O SILENCIO

Chora o silencio pingas de orballo e o ouleo dun lobo alborota o momento. Tristeiro, pero que mete medo. Longo, que se perde polo tempo. E detrás do outeiro haberá un baleiro. Hai ouleos que fan tremer ó propio esperpento. O poema ten tan só catro versos.

Berra o silencio nunha longa noite de pedra. Cada berro é unha protesta. Cada protesta é un anhelo. Cada anhelo é un desexo. E cada desexo é unha eternidade escura de ferro. Berra o toxo arnal, e a lúa en cuarto minguante, e a estrela fugaz do infinito e máis alá, e a fantasía dun soño, e a realidade de tal fantasía, e a esperanza perdida. Berra o silencio un berro seco.

Baila o silencio sobre unha arañeira. A tea esgaza, racha, rompe e os elefantes rebentan sobre a lagoa seca. Non hai coma un mar de auga, onde, o ruído, calma as miñas ansias. Ante este, bailo sobre ese silencio que manca. A soidade nunca foi apta para as verbenas.

Ri o silencio colgado dun castiñeiro. As follas deste nin tan sequera meten ruído e os ourizos están á espera dun san Martiño bendito. Agora, cada quen que acomode, que forme e que faga o seu niño. No niño crecerá a carraxe e durmirán as penas. No niño asomarán ovos de pascua para formar unha tortilla nostálxica.

Canta o silencio uns temas de Sabina, onde o bulevar dos soños rotos quixo durmir 19 días e 500 noites, pero o love me tender de Elvis Presley non o deixou, non o consentiu. Houbo que chamar a Ennio Morricone para que un asubío, un simple asubío enfrontase ó silencio co ruído. Co ruído de Sabina.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 19 de agosto de 2025

CATRO FRASES

“A soidade é o ácido que corroe ás persoas”. “Onde hai esperanza sempre hai unha proba dura”. “Os segredos acaban ferindo sempre a quen os garda. Son coma un ácido: por moito que os escondas nun lugar seguro, acaban corrompéndoo todo. Só é cuestión de tempo”. “A periferia social, o lugar dos herdados da terra”.

Non estou filosófico. Non vou de intelectual. Nin presumo de autoría. Son catro frases, catro apuntes que me chamaron a atención cando os lin e que anotei nun á parte. A primeira é de Haruki Murakami. A segunda, sinceramente, xa non sei onde a lin. A terceira pertence ó libro “O plan mestre”, de Javier Sierra. E a última sae do libro de Javier Cercas “O louco de Deus na fin do mundo”, que versa sobre o papa Francisco.

Ó César o que é do César. E, intelectualmente, hai xente que di cousas que lle fan a un deterse na lectura, pensar un pouco e, como non, anotar para que, despois, a memoria non nos faga malas pasadas. Ás veces unha simple frase, unha pequena viñeta di máis que todo un libro, que todo un tratado filosófico, cultural...

A soidade é un ácido. Outros din que é unha enfermidade, un baleiro, un silencio perpetuo, constante, continuo. Que tamén. A esperanza... proba dura. E tanto, pois a esperanza é precisamente iso que temos ante certas imposibilidades. Os segredos... que tire a primeira pedra aquel que garda de por vida algún. A periferia social de calquera vila, cidade, capital sempre foi e sempre será o lugar dos oprimidos, dos vencidos, dos asoballados, dos sometidos, dos herdados.

Café Kibu. A Valenzá. Luns, 18 de agosto de 2025

O CONTRASINAL

Cando quixen entrar ó muíño, o muiñeiro pediume un contrasinal. A verdade é que quedei pampo, perplexo. Abríuseme a boca de tal maneira que, unha trabe non collería por ela, pero un pontón si, e aínda quedaría oco para que se filtrase un moscardo, un tabán. Pedirme un contrasinal a min!, a un veciño que cada poucos días levaba sacos de millo ou de centeo para moer!

