NOSA PILASTRA, NOSO SOSTÉN

O ritual das mañanciñas domingueiras é o de erguerme tarde e marchar coa muller a tomar un café e ler La Región. Rematada esta saímos para ir mercar o pan. Tres mociñas abórdanme xunto á panadería. Déronme un papeliño moi ben envolto e atado cun fío de cor violeta, creo. “Papá, irmán, amigo... tes medo de regresar só á casa pola noite? Tes medo de saír só a facer deporte? Eu si teño medo de saír soa, e non quero telo”.

Enfronte mesmo, o concello de Barbadás tiña instalada un toldo polo do Día Internacional de Eliminación da Violencia contra a Muller. Chapeâu para este concello que leva xa un tempo loitando contra moitas adversidades sociais. Merquei a barra de pan e xusto cando chegaba á altura da muller (ela quedara a esperarme), tamén lle estaban a dar outro papeliño. “1 de 4 adolescentes ve `normal´ a violencia na parella. Axúdanos a cambialo!”. Quero poñer o meu granciño de area con este pequeno relato. Porque a tal violencia non soluciona nada. Tan só produce medo. E co medo dentro non sabemos vir. Atrofiámonos. E con razón. Sei que é complicado amansar o demo que levamos dentro. Pero entre todos temos que conseguilo. Hai que recoñecer dunha vez por todas que a muller é a nosa pilastra, o noso sostén. Foino sempre. E será sempre.

Finca Fierro. Domingo, 25 de novembro de 2018

VENRES NEGRO E EXPLOTACIÓN INFANTIL

Por fin rematou a Fin de Semana Negra! Si, porque do Venres Negro xa pasamos a varios días... negros. Empezamos a desbarrar en todo. Os luminosos do Nadal xa se adiantan un mes. Do Halloween ou Samín empezamos a sacar pólvora, pólvora mollada pero pólvora. Os días de consumismo a vurullóns avanzan de tal maneira nos calendarios que está chegando o momento en que non te deixan respirar: día do pai, día da nai, día dos namorados, día dos Reis, día do Papá Noel. A esta marcha aparecerá o día dos crucificados. Porque crucificados estamos quedando con tanto gasto superfluo e inútil.

O do Venres Negro, a maiores do estrago consumista, é de auténtica incultura castelá. Non chegaba con que nos meteran polos ollos o histerismo dos descontos, que nos recalcan unha e outra vez que se chama Black Friday. Hai que recoñecer que somos parviños de verdade. A prensa, moito máis. Porque nós ó ver escrito Black Friday, lemos Black Friday. Se escribiran Venres Negro, leriamos Venres Negro. Hai que recordarlles a eses listiños que Black Friday ten tradución. Ata o sei eu, co meu pobre inglés dos anos setenta.

Un rapaz de Ames quere traballar para poder ir de excursión a Londres. E para iso fixo un cartel ofrecéndose para a realización de diversos traballos. A todo o mundo lle emocionou a iniciativa do cativo. Pero sempre hai algúns que lles buscan as reviravoltas ós desexos do rapaz e deixan caer comentarios sobre un posible caso de explotación infantil. Para min, o detalle está no da explotación infantil. Fíxome graza. Porque explotación infantil era a que había antigamente; que saías da escola e liscabas coma un foguete para a leira a sachar no miño ou nas patacas ou cargar feixes de ferraia. Pois aínda así, eramos felices. Naqueles cinco minutos que saías a xogar á aira non se che daba por pensar para nada en que viviamos coma escravos. Era unha escravitude bonita. Todo se está pasando un pouco de contexto. O que acontece, por exemplo, cun simple azoute nun cativo. É certo que non se debería levar a cabo, pero tamén é verdade que cun azoute, ás veces, apréndese moito. Non sexamos tan samaritanos. Porque o neno de Ames recolla unhas follas ou pasee a un can, non vexo eu tal asunto como explotación. En tal caso, como vivencia útil.

Finca Fierro. Sábado, 24 de novembro de 2018

CARA DE FERRUXE

A mal tempo, boa cara. É complicado poñer boa cara cando as adversidades se che botan enriba. Adversidades veniais, iso si. Pero suficientes para, mirándome nun espello, ver cara de ferruxe. Primeiro; quixen ver unha obra de teatro na Valenzá e, por unhas e outras cousas, chegamos xusto a tempo para ver que o aforo xa estaba completo. É certo que era unha obra de temática infantil, pero tamén é verdade que a representaba Sarabela Teatro, que xa son palabras maiores.

Segundo; a peor adversidade, a que me puxo cara de ferruxe: que de paso que levaba a Xoel a Celanova a adestrar, tivemos que pasar polo centro de Ourense por causas alleas a nós. Estaba a noite (as oito xa é máis que noite) como para meterse no centro: inicio de fin de semana, chuvia e, para rematala, Venres Negro. É dicir, caos circulatorio. Porque, se xa somos malos conducindo en situacións normais pola cidade, imaxinade chovendo. E imaxinade con medio Ourense abalanzándose coma posuídos a uns comercios que xa fan unha feira dese outro “mercado” ianqui chamado Venres Negro. Semáforos. Chuvia. Dobre fila. Cara de ferreiro. Cristais empanados. Cabreo. Tensión. Cara de can. Cabreo. Tensión. Tempo que se bota encima. Cara de poucos amigos.

