domingo, 30 de septiembre de 2018

FELICIDADE E VIOLENCIA DE XÉNERO

Sábese que ter un fillo é a maior felicidade do mundo (aínda que hai algúns que, cando os teñen, úsanos de escudos ou escusas para facerlle dano ó cónxuxe, ata chegar incluso ó propio asasinato dos mesmos, a convertelos en vítimas). A médica luguesa Lina Álvarez está máis que orgullosa por ter unha filla ós 62 anos. Por un lado entendo a súa felicidade, pero polo outro... Xa unha vez comentara algo dunha italiana pola súa descendencia a tantos ou máis anos de idade, coa que non estaba de acordo. Repito, entendo a súa felicidade; pero eu sempre vou un chisco máis adiante do propio nacemento. Sempre poño como tope uns 10 anos máis. Porque unha criatura, con 10 anos, está na flor, no auxe dos seus xogos. A muller que pariu con 62 anos, se lle sumamos 10 máis, acada 72. E pregunto eu se unha muller (ou un home), a esas idades terá moitas ganas de trotar detrás da súa filla ou do seu fillo. Por iso me estraña tanto que, precisamente unha médica, se sinta orgullosa do feito. Non sei, ten todo o dereito do mundo a ser feliz, pero dentro de 10 anos haberá que preguntarlle á neniña se esta é realmente feliz correndo soa polo parque ou polo patio da casa.
Xa que comentaba ó principio a violencia dalgúns, encamiño a narración do Recuncho Hebdomadario cara á violencia de xénero, a cal semella que, en vez de ir a menos, vai a máis. Por H ou por B, polo si ou polo non, por unha cousa ou por outra a xustiza española, na violencia de xénero, non funciona (xa sabemos que a xustiza tampouco funciona noutras cousas, pero agora non vén ó caso). Denunciados por agresións que andan ó seu aire ata que pasa o que pasa, ata que a agresión se fai presente e real, tan real que xa non hai volta atrás. E para a vítima, menos. Condenados por afastamento seguen, non obstante, achegándose ata o punto final, ata o derradeiro suspiro da vítima. Despois si, despois é cando actúa a xustiza. Cando xa é tarde. Cando xa non hai volta atrás. Coma sempre. E coma na maioría das cousas.
Un fillo é a maior felicidade do mundo. El tamén merece esa felicidade. Aínda que despois, a algúns, e xa de maiores, se lles crucen os cables e convertan esa felicidade nunha violencia de xénero pola que, a xustiza, pecha os ollos.

Finca Fierro. Sábado, 29 de setembro de 2018

viernes, 28 de septiembre de 2018

DENUNCIA POR ABANDONO EN 1912

Despois das típicas aventuras e, en maior medida, penalidades que o meu pai pasou na Guerra Civil Española, a súa conversa preferida era sobre a sega do pan en Castela. Dos segadores axiña souben por Rosalía de Castro e polo meu propio pai que o seu oficio, a súa actividade tamén tiña as súas aventuras e penalidades.
E se non, aí está a noticia que apareceu o 6 de setembro de 1912 nun xornal da nosa terra, na que se narraba que no pobo de Sáa, en Paderne de Allariz, un tal Ramón Borrajo Gallego reclamoulle á autoridade competente a busca dos seus fillos Higinio e José, que facía vinte meses que os deixara a cargo do veciño de Baños de Molgas, Ángel González, para exercer o oficio de segadores. Semella que o tal individuo molgués os deixou tirados e, imaxino, coma os bois no monte, é dicir, quitándolles primeiro as asaduras ou, como se adoita dicir, en pelota picada. A sega do pan en Castela non foi moco de pavo. O que non entendo é como Ramón Borrajo tardou case dous anos en denunciar os feitos. A día de hoxe non sei en que quedou o asunto, pero as anécdotas do meu pai son migallas de pan en comparación co caso de abandono dos dous rapaces

