A RUTINA DOS CHURROS

A comarca dos Milagres ou do Val do Medo ou do Alto Arnoia sempre foi agrícola, labrega. Hoxe segue a ser o mesmo, pero con moitísima menos xente. Nas décadas dos 60 e 70, un labrego, para poder asistir ás novenas dos Milagres, maioritariamente tan só tiña unha opción, a de asistir á primeira novena do día, á das sete e media, xa que despois tiña todo o día ocupado co seu gando e coas súas leiras. Certo que, se había algunha ocasión (ou ben porque algún día se podían permitir o luxo de non traballar moito, ou ben porque se repartían o traballo cos cónxuxes ou fillos), optaban, por suposto, por outra hora calquera, por aquilo de non madrugar moito. Pois para ir, polo menos desde Baños de Molgas deica o santuario, cumpría sobre unha hora, o que significaba que, entre preparación e camiño, non quedaba outra que erguerse ás seis da mañá.

Debido precisamente a este madrugón, moitas veces os pais compadecíanse dos cativos (aínda que, estes, á noite anterior pedisen e pregasen que os chamasen para ir á novena) e deixábanos durmir. Pero algunha que outra mañá, ou varias, si que nos levantabamos porque, non sei, facía así como certa ilusión o madrugar e ir de parola polo Medo arriba. Ou simplemente o detalle ese de “ir á novena, á primeira novena”. Así tamén podías alardear ante os amigos que madrugaras. Eramos así.

Non obstante, se saquei á palestra a primeira novena do día foi pola rutina dos churros. Resulta que ó saír do santuario e xa de volta para a casa, algúns, moi pouquiños, mercaban media ducia, ou como moito, unha ducia de churros na sempiterna Churraría Lolita. Sinceramente, iso era un calvario para min! Porque a miña familia (e como moitas) todo o que se relacionase con tendas, é dicir, con pagar por algo, estaba máis que prohibido. De cando en vez, algunha alma caritativa ofrecía algún churro (ós nenos tan só, que non había que desperdicialos) que, para máis aquel, eu rexeitaba por vergonza ou pola ladaíña aquela de non coller para non ofrecer. E nós non tiñamos nada que ofrecer. Maldita sexa, íaseme a vida vendo como os comían e tiña que rexeitar o que me ofrecían! Neses momentos era cando pensabas se realmente a Virxe facía milagres. Que ía facer! Como non ía perder entón a fe! Agora ata te agasallan con algún churro cando tomas un café. Agora. Porca miseria!

Finca Fierro. Martes, 31 de agosto de 2021

 

O ROSARIO D´AURORA

Un dos acontecementos máis interesantes que se realizaban nas novenas dos Milagres era o Rosario d´Aurora. Este acontecemento era máis local que provincial ou rexional, xa que era un rosario que levaban a cabo as parroquias de toda a bisbarra e efectuábase de mañanciña cedo, para presentarse no santuario á primeira novena, á primeira misa. Como eu vivín o da parroquia de Baños de Molgas, alá vou coa descrición ou experiencia do mesmo.

O dito; había que madrugar. O espertador na vila de Baños de Molgas, ese día, eran uns poucos fogos artificiais coas súas bombas de palenque e o repique de campás desde a igrexa da vila. Iso acontecía aí sobre as seis da mañá, aínda noite pecha, para podernos xuntar todos na Cagalla, á saída mesma da vila. E como o propio rosario non empezaba ata que chegabamos ó cruce coa estrada de Maceda a Vilar de Barrio, durante os tres ou tres e pico quilómetros da estrada de Baños de Molgas iamos máis ou menos de parola e, os rapaces, máis ou menos divertíndonos coas típicas bromas de que “aí sae o lobo”, “aí escoitouse algo”, etc., e caendo algunha que outra labazada das nais (as mulleres eran as que predominaban no rosario, dado que os homes ou ben saín a traballar ou ben quedaban preparando o gando para saír) polo mal comportamento na que se pode chamar “procesión” máis ou menos silenciosa e aínda que neses momentos non se rezase nada de nada. O cura párroco don Manuel Pulido, de cando en vez, deixaba caer algunha frase de respecto ó evento, pero, ó mesmo tempo, defendía ó rapaz amoestado cun simple “déixao, muller” a esa nai coa man lixeira ou coa man levantada.

Cando o rosario entraba no seu aspecto serio, ou sexa, cando se iniciaba a uns cincocentos ou seiscentos metros do santuario, xuntabámonos todos ante don Manuel e iniciabamos o percorrido, en silencio e rezando, á beira da cuneta esquerda. Coches había poucos, pero sempre había, e non fose o demo que... Ó chegar ó santuario, o normal: novena e misa e deica o ano que vén.

Dicir que cando, eu ou calquera rapaz, deixamos de ser rapaces, o rosario deixou de ser unha das obrigacións porque o madrugar non lle gusta a ninguén. Pero seguimos, sigo a recordalo con cariño.

