BUSCANDO UNHA SOLUCIÓN PARA O ASUNTO

Deille tres voltas ó asunto. Non atopaba solución. Optei por darlle tres máis. Seguía nas mesmas. Cando empezaba a desesperar lembrei o uso dos dicionarios. Botei man deles. Nada. Das enciclopedias. Nada. De certos chats. Nada. A carraxe empeza a enfurruñarme o sangue.

Busquei ideas. Preguntei. Berrei por certas causas. Estudei algúns comentarios. Mesmo lle recei a algúns santos e santas, pensando que a intervención divina me axudaría. Nada. Ninguén me soubo dar razón da solución ó asunto.

Cheguei a realizar bosquexos, debuxar planos, imaxinar escenas, fotografar recantos, medir os tempos, esculcar ideas, facer ecuacións matemáticas, pensar en liñas filosóficas e incluso compuxen algún poema coa intención de que, ou ben coa rima ou ben o derradeiro verso me amosasen a solución final.

Non obtendo resposta satisfactoria, dos berros pasei ós insultos. Destes pasei a executar vilmente algúns actos: como esgazar gallas de loureiro que se atravesaron no meu camiño; como partir pola metade fentos que me remordían na conciencia. Actos nos que esmaguei bichos ós que lles vía perfectamente un sorrisos torcidos. Sabía que estaban a burlarse de min. E o asunto sen resolver.

Desesperado, agachei a cabeza, metín o rabo entre as pernas e marchei derrotado, roto e coa imposibilidade rabuñándome as entrañas, as asaduras. O asunto tiña o seu aquel: como podía asubiar un tema de Morricone subido á flor dun toxo verde? Sigo a buscarlle unha solución.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Sábado, 29 de marzo de 2025

OS VELORIOS NAS CASAS

O sábado, neste xornal, na sección Historia en 4 Tempos, asomaba unha nova de hai 75 anos, é dicir, o 29 de marzo de 1950, na que, en Almoite (Baños de Molgas), resultaron feridas dez persoas ó fundirse o piso no que estaban rezándolle a un defunto. O propio defunto tamén se foi abaixo “no medio do estrépito e pánico conseguintes”. Remata o apunte con que o médico de Baños de Molgas, Argimiro Fernández Carujo asistiu ó momento ós feridos máis graves.

Hai 75 anos. Por eses anos ós defuntos velábanse nas casas durante todo o día e durante toda a noite. Un tempo esgotador, tanto para a familia como para os veciños. Un tempo no que, moitas veces, en vez dun velorio, aquilo semellaba unha feira. Cada un que chegaba iniciaba unha conversa en voz baixa e con certo respecto, pero ó ir acumulándose a xente, os tons das voces subían, as risas empezaban a asomar e, en algúns casos, a troula, a esmorga xa era case xeral. Un tempo no que a costume da familia do defunto era devolver o favor pola asistencia, e non tardaban en ofrecer, máis ben polas noites, cafés para aguantar e copiñas para manter os corpos nunha boa temperatura. Copiñas de augardente e licor café, claro. Un tempo no que, copiña a copiña, máis dun saía de mañanciña coma se saíse do bar; intentando manter o equilibro para chegar sen moitos contratempos ás súas casas.

Pola outra banda, e volvendo á propia noticia, estaba a costume dos velorios nas propias casas. Casas moitas veces vellas, xa coas táboas do piso máis que podrecidas, pois hai que lembrar que, antigamente, a maioría dos pisos das casas rurais estaban por enriba das cortes, con todo o que estas producían, emitían en cuestión de gases. Non era de estrañar entón que algúns pisos se fundiran e que moitas casas, ó ter un defunto, as apuntalasen antes de que unha morea de veciños, co seu peso, mandasen abaixo todo o que estaba arriba. Tamén hai que salientar o problema que existía ás veces para sacar o ataúde da casa. Máis dun tivo que saír pola ventá, pola galería ou polo balcón.