jueves, 27 de septiembre de 2018

FELIZ COA DEMENCIA

Hai pouco lin unhas declaracións da gaiteira, pianista, educadora, escritora e produtora ourensá Cristina Pato nas que comentaba que “se pode ser feliz coa demencia”. Sinceramente, case me alegrou a noticia porque me corrobora o que xa teño confesado algunha vez: que nunca o pasei tan ben co meu pai como cando pasou por esa fase.
Fálase sempre que o alzhéimer é un terrible trastorno para a familia. Imaxino, polas declaracións da xente, que para moitos si. Para min, que queredes que vos diga; neses anos que tivo alzhéimer nunca me vira tan achegado a el. Non sei, ó mellor erro, pois non son nin médico nin especialista, pero o propio enfermo entendo eu que tampouco se decata da situación. O enfermo vive ese momento e non lembra nada máis. E o que non se recorda, non existe. Imaxino que non se decata da súa enfermidade; simplemente vive a vida, vive o momento. Lembro que cando o deitaba polas noites (tiña que axudalo, non pola enfermidade en si, que tamén, senón pola idade e por unha maldita perna que se lle quedara tesa nos anos 60), armabamos tal feira de gargalladas que tiña que dicirlle que parase, por Deus!, que a causa da risa non conseguía suxeitalo. El era feliz soltando baralladas, rexoubas e os dous eramos felices rindo a cachón. Cristina, é certo que se pode ser feliz coa demencia. Eu o fun coa do meu pai.

Finca Fierro. Xoves, 27 de setembro de 2018

A BOMBA

Deixo caer unha bomba sobre a ilusión dun soño. Todo estoupa. Nada se move. Só a lúa vella brilla no firmamento. E o silencio da noite racha as entrañas dun pensamento. Que é? Onde está? Para onde vai? Ninguén pode saber o que hai máis alá dunha conciencia tranquila, dun ritmo cardíaco, dun pulso novelesco ou dun tempo que non avanza, que non progresa. Logo do estourado, todo queda en silencio. Ata os propios latexos dun corazón que vai e vén por entre os regos dun poema, por entre os versos dunha leira.
A bomba rebentou aquilo que se meteu dentro. Aquel asubío no recordo. Aquel sorriso en calquera xogo. Aquel mirar que te deixaba medio morto. Aquela ilusión dun soño. Quedo pensando agarrado ó silencio, e alá, no máis profundo do firmamento, vexo a nube tóxica (pero bonita, fermosa, linda, xeitosa...) que se me mete dentro. Quero retroceder no tempo, pero a bomba xa esbourou para abrasar, para estragar sentimentos que flúen ou que se expanden por toda a redondez da lúa vella. Desa lúa vella que brilla e ensina o camiño do entendemento e do miolo dun propósito, dun proxecto. Deixo caer unha bomba sobre a ilusión dun soño. Do teu soño. Do meu soño.

Finca Fierro. Mércores, 26 de setembro de 2018

domingo, 23 de septiembre de 2018

DEMOSTRANDO MOVEMENTO

Estes pés que me matan. De andar. Dun lado para o outro. De aquí para alá. Dunha tenda a un súper. Dunha libraría a unha panadaría. Para rematar, iso si, na terraza dun café. Xa era hora! E non polo café, senón polo descanso. Vale, de acordo, polo café tamén. Todo iso significa que non parei, que me movín. O movemento demóstrase andando; din. Que llo pregunten ós meus pés!
Que si, que me gusta andar. Ó meu ritmo, pero gústame andar. Non me gusta nada quedarme quieto. Non quero que a casa me caia encima. Non vaia ser que me rebente. Non vaia ser que me esmague. O movemento demóstrase andando. E ando. Así é que me movo. Como un escornabois. Ou como unha tartaruga. Si, mellor, sapoconcho. Máis bonito. Máis noso. O sapoconcho é lento pero seguro. Máis seguro cá lebre. Os meus pés, aínda que sufran horrores, andan. E andan seguros. Como ten que ser. Vou vello pero aínda non tropezo, aínda non engarro. Engarro algo nos encontros, porque paro a falar e, claro, laretas tamén son. E se non engarro máis é porque sempre ando con présas; sempre teño algo para facer. Son un charabiscas, un cu de mal asento. Xa descansei abondo. Marcho logo, para a casa, andando, como non.