Finca Fierro. Luns, 30 de agosto de 2021

 

DESCALZOS E DE XEONLLOS

Falaba onte da preparación ou arranxo dalgunhas pistas, camiños e estradas con destino ó santuario dos Milagres e con motivo da súa peregrinación mariana. Tal preparación debíase a que entre o 30 de agosto e o 8 de setembro aumentaba de maneira demasiado considerable a circulación polas mesmas, tanto de vehículos motorizados como de cidadáns a pé. E quizais estes últimos fosen os que máis agradecesen ese amaño nas pistas da contorna. Porque, antigamente, moitos peregrinos e romeiros realizaban os seus percorridos a pé e descalzos. A xente “ofrecíase” á Virxe dos Milagres con tal fervor que daban por bo o sacrificio a base de sangue, suor e bágoas.

Por iso sempre me deu tanta rabia, tanta carraxe escoitar a xente baduar ou esbardallar contra certas relixións (principalmente a islámica), cando a nosa mesmo cometía ou deixaba cometer actos que se saen do común. De neno impresionaban as imaxes de peregrinos vendo como lles sangraban as plantas dos pés ou vendo a eses mesmos pés envoltos en farrapos de roupa para amortecer a dor e cortar o derramamento de sangue. Aínda que naqueles momentos case entendías esa fe porque, o ser humano, cando se ve contra as cordas bota man do imposible. Case podo asegurar que a fe era e é a angustia do medo. Porque hai medo ante certas situacións e axiña nos achegamos a alguén (neste caso a Virxe dos Milagres) para que nos axude a vencelo. O que ía descalzo estaba convencido de que tal sacrifico curaría a un enfermo terminal ou de que tal fillo aprobaría grazas á Virxe dos Milagres, como lle acontecía a miña Lola, que se eu aprobaba era grazas á Virxe, pero se suspendía, era culpa miña (neste último caso a Virxe, pobre, non tiña nada ver).

Ás veces, o fanatismo ou esa angustia ó medo ía moito máis alá da lóxica, cando, algúns, non chegándolles co sacrificio de ir descalzos, se deixaban caer de xeonllos á entrada da explanada ou mesmo desde a, hoxe, rotonda e facían desa maneira o percorrido ata o mesmo santuario. E sigo dicindo que, naqueles tempos, pensábase que era fe; hoxe, eu, máis ben catalogaría ese acto como flaxelación. Porque si, porque por moi ben que quedasen arranxados os camiños ou por moi limpa que estivese a explanada, sempre pillabas areíñas que che laceraban a saúde. Pero que importaba un regueiro de sangue ante a imaxe da Santiña do Medo!

Finca Fierro. Domingo, 29 de agosto de 2021

 

O PRIMEIRO INDICIO DAS NOVENAS

En Baños de Molgas o primeiro indicio da celebración das novenas no santuario da Nosa Señora dos Milagres acaecía xa algunhas semanas antes do 30 de agosto, e non polos carteis que así pregoaban tal acontecemento, nin polo coñecemento dos propios veciños (creo que estes, ó rematar as novenas de cada ano, xa estaban pensando nas do ano seguinte), senón polas ducias de camións de terra que cruzaban a vila cara á estrada ou, naqueles tempos, pista que vai desde a vila molguesa ata Os Milagres. Esa estrada ou pista, nos anos 60, non estaba, por suposto, asfaltada; e isto significaba que todos os invernos ou primaveras, cada vez que había unha chea do río Arnoia (e habíaa e haina todos os anos), a auga limpaba de tal maneira a estrada desde a ponte das Cabras ou ponte do Medo ata a propia vila, que os coios asomaban a moreas e tan afiados que mesmo as propias vacas construían os seus propios carreiros para evitar as dores nos seus pezuños. E onde non había coios, formábanse grandes buracos que facían imposible a circulación (por certo, a circulación nesa década era bastante escasa, pois case se podían contar cos dedos das mans os coches que pasaban con dirección ós Milagres), polo que ano tras ano o concello empezaba co ritual de preparar a pista cada vez que estaban a piques de empezar as novenas e a base de camións e camións de terra. Agora xa hai moitos anos que se lle botou cemento ó cacho máis castigado e o resto asfaltouse, e que eu recorde, non se lle volveu tocar.

Pero ir ás novenas os primeiros días, despois do “lavado de cara” da estrada, era botarse de cabeza a unha poeira molesta e porca, porque, aínda que, como dicía, había poucos coches, algún sempre pasaba e cando o facía xa podedes imaxinar o panorama. Imaxinade tamén o panorama se se lle daba por chover durante uns días... evitaríase a poeira, pero o bulleiro facíase dono e señor da peregrinación ó santuario. Porque naqueles tempos, a maioría, a inmensa maioría trasladábase a pé desde calquera punto da contorna ata o alto do monte Medo. Algúns é certo que botaban man dalgunha moto ou dalgunha bicicleta, aínda que o transporte maioritario (fóra, por suposto, do coche de san Fernando, un pouquiño a pé e outro pouquiño andando) eran os burros. E aproveitando o arranxo desa estrada e doutras estradas da contorna, mañá falarei desa xente que ía descalza ata Os Milagres.

