HAI MOITA BESTA SOLTA

Sigo a voltas cos árbitros ou coas arbitraxes porque hai e hai e hai moito energúmeno, moita besta solta no noso país. Desta vez foi no campo de A Pontenova cando medio equipo (ou máis) do Guitiriz se abalanzou sobre o árbitro. Tivo que escapar a fume de carozo. Normal; quen non lle escapa a hienas que non teñen dous dedos de fronte.

E sigo dicindo que non é problema de educación. Suponse, presúmese que xa desde cativos nos inculcan o respecto polo ser humano, por calquera ser humano. Que todo ser humano comete erros. Pero que tamén os temos que saber perdoar. Por que non correron detrás de tal compañeiro (que é unha persoa) que mandou aquel balón ás nubes cando tiña opción de marcar gol? Por que non aldraxaron a aquel outro compañeiro (que tamén é persoa) porque deu tan mal pase que lle entregou o balón ó rival? Hai fotos, hai imaxes; a miña sentenza é fácil: suspensión total de práctica do fútbol a eses abisinios e case borrar do mapa ó equipo.

Finca Fierro. Martes, 31 de xaneiro de 2017

FALANDO DOS TÍTULOS DE CRÉDITO

Se remato axiña, aínda podo ver case a película enteira. Digo case, porque a película xa empezou hai media hora. Nunca me gustou ver as películas empezadas. É máis, incluso se perdo os títulos de crédito iniciais, xa case prefiro non vela. Hoxe aínda a penso ver logo de case unha hora (a media hora que leva e máis o tempo que bote no ordenador), porque xa a vin, porque non é que sea boa e porque o único que quero é matar a noite.

Falando dos títulos de crédito; agora é raro que as películas poñan os títulos de crédito ó principio. Pois mal feito! Ás veces bótome toda a película pensando nese actor ou actriz do que non me sae o nome. Se o houbese visto ó principio, zas, pois era esa ou ese. Non véndoos ó principio, esquécete xa deles; porque as televisións, tan axiña como remata o filme, ale, xa cortan. Incluso a primeira cadea!, que debería de ser a que nos ensine a todos. E hai que lembrar que unha película vai desde o primeiro fotograma ata o derradeiro fotograma.

Finca Fierro. Domingo, 29 de xaneiro de 2017

PARÁGRAFO RETRANQUEIRO, PARÁGRAFO DOENTE

Teño denunciado moitas veces que Galicia é o cu do mundo e Ourense o ollo do cu. É mentira! Acabo de descubrir que en Ourense vivimos coma Deus, que somos uns nugalláns de moito coidado. Temos a tasa de actividade máis baixa de España. É dicir, estamos a velas vir. Si, porque o ministro De Guindos di que "España está crecendo e a creación de emprego é consecuencia do crecemento económico e as nosas políticas" (ou sexa, as do PP). España crece e traballa. Os de Ourense miramos como traballan os demais. Somos así de retranqueiros. E somos tan chulos, tan buscabullas que, ó día seguinte, asoma outra noticia esplendorosa: "o aforro dos ourensáns volve crecer". Aí está!, a inercia bíblica!... cáennos os pan cocidos do ceo! Non traballamos, crece o emprego e aforramos que nin-diola! Ó mellor son os bois de San Isidro que traballan por nós. Ó mellor.

Toca agora o parágrafo serio, doente, enfurecido, que non ten nada que ver co anterior, pero... Pero impresionoume a noticia que hai xa uns días lin sobre un xogador colombiano que denunciaba os insultos racistas con que o recompensan polos campos de fútbol da nosa Comunidade. E sei que se xogara fóra de Galicia, pasaríalle o mesmo. Porque lles pasa a moitos. A súa gran denuncia consistía en que estaba a piques de deixar o fútbol canso xa de tanto fillo de puta, mono e negro de merda entre outras lindeces. Deixar o fútbol! Un rapaz! Porque, ollo ó dato, escóitaos desde infantil. É dicir, a unhas idades nas que van acompañados dos pais. Que pensarán, que sentirán os seus pais ante isto? Para as medidas a tomar, moitos xa estarán pensando na educación, coma se non souberamos desde nenos que iso está mal, que todos somos persoas. No fútbol habería que suspender os partidos e que os energúmenos fosen insultar ás súas nais nas súas casas.

Finca Fierro. Sábado, 28 de xaneiro de 2017

EMILIO RÚA, UN CANTANTE DE BARES

Hai pouco saíu publicado un relatiño meu na sección Pingas de Orballo deste xornal, no que falaba de que me farían falta "moitas horas máis!" das 24 que ten o día para poder atender a todo, para dedicarme a todo, máis en concreto ás miñas afeccións culturais. Por exemplo, ás cancións de Emilio Rúa. Por medio das redes sociais sabía deste cantante de bares ourensán (como el mesmo se define), pero, por falta dese tempo comentado, non me detiña a escoitar as cancións que os seus amigos, que a xente en xeral colgaba na rede (se me dedicara a escoitar todos os vídeos que se colgan, non sairía do feisbuq), polo que, hoxe, non me importa recoñecer que sabía del, pero non como cantaba.

