MELLOR AS BATALLAS BONITAS

 

Quixen meterme no fragor da batalla, pero non tardei en recuar. Para que me vou meter? Por que teño que matar? Por que teño que morrer? Nin tan sequera sei de que vai a contenda. Ás veces entramos en acontecementos, en asuntos simplemente porque nolo din ou soamente porque se mete a maioría. E a maioría non sempre ten razón. Por veces deixámonos guiar —mellor enganar— por cabezas pensantes que pensan mal ou que pensan para a súa comenencia. É certo aquilo de que somos coma ovellas: cando unha colle a cabeza, a fila, a ringleira, as demais seguen as súas pegadas.

Mellor fuxir do fragor da batalla e, en tal caso, armar a miña propia na cabeza e deixar de filosofar sobre actos, sobre feitos descoñecidos, mellor aínda, impostos. A batalla que armo eu é máis bonita. Non hai mortos, nin tan sequera feridos; hai, iso si, unha loita sen tregua comigo mesmo. Por descontado, as batallas que armo na miña cabeza son coma os soños en plan de soñar esperto. Armo batallas nas que sempre gano e, se por un casual perdo, será porque sei admitir ou meu propio erro.

Ante todo o dito e todo o escrito creo que son o maior antibelicista existente pola contorna. Non quero saber de guerras nas que, as batallas, son destrutivas, criminais, traidoras, pérfidas e, o peor, mortais. Quero armar as miñas propias batallas sobre unha almofada branca, nas que todo pode acontecer pero nada pasa, nas que a esperanza se impón sobre a realidade e nas que a realidade é tan efémera que me digo que si, que as miñas batallas son bonitas.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 31 de xaneiro de 2025

O ORA PRO NOBIS DA ESPERA

A ITV (Inspección Técnica de Vehículos) empeza a semellarse á Seguridade Social, en cuestión de esperas, de citas. Vas con cita previa e tíraste case ou sen case media hora esperando a que che manden a mensaxe ó móbil para poñerte á cola. En principio, para iso. Despois, xa Deus dirá. Que entre dixomedíxomes vaise a unha hora ou máis. Coma se non houbera outra cousa que facer na mañá ou na tarde.

Esperando alí, coma babecos ou panocos, baixo as inclemencias do tempo e preguntándote unha e outra vez que se non chegan 5 portas, por que non hai 8 ou 10, ou outra nave? Se un paisano que vive na contorna bota unha hora, canto tempo lle cómpre a un que veña dunha aldea ou dunha vila afastada do polígono de Pereiro de Aguiar?

Así pasa, máis ou menos, en todos aqueles organismos que se rexen polas citas. Que si, que a hora da cita é unha aproximación (ninguén está a pedir ó pé da letra, estritamente, unha puntualidade británica, exacta), pero do pouco ó moito, ás veces, vai un mundo. E se aínda o asunto fora gratuíto, pois case tiña un pase. Pagas para que te atendan á hora acordada e para que o lugar do servizo, se é pequeno, se faga máis grande.

Non lle boto a culpa ós empregados. Eles bastante fan, que ben se ve. Pero se non hai máis medios ou máis control horario ó dar as citas, o asunto, loxicamente, ponse complicado. Ou non; sempre hai unha solución: que o paisano pague, aguante e apande. E que, finalmente, rece para que o vehículo lle pase a revisión á primeira e así evitar o volver co ora pro nobis da espera. O meu, por sorte, pasouna.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 30 de xaneiro de 2025

PASEINO POLA GUILLOTINA DO FOUCIÑO

Decapitei o soño. Así, de golpe, nunha arroutada. E iso que era bonito. Pero precisamente por iso, porque era bonito, paseino pola guillotina do fouciño. Os soños non deberían ser tan bonitos. Hai que meterlles algo de metralla, de morbo, de carraxe. Como a vida mesma, que a facemos bonita e tamén ten o seu aquel malvado, angustioso e doloroso.

Estaba estomballado na cama, cos ollos pechados pero esperto (que sempre defendín que é cando mellor se soña) e como estaba a gozar demasiado, nun amén, collín o fouciño e case tornei, case troquei todo en pesadelo. Digo case porque axiña desconectei e deixei a mente en branco.

Minto. En branco nunca está. Xa estaba a buscar unha nova esperanza. Aquela na que poida soñar con aixadas en vez de bombas (aínda que aquelas tamén matan), con cólera en vez de tanta submisión, de tanta bondade; con traballos en vez de tanta vagancia. A esperanza ten que ser coma o soño: bonita pero con certa retranca e con algo de maldade. Para que poida ter o ser esforzo, a súa loita. Como a vida mesma, que semella sinxela e tamén ten os seus esperpentos.

Pois menos mal que me queda a esperanza. Sen ela non sabería que facer. Son home de acción, aínda que por veces me quede pasmado ante algún balcón, por exemplo. Son o rápido de Bouzas que conxuga o verbo correr co adverbio amodiño. Son a muiñeira que baila sobre as cores do arco da vella. Son esa esperanza que se viste de verde, ou de azul, ou de vermello, mesturada, iso si, cun pouco de negro para que non todo sexa tan bonito.