Finca Fierro. Sábado, 28 de agosto de 2021

 

VERDE

Din que o verde é a cor da esperanza. Eu esperanza sempre tiven moita. E téñoa. E sempre a terei. Sempre. García Lorca dicía: “verde que te quero verde”. O outro día vin dúas películas case seguidas de Hulk, o home que se pon verde cando se cabrea, cando se enche de carraxe. Eu, coa carraxe, non sei se non me porei gris. Ou sen cor, que tamén. Verde é o vestido dunha muller que pasa á miña beira. Verde é o personaxe da “Lanterna Verde”. Verde é a outonada ou o trevo dun lameiro e verdes son as agullas dos piñeiros. Lorca ata dicía que o vento era verde.

Verde é a froita antes de madurar. Tamén a experiencia dun rapaz. Verde é o asunto ou materia ó que lle falta aínda moito por desenvolverse, por solucionarse. Verde é o fento antes de secar e o loureiro para que o bendigan o domingo de Ramos. Verde é a selva do Amazonas e verdes son as gallas dos carballos do parque das Mestras, en Baños de Molgas.

Verde segue a ser o vestido da mesma muller que cruza de novo ante min. Cae por todo o seu corpo ata uns poucos centímetros dos seus xeonllos. “Verde que te quero verde; verde vento verdes ramas; o barco sobre o mar; o cabalo na montaña”, seguiu dicindo Federico García Lorca. O meu burro pacía os toxos verdes do Río Vello e trouleaba ante a burra do Dositeo, o muiñeiro. Verde queda a opinión, ou a crítica, ou o parecer, ou a sentenza cando non madura. Verde que te quero verde. O que sexa.

Café Kibu. A Valenzá. Venres, 27 de agosto de 2021

 

AS NOVENAS DOS MILAGRES

Este recuncho adoita ser para comentar cousas que aconteceron a semana pasada ou para escribir sobre asuntos do pasado. Hoxe este hebdomadario irá sobre o futuro, ou mellor aínda, sobre o presente xa. Porque hoxe, precisamente hoxe, 30 de agosto, empezan as novenas en honor á Virxe dos Milagres, no santuario do Medo, en Baños de Molgas. E como abarcarán ata o día 8, inclusive, pois de aí o de futuro. A intención é comentar algo de todos ou sobre todos eses días.

É certo que a pandemia da Covid-19 bota para atrás aínda a presenza dos peregrinos, pero aínda así intúo que a fe (?), ou quizais máis ben a tradición non son quen de facer recuar á maioría. O ano pasado estabamos en peor situación e houbo novenas. Este ano teñen que ir a máis. Pero, iso si, por favor, con moita prudencia; que a pandemia aínda anda por aí moi solta.

As novenas, xa o día a palabra, son nove días, aínda que nós sempre lle sumamos os dez polo famoso Día 8, que é o día grande, o día da Virxe. Pero ese día, claro, non hai novena. Todos os días están dedicados a certas intencións (emigrantes, anciáns, enfermos, xuventude, etc) e sempre había o chamado Rosario d´Aurora, no que, cada día, e por parroquias da contorna, saían en procesión de mañá cedo cara ó santuario rezando o rosario.

Como toda celebración longa sempre hai uns días especiais que merecen algún comentario á parte. No caso das novenas dos Milagres, son dous; ademais os dous últimos: o día 7 e o día 8. O día 7 pola celebración do Rosario das Antorchas, un rosario nocturno (ás 23:00 horas) no que miles de velas e cirios acendidos iluminan a noite nun espectáculo realmente bonito e impresionante. Logo do rosario, e se as autoridades o permiten (polo asunto dos incendios), outro espectáculo cheo de luz e son a causa dos fogos de artificio segue alumeando o monte Medo. E ó día seguinte, o famoso Día 8, o espectáculo baséase en milleiros de panos das mans bambeando ó vento, despois da correspondente procesión da Virxe pola explanada do santuario. Ó rematar todo isto, empeza unha tradición que, co tempo, semella que vai a menos: a de espallarse polo monte, por entre os piñeiros, para xantar sobre uns manteis ou mantas que se estenden polo chan. Agora (unha pena), a xente empeza a afastarse cada vez máis do recinto; ou ben para comer en parques das vilas dos arredores ou ben para facelo en restaurantes das mesmas vilas.

Finca Fierro. Venres, 27 de agosto de 2021

 

A FOTO

Sento a tomar un café e contemplo o horizonte. Tal horizonte non vai máis alá dos quince metros, como moito. Porque o edificio que hai en fronte non deixa ver máis. Aí remata o horizonte. E algún dirá: para o que hai que ver... Pois ó mellor ata ten razón; para o que hai que ver. Por se aquel nin tan sequera penso imaxinar que pode haber máis alá. Case prefiro contemplar unha foto que hai nunha revista que teño aquí á beira. É un autorretrato dunha muller (agora seica é máis profesional ou queda máis bonito chamarlle selfie). Dunha muller guapa. Con gafas. Cun sorriso moi aberto. E cun fermoso colgante que pendura desde o pescozo ata uns dez ou quince centímetros do seu “canalillo”.

Pouco máis se distingue na foto. Aínda que o suficiente para ver que semella que a muller está tomando algo nunha terraza. Non é no interior, porque, detrás dela, hai como unha porta ou ventá de cristal no que se reflicte o edificio de en fronte. Non obstante, vaia pallasada a miña, o de fixarse ou describir todo o que arrodea á muller. Cando toda a vista se vai, se dirixe cara á ese sorriso branco, dentífrico. Nin tan sequera os anteollos son quen de distraer, de esfumar a fermosura da muller.

