben, que necesitan, tamén, respirar un chisco, divertirse un moito, eu non son menos e poño a escusa de “mentres fan isto, non andan por aí perdidos”. O típico: lavar a conciencia. Ós meus axiña os metín a facer kung fu e ó baloncesto. Cando empezaron co baloncesto, adestraban no patio do colexio e de cando en vez deixábase caer por alí un “guaperas”, bo mozo, que axiña descubrín que era o responsable da escola de baloncesto. Respondía e aínda responde ó nome de Marcos Valencia.

               Ós dous ou tres anos o baloncesto (das categorías máis pequenas) desapareceu e, como na vida mesma, os rapaces tiveron que emigrar a outros clubs. Ó emigrar perdín practicamente todo o contacto co deporte de Barbadás e, con elo, co seu responsable. Non obstante, como A Valenzá aínda é unha vila pequena ou cidade dormitorio de Ourense, de cando en vez atopábame con Marcos, pero a relación non ía máis alá do típico “que hai?”, “ata logo”. E nada máis.

               Volveu ser a rede social do feisbuq a que nos puxo nun contacto máis presente que na propia rúa. Tamén esta rede social foi a que me descubriu a auténtica actividade de Marcos. Recoñezo que ó principio incluso pensei se non sería unha broma que se gastaba el no feisbuq, pois empezaba a falar que non sei que dunha viaxe a tal ou cal sitio para interpretar este ou aquel papel (pequeniño, pero papel) en algunha serie de televisión. “Veña xa, home; é bo mozo, é guapo, ten un corpo que te cagas, pero de aí a traballar de actor...”, pensaba eu; e non porque non puidese ser actor, senón porque nunca antes lle notara algo relacionado coa sétima arte.

               Como se adoita dicir, seguino entón máis de cerca. E o moi carallán empezou a colgar fotos de rodaxes e... facendo de modelo! Era verdade!, dedicábase ó mundiño da cinematografía, do glamur. Ó mesmo tempo que colgaba fotos confesaba que tal ou cal día empezaba un curso sobre a actuación ou algo relacionado coa actuación. Agora vexo que os seus inicios xa van moito máis alá de certas probas para algúns papeis. Se fora malo, non o chamarían para tantas series ou películas. E semella que non lle está faltando traballo. Nunha das últimas comunicacións fixo algo que me encheu de admiración: que logo de contratalo para varios meses na serie “Mar de plástico”, optou por abandonala “porque necesito formación para interpretar con calidade e dar o mellor de min”.

               Iso é un gran tanto ó teu favor, rapaz; é mellor actuar sempre con xeito que ter un éxito efémero. Imaxino que xa saberás que o mundo da farándula é bonito, pero tamén traidor, e pode durar tan só un suspiro. A interpretación é coma calquera outra actividade: que se queres estar e vivir sempre dela, hai que traballar e traballar. E traballando con interese, non coa cara bonita.

               Marcos Valencia xa está practicamente retirado por completo do baloncesto, pero segue practicando deporte porque lle gusta e, como non, porque lle é moi necesario para o seu traballo interpretativo e como modelo. Na actualidade compaxina pequenas actuacións en series que van saíndo (participou xa en “Acacias 38”, “O home da túa vida”, “Corta e cambio”, entre outras) cos estudos de teatro. Iso é o mellor que podes facer, amigo: teatro. Que nas táboas é onde realmente un se fai actor. Dáme que alcanzarás o éxito e que non será efémero.  Por de pronto, no 2016, seica xa vai participar nunha superprodución americana como dobre dun dos actores principais. Aí é nada!

               Café O Chicote da Valenzá. Mércores, 9 de decembro de 2015

Publicado en La Región o venres, 29-01-2016

AS MISERIAS DUN POEMA

 

               Verde esperanza nun charco de auga e azul ceo nunha folla de loureiro. Quizais ninguén queira cantar a canción dos paxariños brancos aniñando na flor dun toxo e oxalá o vídeo musical dun esperpento se baile nas noites de inverno. Quen xeme entre as sabas brancas dun soño? Quen suspira entre o punto e á parte dun consolo? Mans brancas que acariñan unha cara e olladas de nostalxia no debuxo dunha novela barata. Non creo que Buzz Lightyear viaxe ata o infinito e máis alá. Nin que Clint Eastwood escoite a música de Ennio Morricone. Tan só Charles Bronson toca ben a harmónica. Ata que chegou a súa hora. Elas cruzan as pernas nun xesto de impotencia, mentres a pantalla se ilumina coa cor vermella. Pero non hai sangue polo medio. Tan só unha canción que estoupa con foguetes no ceo. É noite pecha. Quizais algún día o verme luceiro cruce por fin a estrada e chegue á cuneta. Quizais o ruxerruxe dun sentimento fai máis ruídos que dúas campás repenicando. Hai campás que voltean as miserias dun poema sen fin. E por iso o peregrino de amor nunca chegará á fin do mundo. Non calquera pode contemplar a tardiña, o luscofusco desde Fisterra.