Café Paladium da Valenzá. Venres, 21 de setembro de 2018

sábado, 22 de septiembre de 2018

TESE SOBRE A VENDIMA

No momento en que neste noso espectro de país se segue debatendo sobre máster, teses, plaxios, copias e aforismos, un servidor leva xa dous días (hoxe será o terceiro) traballando nunha tese que pode titularse: “Como se vendima desde o amencer ata o luscofusco” (ou ata a propia bocanoite). Se se quere, a cousa é moi sinxela: para acadar o máster, todo consiste en baixar o lombo ou a soá e facer forza nos riles para levantar unha, dúas, centos de caixas e un, dous, centos de cestos. Sinalando, por certo, que tal máster non ten nin trampa nin cartón, nin voltas nin reviravoltas. É máis, agora mesmo, a estas alturas do luns, regaláballe o meu máster a calquera samaritano que se prezase. A pena, a gran pena é que non se presenta ningún. Sei que hai máster e teses que se acadan como se acadan. Pero tamén sei que... ufff, e o que non sabemos; en cuestión de estudos, en cuestión de feitos, en cuestión política, por suposto.
A tese “Como se vendima desde o amencer ata o luscofusco” (ou ata a propia bocanoite) versa sobre unhas pobres xentes que cunhas tesoiras emprenden a faena de cortar uvas a darlle cun sacho. Ó principio lévase a faena como unha xuntanza de amigos e familiares onde, as bromas, pois son bonitas. Cando as horas van pasando e a soá empeza a renxer, xa as bromas teñen outro ton; xa o que era gargallada se volve algo así coma un sorriso... case tristeiro. Neste terceiro día xa non hai brincadeira. Empezas a aldraxar contra os máster, as teses, os plaxios, as copias e os aforismos politiqueiros e da Coroa. E procuras, polo ben da Hispanidade, non pensar nos, polo menos, dous días que aínda quedan para completar a tese. Se pensas neses dous días, o normal é que a carraxe e os insultos vaian moito máis alá desas falsidades e deses politiquiños que van pola vida de listos e que, pouco a pouco, se descobre que son falsos como as pesetas.
Tamén confeso unha cousa: que tan axiña como remate esta tese, renuncio á miña carreira. Así de bravo son; saco unha tese para renunciar a toda unha carreira que me custou sangue, suor e, si, bágoas. A ver se me van achacar que plaxiei as gavias ou que copiei as cepas de tal veciño. Aí lle queda a viña e a carreira a esa política bananeira que nunca puxo os ollos na agricultura deste país. Tese rematada e carreira de viticultura para o recordo.

Finca Fierro. Venres, 21 de setembro de 2018

jueves, 20 de septiembre de 2018

O BURRO DO COUTO

Alí está, sentado á beira do Cortiñeiro e descansando. Porque Tancredo Aramaco Consellero parece o burro do Couto: sempre cargado dun lado para o outro. Desde rapaz. Primeiro os seus propios pais, que o traían de escravo pola media ducia de leiras que tiñan en posesión. Cando lle morreron, foron os propios veciños os que axiña se aproveitaron del; tanto incluso que deixou de ter posesións. E agora semellaba máis ca nunca o burro do Couto: sempre cargado dun lado para o outro.
Para subsistir, Tancredo Aramaco, O Rouco, traballaba aquí, rebentaba alá, apandaba cos responsos e aguantaba as bromas. Non lle quedaba outra. Nacera con moita antelación e cun defecto na voz que máis que falar, roncaba. Tal alcume caía de caixón. Pero este era o de menos. O peor foi que, desde un principio, fose polo do nacemento, fose polo seu falar, quedou algo así como apartado de todo, menos, iso si, para recadeiro (mentres foi neno) e para burro de carga (cando o seu corpo valeu para tal mester). E a xente, que cando realmente quere non é parva, viu o filón. Así está agora, contemplando as piscinas de Baños de Molgas nun descansiño, antes de que se converta de novo no burro do Couto: sempre cargado dun lado para o outro. Pobre Rouco!

Finca Fierro. Mércores, 19 de setembro de 2018

martes, 18 de septiembre de 2018

COA SANTA COMPAÑA

Ale, aquí estou, disposto a bailar sobre a tumba dun parasol que dorme na praia dos tempos. Os meus nervios non me dan acougo e teño que asubiar polo eterno descanso dos que están para morrer. Vou de aldea en aldea buscando almas para levar ó purgatorio dos confíns do universo. De planeta en planeta irá a Santa Compaña bisbando un ora por nobis para rematar con tres ave marías e catro suspiros. Tan só un cruceiro que alguén chantou no satélite Jápeto de Saturno suplicará por un noso pai e nos bendicirá co lema “que a forza vos acompañe”.
Hai satélites que teñen o seu aquel, é dicir, a amabilidade máis universal, máis cósmica que o seu propio planeta. Tamén é verdade que incluso no espazo sideral está a viña do Señor. E xa sabemos que de todo hai nesa leira, nese viñedo. Agora mesmo estou a pensar que por que dúas olladas que se cruzan fan ruborizar as meixelas de quen non sabe quen é. Lembremos que algunhas veces, ou incluso moitas veces, hai xente que non sabe que pinta neste val indulxente. Por iso, outras tantas veces e outros algúns, gozan viaxando polo Getsemaní dunha vida que está a piques de converterse en astronauta para viaxar coa Santa Compaña. Ale, que Deus nos colla confesados.