Para non caer na tentación de quedar de pasmón mirando para a foto, pecho a revista e volvo contemplar o horizonte. É dicir, o edificio que teño en fronte, no que a miña ollada choca cun súper, un café, unha panadaría, unha libraría e unha farmacia. Agora, como rematei de tomar o café, deixo de contemplar o horizonte e penso na foto. Marcho.

Café Kibu. A Valenzá. Xoves, 26 de agosto de 2021

 

POLAS CORES DO ARCO DA VELLA

Pintei as uñas de cor salmón, díxolle ela a el. El quedou coa boca aberta e case sen reaccionar porque sabía de certo que o salmón é un peixe. E para el só hai dúas cores: branco ou negro. Tamén é verdade que non sabe de que cor é o salmón. Ó mellor é branco. Ou pode que negro. El nin tan sequera sabe que o arco da vella ten cores; tan só ve un arco no ceo e nada máis. Ela sente mágoa, algo de pesar por el e, con agarimo, deixa que a súa man dereita acariñe a meixela esquerda del. Ela nota e ve ó instante un leve brillo, un certo resplandor nos ollos del. Ela nota e sabe que o corazón del está a piques de estoupar. El non sabe cal é a cor do tomate, pero sabe que lle arde a cara. Pobriño, pensa ela. Ata poida que o murmurase.

Ela ensinoulle por varias veces as uñas coa cor do salmón. El non sabía dicir se eran negras ou brancas. O único certo é que lle gustaban así. De verdade que é así o salmón?, preguntoulle el. Ela volveu pasar a súa man pola cara del. El fervía de ansiedade e non sabía onde meterse. Ela abriu os seus beizos nun gran sorriso para tranquilizalo. El tremía de nostalxia. E brillábanlle os ollos coa emoción.

Os dous, collidos da man, foron buscar unha escaleira para subir ó arco iris. Pasearon dunha punta á outra polas sete cores, aínda que el seguía sen saber que cores había. El, agora, vía todo branco; porque a felicidade é de cor branca. Ela, agora, sentíase a almofada sobre a que durmían os soños del. Seguiron paseando, collidos da man, polas cores do arco da vella.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 25 de agosto de 2021

 

SAÍR

Tan axiña como rematou a etapa da Volta Ciclista a España, saín. Saín ó sol. Saín á rúa. Saín porque tiña que saír. Saín para non quedar pechado. Pechados só están os presos e algúns canarios nas súas gaiolas. Pechados están algúns pensamentos ou sentimentos que, ás veces, cando saen é coma se rebentara o mundo. Coma se rebentara de felicidade, se entende. Pechadas están algunhas ideas ou maneiras que cando lles abrimos a porta semella que se agariman, que se achegan á maldade. E antes de que a maldade se faga dona e señora da misericordia, o mellor é saír.

Tamén saín para escoitar polo camiño a Serrat, e a Milladoiro, e a Víctor Manuel, e a Leonard Cohen, e a Guadi Galego, e a Metallica, e a Aretha Franklin, e un tema da banda sonora de “Baixo o fogo”. Saín para ver como cruzaban correndo no atallo tres ou catro lagartiñas que estaban ó sol. Fuxían de min por medo. Non tiñan por que. Non son quen de molestar a ningún ser vivo do planeta Terra. Antes aínda cazaba moscas coa man (o mestre de “achapar” moscas, escribiu unha vez unha das miñas sobriñas), agora xa nin iso. Sei seguro que, ó pouco de pasar, as lagartiñas volverían a tomar o sol.

O sol tamén sae. Sae por Antequera e ponse polo outeiro de Brandín. Eu saio pola porta da casa e a pena é que teño que volver entrar por ela. Din que todo o que entra sae. Hoxe xa non, pero mañá... mañá vaia se saio! Lembrade que pechados só están os presos ou reclusos e algúns canarios. Eu son libre e non son ningún paxaro.

Café Kibu. A Valenzá. Mércores, 25 de agosto de 2021

 

ESPÍRITO LIBRE

Quero que chova pero estamos moi cerquiña dos 40 graos. Quero pasear polo planeta Marte pero fáltame a nave espacial (o traxe de astronauta xa hai moito que o teño). Quero correr detrás dun coche vermello pero a súa velocidade é excesiva. Quedo coas ganas de alcanzalo. O que significa que a miña recompensa foi ó carallo. Non obstante, sempre confío en aparcar á súa beira. Quero tomar o café que me acaban de poñer, e vouno facer. Pequena pausa para baleirar a cunca en tres ou catro tragos.

Foron tres. Tres tragos. Suficientes para sentirme na gloria. Quero alcanzar o ceo! Quero pero non podo. Tamén é verdade que non me esforzo moito. Sei que todo esforzo ten a súa recompensa. E eu, se quero, esfórzome máis alá do debido. Porque cando realmente quero, si podo. Case nada me é imposible. Nin o ir a Marte, se quixera. Chegaría con subir á capa de Supermán ou ó Nostromo de Sigourney Weaver.