Decapitei o soño e, por un instante, todo quedou en silencio.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 28 de xaneiro de 2025

SOBRE A INERCIA DE ESCRIBIR

Como chove, opto por meterme nun café a escribir. Podo escribir sobre a inercia de escribir, que todo consiste en empezar cunha palabra, cunha frase. Ás veces sae todo de corrido. Ás menos, cómpreme unha eternidade para deixar caer pingas de orballo que, para máis aquel, caen mal, sen sentido, sen significado. Porén, díxeno sempre: hai que andar ás duras e ás maduras.

Escribo sobre o orgullo dunha carracha e dun piollo; aquela alardea de tomar posesión do pescozo dun can e, o piollo, presume de bailar un valse sobre a cabeza dun neno. Non tardan en learse, en retarse a duelo na carreira dos Poulos, alá por Baños de Molgas.

Escribo sobre un espello no que se reflicte a ansia dun desexo. Certo que tal desexo está algo esfumado, apréciase con pouca nitidez, pero a imaxinación é libre e a ansia aínda se fai máis eterna.

Escribo sobre o bambán da Perla Negra que suca os océanos na procura dunha calma sentimental, ou esperpéntica, ou xenuína, ou musical, ou xeográfica. Unhas ondas son máis grandes que outras e os impulsos das mesmas levan á Perla Negra ó país da melancolía.

Podo escribir sobre as pingas que intúo que caen fóra e que mollan conciencia dun pardal e a alma dunha tartaruga. Aínda que, o sapoconcho, coa súa coiraza acubilla os sentimentos baixo a alfombra da señardade.

Escribo azul, escribo con ruído e, ós cachos -poucos-, en silencio. Escribo fino, escribo groso, escribo mal. Xa miña nai me dicía que escribía fatal (pola letra, digo), e unha nai sempre ten razón. Escribo versos, escribo prosa, escribo acentos e escribo o punto final.

Café Rooster. Ourense. Luns, 27 de xaneiro de 2025

Foto: Carreira dos Poulos (Baños de Molgas - Ourense)

O RAÍL DA ESPERANZA

 

Sento sobre o raíl da esperanza; ese que leva á ponte das Cepas. Moitas tardes de domingo da infancia era un percorrido que realizabamos polo atractivo da altura da ponte (sobre 50 metros) e pola tensión, mesmo o temor, ó paso do tren no momento de cruzar o túnel que hai antes de tal ponte.

Tardes de domingo tan só, porque as outras tardes, ou ben estabamos cos estudos ás voltas, ou ben fochicando nas leiras, ou ben gardando as vacas no monte.

Ó mesmo tempo que subiamos cara ó barrio da Estación, iamos pendentes de atopar cabichas pola estrada ou polas cunetas da mesma. Se as cabichas eran grandes xa as fumabamos directamente (naqueles tempos, e de nenos, non pensabamos para nada nos contaxios, nas enfermidades por levar ós beizos cabichas que se mollaran con outros cuspes ou salivas); se eran pequenas, ó xuntar unhas cantas, desfaciámolas para, logo, lear un cigarro; ou ben co propio papel de lear —se o tiñamos—, ou ben cun cacho de periódico. O caso era fumar.

Ergo do raíl da esperanza e sigo camiño á ponte das Cepas. Ó chegar a esta dobregabamos os corpos sobre a varanda e choutaban os comentarios sobre a altura e sobre o momento dunha posible caída sobre os penedos do río Arnoia, que, por aí, baixa bravo e ruidoso.

Ás beiras da vía do tren, os toxos amosaban as súas flores amarelas e as bromas saían das nosas bocas en referencia a tirarse a eles, ós toxos.

Chego á ponte das Cepas e volvo sobre os meus pasos polo mesmo raíl da esperanza.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 24 de xaneiro de 2025

O BRANCO CON SON NEGRO

Xeralmente, cando calquera ser humano inicia un proxecto, o máis normal é que nin se imaxine que pode chegar a triunfar. Ou si. Porque tamén é certo que, cando iniciamos algo, facémolo coa intención, coa ilusión de ser os mellores... o mellor xogador, o mellor actor, o mellor escritor, o mellor político, o mellor no que cadre.

Tanto nunha opción como na outra tamén se atoparía Elvis Presley tal día coma hoxe de hai 69 anos. O día 27 de xaneiro de 1956 grava, en Estados Unidos, o seu primeiro disco. Estaría ansioso. Seguro que tería medo. Non se imaxinaría ata onde chegaría, aínda que gravase precisamente coa intención de ser o máis grande.

Non creo que fose o máis grande de toda a historia da música, pero cando o catalogaron como o rei do rock, como un das iconas culturais do século XX por algo sería, por algo será. Naceu en Tupelo (Mississippi), aínda que ós 13 anos a familia mudouse a Memphis (Tennessee). Cando estaba no instituto animárono a participar nun concurso de canto, logo de impresionar á súa mestra durante os rezos matutinos cunha interpretación da canción de estilo country, “Old Shep”, do cantante Red Foley. Tivo que subirse a unha cadeira para alcanzar o micrófono (tiña tan só 10 anos) e quedou en quinto lugar. Meses despois recibiu un agasallo polo seu aniversario: a súa primeira guitarra. Os rapaces non tardaron en burlarse del porque seica tocaba música “hillbilly” (denominación que describe ós habitantes das zonas rurais montañosas de Estados Unidos, os Apalaches, como a súa música).

