sábado, 27 de febrero de 2016

O CASO É CHANTAR OS CÓBADOS


Complicado. Moi complicado escribir o recuncho desta semana. Porque non quero escribir sobre a corrupción, e a pesar de que aínda está á orde do día. E estará. Porque nós queremos que estea. Un exemplo: o outro día nun café de Maceda, e mentres pola televisión uns periodistas lle preguntaban a Rita Barberá, un cliente queixábase de que, claro, os periodistas só van contra ela. Que va, home; se ves que tal que lle planten dous bicos. É dicir, o que teño denunciado sempre: que xa o temos tan asumido que nos parece ben que asomen corruptos todos os días. Perdón, deixo en paz a corrupción.
Tampouco quero escribir das negociacións dos partidos para elixir presidente, porque cando un di Pedro o outro di Pablo, cando un di Albert o outro chouta con Mariano. Ou sexa, unha madeixa. Que sexa o que eles queiras e se non arrean… a votar de novo!
Escribir do tempo climatolóxico tamén é complicado, xa que no inverno ben sabemos que pode pasar de todo. Ademais, vivimos nun recantiño moi privilexiado; non sería a primeira vez que, nun mesmo día chove, neva, xea, sae incluso o sol, asoma a néboa, corre o aire… Hoxe se dis que asoma o sol (como vin agora mesmo asomar un raio), ó momento xa caen pingas de auga tan grosas que se nota a leguas que son folerpas de neve. Dan neve para a noite, a 400 metros. É venres.
Moi complicado escribir o recuncho. Pero aquí está. Xa o dicía Cela: o caso é chantar os cóbados. Finqueinos sobre a mesa da cafetaría e, adeus, moi boas.

Café Perla 6 do Campus Universitario de Ourense.

Venres, 26 de febreiro de 2016

viernes, 26 de febrero de 2016

AMBROSIO BORRAJO, AMOR Á ACTIVIDADE DA DOCENCIA




               Saíu á palestra dos medios de comunicación porque alá polo ano 1996 inventou un calculador pedagóxico para a suma e a resta, que consistía nunha base con dúas variñas iguais en tamaño e sección, paralelas entre si e perpendiculares a dita base e 20 elementos inseridos perforados no centro, podendo introducir 10 como máximo en cada variña. Cada cinco elementos teñen unha mesma cor diferente ós restantes grupos. Este calculador ten aplicación no campo da ensinanza do cálculo nos niveis de educación infantil, primaria e educación especial.

               Mais Ambrosio Borrajo Conde asoma ós papeis deste xornal, non por esa patente, senón porque xa de rapaz demostraba que ía para mestre, que a actividade da docencia semellaba que era o seu. Cando un servidor foi á escola da vila, ás antigas escolas, Ambrosio era o veterano da mesma, porque alí mesmo, baixo a batuta de don Graciliano estudou o bacharelato elemental, o superior, o maxisterio e co mestre incluso preparou a oposición. Entón, cada vez que o mestre fallaba (por enfermidade, por viaxes ou por calquera ausencia), Ambrosio Borrajo era quen se encargaba das clases. Ás veces coa axuda inestimable do Pedro de Almoite, outro veterano.

               Non fará falta dicir que con Ambrosio existía outro ambiente, outro comportamento moito máis relaxado. A ver, tíñaselle respecto, pero, quéirase que non, era rapaz (por moito que tivese seis ou oito anos máis), era veciño, era bo e xa se sabe, onde hai confianza dá noxo. Os recreos eran máis longos e as falcatruadas na clase saíanse de nai. Logo, para máis aquel, como o meu irmán Manolo era moi amigo de Ambrosio e máis ou menos da mesma idade, a confianza miña co protagonista deste relato ía algo máis alá do habitual. Incluso algún verán cheguei a ir ata a súa casa ás clases particulares, pola amizade co irmán e porque un servidor sempre foi un nugallán para os estudos.