Quero deixar caer aquí, neste escrito, que a imposibilidade é a renuncia dos ineptos, dos pobres de espírito. O meu espírito é libre e coa forza suficiente de facer realidade os soños. Quero dicir que se non fora polos case 40 graos, máis seguro que caesen pingas de orballo sobre o coche vermello aparcado nun dos recantos dos meus anhelos. Agora tan só me queda quedar en silencio para que as ilusións aterren diante dun espello e que limpen o bafo que deixa a temperatura da auga case fervendo. Espírito libre nesta tarde na que un simple latexo é todo un verso.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 24 de agosto de 2021

 

A COBIZA SELVÁTICA

Sentei á sombra dun salgueiro e estiven á espreita de ver pasar algo; aínda que só fosen algúns biosbardos ou uns cantos esperpentos, pero non pasou nada. Levo media hora esperando e o único que pasa é o tempo. O mesmo tempo en cada momento. Non obstante, a min os minutos fánseme eternos. O salgueiro está á beira dunha lagoa e a lagoa está no medio dun bosque. Empezo a desesperar porque nada pasa, nada acontece e a soidade reina. Case me dan ganas de tirarme á lagoa e mollarme. Tampouco me importaría afogarme. Sería unha morte gloriosa e gozosa, moi gozosa.

Casemente é mellor que erga e que bote a andar. Máis seguro que non existan os biosbardos nin os esperpentos de Valle-Inclán. A memoria é efémera e tan só lembramos aquilo que máis nos convén. Agora mesmo, eu penso nesa voz tan especial e tan característica de Tom Waits. Boto, logo, a andar e deixo atrás a sombra do salgueiro. Tardo en saír do bosque porque este é inmenso e cheo de latexos de seres que van e veñen polas corredoiras do silencio. No bosque hai silencio e desexo, moito desexo. Cando conseguín saír desa selva mesta, fíxeno saciado e cun brillo especial nos ollos. Ós pouco metros vin, alá, no outeiro, os biosbardos que buscaba. Por vinganza, nin os saudei. Quixen demostrarlles que tan só era eu o rei do mundo, dese mundo esperpéntico que non respecta doutrinas nin sentimentos. Subín ó outeiro e, logo de contemplar a cobiza selvática, cantei todo un álbum de Tom Waits.

Café Kibu. A Valenzá. Luns, 23 de agosto de 2021

 

OLEGARIO SALDRÁN, O AFEITADO

Quero ser a estrela errante de Lee Marvin para buscar polos océanos a Perla Negra de Johnny Depp. Pero son Olegario Saldrán, O Afeitado, que estou de pasmón ou de paspán ou de bocaaberta (que é o mesmo) e á espera de que me caian os pans cocidos do ceo. Mentres espero, penso; e mentres penso, escribo. Escribo que no silencio non hai ruído e que o ruído, case sempre, molesta e incomoda. Escribo que o triángulo inscrito nunha circunferencia é unha figura xeométrica na que vexo o ollo de Deus, que todo o abarca pero que non ve nada. Escribo que a relación dunha cascuda cun sapoconcho non ten nada de sentimental; así como que as troitas do río Arnoia, en vez de nadar, corren. E baixan de pé deica o muíño do Dositeo.

A xente é mala en por si. Puxéronme O Afeitado cando eu sempre tiven barba, e nunca me afeitei. Nin penso afeitarme. Por iso fixen da barba un feixe para que non me chegase ós pés. Segundo a Sabina lle gusta levantarlle a faldra á lúa, a min gústame baixarlle os pantalóns ás mulleres. Creo que é máis sexy. Pero non son nada mullereiro; son un simple sentimental que escribo catro versos románticos e deixo caer tres amén cando vexo que algún tanga baila ó ritmo de “aquí te pillo, aquí te cepillo”. Ou te esfolo.

E aínda que non sexa nin Lee Marvin nin Johnny Depp, eu seguirei soñando coa estrela errante para buscar con ansia, con cobiza, con fervor, con devoción a Perla Negra e navegar con ela polos mares do meu universo. Algún día deixarei escrito que Olegario Saldrán, O Afeitado, sucou os océanos no camarote dos sentimentos.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 23 de agosto de 2021

 

ANSIEDADE

Quixen queimar a ansiedade, pero tiven medo a arder. Aínda que son algo (ou moito) nervioso, sei controlarme ben. Porque axiña razoo co ser ou non ser. As cousas son ou non son, e non hai outra. Nin a medias, nin sorte, nin peros, nin por se acasos. O asunto é ou non é. Por iso non debería ter ansiedade. Porque a ansiedade consúmeme os nervios. Faime dar voltas e reviravoltas, e case sempre me contradí os pensamentos: se ansío ir para o norte, ó instante véxome camiñando cara ó sur e ós catro pasos sento mirando con dirección oeste.

A ansiedade instalouse no meu peito e fíxome tremer as mans no traxecto que vai da saída á meta. E agora mesmo xa me está tremendo todo o corpo e o que máis, o que máis árdeme a carraxe. Dúas parellas que sentaron diante miña e que, ó falar, é coma se se acabara o mundo. É unha loita continua de a ver quen berra máis. Imposible concentrarse. Non me queda outra que facer unha paréntese para rematar este relato na casa. Porque, agora si que é verdade que queimaría de boa gana a ansiedade. Emporiso, se arde, non conseguiría rematar isto.