Ante todo iso, benditos sexan os tanatorios; que te libran de preparar unha habitación, que te libran de accidentes inoportunos, que te libran duns horarios imposibles e de certos comportamentos inadecuados nuns momentos nos que se agradece a calma, o sosego, a compañía... pero sen feira.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 29 de marzo de 2025

A SEITURA E A MALLA

Levo dez minutos esperando a que caian os pans cocidos do ceo. Como vexo que non caen, opto por ir á palleira, coller a fouce e marchar segar o centeo ó Caneiro. E iso que nunca me gustou moito a seitura. É máis, odiábaa. Como non sabía cortar moi ben o centeo, este arrincábase e alá saía coas raíces e con toda a terra que, despois, aínda daba máis traballo para cortar rente, polo pé. Ó facer os monllos, a maioría das veces, espetábanseme as estelas nos dedos e as arganas pegábanse á suor. Todo era un auténtico calvario.

Na malla intentaba subir á meda para desatar os monllos e darllos medio preparados a outros veciños, que os botaban á máquina de mallar. O meu corpo, delgado, raquítico, pouquiña cousa, non daba de si para cargar con aqueles enormes feixes de palla e levalos, ó mellor, a uns cen ou douscentos metros, que era onde se atopaban algunhas palleiras... ou palleiros que estaban noutras airas distintas de onde se mallaba.

Cando as medas eran de seiscentos, setecentos monllos, ó rematar de desatalos, os dedos estaban en carne viva e con varias vinchocas, nas que, para máis aquel, a voaxa facía estragos, ou sexa, o proído que producía facía que insultases á malla e a quen a inventou.

Fálase de que a malla era bonita por aquilo da xuntanza veciñal, pero o que traballaba non creo que opinase da mesma maneira. A maiores de cansada era porca, con aquel po mesturado coa suor que proía por todo o corpo. Menos mal que a recompensa estaba nos pans cocidos no forno, e non caendo do ceo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 28 de marzo de 2025

A AUGA DA BURGA DE BAÑOS DE MOLGAS

A auga da burga é quente. A auga da burga de Baños de Molgas sae a máis de 49 graos e é boa. A auga da burga da miña vila molguesa vale tanto para o tute como para a brisca. Unha enfermeira, nun periódico, declara que “a auga de As Burgas é un recurso desaproveitado a nivel sanitario”. Sei que se refire ás burgas de Ourense. Coma se se dixese o mesmo para a burga de Baños de Molgas. Claro que, a desta, si se aproveitou sempre como recurso sanitario. Mesmo cos animais.

Recordo que, cando se enrellaba unha vaca co arado, levabamos ó animal a meterlle o pé na burga, e a pesar de que había, de que hai unhas escaleiras abondo pinas. E seguindo cos animais; no inverno, cando non podían saír ó monte por causas atmosféricas ou por cousas de labor, e como había que darlles de beber, mesturabámoslle a auga fría coa auga da burga para que lle fose máis ou menos temperada, morna.

Eu mesmo; unha vez que andaba collendo ferraia, a fouce tamén cortou algo nun dedo. Sen pensalo dúas veces, axiña puxen o dedo por debaixo do cano da burga e aquilo logo curou. Indo a traballar de Ourense a Maceda, e no primeiro síntoma de catarro que tiña, no alto de Piúca torcía con dirección a Baños de Molgas para beber uns tragos de auga quente. Cheira a ovos podres, sabe mal, pero a todo se acostuma un.

A auga da burga é quente. A auga da burga de Baños de Molgas é tan boa que vale para todo. Cando valeu para os romanos… xa está todo dito.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 27 de marzo de 2025

Foto: A burga (Baños de Molgas - Ourense)

SÓ HAI BALEIRO

Escoito o silencio. Non oio nada. Só hai baleiro. Todo flúe. Nada queda. Nada hai. Só hai baleiro. Pecho os ollos. Miro sen ver. Non vexo nada. Só hai baleiro. Soño co silencio. Soño co baleiro. Lanzo un berro seco! Non escoito nin o eco. Só hai baleiro.