Finca Fierro. Martes, 18 de setembro de 2018

domingo, 16 de septiembre de 2018

TEMPO E PENSAMENTOS

Non loites contra a adversidade do tempo. Ou contra un instante. Porque o tempo é un ir e vir de asubíos que saen ó vento ou de latexos que mancan o peito. Cada instante é un momento. Cada momento é un suspiro. Porque o tempo pasa mansiño por entre as salgueiras de Entreloríos e pasa sentimental polos lameiros das Lagoas.
Porque o tempo dorme na almofada do silencio e senta no soño dos xustos. Que incongruencia! Que ousadía! Que insolencia! Non hai ninguén xusto, nin legal, nin sincero neste val de pensamentos diversos. De pensamentos falsos. Porque os pensamentos son coma o tempo: van e veñen ó seu albedrío. Tempo e pensamentos. Pensamentos e tempo. Os dous nun mesmo feixe. E hai feixes que pesan unha barbaridade. Tanto que a súa carga manca nos ombreiros dunha vida que se ladea co paso do tempo. Hai feixes que atamos con reatas de silencio. E cando amontoamos, cando apiñamos os gavelas usamos sedeños para que a carga non se perda pola nostalxia dos carreiros. Non loites contra o tempo. Nin contra os pensamentos. Apanda coa carga dos soños e non deixes que a sombra dos sentimentos se alongue polo luscofusco dunha saudade que se leva moi dentro.

Café Paladium da Valenzá. Venres, 14 de setembro de 2018

viernes, 14 de septiembre de 2018

INFESTADOS POLA FALSIDADE

Estamos infestados pola falsidade. Invadidos polos máster, polas tese e polas velutinas. Ante isto, desexo de corazón ser invadido polos extraterrestres. Polo menos coñezo a outros seres que viaxan polo espazo sideral e non por entre as poltronas do Congreso e do Senado. A estas alturas xa ninguén sabe quen minte ou quen é legal, quen chegou honradamente ou quen plaxiou a lúa inversa.
Agora mesmo tampouco sei quen é máis perigoso: se un político ou a avespa asiática. Particularmente, penso que o político. Sempre foi moito máis perigoso. Dunha picadura de avespa, se non es alérxico, libras con ben. Dun político con lingua falsa ou viperina, non te salva nin a caridade. O peor de todo é que, nestes momentos, ese asunto político, o dos diplomas falsos, o das orlas académicas, cansa, aburre xa. E incluso te emperrencha. Porque sabes que hai asuntos moito máis urxentes que tratar neste noso país; e todos, absolutamente todos os políticos se saen pola tanxente. Claro que tamén hai que soltar a ladaíña de sempre: que a culpa é nosa e que temos o que nos merecemos. Pois ale, a seguir aturándoos. E como contra eles non podemos, loitemos entón a morte contra a velutina. Mira que é invasora, eh. Hoxe xa todo o mundo fala desa avespa, porque se atopa con ela en todos os recantos da nosa terra.