Café América de Celanova. Venres, 23 de novembro de 2018

CATRO CAMIÑOS

Camiño polo lado esquerdo da estrada ó mesmo tempo que penso que ó mellor estou lanzando unha esaxeración. A tal estrada semella máis unha verea de estante, ou unha corredoira. Decorre por entre unha carballeira e con continuos atrancos en practicamente todos os puntos. Cando andei pouco máis de corenta metros dixen (para min mesmo) que para onde ía eu, alma cándida!

Ante este filosófico pensamento, collín, e como quen non quere a cousa, ou como si quería o dúo Pimpinela, peguei a volta, é dicir, que peguei así coma un xiro e quedei mirando para a igrexa que se vía alá ó fondo, moi ó fondo. Ou sexa, que retrocedín eses corenta e poucos metros para sentar á sombra dun salgueiro e pensar, profundamente, cal camiño coller agora. Porque o asunto tiña o seu aquel: que realmente partían daquel punto tres estradas máis. Si, aquí tamén esaxero: tres carrilleiras máis. Unha ía en dirección norte. Outra en dirección sur. E a terceira levaríame para o oeste. Cando asomou no meu pensamento esta última palabra, a imaxinación fóiseme, claro está, para o Far West. Ouh o Far West!, exclamei así coma se fora nunha viñeta. Porque o Oeste das novelas baratas gústame e, ante isto, o normal era que collese este camiño, esta carrilleira. Pois non!; quedei sentado e pensando.

Finca Fierro. Xoves, 22 de novembro de 2018

HONOR Ó APELIDO

Cada vez estou máis convencido de que os apelidos póñense por algo, que teñen o seu aquel, que traen o seu significado tras de si. E non só para mofarse del ou deles, como foi o caso non hai moito de Ramiro Folla. Os galegos sabemos que o seu apelido vén do órgano vexetativo das plantas ou das árbores.

Tamén hai un apelido que semella que lle sentou como anel ó dedo a un veciño de Calvelo de Lama Má, no concello de Baños de Molgas. Tal veciño respondía ó nome de Verísimo Rodríguez Incógnito. Atención ó segundo apelido (por certo, non é a primeira vez que o vexo escrito). Porque ten moito que ver coa noticia que apareceu nos xornais nos primeiros días de outubro de 1922. Resulta que o gobernador civil da provincia de Ourense interesouse pola busca e captura de Verísimo Rodríguez Incógnito, desaparecido do seu domicilio da aldea citada. Non sei que falcatruada fixo, pero de que lle facía honor ó apelido de Incógnito estábase a ver: o homiño andaba desaparecido, intúo que estaba de “incógnito” ó mellor en calquera casa de veciño ou en calquera corte ou palleira. Por aqueles tempos, perigosos en case todas as facetas, cada un escondíase ou intentaba pasar de incógnito onde puidese ou como puidese. Verísimo nese outubro fíxolle honor ó apelido.

Finca Fierro. Mércores, 21 de novembro de 2018

CORRER ÁS CEGAS

Corro por entre a xente para escapar. Non sei de que escapo, pero teño que correr. Non creo que escape do jazz de John Coltrane, mais vexo como sorteo á xente para non atropelala. Eu cando corro, corro moito. Case se pode dicir que corro ás cegas. E, claro, non vexo. Tiro para adiante coma un posuído. O caso é que levo xa uns minutos correndo e sigo sen saber de que escapo. Non teño ningunha pistola comigo. Non me pelexei con ninguén.

De que fuxirei? Sei que non son un James Bond nin un Jason Bourne, pero tamén sei case seguro que non lle fixen mal a ninguén. Non teño por que correr! Pero corro escapando, liscando de algo, de alguén. Ó mellor téñolle medo á soidade ou ó latexo dunha rula que aniña dentro dun sentimento. Ó Mellor non quero sentir o sentimentalismo dos Panchos para non afundirme máis, melancolicamente falando. É que Os Panchos... Podía escapar da música de Marta Sánchez, pero sei que o ritmo que estou empregando na carreira non se debe precisamente a un tema musical. Tampouco sei dicir por que corro por entre xente. Se non tiña porque escapar de ninguén. De nada incluso. Que aínda que, ás veces, me ferve o sangue, normalmente son un home tranquilo, feliz. Quixera ser Jason Bourne, pero non para escapar. De repente, freo. Xa está.

Finca Fierro. Luns, 19 de novembro de 2018

PERDIDO E ABURRIDO

Estou completamente perdido. Tantas canles televisivas como temos e na noite do domingo non proxecta ningunha unha película con xeito. Tanto foi así que, ante o desastre, preferín poñerme boa parte da noite co ordenador. Tampouco é plan de ir facer zapping cando teño outras cousas que facer.