Tres da tarde. O sol asoma polos cristais da galería. De fondo, o son dunha televisión. Dous dedos baten con forza no teclado do ordenador. Harry Gregson-Williams envía ós auriculares a banda sonora de “The Equalizer 2”. É o único ruído. Polo demais, só hai silencio… e baileiro.

Verso solto. Frase incompleta. Redacción inconexa. Significado incomprensible. Ideas estúpidas. Pensamentos esperpénticos. Poema inconcluso, insuficiente. Novela barata. Críticas a esgalla. Escritor paupérrimo. Falto de inspiración. Preñado de silencio. Só hai baleiro.

Obxectos sobre a mesa. Mesa pequena e chea de dicionarios. Para que? Dicionarios pechados; moi de cando en vez, ábrese un para evitar a ignorancia, o descoñecemento, para buscar o auténtico, a sabedoría. Mesa pequena na que, nos ocos libres, no mantel en branco, só hai baleiro.

Son o que escoita o silencio, o que soña, o que berra, o que escribe, o que sente a música, o que intenta elaborar un poema, escribir un texto, o que contempla a mesa, o que usa, moi de cando en cando, os dicionarios. Son o que me mergullo no baileiro para non atopar nada, para quedar completamente en branco. Normal; só hai baleiro.

Finca Fierro. Barbadás. Xoves, 27 de marzo de 2025

O MOUCHO E A CURUXA

Saín da casa. Primeiro fíxeno amodiño. Ó pouco, acelerei o paso. Ás veces corría e por veces paraba. Son así de imprevisible. Mellor dito, son raro. Non tardei en ver, ó lonxe, na galla dun carballo, un paxaro ó que lle tiven que berrar –máis ben, preguntar– se era moucho ou curuxa. Notei que me miraba de mala maneira. Alzou o voo e souben que era moucho. Gustoume velo porque, desde rapaz, non sei se o vería dúas ou tres veces. O mesmo me pasa coas curuxas. Xa non se ven como se vían. Fíxenlle unha pregunta ó ChatGPT ese do carallo de se estaban en perigo de extinción. Díxome que non. Mellor; son bonitas esas dúas aves. E iso que non sei quen me dixera hai uns días que eran feas. Que va, que va; teñen a súa fermosura, principalmente a curuxa.

Ós poucos pasos tamén me atopei cun caracol cos cornos ó sol. Estaba enriba da parede do atallo. Case lle canto alí unha canción. Deixeino en paz. Chegoulle con oír os meus pasos, que non tardou en facer un pequeno movemento de resgardarse, de gorecerse. Porén, como optei por pasar como o rápido de Bouzas, non tardou en seguir cos cornos ó sol.

Foi naquel momento, tamén, cando elixín botar a correr. Como se fose Usaín Bolt. Non tardei en parar porque afogaba. Xa non estou para estas arroutadas. Teño que calmar os nervios. Vivir a vida a paso de tartaruga; mellor, sapoconcho. Escudriñar, axexar a noite como un moucho ou unha coruxa.

Sento para calmar os folgos. A miña rareza é desas, das imprevisibles. Ó mellor xa se me dá por tombar no chan e botar unha sonada. Nas sonadas gozo soñando. Seguro que soño co moucho e a curuxa.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 24 de marzo de 2025

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 25 de marzo de 2025

TODO PASA, ALGO QUEDA

Canto de codorniz no areal dos soños. Voo de lavandeira nos recantos da memoria. E queda a rula mirándome por entre as follas dos castiñeiros. Fun auga no mes que lle roubaron a Sabina e fun día longo no maio de moitos anos. Fun río, fun vento, fun canción, fun verso solto, fun albarda de burro e caxato de temoeiro. Son flor de toxo e eco de berro, e señardade de silencio, e nostalxia dun tempo. Son o meu propio universo.