Ata que o venres, 16 de decembro pasado, ás oito e media da tarde me dispuxen a escoitalo na Casa da Cutura Manuel María de Barbadás. E xa desde a primeira canción, "A rúa", non peguei coa cabeza contra a butaca de adiante porque sabía que me mancaría. Pero xa nesa composición amosou unha forza expresiva e rotunda que souben axiña que a actuación transcorrería polas augas mansas do pop musical e polas corredoiras silenciosas das baladas. Baladas elegantes, intensas, marabillosas.

Emilio Rúa, pola idade, pódese dicir que aínda é novo, se comparamos a súa idade (a piques de cumprir os 41) cos seus traballos profesionais, pois leva publicados xa seis discos, que se di moi pronto. Claro que esta cantidade asimílase mellor se comentamos, se descubrimos que xa se subiu ós escenarios con tan só sete anos! Un mocosiño aínda e xa cantando! A ver, descubramos toda a verdade: Emilio Rúa subiu ós escenarios tan cativo porque o seu pai, os seus catro irmáns e o seu cuñado tocaban no grupo musical Concorde Atenea. É dicir, que mamaba a música por cada recanto da casa, por cada táboa do escenario e por cada ensaio familiar.

Naceu o 11 de marzo de 1976 en Vendas da Barreira, unha aldea do concello de Riós. Aldea que crucei moitas veces na miña etapa madrileña, de cando aínda non había autovía, e que desde a primeira viaxe sempre me chamou a atención o seu nome, non sei... coma se se venderan barreiras ou algo semellante. Emilio estudou no colexio público da súa localidade e, logo, botou catro anos na Universidade Laboral da nosa cidade. Estudou na Coruña e fixo conservatorio en Verín ata quinto de solfexo e segundo de guitarra. Non rematou. Pero, visto o visto, para que?

Conversando con el para esta reportaxe comenteille non sei que dalgunha anécdota na súa vida. Non sei a vós, pero a min sempre me gustaron aquelas cousiñas que se saen un chisco do común. Emilio Rúa faloume dunha que tan axiña como lla lin lembroume á película "Amarcord" de Federico Fellini. Resulta que con doce anos, nas Pontes de García Rodríguez, na noitevella, unha señora sacouno a bailar e apertábao contra as súas tetas (aquí foi onde lembrei unha escena desa película, que tamén nos puxemos frenéticos nos Milagres, alá polos anos 70), e, a maiores, cada vez que o sacaba dáballe mil pesetas. Impresionado pola escena, incluíuna na canción autobiográfica "Land Rover", que, por certo, foi o terceiro tema co que nos deleitou na Casa da Cultura Manuel María.

En todos os apuntes cos que me atopei sobre el, todos, absolutamente todos fan comentarios sobre a súa canción "Querida alegría", coa que ganou dous sinalados festivais de cantautores a nivel nacional e cantándoa en galego! É que a señora canción, logo de dicir cousas marabillosas remata con que "temos en algures algún destino, / pero eu elixo o meu camiño. / Dáme a man! Vente comigo! / Vaiamos xuntos a un mesmo sitio".

Este molgués que escribe, a partir de xa, irá xunto coa súa música, cos seus temas polos camiños da infancia e do rural, e dedicaralle o seu tempo a seguir o rastro do seu sétimo disco, que penso que vai ser de moito pendello. Non é cousa de pouco facer un disco de duetos con Javier Álvarez, Vicky Gastelo, Mercedes Ferrer, Carmen París e o meu admirado e amado Víctor Manuel, entre outros. Tamén ten un proxecto con Xosé Carlos Caneiro de música e poesía poñendo en valor a figura de Carlos Casares, ó que, por certo, se lle dedica este ano o Día das Letras Galegas.

Café Paseo de Ramoleox da Valenzá. Martes, 17 de xaneiro de 2017

Publicado en La Región o venres, 27-01-2017

A OPCIÓN DOS POBRES

Son antimadridista. O que significa que, máis ou menos, queira que gane o Barcelona. Pois non! E moito menos na Copa do Rei. Porque para este molgués que escribe, a Copa do Rei de fútbol é a opción dos pobres. De aí que no partido Barça-Real Sociedad quería que ganasen os donostiarras. Porque se presumía que era o equipo modesto en comparación co catalán. Presumíase e é, claro; iso aínda que houbese vencido.