Finca Fierro. Venres, 14 de setembro de 2018

RECORDO DA PRIMEIRA COMUÑÓN

Nas cidades todos os trastos van parar ás bufardas. Nas vilas e aldeas adoitan ir para as palleiras. Hai uns días, e facendo limpeza na palleira, un irmán díxome que pasase por Baños de Molgas a recoller unha fotografía enmarcada que, nun descoido, podía acabar no lixo. Estrañoume tanto o da foto (porque as que teño de rapaz pódense contar cos dedos dunha man), e como me era imposible imaxinar cal podería ser, case ó momento marchei para alá. Tan axiña como a vin, dalgunha maneira desilusionoume algo, pero, pola contra, tamén me emocionou. A emoción veume porque, ó instante, pensei na miña nai. A foto non era tal foto.
A foto era o Recordo da Primeira Comuñón, que celebrei o día 6 de agosto (San Salvador, Patrón de Baños de Molgas) de 1966, sendo párroco don Manuel Pulido Vázquez. Unha lámina enmarcada que me fixo nubrar os ollos pola miña nai. Esta arrepentiuse toda a vida de non sacarme unha foto como fixeran os demais compañeiros. Por non gastar. Por aforrar. Lembro que, de rapaz, o asunto da foto doeume algo. Hoxe, é un detalle máis para admirar á miña Loliña e por moito que ela se arrepentise. Hoxe sei o que pasaron eles para sacar adiante a tres homes que, para máis aquel, estudaron e produciron máis gastos que ganancias. Toda cadela, toda peseta aforrada era pouca. As fotos, naqueles anos, para uns pobres labregos, tiñan que custar un diñeiral (hoxe, xa vedes, esgotamos as baterías dos móbiles de tanto que disparamos). Lola, non me vexo no marco, pero, agora, ó contemplalo, véxote a ti. E iso non ten prezo.
A lámina amosa o típico altar relixioso e un cordeiro deitado sobre un libro sagrado. Ó mesmo tempo, o carruxo suxeita unha cruz da que colga unha orla coa frase “Agnus Dei Qui Tollis Peccata Mundi” (Cordeiro de Deus, que quitas o pecado do mundo). Nos laterais da lámina, dúas columnas: na da esquerda, “Hoc Est Enim Corpus Meum” (Este é o meu corpo); na da dereita, “Hic Est Enim Calix Sanguinis Mei” (Este é o cáliz do meu sangue)
Non teño foto da Primeira Comuñón, pero quédame a imaxinación para pensar que son o cordeiro deitado sobre a pobreza dos meus pais. Dunha pobreza económica pero rica de desexos e de ilusións para o ben dos seus tres fillos. E nunca máis tal cadro caerá nos trastos, nos trebellos dunha palleira. Vai por ti, nai.

Finca Fierro. Venres, 14 de setembro de 2018

jueves, 13 de septiembre de 2018

SEMPRE MÚSICA

Carpetas, papeis, libros sobre a mesa. Cables, mandos, bolígrafos sobre a mesma mesa. Está a piques de rematar o tema «´round Midnight» de Thelonious Monk. Puro jazz. Xa rematou. Agora escoito a Stephane Grappelli no seu álbum «Tributo to Django Reinhardt». Música. Sempre música. Música ó camiñar. Música ó escribir. Música ó traballar. Ó traballar, na oficina ou na viña. Dá igual. O caso é notar como penetran no sangue os ritmos, as sensacións, as letras, as voces, as músicas. O ritmo fai mover os pés. A cadencia fai mover a cabeza. O compás fan tamborilar os dedos. A música amansa ás feras. É verdade. A música é notar como a melancolía senta nas cadeiras dun soño. Ou no verde céspede dun campo cheo de sentimentos.
Baldosas, armarios, electrodomésticos pola cociña. Un calendario, un reloxo, unha televisión na mesma cociña. Segue o violinista francés co seu jazz a costas para que a un servidor se lle mova a cabeza, lle tremen os pés e lle bailen os dedos sobre unha mesa de madeira. Non queda outra que berrar ben forte: música, mestre! E baixo a melancolía dunha arte que é a mellor compañía de todas e coa que ando a todas as horas, empezo a recoller todo o que teño sobre a mesa da cociña e baixo un soño, un influxo, por suposto, musical. Sempre música.

Finca Fierro. Xoves, 13 de setembro de 2018

martes, 11 de septiembre de 2018

O CARBALLO GROSO DAS MESTRAS

Agora xa sei que viaxar polo arco da vella é como alucinar en cores ou como andar sobre as ondas do mar. Que bonito sería andar sobre os Océanos todos! Algo así como navegar por entre as estrelas do universo. Non, non vou falar do espazo sideral porque me emociono. Tampouco quero choutar desde o arco da vella sen saber seguro que vou aterrar sobre a copa dalgún carballo das Mestras. Teño medo a esnafrarme, a escacharrarme contra algunha peneda.
Nas Mestras si podo descansar sentado á beira do río Sor ou do río Arnoia. Dáme igual; o caso é contemplar, observar desde alí o barrio da Igrexa. Non é por nada, pero é o meu barrio, o meu Baños de Molgas; sobre o que o arco da vella perde abondo esplendor. Porque hai canastros, hai airas, hai rúas, hai leiras, hai infancia, hai recordos, hai recordos, hai recordos... que brillan moito máis alá dos tempos. E dos propios pensamentos. Abrazo, cingo o carballo máis groso das Mestras e vexo como o arco da vella dilúe as cores en pingas incoloras ou transparentes para que semelle que choran as herbas. Mais nese parque non chora ninguén porque hai melancolías ou nostalxias que van máis alá dun sentimento amoucado, saudoso. Bico o carballo groso das Mestras.