Non foi ata o terceiro ano da educación secundaria cando empezou a sobresaír entre os seus compañeiros, en gran parte pola súa aparencia: patillas, peiteábase con aceite de rosas, vaselina e lubricante, ou sexa, ó estilo topete, que se fixo popular entre os mozos da época. Nunca recibiu clases de música; estudaba e tocaba de oído. Bebeu practicamente de todos os xéneros musicais; desde o country ó blues, desde o gospel á música espiritual afroamericana.

Cando o 27 de xaneiro de 1956 se lanzou a canción “Heartbrek Hotel” foi cando se iniciou a carreira dun cantante que nin chegaría todo este periódico para falar del; cos seus éxitos e cos seus problemas que xa todos coñecemos. Sen el, a música, en xeral, e o rock and roll, en particular, non serían o mesmo. Por certo, o rei do rock and roll, pero cunhas baladas inmensas.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 25 de xaneiro de 2025

POLOS CONFÍNS DO TEMPO

O silencio está a marcar o ritmo do tempo. Este non corre. Está en calma. A señardade bica nos pensamentos e estes empreñan unha tarde anubrada pero quente. Aínda así, ela deita no sofá e el cóbrea cunha manta. Non falan. Non din nada. Só se miran. E as olladas paren sentimentos que se cruzan por entre a penumbra do salón.

Ela queda durmida e el sae para buscar o barullo da acción. O silencio estaba a angustiarlle o peito. No primeiro cruce de camiños xa se atribula, xa se atormenta porque non sabe por cal coller. Como non é un home de dereitas, colle polo camiño da esquerda mentres debuxa na súa mente a loita de catro estrelas polos confíns do universo. Para non pensar nela.

Mentres el desenvolve unha pequena guerra contra seres galácticos, ela soña coa melancolía bailando sobre uns posibles versos que, sabe, lle escribirá el. En cada verso deixa un alento e en cada poema un desexo. O soño dela bifúrcase en catro tarefas a realizar, das que, tres, vólvense pouco a pouco pesadelos inconexos. A cuarta aboia sobre o ricto dos seus beizos, que se moven nun xesto melancólico e cun medio sorriso a aflorar.

El, cando cae na conta de que nunca vencerá ós seres galácticos, volve sobre os seus pasos coa intención de rachar o silencio do salón e de alumear a penumbra co brillo dos seus ollos... por vela de novo. Ela, esperta xa, escoita como chega el, retira a manta e abrázase ó silencio. Míranse de novo e un pequeno ruxerruxe rompe por fin ese silencio. Xuntos espallan a señardade polos confíns do tempo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 24 de xaneiro de 2025

O UNIVERSO ERA INFINITO

Díxenlle a Valeriano que o universo era infinito. Nun primeiro momento abriu a boca nun claro xesto de asombro, pero non tardou en mirarme de esguello. Eu reboteille a súa mirada con outra miña, chea de picardía, de candidez e de inocencia.

Meu amigo Valeriano é fillo da Louca de Tras os Montes e de Rafael, O Aparecido. A nai, por suposto, realmente non se chama así. Ela é Eudosia Lucero Estrella. Non é que brille moito, pero... pero ten que cargar co apelido. Porén, Valeriano confía máis nos seus avós Eladio e Dominica, que foron os que realmente o criaron. Seus pais, os de Valeriano, marcharon a facer as Américas tan axiña como bautizaron ó neno. A pena foi que, logo de case corenta anos, e como se adoita dicir, volveron co rabo entre as pernas.

Tiveron que seguir dedicándose á labranza. E arrastraron consigo a Valeriano, porque, este, pobre, e como fixo dos avós un pandeiro, non tiña máis luces no seu vivir: nin traballo, nin estudos, nin ganas de acometer uns e outros. Agora, xa con case corenta anos, aguanta a súa vagancia e, si, de cando en vez, non lle queda outra que botar man da aixada para cavar as leiras e do fouciño para rozar os toxos. A estes vai contento. Confesoume un día polo baixiño, que lle gustaban pola súa flor. Eu tamén o mirei cunha ollada pícara, lagarteira.

Logo de dicirlle o de que o universo era infinito e non me crer moito, empecei a contarlle as estrelas. Cando eu xa cansaba de recitar números e el se aburría de oír a miña ladaíña, aceptou que si, que o universo era infinito. Rimos os dous ás gargalladas.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 22 de xaneiro de 2025

A RESPIRACIÓN DO ARRASTRADO

 

Filemón Chaparro Loquero respira forte, respira suave, respira contento. Sabe que se non respira, afoga. A Filemón chámanlle O Arrastrado porque seica, na súa infancia, un día andou arrastrado durante toda unha mañá detrás dun arado. Ninguén sabe moi ben como fixo, pero leouse cunha reata que levaba na rabela do arado e nunha volta de rego caeu e xa non conseguiu erguer. As vacas non lle fixeron nin caso e tiraron sempre cara á adiante. O pobre Filemón aplanou, achaiou toda a leira.