Estou completamente aburrido. Porque as cousas que teño que facer, case se pode dicir que xa as fixen (falta concluír este relato), e aínda queda moita pero moita noite. Si, porque as noites dos domingos adoito marchar tarde á cama. Para que vou ir antes se ó final non durmo. As fins de semana trastórnanme, revíranme o sono. Polas mañás ergo máis tarde e, para máis aquel, dou cabezadas nas sestas. Así é que, polas noites, déitome ás tantas. E, claro, pasa o que pasa. Estou completamente traspoleirado. Porque non sei que facer. Non son ninguén sen ningunha película en carteleira. Só me gusta ver películas. Nada de series. Nada de programas. A lectura, tamén, cada vez me cansa máis. Esta maldita idade! De rapaz lía libros enteiros. Levábaos acochados na barriga cando ía para o monte coas vacas. Era a Lola a tal se se decataba de que levaba eses e non os de estudar. Sigo completamente perdido e aburrido. A música é a que me salva. Escoito música.

Finca Fierro. Domingo, 18 de novembro de 2018

FOTO PARA O PASMO

Cando os días de outono están claros, entre as sete e media e as oito menos cuarto da mañá, tanto Alán como un servidor vemos tal espectáculo sobre o ceo da serra de San Mamede que nos nos queda outra que falar del. E falamos sobre os ronseis que deixan os avións por entre o azul do ceo. Co paso do tempo deberon aumentar as viaxes das liñas aeronáuticas porque eu, durante os máis de 20 anos que levo circulando pola estrada de Paderne de Allariz e chegando á altura de A Piúca, sempre vía, como moito, tres ou catro avións cruzando, fendendo o ceo da contorna.

Digo que deberon aumentar as viaxes porque o fillo e eu chegamos a ver ata nove aeronaves que deixaban un auténtico espectáculo de camiños ou de estradas de condensación. Unhas cruzándose coas outras. Unhas paralelas ás outras. Unhas tan achegados ás outras. Así todas esas mañás claras de outono. Certo que nove ronseis xuntos só vimos unha mañá. As demais: sete, oito; o dobre de hai uns anos, cando eu viaxaba só camiño do traballo. Subindo cara á A Piúca xa se empezan a ver as primeiras pistas, pero é ó chegar ó alto desta aldea cando xa o espazo se abre e asoman todos os ronseis, deixando unha foto para o pasmo e para o recordo.

Finca Fierro. Domingo, 18 de novembro de 2018

POLO BEN DA NOSA LINGUA

Teño razón cando digo que odio os chintófanos eses (os emoticons) que proliferan nas mensaxes electrónicas para expresar estados de ánimo, obxectos ou accións. Resulta que neste verán pasado realizáronse unhas oposicións para ocupar 20.000 prazas de profesores de Ensinanza Secundaria e Formación profesional, e case o 10% dos postos quedaron desertos polas deficientes cualificacións dos aspirantes. A maioría desas anomalías debíanse ás faltas de ortografía e gramaticais. Coidadiño, eh; que o asunto é moi grave, moito máis grave có que semella lendo o enunciado. Pois hai que ter en conta que as faltas cometidas son duns candidatos a docentes; a mestres ou profesores que lles ensinarán a escribir ós nosos fillos ou netos.

É certo que o dos chintófanos é case o de menos, pois se sabes escribir risa ou corazón ou sorriso ou enfado ou susto ou sorpresa ou amor ou rabia ou queixa... entón que máis dá o uso dos chismes. O peor é cando empezas a recibir guasaps ou comentarios no feisbuq. Non esaxero se digo que moitas veces non sei o que me din, principalmente no feisbuq. Teño que espremer a cabeza para adiviñar o que me poñen. Ás veces intúo os comentarios polo asunto que se publicou ou por un anterior comentario propio ou de alguén. Hai veces que lle dou ó Me Gusta por simple cortesía, porque entender non entendo nada.

Por iso digo sempre que, entre os chintófanos, as faltas e o inglés estamos acabando, non só co galego, senón que tamén co castelán. Somos moi amigos de abreviar e de escribir sen parar mentes, a como saia. Eu mesmo cometo moitas faltas ó escribir, principalmente no teclado do móbil, porque é pequeno e porque teño un dedo zoupón, inepto; pero non me importa borrar unha e cen veces ata que vexo que non hai faltas ou ata que procuro que non haxa faltas, que algunha sempre se escapa. Pero penso que non é o mesmo unha que non entender nada de nada.

O Estado debería esixirlle ós que crean esas aplicacións ou “cousas” informáticas que puxeran algo semellante a unha alarma que non deixase seguir escribindo cando asomasen faltas de ortografía. O asunto é máis serio do que se pensa. Eu, en principio, négome a poñer chintófanos e a abreviar as palabras. Deberiades de seguir o exemplo. Polo ben da nosa lingua.

Café América de Celanova. Venres, 16 de novembro de 2018

FESTAS DO SAN ROQUE EN ALMOITE

Todos sabemos o que son unhas festas patronais. As de San Roque, en Almoite, no concello de Baños de Molgas, celebrábanse e celébranse a mediados de agosto, porque o día 16 é o seu día grande. Hai un tempo atopeime cuns apuntes nos que xa no ano 1927 daban conta desas festas, que foron os días 19, 20 e 21, de venres a domingo. Así, o primeiro día, ás doce da mañá, un repique xeral de campás e unha salva de bombas, anunciaron a festa. Pola tarde, a “aplaudida banda de música de Allariz que dirixe o mestre Castor” percorreu as rúas da aldea tocando o que se tocaba naqueles tempos: pasadobres a darlle cun sacho.