Pizzería Vivaldi da Valenzá. Martes, 11 de setembro de 2018

DEBAIXO DUN CANASTRO

Raimunde Divino Olleros está sentado debaixo dun canastro da Aira de Arriba. Escoitando música. Agora mesmo está a soar un tema do compositor cinematográfico Jerry Goldsmith. A Raimunde Divino chámanlle O Amén, porque é fillo do Sandiós. Tamén é fillo de Heladia Gresca Lozano, A Purísima. Alguén pensará que esta familia está moi achegada ó catolicismo. Poida que si. Vivir viven á beira da igrexa de Baños de Molgas.
A igrexa de Baños de Molgas ten unha torre moi alta. Tan alta que, un día, O Amén quixo subir ata o campanario pero coa intención de botarse abaixo. Salvouse porque a chave da porta das escaleiras tena o sacristán, O Sabino, e como sabe que o pobre rapaz Raimunde non regula ben, non llas deixou, claro. Díxolle que as chaves tíñaas o señor cura, que estaba nun enterro nunha parroquia doutro concello. Raimunde Divino, O Amén, foi mastigar a rabia por debaixo do canastro da Aira de Arriba. E menos mal que, pouco a pouco, a música foino amansando. De algo ten que valer iso de que a música amansa ás feras. O Amén non é que sexa unha fera, pero... é certo que, ás veces, se lle vai un pouco o sentido. Realmente un moito. Pero tampouco o quero degradar tanto. Pobriño, xa bastante ten. El segue sentado e escoitando música.

Finca Fierro. Luns, 10 de setembro de 2018

domingo, 9 de septiembre de 2018

NATUREZA SABIA E SALVAXE

Houbo treboada e fixo dano. A natureza é sabia, pero tamén é salvaxe. A saragana é bonita, pero manca e escachiza. A etapa da Volta Ciclista a España do domingo chegaba ós Lagos de Covadonga, pero antes andou por toda esa zona na que, por sorte, tamén eu andei na segunda semana de agosto. Non quedaba outra que... recordos, lembrar os recordos. Etapa por entre a néboa, é dicir, linda, preciosa, pero o ciclista... o ciclista pedalea, afoga, abre a boca, bambea dunha cuneta para a outra, e segue. Que remedio!. A montaña é fermosa, pero tamén é un calvario, algo así como unha subida ó monte Calvario.
Todo en esta vida ten o seu revés, a súa contradición, o seu paradoxo. A propia vida ten o seu: a morte. Branco, negro. Montaña, val. Dereito, esquerdo. Triunfo, derrota. Labazada, aloumiño. Ruído, silencio. Bágoas, risas. Tempestade, calma. Agora mesmo, esta, a calma, reina no asento deste escrito, logo de saborear un café que sabe a gloria, a gloria bendita. Espero que o revés da gloria, o inferno, non asome nesta purificación habitable por unha tarde normal, de sol e con pequenas nubes que recordan á natureza sabia e salvaxe.