O Arrastrado segue respirando a compás da súa ansiedade, que, ás veces, é moita. Agora mesmo respira como se afogara, pero sen afogar. El sabe que, no aire que respira, van partículas de congoxa que mesmo o poñen moi nervioso. Ser é de nervio lixeiro. Alguén unha vez quixo facer uso do seu segundo apelido, Loquero, pero non se deixou. Díxolle a ese alguén: “unha e non máis”. Coa forma en que o dixo, ó outro chegoulle. Entendeuno tan ben que pregoou a anécdota e ninguén máis intentou chamarlle Loquero. Porén, non lle importa que lle chamen O Arrastrado. Sabe perfectamente que nas aldeas todo o mundo ten o seu alcume. El non vai ser menos. Tampouco quere ser menos.

Filemón respira seguindo o ritmo dunha canción de Simone Mendes. Gústalle Simone Mendes. Gústalle a música brasileira. Calquera que o vexa e coñeza non diría tal cousa, pero O Arrastrado engana moito. Engana como a súa propia respiración, que non sabes moi ben con que ritmo vai saír. A el iso dálle igual; el respira... para vivir.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 21 de xaneiro de 2025

SEMENTE DE VERZAS

Mirei para a verza. Collina polo cañoto. Tirei. Arrinqueina. Así unha detrás doutra. Un cento. Miles. Ó mellor o que estaba arrincando era a culpa, os pensamentos, os pecados, todo o malo. Porque arrincaba con nervio, con forza, con carraxe. Aquel cañoto que se resistía, collía o fouciño e dáballe. Igualmente con ganas. Seguro que era para descargar a rabia.

Que rabia? Ningunha. Son un punto e seguido no relato dos soños. Todo o anterior parágrafo foi para disimular, para dar a entender que logo da tempestade chega a calma. O que pasa é que o disimulo pagárono as verzas. Pobres verzas! Seguro que agora me compensan cunha boa pota de caldo e eu cun agradecemento eterno. Onde estean as verzas que se quite todo o demais.

Cando cheguei á derradeira verza penseino mellor. Nin a arrinquei nin a cortei. Si que a collín tamén polo cañoto pero para bailar ó seu arredor ó ritmo dun tema musical de Paula Fernandes. Ó mellor era de Carminho. Ou de Mariza. É igual; bailei tanto con ela, coa verza, que ó final non lle quedou outra que espallar, que esparexer a semente. Polo visto, xa rematara coa culpa, cos pecados, coa conciencia negra.

Agora quedaba estrado o terreo con novos soños, con grandes ilusións, con mellores perspectivas e con, seguro, magníficos resultados. Tempo ó tempo. Nun amén haberá máis verzas, máis ansia, máis desexos, máis aspiracións, máis cobiza.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 20 de xaneiro de 2025

PERDIDO

Entrei no coche. Acendín o coche. Arrinquei o coche. Marchei co coche. Levo non sei cantos quilómetros e xa ando perdido. Dá igual. A algún lado chegarei. Sempre me perdo e sempre acabo chegando. Oriéntome pola intuición. Outras veces polos propios sinais das estradas, aínda que, estes, ás veces, confunden máis que axudan.

Ando perdido, pero como vou só, pouco me importa. O caso é escoitar a música e loitar cos pensamentos. Por veces mesturo uns con outros; xa non sei cales son as cancións e cales os pensamentos. De cando en vez, baixo a ventá, boto a cabeza fóra e berro.

Berrar desde un coche é bonito, é glorioso, é purificador e é moi liberador. Se alguén me escoita, que máis dá; sen vergonza ningunha, ninguén saberá quen son. Como van saber se ando perdido, ando fóra da miña zona, da miña contorna.

Aínda que cruzo con xente, non pregunto onde estou. Para que? Gústame saber por min mesmo por onde ando. A ver se levo algunha sorpresa; se por un casual cheguei a algún sitio que nin imaxinaba. De cando en cando paro para examinar ben o lugar. Aproveito para facer o que haxa que facer. Se me coincide pararme ante algunha toxeira deixo que os meus ollos brillen ante a flor do toxo. Porque é bonita, é rechamante, e o toxo tamén é o gran símbolo de Galicia, da miña Galicia.

Xa perdín a conta dos quilómetros que levo e dos lugares descoñecidos polos que pasei. Porén, sigo. Coa miña música e cos meus pensamentos. Cos meus berros e, si, tamén cos meus silencios. Nestes, nos silencios, é dicir, cos pensamentos empezo a preocuparme polo regreso. Como ando perdido xa veremos se sei volver.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Domingo, 19 de xaneiro de 2025

O SINAL

Vin o alustro. Escoitei o trono. Botei a correr. Non foi por medo; foi coma un disparo, coma un tiro de saída. Quería correr e non sabía como empezar. Botara un bo cacho esperando un sinal. O alustro púxome en posición e o trono foi o que me impulsou cara á adiante.

Porén, o gran problema chégame agora: como deter a carreira. Eu sen sinais non sei facer nada. Teño que buscar un sinal e non sei cal. Outro trono non procede porque leva tronando un bo cacho e tampouco quero deixar de correr tan axiña. Podo buscar de sinal o famoso touro de Osborne, pero vou por estradas polas que sei que non hai ningún. Podo buscar un toxo solitario, mais, agora mesmo, xa ando por Castela.