               Ambrosio Borrajo Conde, logo de aprobar a oposición e “por decreto” tivo que marchar para Asturias, a darlle clases ós mineiros de Hunosa, en Sama de Langreo, onde lle aconteceron toda clase de anécdotas. Xa se sabe que o labrego e o mineiro, antigamente, de estudos nin cheiralos; o analfabetismo rebentaba as táboas, as enquisas da sociedade. Alí estivo dous anos ata que marchou á mili, a Ceuta, lugar tamén moi propicio para o analfabetismo. A ver, quen ía para as prazas españolas de África! Seguro que os ricachóns non. Por iso Ambrosio seguiu botando man do seu saber para ofrecerlle unha vida mellor ó pobre soldado. Rematada a mili pasou a Xixón, concursou para Avilés e, por fin, empezou a achegarse á súa casiña: primeiro botando 14 anos no Ferrol e no 1991 asentou definitivamente no colexio público de Allariz, onde empezou a refugar aínda máis na actividade educativa, creando e impulsando xogos arredor das matemáticas e pateando os montes na procura de petróglifos e doutras sinais coas que descubrimos a nosa propia historia.

               Ambrosio é un home que, culturalmente, non para. Sempre anda na busca e captura de algo que se poda estudar ou divulgar ou ensinar. Férvelle a actividade da docencia. Aínda lembro o día que me entrou na oficina para que eu indagara algo sobre unha película que se rodou polo concello de Baños de Molgas alá polo ano 1970. Andamos niso.



               Café Oren Express da Valenzá. Luns, 8 de febreiro de 2016



Publicado en La Región o venres, 26-02-2016

O NACIONALISMO QUE INCITA Ó ODIO



 
               “É que nin a Hitler nin a Stalin os declararon persoa non grata en Pontevedra”. Palabras do presidente en funcións Mariano Rajoy. Pero digo eu, por que non pensou desta maneira: “Por que me declaran a min persoa non grata e non aqueles ditadores?” Se a corporación municipal de Pontevedra o declara non grato, por algo será, non si? Ou foi por capricho? Non; por terrorismo. Que? Por terrorismo. Eu veño a entender que o ministro do Interior (tamén en funcións) así o confesou, aínda que usando outras palabras: “Incita ó odio nomear persoa non grata a alguén”. Aí está, terrorismo puro e duro. Onde vai xa que confesei que os do BNG, que os nacionalistas son, somos, todos uns terroristas. Calquera opinión destes é tan radical que vai sempre contra natura; terrorismo puro e duro.
O alcalde de Pontevedra confesa que lle doeu tomar unha decisión. Créoo perfectamente. Quéirase que non Rajoy é un veciño pontevedrés. Con maior motivo entón para asegurar que por algo sería o escarnio. Nada, nada, que non se desculpe agora, que se nota a leguas que é un terrorista, está incitando ós seus veciños a que odien a outro veciño cabal, traballador, sincero, incorruptible e gran defensor das ovellas do seu rabaño. Xa se sabe que no seu rabaño non hai ningunha ovella negra.

Café O Chicote da Valenzá. Xoves, 25 de febreiro de 2016

martes, 23 de febrero de 2016

A CARBALLEIRA DOS SENTIMENTOS


              Alí está a rula pousada na galla dos castiñeiro. Contempla a inocencia dunha bolboreta e peitea sobre a nostalxia dunha gaiola que deixou hai xa moito tempo. Sempre quixo ser libre para soñar con aquilo que un día a namorou. Ante o ruído dunhas follas que se moven polo vento, a rula emprende o voo e voa cara á memoria das noites de silencio e cara ó resplandor da lúa vella. Mira para a esquerda, mira para a dereita e sabe que por algún lado asomarán os recordos de cando a melancolía acougaba sobre as súas ás grises. Hai momentos na vida que chega con sentilos. Hai distancias dun castiñeiro a un carballo nas que acontecen eventos que ninguén se imaxina ata que os vives cos ollos presos nun lapso de tempo. Tamén a rula quere viaxar sobre unha nube de algodón branco. Acouga no niño e, nel, a esperanza ten as ás pintadas coa semente dun poema que alguén lle escribiu desde o infinito e máis alá. A rula deixa que os ollos se lle vaian pechando, segundo a noite proxecta sombras sobre a carballeira dos sentimentos. Oxalá saiba que logo dun día chega outro e que a vida pode ir máis alá dun voo que a espera ó espertar a alba.