Secundino, o muiñeiro, vendo a miña cara, a miña expresión, moito se quixo xustificar con non sei que dos tempos que corren, etcétera. Lerias e máis lerias. Porén, non lle dixen absolutamente nada. Pousei nunha pedra que había á beira a saqueta, deste caso, millo e, con pachorra, sen abrir a boca para nada, que xa cerrara logo da sorpresa, botei a andar polo camiño arriba. Fun á palleira e busquei na arca que teño no fondo un trabuco que meu bisavó ou tataravó trouxera de Madrid, de cando as tropas de Napoleón quixeran facernos bailar un cancán. E todos sabemos que o que se mete nas palleiras queda tan agochado que mesmo leva deus e axuda atopar algo despois. Emporiso, como non era a primeira vez que usaba o trabuco, sabía perfectamente onde atopalo.

Por certo, a historia que sei desta arma (contada por meu pai) é a de que precisamente no famoso 2 de maio foi cando a acadou e que gardou coma ouro en pano, xa que meu bisavó ou tataravó fora cun simple fouciño a matar franceses.

Ó feito; con el volvín ó muíño, coa mesma cachaza coa que subira. Secundino, cando me viu, desde a distancia, xa el mesmo empezou a teclear non sei que na porta. É máis, incluso meteu el a saqueta dentro do muíño. Ai logo!

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 18 de agosto de 2025

Foto: Baixada ó muíño. Baños de Molgas.

POLO CAMIÑO DO MEDIO

Metinme polo camiño que non era. Dixéronme que collese polo da dereita. Como son torto, non lles fixen caso. Pero tampouco collín polo do esquerda. Andei xa uns bos metros polo do medio, polo do centro. Fíxeno así por se a alguén se lle ía a cabeza cara á política. Non son político nin me gusta a política. Aínda que, eu, si teño a miña propia política, que non confeso porque non me chegaría a relato.

Ó que ía. Que xa levo un bo cacho polo camiño do medio (mellor dicir medio que non centro, precisamente por iso das ramas políticas, das ideas políticas) e non me atopo con ninguén. Como se só existise eu. Si, de cando en vez, unha rula que sae dalgunha silveira e emprende o voo, ou algún que outro lagarto ó sol, ou unha serpe fuxindo dos meus pasos; pero nada máis. Silencio. Baleiro. A nada.

Empezo a pensar se a miña teimosía de ser torto non procede xa a estas alturas. A estas alturas da miña idade, digo. Que se o asunto o collín para non meter a política por medio, que me importa que a xente pense ou diga, ou deixe de pensar ou de dicir sobre as miñas preferencias ou prioridades políticas. Repito: teño a miña propia política.

En principio, esta, agora mesmo, consiste en seguir polo camiño do medio, aínda que sexa en silencio, mesmo que sexa sentindo o baleiro e aínda que sexa andando pola nada. Botarei toda a tarde por ese camiño e, incluso en soidade, serei feliz coa miña opción, coa miña propia política.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 14 de agosto de 2025

O OBXECTIVO

Localicei o obxectivo. Estaba máis alá das estrelas. Era unha nave espacial que tiña forma de canguro. Seguro que a tripulación era das antípodas ou de por alá. A min dábame igual. Tiña a misión, a encarga de destruír todo o que se movese máis alá dos astros.

Armei os aparellos e puxen o reloxo para iniciar a conta atrás. Xusto cando marcaba o oitavo segundo dos dez programados, vin saír da nave canguro a un cativo de pouco máis alá de cinco anos. Que pintaba un neno nesas inmensidades galácticas; tanto de tempo coma de espazo? A solución era sinxela: unha tripulante tivera relacións sexuais con outro tripulante e empreñara. Así de fácil. E parira. Así de simple.

Foi a partir dese momento cando me entraron as dúbidas de cumprir ou non cumprir as ordes, a encomenda, o recado. Un adulto é un adulto, pero é que un neno é máis que un neno, que, neste caso, sería a pura inocencia galáctica ou cósmica.

Sabía que se non cumpría o mandado, eu mesmo, desde aquel momento, pasaba de cazador a presa. Non pola tripulación, entendo que australiana, senón polos propios mandos, polos meus propios colegas, camaradas, compañeiros. A partir de aí eu era o obxectivo. A partir de aí era eu o que tiña que perderme polas galaxias descoñecidas e por máis alá do infinito.