Café Paladium da Valenzá. Domingo, 9 de setembro de 2018

sábado, 8 de septiembre de 2018

A TRADICIÓN QUE NON É COMO ERA

Hoxe, oficialmente, pola contorna de Baños de Molgas empeza o inverno. E non me refiro ó inverno climatolóxico, senón ó inverno poboacional. Cara á finais de agosto marcharon xa moitos emigrantes, pero é que ó rematar as Novenas de Os Milagres, definitivamente, marchan aqueles, chamémoslles, xubilados que sempre adoitan quedar para visitar á Santiña do Medo. Así é que, rematadas esas, quedamos os de sempre, os do inverno. As Novenas finalizaron o sábado, co seu famoso Día 8, o día da Virxe e o día no que era e aínda é tradición o de xantar pola contorna logo da misa maior. Aínda que, a tradición, hai que recoñecer que non é como era.
Agora, uns van directamente a restaurantes, por moito que se teñan que afastar bastante do recinto do Santuario; e outros baixan ata as zonas da Pitediña, As Mestras e A Ansuíña de Baños de Molgas. Cando, antigamente, todo o mundo se quedaba polo monte Medo, o máis preto posible do Santuario. Véñenme á cabeza aqueles anos nos que percorriamos a pista de terra e coios que partía de Baños de Molgas con toda a comida metida nas alforxas que levaba o burro e por entre os piñeiros celebrabamos o gran xantar, a gran festa de Os Milagres. A comida, hai que dicilo, non é que fose moita: a base de unha empanada e un roscón que se cocían o día anterior no forno do concello, as torradas e algunha chouriza, se por un casual quedaba na casa; pois naqueles anos todo o de valor, todo o máis rico se vendía. Así é que, o xamón, nin cheiralo, porque xa se vendera moitos meses antes. Pero, por encima da comida, estaba a tradición; é dicir, a ilusión de días antes porque estaba a piques de chegar o Día 8; a preparación, o día anterior, do que había que levar e do que non era necesario levar; o camiño, a pé e co burro de ramal, subindo polo Medo, parándose a beber na fonte da Portela, collendo o atallo e deixando o burro preso a un piñeiro mentres asistiamos á misa e á procesión. E rematabamos xa co gran xantar, coa gran reunión familiar, coa típica sesta dos maiores e cos paseos dos rapaces polo recinto das poucas diversións que había: os carruseis, as barcas e, como moito, os coches de choques, que, para un servidor, por suposto, estaban máis que prohibitivos. Como moito, subía algunha vez ás barcas, só para facer contrapeso.

Finca Fierro. Sábado, 8 de setembro de 2018

jueves, 6 de septiembre de 2018

O ASUBÍO DO TEMPO

Di un que sabe moito, que o sentimento é coma un asubío do tempo: que sae da folla da melancolía para acougar na á dunha ruliña. Non é nada fácil traspasar os percorridos da experiencia. Ou da realidade. Porque hai realidades que non deixan que as melodías asubiadas sigan o bo ritmo dos latexos do corazón que vai e vén polas corgas do amor.
Ese que sabe moito, asubía por entre os codesos da memoria. Aqueles codesos que, hai tempo, arroupaban a voaxa das leiras de medio universo. O asubío do tempo soa por entre as ondiñas do mar e en cada son vai un verso para formar, ó final, un poema eterno. Sempre haberá reloxos con agullas brancas que Medirán o asubío entre a saída dos beizos e a chegada á illa da felicidade ou da nostalxia. E sempre haberá asubíos que contarán toda unha historia. Por exemplo, a que abarca desde o inicio dun pensamento ata os confíns dun sentimento. De moitos sentimentos. O asubío do tempo baila por entre as corredoiras da lembranza e senta, finalmente, á esquerda dun salgueiro que está ante o portelo dun lameiro. Di un que sabe moito, que é bonito asubiar. E eu, aínda que non saiba nada, e por se aquel, xunto os beizos e asubío no tempo.

Pizzería Vivaldi da Valenzá. Xoves, 6 de setembro de 2018

miércoles, 5 de septiembre de 2018

VISITANDO DÚAS AIRAS

Canso de estar sentado no mazadoiro da fonte da Aira de Arriba, decido baixar polo Lugar e cando chegue á burga, volver sentar. Pero xusto cando estou á altura das escaleiras que van á Aira de Dentro deteño os meu pasos e dubido en seguir baixando ou pasar a botarlle unha ollada á citada aira. Creo que desde mozo non volvera poñer os pés nela. É máis, penso que non o volvera facer desde a derradeira malla que se fixo nesa aira, alá pola década dos 70, creo.
Empezo a subir os seis banzos e cando vou na metade xa vou pensando de botarlle unha ollada tamén á Aira dos Canastros. A esta si que é verdade que se poden contar cos dedos das mans as veces que entrei ou pasei por ela. As airas, aínda que sexan un pouco comunais, é como un mundo á parte na vida das vilas ou aldeas. O de un pouco comunais refírome a que pertencen tan só a un certo número de veciños, xeralmente os lindeiros da mesma. Se son airas pequenas, o número de veciños é pequeno. E aínda que Baños de Molgas sexa unha vila pequena, cuns veciños tes máis confianza que con outros. Así, ás veces, había airas que esquivabas un chisco por iso de estar nun territorio que non coñecías ben. Ó final, camiñei por as dúas e xa baixei definitivamente sentar á burga.