              Café O Chicote da Valenzá. Martes, 23 de febreiro de 2016

domingo, 21 de febrero de 2016

CAMIÑO DAS ESTRELAS


Haberá de novo eleccións ou non haberá eleccións? Non sei, non sei. A verdade é que non está o tamborileiro para gaitas. Se uns pactan con estes, aqueles non queren saber dos uns. Ou destes. Se arde o palleiro, non arde a palleira. O peor é se arde a aira enteira. Oxalá non se produza ningún incendio. Claro que, para un servidor, se van ganar os que xa estiveron, que raio!, que arda todo. Se van ganar os que xa estiveron, opto polas eleccións. Como se hai que votar un cento de veces.
O profesor ó que denunciou unha alumna por machista, porque lle dixo algo sobre o escote que levaba esta, confesa que o segue alterando un escote excesivo. Ante a foto que vin da rapaza, non entendo como se pode alterar, se non amosa practicamente nada; é que nin tan sequera se lle ve “o carreiro do Piual”, como se diría por Baños de Molgas. A maiores de que, para min, calquera muller é libre de vestir como lle pete, incluso se quere andar núa pola vida. Conclusión: que o profesor ten efectivamente un problema bastante grande.
E xa remato coa fascinación que sinto polo espazo sideral. Para elo, collo camiño das estrelas para percorrer os 17.000 quilómetros que me levarán ata o asteroide 2013 TX68, que seica pasará a esa distancia de nós no mes de marzo. Cómpreme o tempo. Aproveitarei para ver á lúa Caronte, de Plutón, cómo se transforma imitando ó incrible Hulk. Semella que, tempos ha, a súa superficie provocou un estiramento e unha fractura masiva. Igualiño que o Hulk. Collo camiño das estrelas.

Café Perla 6 do Campus Universitario de Ourense.