Na Copa do Rei sempre serei dos modestos. A non ser que haxa equipos galegos. Na Liga quero que gane sempre o Barcelona (menos contra os galegos) para amolar ós do Madrid. E porque, ademais, de que vale que o Bilbao (outro exemplo) lle gane ó Barça, se no seguinte partido, ó mellor, perde có Granada ou có Osasuna. Por iso me gusta tanto a Copa. Porque aquí non hai Barça nin Madrid nin rabo de gaitas. Aquí hai a opción de que un pobre, un modestiño chegue á final e incluso pode que erga o trofeo ata o infinito e máis alá. Se non pode ser o Celta... hala, Alavés!

Café Paladium da Valenzá. Xoves, 26 de xaneiro de 2017

O LATEXO DO NOSO VIVIR

Aí está. Coa forza dunha ilusión. Coa ilusión dunha carga familiar. Porque día a día é terra, é aire, é sorriso e gargallada, é loita e calma. Porque día a día sabe da súa responsabilidade. Porque ti, muller, es o latexo do noso vivir, es o espazo que ocupa todo o noso tempo. Es o tempo eterno nas nosas vidas. Es o silencio da noite e a angueira de todo o día, de todos os días. Aí está. Coa loita ansiosa ante as adversidades. Coas adversidades que agachan a cabeza ante a súa constancia. E miras para o home e pensas nos fillos; e segues.

Porque ti, miña dona, es a argola na que nos agarramos os tres. Porque ti, muller, es a música dun asubío e o asubío dun tema de amor, e de nostalxia, e de melancolía, e de morriña. Es o vivir dun revés, doutro revés. Porque non te deixas vencer. Porque nada nin ninguén che fará chantar os xeonllos. Porque vives por e para os teus. Aí está. A miña dona. Ó meu lado. Ó noso lado. Sempre. Vai por ti, neniña.

Finca Fierro. Martes, 24 de xaneiro de 2017

SEGUE SEN ACABARSE O MUNDO

Nin desde hai uns meses, cando ganou as eleccións, nin desde hai uns días, cando nomearon por fin presidente a Donald Trump, se acabou o mundo. A ver se ó final todo vai quedar en auga de bacallau. Ó mellor é deses de "moito ruído e poucas noces". Oxalá. Porque ben certo é que ata eu mesmo desconfío un carallo dese paisano; non para que acabe o mundo, pero si para cometer algunha que outra falcatruada. A verdade é que ten á maioría do mundo en contra. Por algo será.

Tampouco se acaba o mundo para o Real Madrid, aínda que a semana pasada o Celtiña lle meteu o medo no cu, e precisamente na súa casa. Primeiro, o Sevilla déralle un sopramocos e o noso equipiño acabou arreándolle nesa parte onde as costas perden o seu honesto nome. Agora xa lle ganou ó Malaga e xa veredes como o río volve ó seu leito. Aínda que a min amólame ben que empecen a falar de tantos lesionados. Que un equipo dos grandes achaque os resultados ós mancados, malo! Pobres modestiños!, que terán que alegar eles ante presupostos que non alcanzan nin o soldo de dous oun tres xogadores dos grandes? Por certo, os modestos tamén teñen xogadores tocados. Pero deses non se fala.

É certo que tampouco se acabaría o mundo se os turistas tiveran que pagar por pasar a noite en Santiago. Pero creo que esa medida, se se toma, está mal tomada. É máis, deberiamos de facilitarlle ó achegamento ás nosas cidades á xente de fóra, ós turistas. Unha cousa é cobrar nun lugar no que existe masificación e non queremos que se escaralle e outro moi distinta é poñerlle atrancos ós viaxeiros. Acaso non gastamos centos de miles de euros en publicidade para atraer á xente ós nosos lugares? Pois entón!

Finca Fierro. Sábado, 21 de xaneiro de 2017

CRISANTO, CREADOR DE CORAIS

Está a piques de cumprirse un ano (o 11 de marzo) da publicación neste Testemuñas dunha reportaxe sobre a Coral Ansuíña de Baños de Molgas, na que comentaba que un dos grandes artífices que fixo posible que xente desa vila pasase dos "sachos ás habaneras", fora o Padre Paúl Crisanto Fernández. E nela xa comentaba que este home era merecente dunha pequena homenaxe por parte dun servidor. Pois aínda que non fun moi seguidor da Coral (por culpa da miña estancia en Madrid), si souben dos seus andares grazas á miña nai e si me admirou sempre o tesón e a ansiedade dunhas persoas que, algunhas delas, non tiñan nin idea do que era unha nota musical; tan só cantaban "á súa maneira" cavando nas hortas e nas patacas.