Empezo a suar. Non sei se é polo esforzo da carreira ou pola angustia de non saber cando vou deixar de correr. O esforzo da carreira hai que recoñecer que xa é moito; levo xa medio día dándolle ós pés. A angustia... a angustia, aínda que sexa pequena, é coma un nó que se pon na boca do estómago ou no medio da gorxa e non me deixa respirar.

En Castela podo volver á opción do trono, porén non hai ningún signo de treboada. E se tarda esta en aparecer? E se cada vez que fago máis camiño, o bo tempo vai a máis? Definitivamente, teño que buscar outro sinal. Tan axiña como vexa un picouto nos Pirineos? ¿Cando vexa a torre Eiffel?

Case choro de carraxe ó caer na conta de que levo música sobre os meus oídos e aí pode estar o sinal: cando asome o tema “InThe Ghetto”, de Elvis Presley, deixo de correr. Entre 12.674 cancións, espero que apareza axiña. Mentres, sigo correndo.

Café O Liñar. A Valenzá. Venres, 17 de xaneiro de 2025

PROCESO DE PAZ, SOLUCIÓN FINAL

Semella que onte, por fin, iniciouse un alto o fogo en Gaza despois de 15 meses e case 47.000 mortos, que se di axiña. Espero, confío e desexo que tal acordo perdure in saecula saeculorum. Aínda que, a min, sinceramente, chéirame mal. Por unha vez gustaríame errar.

Tal acordo fai que me pregunte que... se se chegou por fin a elo, por que antes non? Por que se tardou máis dun ano? Por que non se evitaron antes esas 47.000 vítimas que, seguro, a maioría foron inocentes, é dicir, mulleres e nenos? Nas guerras sempre adoita haber vencedores e vencidos. Cando acontece que se chega a acordos é normal entón que nos preguntemos, por que non antes? Si, seguro que porque nin tan sequera se quixeron poñer á mesa, a negociar.

Agora si, agora, a partir de agora empezarán a realizar homenaxes, a sentir as perdas civís (seguro que a maioría dos políticos sentirán máis as perdas materiais ou económicas) e a proclamar unha paz duradeira que, aí, nesa polvoreira, non creo que tarde en volver estralar. Repito: gustaríame errar.

Onte iniciouse un proceso de paz nesa zona. Tal día coma hoxe de hai 83 anos, o 20 de xaneiro de 1942, iniciouse unha solución final e definitiva para a comunidade xudía en Europa, ou sexa, para o exterminio. Xa que 14 altos funcionarios gobernamentais da Alemaña nazi e líderes das SS, reuníronse nun suburbio berlinés, na chamada Conferencia de Wannsee. Non tardaron en acordar que a maioría dos xudeus da Europa ocupada polos alemáns deportaríanse á Polonia ocupada e, posteriormente, asasinados.

A discriminación contra os xudeus xa comenzara inmediatamente á toma do poder polos nazis nove anos antes, o 30 de xaneiro de 1933. O réxime nacionalsocialista usou a violencia e a presión económica para alentar ós xudeus a abandonar de forma “voluntaria” o país. Logo da invasión de Polonia, no setembro de 1939, empezou o exterminio dos xudeus europeos e as matanzas continuaron e aceleráronse en xuño de 1941, despois da invasión da Unión Soviética. O 31 de xullo de 1941, Hermann Göring autorizoulle por escrito a Reinhard Heydrich a preparar e presentar un plan para activar “unha solución total da cuestión xudía”. Foi a partir de aí cando varios campos de concentración se reconverteron en campos de exterminio. O que seguiu foi, durante moito tempo, a vergonza de Alemaña, o rubor de Europa.

Finca Fierro. Barbadás. Venres, 17 de xaneiro de 2025

ÁS CINCO DA MADRUGADA

Indiferenza no andar. Paso a paso camiñei. Para non quedar quieto. Os espíritos malignos non me deixan descansar. Os benignos quedaron enterrados baixo lápidas do cemiterio parroquial. Mateinos contra un paredón ás cinco da madrugada cunha xeada branca e radiante como unha noiva. Ás cinco da madrugada pensei en ser malo, en ser un espírito maligno e niso estou, niso ando.

Quero acariñar o ruído con pingas de orballo para, nun amén, insultar ó silencio por ser tan tenro. Hai silencios ós que se lles poden achegar moitos adxectivos sentimentais, salientando, iso si, que tamén hai adxectivos de carraxe, de xenreira. Quero simular unha labazada baixo a candidez dun bico porque, a maldade, ás veces, vístese de tenrura con catro versos escritos sobre un corpo nu.

Os espíritos malignos que asomaron ás cinco da madrugada andan xa ó seu albedrío por entre os outeiros da señardade e as devesas da conmiseración. Agora toca esperar a que a conciencia colla os camiños trillados. Camiñante, non hai camiño, faise camiño ó andar; dicía aquel. Eu digo que camiño desde as cinco da madrugada co espírito maligno sobre o meu lombo e deixando que cheguen as cinco da tarde do día seguinte para cantar unha misa de réquiem polos benignos que xa enterrei.