               Café Oren Express da Valenzá. Luns, 25 de xaneiro de 2016

AS FOLLAS DOS RECORDOS, OS MANGOS DOS SOÑOS

               Sabía que as tiña. E sabíao desde hai moitos anos. Pero nunca llas vira. Ata el mesmo estaba asombrado diso, de que nunca lles botara unha ollada, sendo como somos veciños. A colección de navallas de Ramón Cid González, o Moncho de dona Nieves (para os de Baños de Molgas) ou o Moncho da Caixa (para os de Xunqueira de Ambía) vai moito máis alá da contorna e incluso da provincia de Ourense. E un servidor nunca vira esa colección. Pecado mortal. Foi unha vez máis esta páxina do periódico a que me empurrou cara adiante, porque a pesar de non ver nunca a colección, sabía que aí había unha reportaxe. Porque sempre oíra falar ben das navallas. E moi ben.

               O de moi ben quedouse curto tan axiña como asomou a miña cabeza naquela sala chea de aparellos pequenos para cortar. Porque alí puiden presenciar máis de 2.000 navallas, moi ben colocadiñas, e, case todas elas, coa súa propia historia. Porque se o meu alucine foi tal ó ver o mostrario, si quedei pampo de verdade ante as explicacións do Moncho de dona Nieves cada vez que pillaba unha navalla nas súas mans para ensinarma. Sabía todo de todas! Repetinllo cen veces: cada navalla ten a súa historia.

               Si que a ten. Collía unha calquera e, zas, a esta preparoulle a folla tal ou cal navalleiro de alá, daquel sitio e graváronlle no mango este debuxo porque ese día aconteceu o dálle que dálle ou o tumba que dálle. Ensinoume unha que, antes, fora un chisqueiro de mecha de tal veciño. Outra que realmente me fascinou foi a que está feita no óso dunha oliva! Como se pode facer unha navalla no óso dunha oliva! Fíxose e colocada na man semellaba unha pulga. Pois ben, agora chega o mellor: que no óso da oliva esculpíronlle  o rostro dun indio, o Xefe Seattle, líder das tribos amerindias suquamish e duwamish no que agora se coñece como o estado de Washington en Estados Unidos. Moncho Cid presentoume unha navalla que fai de romana e aguanta ata dous quilos de peso.

               Eu recoñezo que gozaba véndoas, pero o Moncho estaba como en éxtase falando delas. Meu Deus, que memoria! Empezou a ensinarme todas as que lle regalaran a práctica totalidade dos veciños de Baños de Molgas, e tamén de toda a contorna. Mais, o moi langrán, tenas sen catalogar! Este si que é pecado mortal. Case lle berrei alí mesmo: colle unha navalla, sácalle unha foto e escribe sobre ela porque... cada unha delas ten a súa crónica, a súa lenda. Xa alguén se encargará de recompilar todo o escrito para facer un álbum, un libro co que moitos fliparán. Isto non pode perderse!

               Empezabamos a baixar as escaleiras cara á saída e, ale, volta para atrás, a subir de novo; porque a Moncho acordáraselle aquela do león. Do que? Resulta que o rei da selva escapou dun circo que había en Maceda, que tivo que matalo a garda civil e que o enterraron preto de Tioira. Ás agachadas foi con dous amigos a desenterralo  e do dente caíño do león, pumba!, o mango dunha navalla.

               Ensinoume navallas con cachas de varias clases de marfil e non digamos xa das clases de árbores que usou para as empuñaduras. Navallas con peches estrambóticos. Con resortes imposibles de adiviñar. Unha, toda ela, de madeira con resorte incluído. Ó mesmo tempo non deixaba de falar de Taramundi, porque de alá eran moitas delas.