Crisanto Fernández creo que lles ensinou algo máis que notas musicais... daba gusto ver saír a Lola da casa cos seus setenta anos coa carpeta debaixo do brazo e dicíndome "imos ensaiar". E notábaselle na cara e no ton da voz que aquilo era algo moi serio, era algo máis ca dicir "vou tornar a auga". Daba gusto apreciar cómo un grupo de xente, de veciños, incluso coas súas diferenzas económicas, sociais, de emprego, etc. se xuntaban e convivían durante un par de horas ou máis, e "facían piña". Creo que Crisanto era a lazada da corda: que a apertaba ou a afrouxaba, segundo a ocasión, para que ninguén se lle fose "por peteneras", que non se lle saísen pola tanxente. Hai que lembrar que non todos temos a voz de Rocío Jurado ou de Nino Bravo, aínda que moitos intentamos imitalos. Grazas a este home bondadoso puiden escoitar á miña nai cantando e sen chamar a atención. Lembro de neno a vergonza que pasaba na misa ó ver cómo a xente se revolvía ante a voz da miña proxenitora. A verdade é que destacaba, e non pola modulación, senón polo volume. O director da Coral Ansuíña soubo moldearlla.

Crisanto Fernández Seoane naceu o 17 de agosto de 1942 en Reza, parroquia de Carracedo, concello de A Peroxa. Era o penúltimo de trece irmáns (calquera ve hoxe unha familia desas) Estudou primaria en Fraguas (Quintela de Leirado) e o bacharelato, como non, no colexio dos Milagres. Non sei por que, pero dáme que neste lugar estudou máis da metade da provincia de Ourense e parte do estranxeiro. Ó rematar no colexio do monte Medo de Baños de Molgas, tivo que largar para Vilafranca do Bierzo, porque era a onde ían os que se "presumía" que estudaban para curas. Cando concluíu co bacharelato seguiu con Filosofía en Hortaleza (Madrid) e Teoloxía en Santa Marta de Tormes (Salamanca). Tamén acadou a carreira de piano.

Entrou no Seminario Interno o 18 de setembro de 1960, que o fixo en Hortaleza, e incorporouse definitivamente á Congregación dos Paúis xusto cinco anos máis tarde. Ordenárono diácono o 30 de maio de 1968 en Santa Marta de Tormes. Axiña o mandaron como organista a unha parroquia de Madrid, á de San Roberto Belarmino, onde se mantivo un ano, xa que marchou para Vilafranca do Bierzo, tamén como organista e como profesor. Alí estivo durante sete anos, ata 1976, que foi cando o destinaron ó colexio de San Narciso de Marín, en Pontevedra.E de aquí, faltaría máis, ós Milagres, no 1980; de aí que eu non chegase a telo de profesor, xa que este molgués que escribe rematara alí os seus estudos no 1978, creo. Crisanto ensinou nos Milagres ata 1991, é dicir, ata que pechou o colexio; pero incorporouse á Comunidade do propio Santuario do Medo. No 2003 marchou para parroquias de Andalucía durante cinco anos, e logo xa se incorporou definitivamente a Santa Marta de Tormes, onde tras case dous anos de enfermidade (o último prostrado na cama e sen apenas recoñecer a ninguén -demasiado novo para isto), finou o día 16 de decembro de 2010, hai xa seis anos.

Certo que o motivo desta reportaxe débese á labor que realizou coas Corais Ansuíña de Baños de Molgas e Albricias de Maceda, pero non quero deixar pasar por alto o tempo que lle dedicou á etnia xitana desta última localidade coas súas iniciativas culturais para favorecer a integración dos mesmos, nin tampouco hai que esquecer a súa tarefa na prisión de Pereiro con, tamén, os reclusos da citada etnia.

Crisanto Fernández Seoane pode que falase pouco, que fose un chisco apoucado, pero era un bo home, paciente, xeneroso, amable, sinxelo, bo compañeiro e moi amante dos pobres. Pero ante todo, foi o que soubo mesturar os sachos coas habaneras.

Café Ramoleox da Valenzá. Xoves, 12 de xaneiro de 2017

Finca Fierro. Xoves, 12 de xaneiro de 2017

Publicado en La Región o venres, 20-01-2017

A BURGA DE BAÑOS DE MOLGAS

Quen son eu para berrarlle ó vento? Quen son eu para choutar por entre os valados das Pedradarcas ou polas caldeiras das Lagoas? Quero quedar en silencio para que o ruxerruxe do nordés pase sen que note a miña presenza. Quero sentar no mazadoiro da burga de Baños de Molgas para que o tempo discorra sen facer ruído. Ou para que a infancia sente á miña beira e me diga que a saudade está aí, entre o bafo da auga quente ou entre as parolas das lavandeiras labregas.