Ó día seguinte, sábado, ás sete da mañá alborada tamén polas rúas. Hoxe en día, a esa hora, aínda se deita a xente do día anterior. Ás dez, misa solemne e procesión do milagreiro Santo polo itinerario de costume. As cerimonias relixiosas correron a cargo do “virtuoso párroco” de Baños de Molgas, don Camilo Pérez, “tan querido nesta contorna”. Pola tarde, gran festa na Praza Maior, ou sexa, onde a igrexa. O día 21 repetíronse os festexos do día anterior. Como fora sábado, ó mellor alguén tivera que traballar e... non ía quedar coas ganas. Como se ve, pouco cambiaron daquela época a esta, se exceptuamos algúns horarios.

Finca Fierro. Venres, 16 de novembro de 2018

ATOPAR A ESENCIA

Alguén ó mellor pode pensar que estou preocupado porque retrocedo ante o atranco que atopo no atallo que me leva ata o nacemento dunha esencia. Pero non hai por que avergonzarse por recuar. É mellor acuar que esnafrarse contra o espectro dun espírito maligno, por exemplo. Ás veces é necesario andar de recadén. Dar marcha atrás. Ben sabemos que ó ir sempre para adiante, chegará un momento en que a peguemos... a labazada, a gadoupada, o sopramocos.

Que hai que arrodear para chegar á esencia? Que somos galegos, carallo!; arrodeamos o que faga falta porque temos todo o tempo do mundo. Non vou quedar a velas vir. Recúo e punto. Retrocedo. Dou media volta. Non pasa nada. Total, a esencia vai estar alí cando chegue. Sexa cinco minutos antes ou media hora despois. O atranco, teño que recoñecer que era grande... remataba o camiño. Así de simple e de imposible. Non quedaba outra que recuar, retroceder e buscar outro carreiro, outra congostra, outra verea, outra senda, outro traxecto. E que problema hai? Ningún! Que son galego, carallo, e tiro cara adiante! Sempre cara adiante! Aínda que despois haxa que recuar. Non pasa nada. Recuamos. O caso é atopar a esencia.

Finca Fierro. Xoves, 15 de novembro de 2018

MAZAR A LENDIA

Dagaredo Oriol Garrapito quería mazarlle a lendia ó seu veciño Edesio Digno Calcaria, pero non se atrevía. O medo é libre. E Dagaredo, aínda que non lle tiña medo-medo a Edesio, si lle tiña respecto, moito respecto. Porque Edesio Digno era moito home. Era grande case coma os días de maio. Non obstante, Dagaredo, que non é que fose máis pequeno, sabía que algún día mazaríalle a lendia. Non se esquecía do que o seu veciño lle fixera, de rapaz!, un sábado do meus de xuño do ano 73 no monte Medo.

Edesio díxolle a Dagaredo que se quería un Celtas que lle ofrecía para fumar tiña que tirarse á toxeira que había á súa beira. Dagaredo fartouse de suplicar polo cigarro pero sen facer ningún intento de botarse de barrena á toxeira. Axiña comprendeu que as ameazas dos seu “amigo” ían en serio. Desesperábase por un cigarro, e moito máis cando vía como estaba a fumar o outro. Mirou varias veces para os toxos bravos nun intento de calibrar os riscos. Edesio ría a cachón. Pero non cedía. A Dagaredo, se quería fumar, non lle quedaba outra que tirarse. E tirouse. E doéronlle máis as risas do seu veciño que as picadelas dos toxos. Algúns día voulle mazar a lendia, pensou. Ó final, Edesio deulle un Celtas.

Finca Fierro. Xoves, 15 de novembro de 2018

PARA ESCANGALLARSE COA RISA!

De cando en vez métome na biblioteca da Valenzá para consultar algún dos xornais que non adoitan ter os cafés e, a maiores, se cadra pillo algún libro. A ver, libros sempre teño comigo. Pero gústame ter algún de mais por se o que empezo a ler non me gusta e o teño que deixar axiña. Deixo o tema dos libros e vou ó que me interesa. Moitas veces a prensa cánsanos con tanta noticia política ou con tanta noticia repetitiva. Pero o outro día atopeime cun titular que, primeiro, me fixo rir e que, segundo o pensei con máis calma, acabei ás gargalladas. Incluso tiven que agachar un pouco a cabeza para que os demais usuarios da biblioteca non me visen.

“O Rei ofrécelle a Perú o apoio de España contra a corrupción”. Para escangallarse coa risa! Un cego dándolle a man a un coxo. Ou un parvo aconsellando a un torto. Eu penso que o noso Rei errou non seu comentario. Creo que máis ben lle quere dar apoio nas argalladas que hai que levar a cabo para meterlle man ó paisano de a pé. O Rei sabe que temos experiencia. Moita experiencia. En serio, non o podo crer. Que quizais o país máis corrupto do mundo se lle ofreza a outro para vencer a corrupción é algo que se sae das marxes da fantasía. Seguro, seguro que foi un erro do Rei. Ou do periodista, que non oíu ben. Seguro.