Venres, 19 de febreiro de 2016

viernes, 19 de febrero de 2016

UN AUTOR A TOMAR EN SERIO



               A primeira vez que asistín á presentación dun libro foi a principios dos anos 80 do século pasado na libraría Sargadelos de Madrid.. Presentaban un libro galego. A segunda vez foi, 30 anos despois, na libraría Eixo de Ourense. Presentaban un libro castelán, pero escrito por un galego; de Ourense. Unha barbaridade de distancia no tempo. Pero por unhas ou outras circunstancias, non tivera a ocasión. E con todo o que a min me gusta a literatura, en xeral, e os libros, en particular.
               O pasado mes de decembro o escritor ourensán Edmundo Díaz Conde presentou o libro “O home que amou a Eve Paradise”. Non é un libro calquera. Non se lle dá a todos o Premio de Novela Ateneo de Sevilla, en concreto, na súa 56ª edición. A ver, o premio este tampouco é un premio calquera, pois o certame ben sei eu que ten un certo prestixio, é dicir, que non é peixe podre.
               “O home que amou a Eve Paradise” é unha novela negra ambientada no turbulento Chicago dos anos 20, chea de paixón, erotismo e intriga, cun estilo bastante cinematográfico, uns espléndidos diálogos e moi fácil de ler, que versa sobre unha diva do cine mudo de orixe sevillano chamada Eve Paradise. Novela de crimes e bicos; porque a vida bascula entre os dous extremos: amor e odio, morte e bicos. O sexo trátase con delicadeza e, ó mesmo tempo, con certa crueza, con certo rigor.
               A protagonista quizais teña a orixe sevillana porque Edmundo Díaz Conde, aínda que nado na nosa cidade, máis en concreto, na Avenida de Portugal, vive en Sevilla desde hai uns 20 anos, onde traballa como funcionario da Administración de Xustiza. Os seus primeiros estudos foron no colexio Angelita Paradela, e a partir de 5º de EGB nos Salesianos, que tampouco é cousa de pouco.
               A Edmundo Díaz pasoulle o mesmo que a un servidor: que o aburrimento foi o causante da súa paixón pola lectura e pola escritura. E empezou como creo que empezamos todos: cos típicos versos de namorados porque, a esas idades, que esperas da vida; nada, simplemente arrastrarte, angustiarte e consumirte pola máis bonita do baile. Que non conquistarás, claro. Mais iso é o bonito para escribir versos. Se a conquistas, a paixón xa vai ó carallo. O que pasa é que Edmundo empezou seriamente, é dicir, que non foron as típicas ducias de poemas que quedan aí tan só como constancia de que durante un tempo estivo namorado. Que va! Conseguiu agrupalos nun libro de poemas ó que titulou “Peculiaridades”. Agora di que eran horrorosos e tremendos. Non creo que sexan tan negativos. Se foran negativos ninguén o alentaría. Pero alguén o debeu alentar (aínda o aburrimento?), pois el, testán, seguiu e seguiu e seguiu. Ata acadar algún premio, o que máis ou menos significa o xa dito: que non eran tan horrorosos nin tremendos.
               Estudou Dereito en Santiago e ó aprobar a oposición largou para Madrid, onde escribiu a súa primeira novela, “Jonás o estilista”, que xa acadou un premio en Badaxoz. Casou e trasladouse para a capital de Andalucía. Alí xa redactou as súas seguintes novelas: “A cidade invisible”, finalista do premio que acadou con “O home que amou a Eve Paradise”. Despois chegaría, no 2004, “O club dos amantes” e con “O veleno de Napoleón” tamén foi finalista do Premio de Novela Histórica Alfonso X O Sabio. No 2013 saca á luz “O príncipe dos piratas”. E, por agora, chegou ó libro causante desta reportaxe e o causante de que por fin coñeza en persoa a este gran escritor que, con tan poucos libros, acada premios e chega a finalista doutros. Isto significa que hai que tomalo en serio, moi en serio.

               Café Oren Express da Valenzá. Xoves, 7 de xaneiro de 2016

Publicado en La Región o venres, 19-02-2016

jueves, 18 de febrero de 2016

MISERIAS QUE ABRASAN



               Dime o vento ferido que ninguén me disparou un tiro. Certo; non teño ningunha ferida aflorando na miña pel. Teño engurras, iso si. Porque a pel tamén vai vella e está toda queimada polas miserias da vida. Hai miserias que abrasan. Como achas de carballo que arden. Ou de castiñeiro. Ou de nogueira. De calquera árbore, menos de eucalipto. En Galicia invádennos os eucaliptos. Non facemos cousa con xeito. E non vale predicar. Predicamos no deserto. Vaia expresión! A quen se lle ocorrería? Quen vai predicar no deserto! Nin Xesucristo debeu predicar no deserto. Como non lle predicase ós lagartos... Ollo ó dato!; moito coidadiño con falar da relixión. Estes días seica está a amolar un nosopai especial que alguén recitou nun escenario. Unha vez máis a liberdade de expresión lánzana ó quinto inferno. Coma se todos tiveramos que ser católicos, apostólicos e romanos. Eu, que son galego. Manda truco na Habana! Onde? Na Habana, en Cuba, no territorio castrista. Volve dicir o vento ferido que ninguén me disparou un tiro. Certo, non sangro; só cuspo palabras de orballo. Tamén teño dereito a ter goteiras, a que me chova.

               Café Perla 6 do Campus Universitario de Ourense.
               Mércores, 17 de febreiro de 2016