A burga era o lugar no que a vida bailaba muiñeiras ó son dos golpes da roupa contra a auga termal, ou no que as rexoubas bulían das tinallas ós caldeiros coa roupa acabada de lavar. Quen son eu para soprarlle ó bafo? Quen son eu para pensar que a burga é un espazo inútil  no alento de todo un pobo? A burga era a gran telenovela da vida molguesa. Ergo do mazadoiro da burga e vexo como o ronsel do bafo se perde polo río Arnoia. Subo, paseniño, cara ó barrio da Igrexa. Non son quen de berrarlle ó vento.

Finca Fierro. Mércores, 18 de xaneiro de 2017

FALO POR TELÉFONO

Soa o teléfono. Collo o teléfono. Falo por teléfono. Da vida, que sempre vai un paso por diante da morte. Certo, cando chega a morte xa non hai vida, pero, despois, acaso importa xa? Nin tan sequera o teléfono importa. Mais agora mesmo, sigo co teléfono na orella. Falo por teléfono. Daquilo que foi e xa non é. Daquilo que pode ser, pero vai ti saber. Da familia que está e non está. Do silencio que se forma cando non hai nada que dicir. Da mestura das palabras porque o teu interlocutor tamén fala. A ver!, ó outro lado tamén hai un interlocutor.

Falo por teléfono. Dunha película que proxectarán ou que xa botaron. Dun asubío que deixei escapar cando andaba por entre a néboa do monte Medo. Dun acocho nas airas de Baños de Molgas. Falo por teléfono, e sento. Sento porque a parola pode eternizarse. E de pé, quieto, canso. Falo do ir e vir dunha formiga polas poulas do Formigueiro. Falo daquela nave na que quixen ir ó espazo, pero cando espertei o universo era a miña cama. Despídome. Deixo de falar por teléfono. Colgo o teléfono.

Finca Fierro. Martes, 17 de xaneiro de 2017

A RIMA DO VERSO

Queda á intemperie a rima dun verso. Para que arrefríe a ansiedade de todo o poema. E tan só o silencio da noite conxuga o sentimento e deita sobre a almofada do xuízo unha composición que vai máis alá da temperatura dun pensamento. A rima do verso modifica o instante, o momento do latexo. O latexo que dálle, que vai e que vén polas entrañas dunha corredoira que serpea por entre as sabas dun soño eterno. Nunca volverán os saturniños voar sobre os tellados do universo. Dese universo que está aí, quieto, en silencio e debuxando entre nubes de algodón a rima de todo un verso.

Ritmo de jazz no consolo dunha pena, no gozo dunha gavela. Nesa gavela que enche o carro da señardade e que, logo, se descarga na palleira entre aparellos que cavan os versos. Sempre hai versos que quedarán á intemperie, ó resío para que a súa rima vaia algo máis alá do silencio. O silencio é a rima do verso, do poema.

Finca Fierro. Luns, 16 de xaneiro de 2017

TROITA Á ESPREITA

Son a troita que espero debaixo da carrancoña á altura das Mestras para contemplar o campanario da igrexa de Baños de Molgas. Vexo ó pescador lanzar o anzol, pero non pico. Son moi lista! Doulle ás aletas e nado ata a desembocadura do río Sor co Arnoia. Alí quero acougar durante uns instantes, pero non hai corrente. A min e creo que a todas as troitas nos gusta a corrente.

Subo de novo ata a pasarela que cruza o Arnoia, á altura do fondo da Pitediña. Alí si boto un bo tempo, porque alí vai rápido o río. Non moito, pero vai. Doulle á cola moi suavemente e contemplo ós bañistas que están tombados ó sol no campo das Mestras. Hai bañistas para darlle cun sacho. Pero eu nin tan sequera quero asustalos cunha fouce. Pobriños, dánlle vidiña a aquel lugar. Aínda que sei que algún, se puidera, ben que me amolaría. Mais para iso sempre estou á espreita. Cada vez que escoito batuxar na auga, coidadiño, nado vertixinosamente uns metros e despois comprobo o motivo desas ondas que fai o río. Ó mellor é un simple caxato de amieiro, pero...

Finca Fierro. Domingo, 15 de xaneiro de 2017

EN PLENO INVERNO!

Non sei se non teremos que empezar a darlle a razón ós vellos: que se acaba o mundo. As reservas de auga dos encoros galegos están xa por debaixo do 50%. En pleno inverno! Acábase o mundo e non hai remedio! Logo, para máis aquel, din que a partir de mañá, martes, volven as fortes xeadas, é dicir, que a pouquiña auga que hai, vaise conxelar. Alá vai o burro coas noces! Paréceme a min que, ou falamos cos curas para que monten procesións pedindo que chova ou rezamos todos para que chegue axiña o mes de abril. Por aquilo de... en abril, augas mil. A ver se é verdade. Se non estamos perdidos. Non chegamos nin o verán; mortiños de sede. É certo, dentro duns días axiña exclamaremos: que escampe, por Deus! Mentres, hai que empezar a aforrar auga. En pleno inverno!