Finca Fierro. Martes, 13 de novembro de 2018

XEITOS PARA SER UN CADÁVER

Din que hai feridas que non cicatrizan nunca. As do amor, as das xenreiras... Pero tamén tardan en cicatrizar as que veñen precedidas por liortas que van máis alá dunha pendencia. Alá polo mes de agosto de 1921 ó veciño de Froufe, en Baños de Molgas, Ángel Lamas Movilla, de 34 anos de idade, e cando estaba nunha finca da súa propiedade, achegóuselle de malas maneiras o seu circunveciño Emilio Cid Rodríguez, dez anos máis novo, co que semella que tiña antigos resentimentos, e sen mediar palabra empezou a dispararlle cunha arma de fogo.

O ferido intentou fuxir (quen non!), pero claro, ferido non se corre coma un galgo, polo que o agresor axiña o alcanzou e pensou que se a arma de fogo non acababa con Ángel, ó mellor conseguía rematalo cunha navalla barbeira, polo que lle meteu un corte nas costas duns 24 centímetros de lonxitude (ata sería capaz de pensar de asimilala á súa idade). Pois nin por esas, oe! “Ai si; ti vaia se morres aquí!” E sen andar con panxoliñas saltoulle na aña, saltoulle na chepa e mordeuno no beizo superior, de onde lle arrincou un cacho de carne. Contas as crónicas que o estado do ferido era de gravidade. Madía leva! Como non ía ser grave se o pobre pasara por todos os xeitos para ser un cadáver. A Garda Civil, como non, detivo ó agresor.

Finca Fierro. Luns, 12 de novembro de 2018

MEDO A QUE...

Medo a que o murmurio entre pola porta medio aberta dun corazón cheo de alento. Medo a que o silencio non se vaia nunca dunha tarde de domingo, onde a vida quere deitar sobre as ondas dun océano para que a leven ante un sorriso divino. O tempo, a distancia, os sentimentos, os latexos aboian para non afogar. Medo a que na diferenza de horario se perda o desexo dunha mensaxe, dun alento, dun entendemento. Hai entendementos que viaxan por entre as estrelas do universo e acougan baixo as sombras dunhas silveiras.

Medo a que o vento alborote, alporice as metáforas dos versos. Sempre haberá metáforas que digan que a vida é coma un asubío que furga por entre a néboa para deitar sobre o niño dunha rula. Sempre haberá versos que rimen un desexo cun alento e un socorro cun reforzo. Un reforzo de tenrura, de aprecio. Un reforzo eterno. Oxalá a eternidade asente sobre as cadeiras da alma. Oxalá os soños canten as verdades que flúen entre noites cheas de insomnio e de silencio. Medo a que o ceo deixe de ser azul ou branco. Medo a que sobre o universo só se vexa negrura ou escuridade ou mingalla. Co bonito que é contemplar batas brancas que ondean polo firmamento dunha paixón.

Finca Fierro. Domingo, 11 de marzo de 2018

AS IDIOTECES

Sento por segunda vez ante o ordenador porque aínda é cedo para marchar á cama, e a pesar de que xa pasa das doce e media da noite. Ós sábados, quéirase que non, un marcha para o leito un chisco máis tarde. Mañá non hai que madrugar. Entón sento por segunda vez para contar que o universo é infinito e o meu pensamento non sei se é plano ou curvo, se é longo ou curto. Máis ben longo... porque penso moito e durante moito tempo. Tamén podo contar que o jazz de John Coltrane a estas horas e como para dicir que oxalá o seu tema non remate nunca.

E que tal se digo que o ronsel dun avión é como a pegada que deixamos cando esbardallamos de máis. Claro que a algúns non nos preocupa barallar ou baduar e deixar testemuño. Hai outros que acochan debaixo dunha cónchega, pero... que lentitude ser tartaruga. Sentei ante o ordenador para pregar polas almas dos que van e veñen por esas novelas baratas que teñen moitas palabras pero que non din nada. E hai unhas cantas. Co bonito que é declamar un poema mirando cara á lúa vella. Nesta fase, a propia lúa, xa é poesía. Sentei ante o ordenador para dicir o que acabo de dicir e.. adeus, moi boas. Así de simple se escriben ás veces as idioteces.

Finca Fierro. Sábado, 10 de novembro de 2018

A MAL TEMPO, BOA COLLEITA

Todos os sábados toca ir á aldea da muller. Fomos. Pero como o tempo climatolóxico non axudaba para facer algo útil, non quedou outra que ir ós cogomelos. Para matar o outro tempo. Así é que, aínda chovendo un pouco, collemos con dirección cara ás Veigas e cara ó Val. Todo por entre piñeiros. Axiña apareceu o primeiro boleto. E se buscabamos por entre as carqueixas, os boletos asomaban a moreas. En non todos os lugares había carqueixas. Pero foron suficientes aqueles nos que as había para encher axiña dúas cestas de cogomelos. A mal tempo, boa colleita. Claro que, de xeonllos para abaixo puxémonos coma pitos. Marchamos para a casa con dúas cestas de boletos e uns dez níscaros, os primeiros que colliamos este ano. Pola tarde, a miña muller non respectou o slogan ese de que a sesta é algo sagrado no noso país, xa que logo de xantar, non tardou en escaravellar sobre a miña orella para saír a dar outra volta. O que significaba, máis setas. E non houbo maneira; tanto me aburriu que non quedou outra que erguer da cama. Menos mal que xa dera eu unhas boas cabezadas. Fomos e pillamos outra cesta máis, agora xa con bastantes máis níscaros. En total, tres cestas. Xa temos con que acompañar as comidas durante uns días. A mal tempo, boa colleita.