Mentres, deixarei que as cores do arco da vella me amosen a curva da señardade, onde a verde da esperanza se mesturará coa amarela dos pensamentos e onde a azul da seguridade se xunguirá coa gris da neutralidade. Os espíritos malignos abranguen xa todo o meu tempo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 16 de xaneiro de 2025

A PESAR DO FRÍO

Pola sombra tremen os paxariños. Polo sol tremelican os gatiños. Vai frío por todos os lados. Non se conxelan as ideas porque estas sempre ferven. As boas e as malas. Hai ideas para dar e tomar, e para espallar mesmo por entre as toxeiras da nostalxia.

Hai ideas que bailan sobre un xergón de palla e acompañando a unha xunta de vacas. Hai ideas para berrar e quedar en silencio, para oulear e queixarse, para asubiar e cantar. Mesmo hai ideas para sentilas e deixalas pasar. Hai ideas que se desenvolven, con parsimonia ou ás présas, estomballados nun sofá.

Hai ideas culturais, deportivas, sociais, económicas, políticas, nacionalistas, fascistas, filosóficas, arquitectónicas, románticas, preñadas de desexo, cinematográficas e ideas a darlle cun sacho. Hai ideas que te alegran e que te funden, que te fan chorar e estourar en gargalladas. Hai ideas tormentosas, calmas, rústicas, urbanas, olímpicas, universais, de camisón branco, rosas, negras, escuras e da Galicia profunda.

Hai ideas que asoman diante dun café e detrás dun amieiro. Hai ideas nun libro co que agasallas a alguén ou nunha canella pequena pero que non ten fin na morriña, ou nun tema musical de Morricone, ou nunha canción do rei do rock. Hai ideas esperpénticas e refinadas, barrocas e góticas, cheas de tronos e alustros.

Hai ideas que, a pesar do frío, furgan por entre as entrañas dos recordos e asoman, con lentitude ou rapidamente, á realidade do presente, da actualidade. A pesar do frío, hai ideas que buscan a ocasión, o momento, o instante para caer sobre un papel en branco e deixar constancia de que, a pesar do frío, seguen aí, están aí, seguirán aí.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 15 de xaneiro de 2025

Foto: Baños de Molgas (Ourense)

O RÁPIDO DE BOUZAS

Collín o metro de medir, non o de transporte, e optei por medir a distancia que vai de Baños de Molgas a Moscú, por exemplo. É pouca. Para o Rápido de Bouzas é pouca. Eu son o Rápido de Bouzas. Hai tempo xa que alguén me chama o Rápido de Bouzas porque seica me ve andar moito e, case sempre, ás présas. Sinceramente, ás veces son como unha chispa ou raio ou alustro. Tamén é certo que, cando quero, só cando quero, son como unha estatua ou momia ou moble non movéndome. Poucas veces, certo. Se ando ás présas e moito é porque incluso nisto non me gusta perder o tempo e vou de aquí para alá cun ritmo subido do normal.

Un día pregunteille a esa persoa que por que lle saíu ese nome; que o de rápido entendérao, pero o de Bouzas non. E iso que a un quilómetros (metro arriba, metro abaixo) de Baños de Molgas está a aldea de Bouzas, pero coa que non teño practicamente ningunha relación e moito menos esa persoa que me chama desa maneira. Antigamente si tiña relación con esa aldea, que ía tornar a auga ós lameiros do Rigueiral e da Barxeliña. “Unha expresión”. Foi o único que comentou.

Quixen saber algo máis e busqueina no que, hoxe, todo o sabe: a wikipedia. Tan só me aparecía o equipo de fútbol do barrio de Bouzas, en Vigo. Porén, e non sei por que (ó mellor porque xa o lera en algún outro lado), a min tamén se me vén algo dalgún tren rápido. É igual. Admito que tal expresión ou tal nome vaime ben, si.

Son tan rápido que, aínda sen estirar toda a cinta do metro, xa estaba no medio e medio da Praza Vermella de Moscú. O de Rápido de Bouzas xa se queda pequeno.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 14 de xaneiro de 2025

DE PESCA

Hai dous días case afoguei. Aproveitando que a tarde se puxera boa, dixérame que era o momento de saír a pescar. Eu, que nunca pescara. Algunha vez tiña que ser a primeira. Coma todo.

Marchara á palleira na procura dos aparellos. De cana de pescar valía perfectamente a vara aguillada coa que tanguía as vacas. A sedela si que fixo días que a comprara e o anzol era máis ben para tiburóns ou peixes espada; a proba é que del tiña colgados dous touciños de porco a secar.

Tan axiña como chegara á beira da presa da Porfía, alá por Baños de Molgas, sentara nunha pedra para preparar o cebo, a carnada. Aí perdera moito tempo porque, para cebar ese anzol a base de piollos, tivera que catar ou espiollar media cabeza. Ó final conseguírao: quedara medio limpo e quedara medio cuberto o anzol.

Realizada a preparación, non perdera xa máis tempo. Impulsara a cana, é dicir, a aguillada e esperara a ver se picaba algunha troita ou, polo menos, algún peixe; para non chegar coas mans baleiras e coa cara chea de vergonza á casa. Para non aburrirme metera tal aguillada entre dous dedos (se o peixe ou troita picaba, aquela moveríase e notaría tal movemento), abrira o libro e lera unhas páxinas.