Hai mozos que aínda son ben inocentiños. Fan falcatruadas e cólganas nas redes sociais. Como se a policía fora parva. Deben ver moitas perlículas e, claro, nestas, a policía sempre chega tarde. Na realidade é ben espelida! A un ciclista multárono e este, de paspán, non vai poñer insultos a darlle cun sacho nas redes sociais. Normal, agora está á espera de que lle caia outra multa máis polos improperios. Inocente! Dous lugueses rouban un bolso e soben á Internet fotos do botín. Detivéronos. Hai que ser pamemiños!

En todos as partes cocen fabas. Non só en España. Alemaña, con todo o que significa Alemaña, tamén ten as súas cousiñas. En Hamburgo inauguraron un espectacular auditorio que levou dez anos construílo e que en custos pasou de 75 millóns de euros a 789 millóns. Aí é nada. En Alemaña!

Finca Fierro. Sábado, 14 de xaneiro de 2017

MOITAS MÁIS HORAS!

Dúas noites sen ver ningunha película. Non pode ser! Semella que non son eu. Canto sufro, por Deus! Auténtica paixón polo cine. E polo fútbol. E polos libros. E pola música. E pola tinta que deixo caer sobre un papel branco ou cuadriculado. En todo un día consigo facer todo iso. Pero se por calquera motivo me falla algún... é coma se se acabara o mundo. Xa sei que non se acaba. Pero sinto que se acaba.

Cada vez estou máis convencido de que os días deberían ter máis de 24 horas. Moitas máis! A ver se así conseguía ocupalas todas. E sen durmir. Para que quero durmir! É tempo perdido! Menos mal que xa durmo pouco. Hoxe ten que rebentar definitivamente o mundo para que eu non vexa unha película. Hoxe si teño unhas cantas para ver. Teño onde escoller. Certo, só verei unha. Realmente é a única que teño sen ver, xa que todas as outras as vin, algunhas incluso varias veces. Resumindo, que estou contento. Porque hoxe, por fin!, vou ver unha película.

Finca Fierro. Venres, 13 de xaneiro de 2017

ARTURO REGUERA E O ENCORO DE CASTRELO

            Tan axiña como lin en certos anuncios periodísticos, en certas comunicacións, de que o día 27 de outubro presentaban no Liceo o libro "Castrelo de Miño, loita, represión, espolio, desastre ecolóxico, desastre humano", do escritor lugués Arturo Reguera, souben que tiña que asistir á mesma. Por que? Porque de rapazolo lera un libro de Xosé Fernández Ferreiro titulado "Morrer en Castrelo de Miño" que xa naquel tempo me gustara moito. Porque sabía de cancións protesta sobre o encoro desa vila do Ribeiro por medio de Suso Vaamonde e de Fuxan os Ventos, entre outros. E porque, o máis importante e principal, que desde hai máis de vinte anos teño relación con ese concello: a miña amantísima muller, dona e señora é de alí. E iso tira, vaia se tira! Ou fanche facer que tira, que todo é posible (e deixo escapar un sorriso medio de esguello)

            Fun, entón, ó Liceo. E tan só coa formación da mesa da presentación, xa valera a pena a asistencia. Arturo Reguera estaba flanqueado, á súa dereita, por Manuel Peña Rey, médico e histórico líder comunista, e á súa esquerda por Xesús Alonso Montero e por Ricardo Gurriarán, da Fundación 10 de Marzo e historiador. De Alonso Montero non escribín nada entre comas porque, este señor, e tamén desde ese día, merece unha reportaxe á parte. A proba é que me deixou tan alucinado ó falar que alí mesmo me prometín esa futura reportaxe. Sabía das súas letras, lin moitas cosas súas, pero nunca o oíra falar. A paixón con que o fixo foi a que realmente me enganchou.

            Pero hoxe o gran protagonista é Arturo Reguera co seu libro. Escribiu tal libro porque o 15 de maio de 1966, fixo xa 50 anos (de aí tamén a publicación desas pouquiñas páxinas, conmemorando eses anos), iniciouse no concello da miña dona o conflito agrario máis importante que se dá no franquismo desde que se implantara este en España, desde 1939, e por culpa do feudalismo eléctrico dunha empresa de ricos, como era Fenosa. A causa era a construción dun gran encoro no río Miño que asolagaría todo o val de, quizais, a zona máis rica do Ribeiro.