               Moncho Cid ten tan asumido o das navallas que, unha vez que baixaba a Ourense, á altura de Esgos, lembrou que ó cambiar de pantalón, no novo, non metera ningunha navalla. Deu a volta. “Ti estás tolo”, berroulle a muller. “Si, oh, vou chegar a Ourense sen navalla; se o primeiro que me din cando me ven é que navalla traes hoxe?”. Pois dígovos eu que para levar e ensinar ten navallas a esgalla. E que navallas, meu Deus!

Cafetaría Beker de Ourense. Luns, 7 de decembro de 2015

Café Oren Express da Valenzá. Luns, 7 de decembro de 2015

Publicado en La Región o venres, 22-01-2016

A TÁBOA NA QUE SE REPRESENTAN OS SOÑOS

               Cando nas vilas pequenas vemos algún cartel anunciando obras de teatro ou simplemente teatro, pensamos que serán representacións de compañías que, practicamente, empezan, ou desas que lles custa tanto saír adiante que actúan simplemente por onde as contratan.. A mediados de novembro, pola Valenzá anunciaron a obra “Fémina Sapiens”, a nova montaxe de Inversa Teatro. Pois moi ben. E quen serán estes? E que representarán? Recordo que lle comentei á miña dona que non sei qué dunha muller tan só actuando. “Ui, aínda ha ser unha monologuista desas e a min, a verdade, os monólogos non me gustan moito”, comentou. A min dábame igual, porque se as cousas están ben feitas, non me importa o que sexa. Lembro o monólogo de “Cinco horas con Mario” e case ou sen case quedo en éxtase. Tíñalle máis medo ó completo descoñecemento da existencia de Inversa Teatro e da súa actriz Marta Pérez.

               Ben usado o tempo do verbo ter. Tíñalle. Agora sígolle tendo medo... a non esquecer nunca máis a actuación de Marta Pérez. Algúns pensarán que a esaxeración é grande. Podo prometer e prometo que aínda hoxe, logo de case dous meses da súa actuación, sigo impresionado pola transformación de Marta Pérez nas táboas da Casa da Cultura de Barbadás. Deus bendito, que forma de actuar!

               Saín tan abraiado da actuación que polo camiño xa lle dixen á miña muller que a actriz merecía unha reportaxe, pois non todos os días se atopa un cun personaxe tan rico e con tanta experiencia en tan só seis anos, os que van desde a fundación de Inversa Teatro ata a actualidade. Digo o de experiencia porque desde o 2009, Marta Pérez xa conta con cinco producións, o que demostra unha incesante actividade. É máis, xa antes dese período fundara a compañía de Teatro Arela das Artes, coa que realizou sete producións profesionais desde o ano 2002 ata 0 2007

               Como é lóxico, para a reportaxe tiven que facer de detective privado sen licenza para saber algo máis, e non me quedou outra que chamarme ignorante á forza. Porque a un que presume un chisco de saber algo deste mundiño cultural, non se lle pode perdoar que non saiba nada de nada de Marta Pérez e a súa compañía, cando xa ten realizado xiras por medio América Latina, por Portugal e chegando incluso ata Nova York. Así mesmo, colabora con embaixadas e con varias revistas teatrais. Non é unha principiante, como temía ó principio.

               Marta Pérez naceu na Cañiza e licenciouse en Filosofía pola Universidade de Santiago. Axiña soubo que o teatro é a táboa na que se representan os actos dos soños e na que incluso se pode facer política porque “as miñas obras teñen un claro compoñente político e de compromiso coa sociedade e co feminismo”. Ponse a estudar interpretación ó mesmo tempo que traballa para outras compañías, como Cámara Negra Teatro, Fura dels Baus (que non é moco de pavo) e Lingoretas, entre outras. Aquí, na nosa cidade, acaba de coordinar o I Encontro de Mulleres Creadoras de Galicia: Mulleres Creando, dentro do Festival Internacional de Teatro de Ourense (o Fito)

               Paul Newman deixou unha frase para a eternidade: “Actuar é como baixar os pantalóns; expós a túa intimidade”. Marta Pérez expón en “Fémina Sapiens”, durante un longo cacho, toda a súa intimidade e representa aí, reflicte aí un carácter de actriz inmensa e de muller que che abre os ollos de admiración polo seu compromiso social. Espero con ansia unha nova produción súa.

               Café Oren Express da Valenzá. Domingo, 6 de decembro de 2015

Publicado en La Región o sábado, 16-01-2016