A paréntese foi de oito horas xustas e recoñezo que a ansiedade deulle xa paso á calma. Ás doce e media da noite estou só, na casa, e ninguén berra ó meu arredor; o silencio tan só se racha co jazz de Miles Davis. Sei que temos fama de falar moi alto, pero un daqueles tipiños non falaba, berraba de tal maneira que, a parte de non conseguir concentrarme, a súa voz perforábame os tímpanos. Agora, nin quero queimar a ansiedade nin vou arder na irritación, na cólera.

Café Sports Century. A Valenzá. Domingo, 22 de agosto de 2021

Finca Fierro. Domingo, 22 de agosto de 2021

 

RACHAR PAPEL

Rachei o papel en catro cacho (que foron máis), que é o que se adoita dicir cando un escrito, ou unha nota, ou unha idea sae mal. A min non é que me saíse moi mal o que escribín porque practicamente aínda non empezara, pero, que queredes, facíame ilusión rachar o papel. Así, se alguén ve os anacos rotos ata pode chegar a pensar que son un perfeccionista escribindo poesía. Eu, que agora escribo sempre en prosa! Si, agora. Porque antes, moito antes tamén escribía poesía. Mellor dito: pensamentos plasmados nun papel, xa que... poesía, poesía, aquilo non tiña moito de poesía. Pero quen non escribe uns versos sendo novo, sendo mozo!

Non sei se non resgue máis papel; este papel mesmo. Para que me vexan e para seguir subindo un chanzo máis na presunta adulación. “Non lle debe saír o que quere dicir, que racha moito papel”. En principio, vou seguir. Tampouco é plan rachar por rachar, rachar por presunción. Pouco a pouco quedaría sen papel (que son eu sen papel?) e, sinceramente, non son dos que adoito rachar papel. Nin tan sequera dos que penso moito as cousas, de pulir as frases. Penso e, se me gustan medianamente ben, sigo a tónica de que a primeira idea é a que vale. E sen andar con días santos deixo caer a frase sobre o papel e que sexa o que Deus queira. Algunha vez, ó pasar a limpo o escrito (antes, na máquina de escribir; agora, no ordenador), corrixo algunha palabra, modifico algunha frase e quito ou engado segundo a extensión do escrito. Este relato, saíse ben ou mal, non o vou rachar. Amolaríame perder o tempo para nada.

Café Kibu. A Valenzá. Venres, 20 de agosto de 2021

 

O RURAL ESTÁ MORTO

Calquera que se dedique no mes de agosto a facer turismo polas vilas e aldeas do rural, tenlle que custar asimilar que tal rural está desaparecendo. Vaias por onde vaias, e incluso sen ver xente, xa notas que as aldeas están máis vivas ca nunca, pois os coches aparcados polas rúas e as estradas os hai a moreas. Despois se se dedica un a pasear xa pola propia vila ou aldea, os habitantes xa asoman por cada recuncho, por cada recanto. Ante isto, case é imposible imaxinar que o rural desaparece.

Pero o rural desaparece, vaia se desaparece; é máis, xa está morto. Porque fóra do mes de agosto nas aldeas non queda ninguén e en algunhas vilas mesmo hai problemas para contactar con alguén por se lle queres preguntar por tal ou cal tema. Non hai moito fun a un velorio e non tiven a quen preguntarlle onde estaba o tanatorio; tiven que intuílo polos coches aparcados cerca do lugar.

O rural está morto. Xa hai moitos anos que está morto. A proba é que, por moito que se queira agora botar man do asunto, xa é tarde. Xa o deixaron morrer desde hai décadas. Agora que non nos vendan que a esta ou a aquela aldea chegaron unha ou dúas parellas de Madrid ou de Barcelona ou de Australia ou de Tanzania ou da Arxentina, se durante todo o ano emigraron ou morreron cinco ou dez veciños. É o mesmo que pasa coa agricultura: de que vale que dous ou tres mozos se monten unha explotación agrícola, se durante o resto do ano quedan cinco ou seis ou máis abandonadas.

A xente vive onde traballa. En Galicia o traballo... xa sabedes, antes era a Arxentina, Suíza, Francia, Alemaña, Madrid, Barcelona e o País Vasco; e agora segue a emigración cara a os mesmos países e cidades europeas (incluso lle engadiría Londres), así como no entorno das cidades de provincia; porque é onde hai algo de traballo.

Por iso o mes de agosto é unha pequena bendición para esta soidade anual. O que pasa é o que mes de agosto tan só ten 31 días que, para máis aquel, nunca se usa enteiro. Debido a que agora hai máis medios e máis opcións para viaxar, a xente emprega as súas vacacións en coñecer e visitar outros lugares, polo que a estancia na súa aldea ou no seu recanto tranquilo se vai acurtando cada vez máis. Non pasará moito tempo en que, aínda que se queira visitar a aldea, non se poderá porque xa non haberá tal casa. Estará caída e coas silvas apoderándose das paredes, das pedras.