As sombras de Paloma San Basilio non son as mesmas que as de Rosalía de Castro. As miñas sombras asómbranme nun día gris, escuro e ameazando chuvia. É igual; eu ando sempre pola sombra, aínda que o meu físico nin tan sequera faga sombra.

Tempo de rir nun mar de bágoas. Tempo de chorar ante unha lagoa en calma. Tempo de oulear coma un lobo desde o alto dun outeiro. Que todos os sentimentos se suban á Perla Negra e naveguen polos océanos da da señardade. Que o tempo se deteña, ou non. Que o tempo pase, ou non. Que o tempo furgue na memoria dos tempos.

Pomba coxa. Galla partida. Mesa que baila. Xesto raro. Aceno estraño. Pasos que soan. Ruído na rúa. Sol que asoma tras unha nube branca. Pinga que cae dunha nube negra. Andaina por entre a natureza. Fotos que alegran a vista. Refuxio de pecadores. Consolo dos aflixidos. Unha misa de réquiem por unha vida que foi. Un responso pola andoriña do conto. Todo pasa, algo queda e o silencio empreña no baleiro.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Domingo, 23 de marzo de 2025

POR UNHA CARRADA DE TOXOS

Estou á espera de que Honorato Vences Rincón, O Malnacido, pase por aquí para dicirlle catro cousas. Non se lle deu por rozar un carro de toxos da miña poula! Así, polas bravas. Sabendo perfectamente que non era súa a finca. Aínda me viu onte nela. Porén, rozou igual. E, coidadiño, que aínda lle teño que mirar ben os marcos. Desconfío un carallo dos procederes do Malnacido.

Honorato Vences é fillo único. Descendente de Eulalia Rincón e de Samuel Vences, Os Americanos. Estes, aínda que naceran na parroquia de San Martiño de Betán, alá polas terras de Baños de Molgas, marcharan para a América (dise que para Cuba) de moi cativos e, cando volveron, os veciños non mataron moito a cabeza: “Volveron os americanos”. E Os Americanos lles quedou de alcume. Os veciños, quéirase que non, e a pesar das vagancias mentais, tamén son listos. Igual que con Honorato, que vendo que era de malas ideas e de moita verborrea, de moita inxuria ou aldraxe, puxéronlle O Malnacido. Quedade coa copla: a xente de aldea, aínda que semella parva, non é tal; son máis listos que os da capital.

Ó que ía: que estou á espera de que O Malnacido asome por aquí. Vai saber o que é bo. Ó mellor non aparece, porque como pregoei un pouco a falcatruada que fixera, igual me colleu medo e estará á espera de que se me pase esta carraxe que me obnubila os sentidos. Confeso que son moi calmo, moi cachazudo, moi benévolo, pero se me moven o marco... E non digo nada se me rouban unha carrada de toxos. De toxos! Mesmo poida que non responda de min.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Domingo, 23 de marzo de 2025

A RAG NON É NADA PAVERA

Hai uns días, escribindo uns sinónimos referentes á alegría, á simpatía, quixen escribir “pavero” e tiven que facelo como acabo de facer, entre comiñas, porque a Real Academia Galega non admite tal vocábulo. A verdade é que me estrañou moito porque é un termo que, polo menos antes, usabamos cando nos referiamos a que alguén era moi simpático, moi divertido.

Buscando, buscando atopeime cun artigo de Francisco Ríos, no que tamén reivindicaba a palabra pavero e pavera, e no que poñía de exemplo o uso dese adxectivo por diversos escritores galegos, desde Camilo José Cela ata Torrente Ballester, desde Antón Villar Ponte ata Otero Pedrayo, pasando por Neira Vilas, Blanco-Amor e Méndez Ferrín, que non é moco de pavo.