Finca Fierro. Sábado, 10 de novembro de 2018

GOTEOU O CANO DE BUENAFUENTE

Xa sei que o asunto de Ramiro Folla trae moito retranca nas redes sociais, pero a gota que colmou o vaso da miña paciencia foi un vídeo que tamén circula polas redes de Andreu Buenafuente. Este humorista a min gústame moito. Pero aquí goteou a máis non poder o cano da súa “boafonte”. Búrlase un pouco deste xornal ante o titular de “Ramiro Folla, única buena noticia local”. Menos mal que cara ó final recoñece que é un apelido. Pero tanto el como os que se mofan nas redes sociais fano porque teñen unha mente moi quente, é dicir, moi saída. Porque, segundo colleron a palabra Folla do verbo follar, e sendo o rapaz galego, por que non colleron a palabra Folla do substantivo folla, o órgano vexetal dunha árbore?

Tanto o señor Buenafuente como os demais deberían de saber que en todo o país (e digo, toda España) existen apelidos que vos deixarían coa boca aberta. Son un fanático dos nomes e apelidos, chamémoslle, raros e seino. A proba é que, eu mesmo, non caín da burra (é dicir, que non vin a similitude, o chiste?) ata o segundo día, logo de bombardearme con varios guasaps e de ver varias publicacións no feisbuq. E non caín da burra porque eu simplemente lía Ramiro Folla. Nome e apelido. Eu vía un apelido. Porque que eu saiba, folla de follar non se escribe con maiúscula, se non é principio de frase. O que hai que facer, cabezas quentiñas, é saber ler e non sacar as cousas de contexto. A maiores de que, pola nosa terra, usamos máis a palabra joder en castelán e foder en galego (que, por certo, follar na nosa lingua non existe). Eu, folla asimíloa moito máis ó órgano vexetal das árbores ou das plantas; máis en concreto, dos carballos e castiñeiros; seguro que porque fun labrego e non xardineiro. O señor Buenafuente debería estudar primeiro algúns termos ortográficos, antes de mofarse dun rapaz e dun xornal que non publicou un “titular desafortunado”, como tamén din algúns outros medios. O propio Ramiro Folla confesou que “ó principio de ver o titular, case non lle fixen caso”. Normal; o que me pasara a min. Porque tanto el coma eu viamos tan só un apelido. Espero, confío e desexo que Ramiro Folla amose por ese mundo das motos o seu apelido con moito orgullo, porque, por encima, é bonito. Para un galego é bonito. A folla dun carballo, por exemplo. Ou dun castiñeiro. As nosas árbores. Ánimo, rapaz!

Pizzaría Montana de Celanova. Venres, 9 de novembro de 2018

NOITE DE INVERNO

Noite de inverno. Chove. Funga o aire. Os coches pasan sobre as rúas molladas. Molladas porque chove. E chove abondo. Leva case toda a noite chovendo. Ata creo que toda a tarde. Non o aseguro porque eu estiven toda a tarde lendo na cama, coa persiana baixada e a luz acendida. Lin o libro galego “A candidata”, do coruñés Miguel Sande. Libro curtiño, de tan só 127 páxinas. Pero que volume de literatura, que volume de dureza, que volume directa ás entrañas. É deses libros que marcan, que deixan pegada.

Chove. Sabina di que quen máis quen menos agarrouse a un cravo ardendo. Canta razón. Quen máis quen menos vai pola vida ás vorcalladas ou botando as campás a voar sen ter por que. A espada de Damocles cortaba pola metade a madrugada, segue a dicir Sabina. Este cantante é certo que di moitas cousas, e con certezas que che atravesan o peito. Chove. Queda noite de inverno. Os anteollos están sobre a mesa, patas arriba. Non os preciso. Para o cerca. Pero aínda así, os uso; ó cerca. Quítoos de de figos a béveras. Asubía o vento e algún paspán pensará que é o son dunha orquestra sinfónica que actúa na Finca Fierro. A noite non está para tocar nin para bailar fóra. Chove. Funga o vento. Vai frío. Chove sobre mollado. Noite de inverno.

Finca Fierro. Martes, 6 de novembro de 2018

DESDE O ALTO DA CHAIRA

A ver se me dá tempo de contemplar a paisaxe. Por exemplo, desde o alto da Chaira. Podo ver o reflexo do sol sobre o río de Tioira xusto onde se cruza para o Río Vello. Podo intuír o escudo do Real Madrid que esculpiu nun penedo de Barricobos un paspán que non sabía que facer mentres as vacas andaban a velas vir, logo de pacer á fartura nos lameiros do Río Vello. Podo adiviñar niños de rulas nas matogueiras do Río de Vide. Como tamén podo imaxinar o croar das ras pola presa da Tapada Nova ou ventar, presentir os buracos que faciamos en Portugalego xogando á cireixola.