Como non acadara aínda ningún resultado, axiña lle acompañara ó cebo unha flor de toxo, por aquilo da súa cor rechamante, e a seguir esperando. Nada. Lembrara que alguén me dixera unha vez que había que meter a cabeza na auga para saber se habería realmente peixes. Fíxeno e, ó non ver ningún, estivera espera que te espera coa cabeza metida no río Arnoia, ata que caera na conta de que me estaba afogando. Sacara a cabeza coma un lóstrego. Que apurada!

Café Rooster. Ourense. Luns, 13 de xaneiro de 2025

Foto: Inmediacións da presa da Porfía (Baños de Molgas - Ourense)

UNHA PEQUENA REVOLUCIÓN

A xeada fora tan grande que, logo de xantar, apetecía saír a tomar o sol, ó mesmo tempo que me encamiñaba ó bar San Dios a tomar un café. Comigo saíu miña nai e, xusto nese instante, empezaron a caer unhas poucas pingas de auga. Tamén xusto nese momento empezou unha pequena revolución que me deixou medio coa boca aberta.

Miña nai que bota a correr con dirección á Aira de Arriba para recoller a roupa que Paulina tiña alí tendida. Esta veciña vivía algo máis abaixo, pero tendía a roupa na aira polo espazo e porque se lle aireaba mellor. Ó mesmo tempo que miña nai corría, xa lle estaba a berrar á Catalina para que esta tamén saíse a recoller a roupa. A tal Catalina tíñaa á beira do cemiterio.

Os berros de miña nai alporizaron o galiñeiro e, así, a veciña de enfronte, a Federica, tamén berraba pola súa filla para que lle axudase a recoller a roupa que tiña tendida no balcón. Esta é certo que estaba bastante a cuberto, pero como o balcón está alto, o aire sempre mete algo a auga.

Catro pingas de chuvia (ó final serían tan só catro gotas) estaban a esparexer o sangue e facerlle a dixestión a todo o barrio da Igrexa de Baños de Molgas. A todo; xa que mentres me dirixía ó bar, vin como diversas veciñas máis saían apresuradamente das súas casas para recoller a roupa entre berros e risas pola apurada.

O espectáculo era auténtico; a imaxe dos veciños e veciñas correndo e berrando deixoume unha estampa moi semellante á dos anos 60 e 70 do século pasado. Ás veces mesmo parecía unha película de Fellini. Hai situacións que non cambian nunca. Esa era como a dun nobelo cando empeza a desenvolverse, a desenrolarse.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Domingo, 12 de xaneiro de 2025

COMA O SONETO SEN VERSOS

 

Collo a conciencia e, con pachorra, case con nugalla, déixoa no chan. Doulle unha patada e mándoa a rañala, a sementar fabas. Arestora xa non a teño. Quen ten hoxe conciencia? Ou principios, crenzas, conviccións, ideas? Cada un búscase a vida como pode, incluso arrastrándose polos versos enredados, enmarañados dun soneto. Agora tampouco é plan facer poesía dunha conciencia atrapallada, trangalleira, rota.

Non quedando contento, marchei correndo á palleira para coller pico e pa e intentar enterrar definitivamente a esa conciencia golpeada, escarallada e sen folgos xa para opinar ou deixar de opinar. As conciencias non opinan... actúan; para ben ou para mal, pero nada máis.

Co pico cavei sobre os soños que algún día tiven nun ir e vir descontrolado e sempre coa infancia facéndome sombra. Algo tamén lle tocou á adolescencia. Coa pa liberei os pesadelos que por veces asomaban entre os poemas que pensaba que tiña escritos, cando, na realidade, todas as páxinas estaban en branco.

Enterrada xa toda a conciencia e todo o que albergaba esta, realicei unha misa de réquiem desde os outeiros do peito. O amén final foi como un ouleo no que o silencio incluso tremeu de medo. Tanto medo colleu que se lanzou ó baleiro. Ó baleiro no que nada hai, no que nada se sente e no que nada se pode facer. Agora cada quen que acomode, que adapte a conciencia —se a ten— ó seu albedrío, á súa vontade. A miña insulteina, malleina e enterreina. Así, xa podo dicir definitivamente que son coma o soneto sen versos.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 10 de xaneiro de 2025

O INCORRUPTIBLE WYATT EARP

Dicir Wyatt Earp é dicir cine, ou Far West, ou alguacil, ou pistoleiro, ou O.K. Corral. Dicir Wyatt Earp é dicir “Paixón dos fortes”, a película que John Ford dirixiu en 1946 e que quizais sexa a que mellor conta a historia dese mítico personaxe.

Personaxe que, como todo o mundo sabe, existiu realmente e que sae neste recanto porque, no día de hoxe de hai 96 anos (no 1929), deixou de existir na vida real, pero non para a posteridade. Grazas ó cine, é un dos máis coñecidos de todo aquel mítico western americano.

Wyatt Berry Stapp Earp naceu en Illinois o día de san Xosé de 1848. Era o terceiro fillo duns granxeiros e a súa carreira empezou no pobo de Lamar, en Misuri, en 1870, aínda que antes fora cowboy a trato e cazador de búfalos. Un ano máis tarde casou cunha parente das súas cuñadas, que, ós dous anos, morreulle de febre tifoide xunto ó seu fillo aínda sen nacer. Non volveu casar. E iso que cinco anos máis tarde relacionárono en concubinato durante catro anos cunha prostituta á que deixou polo alcoholismo dela e a súa afección ó láudano. E tamén nesa mesma época trabou amizade cunha bailarina de orixe xudeu.