Ante iso, non entendo como a RAG non recolle ese vocábulo cando se ve que foi de bastante uso. Os dicionarios deberían de recoller todas as palabras que se usan algunha vez, aínda que, por exemplo, se empreguen mal. O propio dicionario faría constancia disto: de que é unha palabra mal usada e debería dar outra opción. Hai que lembrar que hai zonas nas que, ó mellor, só se usa aí tal termo, pero estando á orde do día nesa contorna, a Real Academia debería ter en conta ese detalle.

Que pavero non existe en galego? Vale, moi ben. O dicionario da RAG que o poña, que o tache (como sei que fai con algunhas palabras) e que recomende, por exemplo, pándego, ou simpático, ou divertido. Eu teño dúas máis que tampouco aparecen, pero que usamos moito de rapaces: goldrar (pasar un río descalzos) e carrancoña (raíz das árbores).

Finca Fierro. Barbadás. Domingo, 23 de marzo de 2025

PAGAN INOCENTES POR DESALMADOS

Cando todo semellaba unha balsa de aceite (posibles negociacións entre Ucraína e Rusia e tregua ou armisticio en Oriente Próximo), esas dúas guerras volven a recruar e os mortos, por suposto, aumentan. O xoves, este mesmo xornal publicaba a nova de que “máis de 180 nenos entre os 435 mortos en ataques de Israel”. O de sempre, o de todas as guerras: que os menos culpables son os que máis padecen; os máis inocentes pagan as incapacidades mentais de moitos dirixentes. Algúns destes, á parte da incapacidade mental, gozan exterminando, masacrando a pobos enteiros cos seus nenos e mulleres.

En Ucraína, cando todo parecía que estabamos a piques dunha negociación, a nova arma das guerras (os drons) empeza a invadir e a facer estragos nos territorios inimigos. O caso é destruír e anotar, sumar vítimas. Que, tamén nesta guerra, pagan xustos por pecadores.

Claro que, ós políticos —que son realmente os que mandan, en guerras e en todo o que se lles poña por diante— dálles máis ou menos igual. O caso é encher a faldriqueira a conta das armas ou a conta de todo aquilo que pode ser vendible (ou rapinado). No noso país mesmo, Sánchez e Feijóo póñense coma cans ladrando sobre os casos de corrupción dos seus partidos, O que dá a entender, por suposto, que tanto nuns coma nos outros a corrupción estivo, está e estará á orde do día. A corrupción sempre estará no que ten o poder. Porque o que ten o poder manda e fai e desfai ou ponlle o rabo ás cereixas. Pódese dicir que iso sempre foi lei de vida, é dicir, lei política. Certo que uns rouban máis que outros, pero, no fondo, é o mesmo: ó paisano de a pé fúrganlle na faldriqueira e... a vivir que son dous días.

Uns cantos días botou a borrasca Martinho polas nosas terras e pasou o que pasa con todas: que, as borrascas, por onde pasan arrasan, principalmente naqueles puntos débiles chamados tellados; tellados de uralita, claro. Onde se poñen estes? Nas construcións que, precisamente, deberían ser coma búnkeres: colexios e pavillóns deportivos; onde hai máis aglomeración de xente, de xente inocente, de xente cativa. Neses recintos sempre se construíu con materiais que son como son e a base de rapidez para rematar canto antes as obras para, uns, cobrar e, outros, inaugurar e alardear de tales estruturas. E tamén aquí pasa coma nas guerras: morren os máis inocentes.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 22 de marzo de 2025

PAXAROS SOBRE A CABEZA

Abafado. Abaixar. Abacelar. Abadexo. Abaetado. Abalar. Quere a señardade esculpir unha estatua de castiñeiro na que asome un verso de devezo. Quere o silencio nadar por entre as pingas que caen do ceo. Cada pinga é un rumoreo. Cada murmurio é como unha historia que aínda non se contou. Hai historias que, con catro palabras, ensinan todo un mundo e hainas que, con miles, non instrúen nada.