Sento no alto da Chaira e imaxino detrás de min a Lagoa de Almoite, onde moitas veces se metían as vacas para saír, as pobres, cheas de sambesugas que lle chupaban sangue ata o mesmo corazón. E torzo a cabeza para contemplar A Porfía, o último reduto para facer tempo antes de tanguer as vacas para a casa, para Baños de Molgas. E vexo alá ó fondo Sudalomba, o lugar por excelencia onde se xuntaban todas as vacas da veciñanza polas mañás, e á súa dereita, Os Currás, onde estaban o resto, aquelas reses que, polo que fose, andaban ó seu aire. Contemplo a paisaxe de case media vida e non me queda outra que berrar ben forte: que tempos aqueles!

Finca Fierro. Luns, 5 de novembro de 2018

BOAS E MALAS COMPAÑÍAS

Alí está; a filla do Balduíno contemplando o mar. O de contemplar o mar é un dicir, pois Palmira Referente Palma, a filla do Balduíno, o que estaba a facer era loitar contra os seus pensamentos que lle estaban furgando na cabeza. Escapara da casa e nin ela mesma sabía moi ben por que. Quería pensar que fora pola agarrada que tivera con súa nai, a Quitera do Raposo, cando esta se decatou de que Palmira non andaba en boas compañías. Enténdase isto como... naqueles tempos do século pasado. O de boas e malas compañías levábase moito.

Pero a rifa non fora máis alá de catro ou cinco palabras nun ton algo forte e un ou dos berros que saíran da boca de Quitera Palma. Nada máis. Pero á rapaza déuselle por botarse a correr e agora estaba contemplando o mar. Perdón, estaba remoendo os seus pensamentos. Doíalle que os seus pais pensasen que Caetano Etrusco Laretas era unha mala compañía. É certo que este si andaba con, chamémoslle, malas compañías, pero cando chegaba á súa beira, o seu Piturriño portábase coma un namorado inocente. Uns pasos interromperon os pensamentos da filla do Balduíno. Cando viu que era o seu Caetaniño sorriu, abrazouse a el e marcharon para a aldea. Atrás quedaba o ruído do mar.

Finca Fierro. Domingo, 4 de novembro de 2018

UN ESPAZO EN BRANCO

Xa estou preparado para dicir que o universo é infinito e que máis alá do infinito está un verso divino. Un verso que non ten fin. A finalidade dunha canción está en que ti a escoites e digas se che gustou ou non. Presuntamente. Un libro de poemas é como a historia divina dun amor que se descarreirou, ou dun amor que nunca asomou entre verso e verso. Hai versos que son para cantar e hai versos que son para memorizar. Certo que hai algúns lectores de poemas ou incluso escritores de poesía que non teñen memoria.

A memoria ás veces é moi traidora. Pensas que tes aquel dato metido no recanto da realidade e cando o buscas, tan só te atopas co silencio e un espazo en branco. Xa estou preparado para dicir que a lúa me sorrí e que me chisca o ollo esquerdo. Xa quixeran algúns estar namorados da lúa como estou eu! Xa quixeran algúns notar bolboretas na barriga e sapoconchos correndo ó teu arredor! Tan só a canción, que che gustou ou non, fai bailar a un recordo que, este si, tiñas na memoria. A cuestión agora é saber se o recordo é bo ou non. Porque hai recordos que é mellor esquecelos para sempre. Porque hai recordos que están aí, precisamente aí, para recordalos.

Finca Fierro. Sábado, 3 de novembro de 2018

É TARDE

É tarde. Son as doce e media da noite. Patxi Andión canta “Rogelio”. Hai uns minutos acabou “Silverado”, a película que Lawrence Kasdan rodou en 1985, nos anos en que o Oeste estaba de capa caída, e que, por contagotas, asomaban pequenas xoias coma esta e “El jinete pálido”, de Clint Eastwood. Desde ese ano para acá, pouco a pouco, o xénero do Far West semella que rexorde, do que me alegro unha barbaridade. Agora é Shawn Colvin quen canta “Round of Blues”. A música nunca pode faltar no meu ordenador. Mentres escribo, escoito música. Mentres traballo, escoito música. Aínda que sexa tarde. Fóra queda unha noite máis ou menos quente. Din, comentan que axiña volve o frío e a neve. Normal, estamos no tempo. O tempo climatolóxico actúa como lle dá a gana. Fai ben. Quen somos nós para amañar a climatoloxía! Se non valemos para nada. Nin para ditar sentenzas. O meu compositor fetiche, Jerry Goldsmith, asoma polos auriculares. Non, non é co tema “Under Fire”, da película “Bajo el fuego”. Por certo, este tema, para un servidor, é o mellor tema que se compuxo nunca para unha película. Así de claro o digo. Os meus amigos feisbuqueiros estarán aburridos del, pero... É tarde.

Finca Fierro. Venres, 2 de novembro de 2018

ALENTOS NOITÉBREGOS

Quero ser pedra para sentir o sopro
que vén de máis alá do océano,
para sentir a mareira azul dun alento
que aboia desde hai algún tempo.

ALENTOS NOITÉBREGOS

Acocha no oco dun soño infantil
e agatuña polas enredadeiras da paixón.