            A loita é certo que a iniciaron os propios labregos como reacción á perda das súas terras e ás reducidas indemnizacións. Mais axiña se incorporaron a esas loitas o Partido Comunista e outras organizacións, principalmente culturais. Co pretexto, coa escusa dunha homenaxe que se lle fixo ó poeta Celso Emilio Ferreiro o 15 de maio de 1966 no hotel Roma de Ourense, practicamente todos os escritores e personaxes culturais daquela época empezaron a ler e ditar manifestos contra as obras do encoro, desde o gran Otero Pedrayo ata o propio Reguera, pasando por Blanco Amor, Méndez Ferrín, Manuel María e Alonso Montero, entre outros. O dito, a flor e a crema cultural galega. Pódese dicir que foi o primeiro mitin político celebrado en Galicia logo do golpe de estado do 36.

            O encoro construíuse, realizouse, pero grazas á loita conseguiuse que as indemnizacións variasen bastante o prezo. Non obstante, xa se sabe, "os pequenos propietarios non tiveron outro remedio que emigrar, mentres que os grandes, cos cartos que recibiron, participaron da enorme especulación inmobiliaria da época en Vigo", segundo o propio autor.

            Arturo Reguera naceu en Lugo no 1945. Estudou no Instituto Masculino da súa cidade, onde foi alumno do profesor Xesús Alonso Montero, co que mantén unha profunda relación desde aquela. No 1962 empezou na Universidade de Santiago, ó ano seguinte pasou á de Barcelona para estudar enxeñería, e no seguinte á Madrid. Volveu a Santiago para, xa definitivamente, estudar Económicas e licenciarse.

            Politicamente pasou pola UPG, militou no PCE e a partir do 68 no PCG. Nese ano tivo unha activa participación na folga universitaria, que Ricardo Gurriarán recolle no libro "Inmunda escoria". Fixo a mili na mariña de Ferrol e, claro, o non pertencer ó Réxime pois, xa se sabe... calabozo que te criou! Saíu da mili coma se non saíra... cárcere que te criou! Pero, homiño de Deus, a quen se lle ocorre... ir en contra do Paquiño.

            Arturo Reguera foi director da redacción da Gran Enciclopedia Galega de 1974 a 1981, e fundador e director da Editorial Sálvora de 1981 a 1985. Desde que se xubilou como profesor de informática no Instituto San Clemente, de Santiago, vive en Grândola (Portugal), onde, por certo, ten unha impresionante colección de traducións ó portugués da novela quizais máis famosa de todos os tempos, o gran Don Quixote.

            Café Paseo de Ramoleox da Valenzá. Xoves, 1 de decembro de 2016

Publicado en La Región o venres, 13-01-2017

QUE NOITE MÁIS REPELENTE!

Que noite máis noxenta! Non hai fútbol. Non teño películas para ver. Non sei que facer! Xa levo unha hora co ordenador. E todo cansa. Aínda me quedan dúas, polo menos, para irme á cama. Si, poreime a ler. Pero todo cansa. De rapaz e de mozo botaba horas e horas lendo. Agora, coa idade, volvinme langrán, moi nugallán. Todo cansa. Ata fochicar no feisbuq cansa. Que noite máis repelente! Non sei que facer! Fáltame a miña sesión peliculeira! Ou futboleira. Hai noites nas que hai fútbol, e aínda teño tempo de ver unha película. Pero hoxe nin unha cousa nin outra, non teño nada.

Ai por Deus, canto sufrimento! Como tirarme un día sen ler un xornal. Por exemplo, o día de Nadal e Ano Novo, que non houbo prensa escrita. Como sufrín, meu Deus! Agora mesmo xa estou canso de todo. Ata de escoitar a Marvin Gaye. Solución: a cambialo! E poñemos o jazz de Art Tatum. A ver se pasamos algo mellor o tempo. Veña, uns minutiños máis para co ordenador e axiña nos poñemos coa lectura.

Finca Fierro. Martes, 10 de xaneiro de 2017

APAIOLADO CON BOOM!

Logo de cear botei 20 minutos para acender o ordenador. Porque me apaiolei co programa Boom! A verdade é que me gustan os seus últimos minutos. Sempre me gustaron os programas que fan preguntas culturais. É certo que hai preguntas moi inocentes, pero tamén ten outras que... Estes días están concursando unhas mulleres (xa levan a tira e máis de semanas) que son unhas auténticas cracks.

As preguntas abarcan todos os temas habidos e por haber, desde os máis sinxelos futboleiros e cinematográficos ata os máis complicados físicos e químicos. Digo estes porque a min nunca me caeron simpáticos. Pero aínda así, entretén e sempre se aprende un chisquiño. Precisamente acabo de ver no feisbuq un vídeo que circula por aí sobre a Guerra Civil Española e os dous paspáns (dous mozos) que están de concursantes nin p... idea, e a pesar de que na segunda opción xa se sabía de que ía o asunto. Non é necesario ser moi sabidos, pero nin tanto nin tan pouco.