Finca Fierro. Sábado, 21 de agosto de 2021

 

MIRANDO PARA OS LADOS

Canto sufrín mirando para arriba! Porque non vin nada. Nin unha nube, nin un paxaro, nin un avión, nin o ronsel dalgunha aeronave, nin unha estrela (perdón, é de día e vai un sol de carallo) e nin tan sequera o sol, que está ás miñas costas. Ante tanta soidade creo que aí ten que ser bonito o silencio. Como non quero sufrir tanto, vou deixar de mirar para arriba. Tampouco quero mirar para abaixo. Porque non me gusta ver os pés. Por iso é que xa estou pensando en mirar para un lado ou para o outro. Case mellor para os dous.

Empezo polo esquerdo e, de golpe, atópome coa esquina dun tellado. Un tellado con tellas do país e de onde semella que parte un cable de luz. Semella, porque o cable ben se ve que vén doutro lado, por detrás do tellado; ó mellor do infinito e máis alá. Moi cerquiña da esquina do tellado tamén consigo ver o recanto dunha ventá. E por ese lado esquerdo xa non vexo nada máis. Aí, ó mellor, o silencio xa non é tal, porque se me dá por imaxinar que entre o canlón e as tellas aniñan pardais que meten ruído ó piar.

É no lado dereito onde quedo coa boca aberta ó contemplar a unha muller tomando o sol como se estivera na praia. Pero eu non estou á beira de ningún mar. Estou en plena natureza do interior. Para que a muller non me vexa coa boca aberta disimulo mirando para o ceo, onde sigo sen ver nada. Nun lóstrego, ou sexa, nunha rápida mirada de esguello vexo que a muller leva gafas de sol e que deixa ver un inmenso sorriso branco e inmaculado. Agora foi o meu pensamento o que fixo ruído.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 20 de agosto de 2021

 

NON DICIR NADA PARA ESCRIBIR TODO

Sempre tiven medo de poñerme a andar. Porque é de pura lóxica que, se andas, a algún lugar vas. Por que ten que saber a xente dos meus pasos? Por que teñen que saber algúns que vou a Baños de Molgas ou que me dedico a desembazar o bafo do espello dun baño para ver mellor o reflexo? Non me gusta pregoar os asuntos, os temas, aínda que todos os días, xeralmente polas tardes, me canse de poñer puntos sobre os is ou frases empalmadas por palabras. Sábese que en boca pechada non entran moscas, e por moito que os meus pensamentos estean cheos de azucre ou de carnaza. Din que non hai mellor segredo que o que non se conta. Eu non os conto. Quizais porque tampouco os teño.

Sempre tiven medo de cuspir contra o vento. Por se aquel. Por se o cuspe se me revolve e me pon perdido. Mellor caladiño e que ninguén saiba que son de Baños de Molgas para que os de outros lugares non se sintan insultados. Porque, sinceramente, ser da Venecia ourensá non é cousa de pouco. Tampouco teño por que dicir que son nacionalista ou que penso viaxar polo espazo sideral, aínda que só sexa en soños. Aquí si digo unha cousa certa (para que o saibades): soñar é bonito, moi bonito.

E, a estes, ós soños, si que nunca lles tiven medo. Porque con eles vou e veño, fago e desfago, corro ou sento, falo ou calo, río ou choro, gabo ou odio. Pero, iso si, tampouco vos penso dicir nada deles. Porque a miña filosofía barata consiste en non dicir nada para escribir todo. Ou escribir de máis para non dicir nada. Que tamén.

Café Kibu. A Valenzá. Mércores, 18 de agosto de 2021

 

ESFORZO Ó LÍMITE

Rapidiño e correndo para ver se aínda chego ó final da etapa da Volta Ciclista a España. Frase perfecta para deixar caer unhas pingas de orballo sobre certos esforzos humanos. Deica agora sempre puña de exemplo ós ciclistas cando subían portos de primeira categoría ou de categoría especial. E creo que sempre levei razón gabando esa fortaleza, ese esforzo, ese sacrificio. Pero tamén é porque nunca vira a carreira do maratón ou a de 50 km. marcha enteiras, ou case enteiras. Vía sempre aqueles típicos resumos de cando chegaban á meta os tres ou cinco primeiros, e nada máis.

Este ano, nos Xogos de Toquio, vin o que é realmente un esforzo deportivo e físico. Vin a corredores en plena carreira frear en seco e caer sobre o asfalto ou sobre os beirís das beirarrúas. Vin a corredores que tiñan algunha medalla xa colgada no pescozo (como pensabamos que lle acontecería ó español Marc Tur), pero nos últimos 150 metros, zas, quedaban sen recompensa porque os seus corpos dixeron basta. Ver como chegaban os atletas (os que chegaban) á meta era como botar as mans á cabeza e pensar que o imposible é posible. Mirade se debe ser descomunal o maratón ou esas carreiras tan longas, que cando ves chegar a algúns nos postos sesenta e pico e ves como levantan os brazos como se acabaran de ganar a medalla de ouro, é porque a súa conclusión, a de completar o percorrido xa é en por si un auténtico éxito. Aí si que é un éxito simplemente con chegar. E non digo xa nada sobre todo o que acontece logo de cruzar a meta; que a algúns xa os teñen que sentar directamente nunha cadeira de rodas. Esforzo ó límite.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 17 de agosto de 2021

 

CORRER PARA PERDERSE

Baixo o son musical dos ritmos africanos da película “Baraka”, botei a correr. Para escapar do sol. E aínda que hoxe non cae con tanta forza, é suficiente para chamuscarme a noca, a caluga por culpa dunha rapada que lle dei á cabeza. Tamén é verdade que non corrín tan só para fuxir do sol, senón que tamén corrín para perderme. De cando en vez gústame perderme; co medo, iso si, de que me encontren. Cando quero perderme é porque de verdade non quero que atinen de min, que ninguén saiba de min. Escondo entre matogueiras e túneles negros ou escuros, entre sabas de flanela e nos confesionarios das igrexas. Acocho onde non me vexan. O caso é que non me atopen.