O DÍA DOS DEFUNTOS

Ó mellor é que a miña memoria non está para buscar recordos do pasado (e iso que son dos que sempre estou rememorando a infancia), pero eu non lembro nada nin do Halloween nin do Samaín. Ó mellor por outras zonas galegas si había esas celebracións. Pola contorna de Baños de Molgas, que eu saiba, nada de nada. Eu, nesas datas, o que si lembro de verdade era o dos responsos no cemiterio. Iso si. Empezaban a iso das dúas e media ou tres da tarde para rematar xa pola noitiña. Normal, cada familia dáballe un papeliño ó crego no que ían anotados os responsos a cantar. Eu mesmo, a noite antes, a miña nai dicíame que pillase papel e bolígrafo e que anotase: “pola alma de don fulaniño de tal”, e á beira puña, non sei, cinco pesetas. Así uns cantos defuntos, é dicir, uns cantos familiares. Cantos van?, preguntábame ós poucos. Tantos. Pois para completar as 25 ou 30 pesetas, pon aí: “polas almas do purgatorio” ou “polas ánimas benditas” ou “polos vivos e os mortos”.

Ese papeliño case sempre se lle daba ó cura cando chegaba ó cemiterio, aínda que había algúns que llos daban cando aquel ía á altura dos seus nichos. “Se llo dou ó principio, igual se me esquece”, pensarían. E empezaba a ladaíña: ...Réquiem aetérnam dona ei / Dómine, et lux perpétua lúceat ei / Dum véneris iudicáre saeculum per ignem / Kyrie, eléison, Christie, eléison. Kyrie, eléison / Pater noster.... Ó rematar o responso, o cura dicía o de pola alma de tal ou cal. E como había veciños que querían dous ou tres responsos pola mesma persoa, volvíase rezar todo o responso e o paternóster para, ó rematar, soltar aquilo que sempre me chamou a atención: “Polo mesmo”. Non perdía o tempo dicindo o nome enteiro. Había que avanzar de nicho en sepultura. En cada nicho, en cada sepultura sabía que viña aquel papel envolto, medio engurrado, porque dentro ían metidas as pesetas. Os anos que chovía... malo! Había que cantar os responsos na igrexa e aí non recadaba tanto. Porque, no cemiterio, quéirase que non, algúns, polo que fose, aínda escribían ós defuntos alí. Ou se só era un responso chegaba con darlle os cartos ó momento. Co paso dos anos, empezaron a rezarse só uns poucos e desde a mesma entrada do cemiterio. Todo iso si o recordo. O de Halloween ou o Samaín, por aquí, para min non existían.

Finca Fierro. Mércores, 31 de outubro de 2018

NON SON NINGUÉN

Son o asubío que furga por entre as xestas e os codesos do monte Medo. Son a ferruxe que cría o ferro cando o tempo pasa sen facer ruído. Son o que escoita ese jazz polo que empreño de melancolía baixo os acordes de trompeta e saxofón de Miles Davis ou John Coltrane. Son o ruído da auga do río Arnoia que pasa en silencio pola burga de Baños de Molgas. Son a pinga de orballo que cae sobre as letras dunha canción que nunca compuxen pero que sempre está aí. Son o pensamento que vai e vén polas noites escuras e polos soños dun tempo nos que nada acontecía e nos que acaecía de todo. Son o sorriso que asoma cando a broma está nun santiamén de converterse nunha gargallada. Son eu o que ri. Son eu o que chora. Son eu o que berra. Son o que berra por aquilo que escorrega, que esvara dunha conciencia corrupta e miserenta. Son o que mira por un refrán que conta a verdade. Son o que escribe unhas liñas nas que se debuxa a realidade dunha sociedade completamente cega. Son o que enxerta a soidade sobre un longo tema de Vangelis. Son o que estou aquí. Por min. Para vós. Son o que baila por entre os pés dos canastros da Aira de Arriba e o que senta no mazadoiro da burga. En resumidas contas, non son ninguén.

Finca Fierro. Venres, 2 de novembro de 2018

DOUS DISPAROS DE ESCOPETA

Ás veces querer ser galo do curral trae malas consecuencias. Pola fanfurriña, por alardear tamén se mata. Desde que o mundo e mundo. Tamén no mes de febreiro de 1920. Cando se estaba celebrando unha romaría en Busteliño, no concello de Xunqueira de Ambía, á que concorrían os mozos de varios pobos e cando maior era a animación, xurdiu unha disputa entre dous mozos.

A regueifa versaba sobre o orgullo de cal tería máis títulos (de estupidez, imaxino) para conquistar o amor dunha aldeá que, ós dous, seica lles daba esperanzas, lles daba ás. Axiña se formaron dous bandos, poñéndose os mozos á beira de cada un dos contendentes. E da discusión violenta pasouse, como adoitaba suceder naqueles tempos nas aldeas, a unha liorta que acabou dunha maneira ben dolorosa e lamentable. Un tal Darío, O Garopiño, realizou dous disparos de escopeta contra Jovino Boo Núñez, que caeu fulminado instantaneamente. O asasino fuxiu ó instante e pénsase que se dirixiu ós portos de Vigo ou A Coruña para saltar o gran charco, aínda que a Garda Civil xa estaba avisada. O Garopiño tiña 24 anos e era natural de Guamil, mentres que Jovino Boo, a vítima, tiña dous máis e era de Froufe, ambas aldeas do concello de Baños de Molgas.

Finca Fierro. Xoves, 1 de novembro de 2018