Finca Fierro. Mércores, 5 de setembro de 2018

martes, 4 de septiembre de 2018

PARECER A AIRA DOS PAUS

A pesar de que parecía a aira dos paus (porque levaba malleiras a esgalla), Quintín Crende Meira era un arroutado, un botado para adiante que se metía nas conversas de todo o mundo e nas barafundas que houbese en calquera lugar. Despois, claro, parecía a aira dos paus. Ía de malleira en malleira e sufría contratempos e desgrazas a moreas.
Non obstante, testán coma o seu pai, non aprendía. Quintín Crende Meira era fillo de Quinto Crende Trabada e de Gabriela Hebrea Celestial, Os Avésporas. Ó fillo chamábanlle, vaia por Deus, O Avesperiña. Tanto alcume na nosa terra está moi ben, pero ás veces, temos pouca imaxinación... Quinto e Quintín, Avésporas e Avesperiña. Sigo. Xa o seu pai, é dicir, Quinto, levaba tundas a darlle cun sacho. E o pai do seu pai. E todos sabemos que nas aldeas cando se zorrega, zúrrase de verdade. Quintín Crende, O Avesperiña, choraba un pouco na súa habitación ou detrás dun palleiro (nunca ninguén o vira chorar en público), pero ó momento xa estaba metendo a zoca alá onde houbese algo de mobilización. Ó pouco, os outros, e como xa o coñecían, ale, dálle que dálle. Se é parvo toda a vida, para que vai cambiar. E Quintín, O Avesperiña, parecía a aira dos paus.

Finca Fierro. Martes, 4 de setembro de 2018

lunes, 3 de septiembre de 2018

DE POUCO LLE VALEU

O río Arnoia, ó seu paso por Baños de Molgas leva as augas mansas. O río Arnoia tiña fama de troiteiro. O río Arnoia, cos seus 84,5 quilómetros é o río máis longo da provincia de Ourense. No río Arnoia xa teño escrito que se afogaron algunhas persoas a principios do século XX, principalmente, a causa de caídas das cabalgaduras. O río Arnoia tamén vale para acubillo de troitas de dúas patas.
Como a troita chamada Teodoro Bouzas Rodríguez, de 23 anos, e veciño do concello Baños de Molgas, que, alá por principios de agosto de 1913, cando os alguacís do xulgado de instrución de Allariz o trasladaban desde ese lugar ata o cárcere da mesma vila, déuselle por darlle sebo ós pés e viu a ocasión de pasar desapercibido debaixo dunha ponte que cruzaba o río Arnoia. De pouco lle valeu a acción (a de fuxir e a de esconderse), xa que tan axiña como o xulgado puxo en coñecemento o asunto nas mans da Garda Civil, esta saíu na súa persecución e, como teño relatado tamén noutros Pingas, a benemérita é moito benemérita en cuestión de... como dicía a canción: “síguele los pasos a esa”, neste caso, a ese. E nun chiscar de ollos, nun alustro devolvérono de novo ó xulgado.

Finca Fierro. Luns, 3 de setembro de 2018

sábado, 1 de septiembre de 2018

O RELOXO DA IGREXA DE BAÑOS DE MOLGAS

O reloxo do consistorio de Lugo parou. O reloxo do consistorio de Lugo parou durante uns días nas nove menos cuarto. Dá igual que foran da mañá como da noite. Parou, e punto. A moitos, isto, como se ladrase un can, pero a un servidor conmoveuno a noticia. Porque a un servidor, ese titular transportouno ó reloxo da torre da igrexa de Baños de Molgas.
Esta ten catro esferas a unha altura de preto de 30 metros que, cando paraban... como se botaba de menos! Porque ó parar, as campás non tocaban e cando non tocaban, un servidor e calquera veciño que andásemos sen reloxo, por exemplo, no monte Medo, quedabamos a velas vir, é dicir, sen saber en que hora viviamos, en que momento tiñamos que tanguer as vacas para a casa. Sei de xente forasteira que, ó chegar a Baños de Molgas, baduaba en contra do maldito reloxo porque non os deixaban durmir. Mentres que nós, os que viviamos alí de por vida, e incluso prestando atención para saber en que hora vivías, había momentos que non te decatabas de cando tocaban as campás, de cando anunciaban os cuartos ou as horas. Hoxe creo que as catro esferas están escaralladas, pero as campás si anuncian os cuartos e as horas. Algo é algo. Entendo a preocupación dos lugueses. Xa digo, nós, cando non tocaba, botabámolo de menos.

Finca Fierro. Sábado, 1 de setembro de 2018