Encomendeime a Deus e ata ó diaño e iniciei unha fuga cósmica cun final incerto. Ora que, mentres non chegue tal final... a vivir que son dous días! Aínda que, por estes lares, o tempo é o de menos.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 12 de agosto de 2025

SILENCIADO POLAS BALAS FRANQUISTAS

Ás cinco menos cuarto da madrugada de tal día coma hoxe de 1936 (hai 89 anos), no punto quilométrico 1,7 do camiño que vai da localidade de Víznar ata a de Alfacar, a uns oito quilómetros de Granada, nun barranco, os franquistas asasinaron a Federico García Lorca, unha das voces máis brillantes e universais da literatura española. A súa morte, nos albores da Guerra Civil, non só tronzou, mutilou, frustrou unha carreira artística de extraordinaria potencia, senón que se converteu en símbolo da violencia exercida contra a liberdade de pensamento e a creación artística.

Nado en Fonte Vaqueiros en 1898, lograra, en apenas 40 anos de vida, situarse coma un referente poético e teatral de primeira magnitude. A súa sensibilidade para captar a esencia popular, xunguida a unha extraordinaria modernidade estética, convertérono na principal figura da Xeración do 27. Obras como “Romanceiro xitano”, “Vodas de sangue”, “Erma” ou “A casa de Bernarda Alba” consolidárono coma un autor capaz de unir a tradición oral andaluza coas vangardas europeas.

Federico García Lorca foi moito máis que un escritor. Foi un intelectual comprometido coa liberdade, a igualdade e a diversidade. Fundou e dirixiu A Barraca, un grupo de teatro universitario co que recorreu aldeas e vilas de España para levarlle ás clases populares obras clásicas do Século de Ouro. Defendía os dereitos dos marxinados, dos xitanos, das mulleres e tamén dos homosexuais. Só con isto último sería suficiente para que fose acosado, perseguido e asasinado.

Todo iso, máis as súas simpatías pola República e o seu espírito inconformista, convertérono en obxectivo dos sectores máis reaccionarios. Tras o golpe militar do 18 de xullo de 1936, a represión desatouse con especial crueza en Andalucía. Granada, a súa cidade, axiña caeu nas mans dos sublevados.

A Lorca detivérono o 16 de agosto. Dous días despois, sen xuízo nin tempo que perder, executárono á beira doutros prisioneiros. Nunca se atopou o seu corpo e a fosa onde xace segue a ser un dos maiores enigmas da memoria histórica española. O poeta granadino converteuse en mártir, nunha figura que encarna a traxedia da Guerra Civil e a represión das ideas libres. Federico García Lorca foi silenciado polas balas franquistas, pero a súa voz poética resoa con máis forza que nunca.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 16 de agosto de 2025

O PARVO DA CONTORNA

Fixen unha enquisa entre todos os habitantes da contorna para saber quen era o máis parvo. O asunto asomou porque, desde hai anos, hai discusións sobre listos e parvos. A enquisa puiden moi ben facela para saber dos listos, pero optei polos parvos polo detalle aquel de que, por vergonza, ninguén votaría a ninguén. A miña sorpresa foi maiúscula cando vin que todos os votos recaeran en min. Era o parvo da contorna! Nin vergonza nin rabo de gaitas: 10 votos, 10 papeletas co meu nome. Sinceramente, quedei coa boca aberta e, iso si, papando vergoña.

A ver, tampouco é para tanto. Dos 11 habitantes que somos, 10 son licenciados en algo. Algunhas licenciaturas, como son parvo, nin tan sequera sei moi ben de que van, que significan. Outras si, porque parvo parvo penso que non son. Eles cren que si; eu opino máis ben que só son medio parvo. Alá eles cos seus votos.

Hai un licenciado en dereito, que iso sei o que é: avogado. Que me pregunto se non será el máis parvo ca min, xa que nunca oín falar ben dos avogados; mentres que a min só me chaman parvo e nada máis. Hai un especialista de fútbol, aínda que nas discusións de bar sempre o deixo retratado. Temos un astronauta que nunca irá á lúa. Eu polo menos teño o traxe no faiado. Hai un especialista de xeografía que nunca goldrou un río e que non distingue uns outeiros doutros. Temos un que presume de político porque fai de pedáneo, pero sempre ten dúbidas á hora de votar; é dicir, un virachaquetas. Hai catro licenciados máis: en química, economía, obras públicas e informática. E o último é o máis listo de todos, que entende de todo e non sabe de nada. Eu son o parvo que lles digo a todos que si.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 11 de agosto de 2025