Os ritmos africanos leváronme polas corredoiras dos soños e polos regatos desa inocencia que aínda non ten conciencia. Busquei con frenesí a Perla Negra de Jack Sparrow para esconderme nun dos seus camarotes ou na propia bodega (aínda que sexa abstemio e o cheiro do viño me confunda), pero o maldito Johnny Depp apareceu por alí e xa me amolou a película. Saín de mala maneira porque sabía que ese barco era o acubillo perfecto. Tiven que seguir correndo por entre os piñeiros dos Castros e cruzando estradas que, se as seguise, non me levarían a ningures. E eu o que quería, o que quero é atopar un sitio fixo no que ninguén me descubra. Ata de noite tiven que seguir correndo porque a lúa vella brillaba no firmamento. Empezo a desesperar. Non consigo perderme. Ó mellor con quedarme en silencio paso desapercibido. Vou probar. Silencio.

Café Kibu. A Valenzá. Luns, 16 de agosto de 2021

 

TIRARSE OU CAER

Sabina dicíalle a unha que que facía alí tirada na plataforma. Digo eu que ó mellor empurrárona, ou simplemente caeu. Hai moitos que, para “pincharse”, tíranse ós toxos. Un servidor non se tira a eles; son eles os que se botan enriba de min, os moi condenados, e sen compaixón ningunha. Esa muller de Sabina mesmo podía estar tirada na plataforma porque lle deu a ela a gana. Cada un tírase como pode, como quere e como sabe. Mirade a certos xogadores o que fan para enganar ós árbitros: desde piscinazos esperpénticos ata caídas ben elegantes e, iso si, con certo teatro.

Ó ser humano gústalle tirarse ó chan... para cubrirse das balas, para presumir de porteiros, para esconderse da culpa, para espiar certas inocencias, para fornicar ó aire libre (co risco, iso si, deses toxos que pinchan), incluso para que digan del que se tirou porque non lle quedaba outra, e aínda que ninguén saiba o motivo do por que.

Eu nunca me tiro. En tal caso, caio; ou déixome caer. Pero antes de caer, miro moi ben e moitas veces se caio sobre os toxos o sobre mangados de herba. Que de parvo non teño un pelo. Por non me tirar nin me tiro cando escoito balas que asubían ó meu arredor; corro cara elas a peito descuberto e, non sei se é por medo ou polo que sexa, o caso é que non me atina ningunha. Sempre fun moi bravo e moi botado para adiante. Tirarse ou caer. Si que hai diferenza. A mesma que hai entre que te tiren ou que caias. No meu caso creo que nin dunha maneira nin de outra. Miro ó espello e a ilusión que vexo, o reflexo que vexo faime aguantar coma os heroes.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 13 de agosto de 2021

 

QUERÍA SAÍR

Que pouca paciencia teño! Como quería saír a... (quería saír, e xa está), non me quedou outra que deixar de facer o que estaba facendo, polo que me dispuxen a apagar o ordenador. Este pediume actualizarse. Eu, como son bastante educado e obediente, concedinlle o permiso. Maldita sexa, 40 minutos me tivo o tipiño (o ordenador) esperando a velas vir e coa carraxe furgando na úlcera durmida e coa intención de espertala. Para que non espertase, e tendo xa experiencia nese feitos informáticos, collín o libro e deille á lectura. É verdade que pasei o tempo moi entretido, pero aínda asía a paciencia empezou a alterarme os nervios. Porque eu quería saír.

Xa teño confesado que nunca me gustaron as esperas e, moito menos, o aburrimento nas esperas. Xa sabedes aquilo de “o que espera, desespera”. Pois iso. Máis dunha vez pensei nesas películas nas que, nun acto de rebeldía ou de desesperación, pechan o ordenador de mala maneira ou arríncanlle os cabes para tiralo pola ventá. Ganas tiven de facer o mesmo, pero sabía que despois tería que mercar outro. Que nas películas aparecen nas mesas moi ben colocadiños, e punto pelota. A miña realidade, por moita película que vexa, é que, se o tiro, quedo sen el. A miña realidade non é nada peliculeira.

Agora xa pasou a carraxe e, grazas a este desafogo con pingas de orballo, xa a calma nidifica nas miñas entrañas e notando, a maiores, algo así como o doce sabor dunha piruleta vermella. Si, saborosa, apetitosa, substanciosa como a acción de poder saír por fin da casa.

Café Kibu. A Valenzá. Venres, 13 de agosto de 2021