NON ERAN ATRACADORES

Lendo o libro, o moi interesante libro de Román Alonso Santos, “Saltando a Raia”, que versa sobre a guerrilla republicana no suroeste ourensán, no período da Guerra Civil e da posguerra, atopeime cun parágrafo encol dun interrogatorio que lle facían a un “atracador” sobre “que sabía dos atracos de Porto Quintela, Lobios e Baños de Molgas...”.

Ó ler o nome desta última, o nome da miña vila, busquei nun recanto da memoria e non tardei en atopar os comentarios que se facían sobre os “atracadores”, máis en concreto, sobre os “atracadores” de Almoite. Poño o substantivo entre comiñas porque, agora, sábese e intúese que moitas veces era a guerrilla e non simples atracadores.

Certo que, segundo conta o libro, aínda que fosen guerrilleiros, tiñan que roubar ou atracar ou asaltar para subsistir. Naqueles tempos, tanto uns coma outros, vivían en condicións moi precarias a causa das fuxidas que tiñan que levar a cabo da garda civil, do exército franquista e, o que era aínda peor, da maioría dos propios veciños. Aínda que había algúns que colaboraban e axudaban ós guerrilleiros, ós fuxitivos, ós republicanos, ós esquerdistas; moitos amigos, incluso familiares, aproveitaban a ocasión para vinganzas e xenreiras. Porén, a maioría das veces, as denuncias eran por medo.

Díxeno sempre: o peor dunha guerra é o que vén despois: as represalias, as persecucións, o poder dos gañadores, o poder das ditaduras. A represión franquista no noso país foi tan execrable que se sucederon as “leis de fugas” (deixaban que medio fuxisen para liquidalos ó momento a tiros), os mortos nas cunetas e os fusilamentos por calquera carallada.

Café Rooster. Ourense. Luns, 12 de maio de 2025

Finca Fierro. Barbadás. Martes, 13 de maio de 2025