Moitas
veces, ou xeralmente, ou case sempre, ou sempre, a literatura é coma
o cine ou unha novela é coma unha película: poden facerche crer
mentiras que son verdades ou verdades que son mentiras. O que si sei
seguro é que, dunha maneira ou doutra, fante soñar. O escritor
ovetense Eloy Gayán condúcete por unha viaxe que desborda mentiras
e traizóns pola súa novela "Las damas silenciosas" que
presentou o 17 de marzo nunha libraría da nosa cidade.
Na
presentación, na que interviu tamén o seu compañeiro de traballo e
íntimo amigo Eduardo Cabreiros Álvarez (profesor de Historia de
Dereito na Universidade da Coruña, ourensán, do barrio do Couto,
como seica lle gusta pregoar), achegáronnos a un cántico á muller
audaz, combatente, solidaria, a través da historia dunha moza que
loita pola subsistencia nun mundo de mentiras e desigualdade.
Ambientada nun século XIX ben recreado, onde, por certo, hai que
destacar a descrición das vestimentas, amósanos á protagonista
envolta nun remuíño de mentiras, traizóns e unha gran amizade
próxima ó amor, e na que o autor lle dá perfecta voz a todas as
mulleres loitadoras, a esas mulleres que tratan de emular a
sinxeleza, a solidariedade e o altruísmo das beguinas, movemento
feminino que xurdiu no século XIII e que se mantivo ata ben entrado
o XX, alcanzando un poder, incluso de palabra, e que chegou a
inquietar á propia Igrexa, sendo perseguidas e incluso acusadas de
bruxería. E naqueles séculos xa sabes a que eran condenadas as
bruxas.
"Las
damas silenciosas" está tan ben escrita que un dos mellores
motivos para abrir as súas páxinas é que se le con moita
facilidade, que é tan amena que, aínda que non queiras, vaite
enganchando capítulo tras capítulo e desexando que non remate
nunca. Á pesar de que non está catalogada como unha novela
histórica, porque é unha simple historia dunha muller, iso si,
infatigable, activa, aí está parte da historia de hai dous séculos.
Novela escrita de forma sinxela pero con perspectiva de ensinar, de
deixarlle a mente ó lector bulindo para que se interese polo máis
alá do que se conta.
Como
todos os que empezan e como xa teño analizado nestas Testemuñas da
Memoria, o gran hándicap, o gran viacrucis, o gran atranco literario
(ata pode que incluso máis que a propia escritura de calquera obra)
é a súa publicación, a loita que ten que levar o escritor, o autor
co mundo editorial para que o seu traballo vexa a luz. "O mundo
editorial é moi difícil", acabou confesando Eloy. E créoo a
pé fixo.
Eloy
Gayán Rodríguez naceu en Oviedo en 1964. Realizou os seus estudos
nos Maristas da súa cidade. E tamén nesta fixo os universitarios,
onde se licenciou en Dereito no ano 1988 para cinco anos máis tarde
obter xa o título de doutor nesa materia. Foi no 1993 cando se
desprazou á Universidade da Coruña para obter a praza de profesor
titular de Dereito Internacional Privado, que segue ocupando na
actualidade. E foi decano desta facultade de Dereito desde 2005 ata
2008, que o pillou co cambio do plan de estudos de dereito, que
databa de 1953, ó chamado sistema Bolonia.
Como
anécdota particular conta que foi "a miña paixón pola
literatura" a que case lle pon en perigo a súa tese doutoral.
Cando lle enviou os primeiro 50 folios desta tese ó seu director,
este devolveullos con grandes palabras escritas en vermello e que lle
dicían que "estás facendo unha tese, non literatura; é unha
tese, non unha novela". Eloy Gayán, pola conta que lle tiña,
tivo que adaptarse á linguaxe técnica, tivo que ocultar esa faceta
literaria que lle permitiu publicar a novela que presentou na
libraría Eixo. Era a terceira presentación que facía en xeral de
"Las damas silenciosas".
Confesa
que escribe para entreterse e porque, así, tamén se sae un chisco
da rutina diaria da súa docencia. Ademais, así tamén soña. Como
soñamos todos cando queremos escribir mentiras para que pensen que
son verdades, ou viceversa. Confesa que non lle importa escribir con
todo o barullo ó seu arredor, referíndose en concreto á súa
muller coruñesa e á súa filla de nove anos cando a elas se lles dá
por rebulir polo seu cuarto. Iso é digno de admiración, xa que creo
que é raro concentrarse desa maneira. Estou escribindo isto ante un
café (que me inspira abondo, por moito que diga que as musas chegan
fincando os cóbados), pero co ruxerruxe da televisión, dunha
carreira de motos que, de cando en vez, desconcéntranme algo. Claro
que para iso Eloy Gayán consegue publicar unha bonita novela sobre
mentiras e traidorías, e un servidor confórmase con relatiños
insípidos ou reportaxes que... eu que sei, aí están. E aquí queda
unha máis.
Café
Oren Express da Valenzá. Domingo, 9 de abril de 2017
Publicado
en La
Región
o venres, 14-04-2017