Finca Fierro. Luns, 9 de xaneiro de 2017

CAMPIÓN DUN DEPORTE MINORITARIO

               Maldito tempo! O tempo pasa e todo cambia. E iso que sendo neno nunca pensabas que aquela etapa tería fin; que as rúas de Baños de Molgas, que as airas de Baños de Molgas e que os amigos e veciños de Baños de Molgas non cambiarían nunca, estarían sempre alí. Mais axiña o tempo che di que nin rabo de peixe, que diso nada. E non queda outra que emigrar. Uns e outros. Ó emigrar perdes pouco a pouco o contacto coa xente.

Tivo que haber unha revolución, chamémoslle informática, para que eses contactos, tamén pouco a pouco, empezaran a aboiar de novo. E volveu ser o maldito e bendito feisbuq o que me descubrise que temos todo un camión molgués polas terras vascas. E eu sen decatarme! Alguén publicou unha foto e uns comentarios dun tal Alberto Ferreiro. Anda carallo, o fillo do Legión!, exclamei ó momento. E mira ti o que fai, a que se dedica! O que fai o pobre rapaz é ser campión dun deporte que, pobriño tamén, moi pouquiños coñecen (algo moi semellante á reportaxe que fixera sobre Julián Sorga, que está metido no culturismo): o squash. O que? O squash. E iso que é? Algo así coma o tenis, pero contra unha parede, ou coma o frontón pero con outras raquetas e outras pelotas. Ah, vale, vaia trapallada! Si, aquí, fóra do fútbol, o demais… unha quimera, toda unha trapallada.

               Furguei un chisquiño por aquí e por alá e, claro, só que fose por iso do “minoritarismo” xa creo que merece unha liñas, un recoñecemento a eses esforzos que, mirade vós por onde, case ninguén lle vai recoñecer. Así é que non houbo outra que poñerse en contacto con el. Foi fácil: solicitude amizade feisbuquiana ó canto e, normal, como somos veciños, é dicir, molgueses, axiña contestou. Afirmativamente, claro. Faltaría máis!

               Tamén moi rapidamente me mandou un extenso currículo sobre a súa vida e as súas actividades. Fíxome moita graza o primeiro parágrafo cando me escribe que é fillo de José Ferreiro e Dolores Iglesias, coma se eu non coñecese ben ós seus pais. O Legión e a Lolita! Aí é nada! O pai do Legión era curmán da miña nai e veciños case de porta con porta, ou veciños de aira, que no seu caso así se pode dicir. E coa familia da Lolita, ufff, non fun veces con eles para o monte. Principalmente seu tío Canea!

               A ver, levo catro parágrafos falando de Alberto Ferreiro coma se fose de Baños de Molgas. Creo que el mesmo recoñecerá que é… aínda que non o sexa. Porque este campión de squash naceu realmente na localidade suíza de Basilea o 2 de xullo de 1975 (41 anos), aínda que, creo, ós seis anos xa se viñeron para Éibar, no País Vasco, onde seguen. Non obstante, como a maioría dos emigrantes, volven ó seu lugar de nacemento (no caso del, o dos pais) cada dous por tres, é dicir, tan axiña como poden. Logo, para máis aquel, casou coa neta dun molgués. Ou sexa, que as raíces seguen furgando pola vila termal.

               Alberto Ferreiro Iglesias é campión vasco dun deporte minoritario, pero, ai logo!, empezar empezou no fútbol. Pasou por varios equipos e varias categorías do fútbol rexional guipuscoano. E non foi ata os 27 anos cando se lle deu polo squash, a nivel afeccionado. Meteuse no Benedikta Squash Club de Sestao para facer un curso de iniciación. Pero o seguinte curso xa largou para Tarragona para que o adestrase o propio seleccionador nacional de squash, Tino Casas. Foi a partir de aí cando se desenvolveu a súa evolución, que, por certo, foi meteórica. Empezou a ganar trofeos e torneos a darlle cun sacho.

               No 2007, con varios xogadores de Éibar, creou unha Comisión de Squash dentro do Club Deportivo Éibar e hoxe en día ostenta a presidencia desa Comisión. Un ano máis tarde, a directiva da federación vasca dimitiu en bloque. Alberto, sen andar con días santos ou sen torcer o rego, recolleu o testemuña e asumiu o cargo de director deportivo.

               Fóra dos despachos segue gozando dese fermoso deporte, do que din que é un dos máis rápidos e extenuantes que existen, tanto que as propias compañías aseguradoras o catalogan como “deporte de alto risco”. (Ai, neniño, ten conta!) A base de traballo, de tesón e dun forte espírito de competitividade, aí están os seus campionatos absolutos de Euskadi nos anos 2014 e 2016, e os seus subcampionatos no 2010, 2012 e 2013. Todo un crack!

               Café Paseo de Ramoleox da Valenzá. Xoves, 15 de decembro de 2016

Publicado en La Región o venres, 06-01-2017