Foi en 1876 cando empezou a traballar na policía de Dodge City, en Kansas, e dous anos máis tarde nomeárono asistente do comisario Charles Basset. En 1879 trasladouse a Tombstone, Arizona, coa intención de ser granxeiro. Porén, os seus dous irmáns ocupaban cargos na policía e axiña recrutaron a Wyatt como policía especial. Non tardaría en ser o shériff ou alguacil dese pobo.

Wyatt Earp foi famoso pola súa extrema dureza no trato con aqueles que infrinxían a lei, incorruptible e arriscado nos seus procedementos. A causa disto ganou inimigos a esgalla; os máis famosos os irmáns Clanton e McLaury. Con estes aconteceu o famoso tiroteo no O.K. Corral, onde perderon a vida dous dos irmáns de McLaury e un Clanton. Nese famoso tiroteo dicir que, á beira de Earp, estaba outro pistoleiro mítico: Doc Holliday. O resto dos irmáns Clanton e McLaury iniciaron unha vinganza na que conseguiron matar ó irmán máis novo de Wyatt e deixaron discapacitado ó máis vello. Wyatt Earp, como non podía ser menos, tamén se vingou matándoos a todos nunha redada chamada “a cabalgata de Earp”. O personaxe que nos ocupa morreu por causas naturais á idade de 80 anos. O cine sempre nolo manterá na memoria.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 11 de xaneiro de 2025

BOLÍGRAFO NEGRO

O bolígrafo é negro. Escribe azul. Sobre un caderno branco. Caen pingas de orballo sobre un espazo soñado e... desexado. Palabras azuis que reflicten no espello da esperanza. Palabras con sentimento que caen sobre o debuxo dunha tatuaxe. Pingas de tinta que contan tempos que foron, que son e que serán. Algún día deixarán de contar.

Bolígrafo negro. Ideas rosadas. Dores negras. Pensamentos brancos. Toxos amarelos. Herba verde. Vacas morenas. Lobos grises. Cores do arco da vella. En cada cor, un acento; en cada palabra, unha til. En cada frase, unha ilusión. En cada parágrafo, un soño.

Bolígrafo negro. Tinta azul. Caderno branco. Que a matemática de multiplicar un número por outro dea sempre un bo resultado. Que o berro que se lanza ó baleiro se recolla na urna verde da esperanza. Que o silencio se pinte de azul baixo a música de Joan Manuel Serrat e que a nostalxia estreite lazadas de amizade. Que o forte latexo dunha bomba sentimental quede na ecuación física dun resultado inesperado. Que todas as guerras durman sobre a almofada da paz.

Bolígrafo negro. Caderno branco. Tinta azul. Que cada palabra se acomode sobre a á dun sombreiro que está a tapar un peito. Que cada acento acentúe a ansia dunha historia que aínda está por contar e que cada til se manifeste sobre o devezo dun ir e vir eterno. Que cada pinga borde pola canella das historias soñadas.

Que o bolígrafo negro escriba con tinta azul sobre un caderno branco a fábula do lobo que oulea, do berro seco que se lanza e da ollada que se perde polos confín do universo, do meu universo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 9 de xaneiro de 2025

MEDIO ARCO DA VELLA

Medio arco da vella está alá, ó fondo, de fronte. A pesar de que non se ve enteiro, é bonito. Podo dicir medio bonito? Non. Bonito enteiro; ese cacho. É tan bonito que estudo a posibilidade de choutar a el. Sería aínda máis bonita a arroutada esta, a de saltar ó arco da vella e caer sobre algunha cor. Unha calquera. Case mellor a verde, por aquilo da esperanza. Sempre tiven esperanza en todo. Mesmo nas imposibilidades. Se nos falla a esperanza, fallan tamén os soños. E soñar é tan bonito... tan bonito como choutar ó arco da vella. Ou máis bonito aínda.

Se aterro na cor vermella tampouco está mal. É unha cor que destaca, que atrae. Mesmo podo aterrar cun pé na cor branca e outro na azul; así sería como unha representación da bandeira galega. Todas as cores do arco da vella son bonitas, pero, si, estas catro son especiais.

O problema está en brincar para alcanzar ese medio arco da vella. Os meus xeonllos xa non responden como respondían. Desde o día que me lancei desde o alto da torre da igrexa de Baños de Molgas (30 metros), que, si, caín ben, e flexionando perfectamente as pernas, pero souben ó momento que alí algo pasara; nos xeonllos. Oíra así coma un estralo, pero non lle dei moita importancia. Agora si sei que a tivo. Dáme que non son capaz de flexionar as pernas para saltar ó arco da vella. Solución: contemplalo e xa está.

Alá está. De fronte. Bonito de carallo. Caen pingas de auga e, ó mesmo tempo, asoma o sol. Como me gustaría tamén pasar por debaixo del. Semella que está cerca, pero está onde o aire dá a volta. Semella que se pode tocar, mais nin tan sequera consigo choutar a el. Putos xeonllos! Quédame o consolo de admirar as súas sete cores, a estampa que deixa diante dos meus ollos.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 8 de xaneiro de 2025

Foto: Arco da vella sobre Ourense visto desde a Finca Fierro.