Baballa. Babeco. Babiolo. Bacallau. Bacieiro. Bacteria. Baduar. Queda a nada bailando ó ritmo do baleiro, no que nada hai e no que nada é. Tan só unha misa de réquiem polos que pensan que se van e aínda están. Queda o espello reflectindo as mamilas ou bicos do peito e, agora, como non, a soñar esperto. Que cada soño sexa un mundo e que cada mundo sexa único.

Cabaceiro. Cabaleiro. Caciquismo. Cadeira. Café. Cagalla. Calabozo. Camaleón. Sei que mentres chova non hai sol e que a negra sombra que me asombra, agora mesmo, non me pode asombrar por falta de sombra. Chove. Chove sobre a culpa solteira e a conciencia vinculeira. Non sempre chove a gusto de todos. Porén... se chove, que chova.

Dactilar. Dádiva. Dabondo. Daguerrotipo. Dalia. Danar. Dantesco. Datar. Dasiúro. Paraugas abertos. Coches correndo. Billetes voando. Flor de toxo. Latexos no peito. Can ladrando. Lobo ouleando. Cuadratura no círculo. Pernas abertas. Silencio deitado no ruído. Ruído rachando o silencio. E que todos os paxaros voen sobre a miña cabeza. E que todo o meu ser navegue na Perla Negra. E que todas as guerras rematen nun amén. Aquí paz e despois gloria.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 21 de marzo de 2025

TODO ERA BRANCO

Quixen alucinar en cores, pero botáronme nos ollos unhas pingas de non sei que e vin todo branco. Pareceume algo anormal. Porque sei que non todo é branco. A propia vida non é de cor branca. Sei que a flor do toxo é amarela e que a morte é negra. A verdade é que me asustei un pouco. Tiven medo de quedar cego. A claridade foi tan intensa que tiven que ladear a cabeza e entornar os ollos. Todo era branco.

Temín polas cores do arco da vella, polo moreno dos bicos do peito, polo vermello dos beizos (e do sangue, todo hai que dicilo), polo verde da esperanza e polo rosa da vida. A vida en rosa, dicía Édith Piaf. Eu digo que a vida, só en rosa, é un dicir. A vida pasa por todas as cores e por todas as súas mesturas.

Levo tempo preguntándome que raio terían aquelas pingas que case me deixan cego. Sei que non eran pingas de orballo, nin de auga, nin anestésicas, nin antivíricas, nin lubricantes. Non era ningún colirio. Empezo a desconfiar se non eran de ferruxe. Do que fosen, fixéronme dano. Vía todo branco. E aínda que a cor negra sexa tristeira, que lembre a loito, de cando en vez é bo asomarse ás sombras escuras da existencia, á penumbra do desexo; mesmo da morte. Para saber vencela. Para non lle ter medo.

Quixen alucinar en cores, e todo era branco. Cando sei que o ceo é azul, os lameiros son verdes, a carraxe ás veces é gris e o silencio digo que é de cor laranxa e o baleiro é de cor violeta.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 20 de marzo de 2025

Finca Fierro. Barbadás. Xoves, 20 de marzo de 2025

A CULPA MORREU SOLTEIRA

Nas típicas conversas de bar, non sei quen se estrañou de que eu non coñecese a expresión “a culpa morreu solteira”. A verdade é que era a primeira vez que a oía, e se algunha vez ma dixeron, non me quedei coa copla.

Segundo creo que son bo con respecto a reter as matrículas dos coches ou os nomes de xente cinematográfica e do mundo deportivo, en xeral, e futbolístico, en particular, confeso que son moi malo para as expresións, adaxios, ditos, proverbios, refráns, etcétera. E iso que durante un tempo subía todos os días a unha rede social refráns, pero que eu sacaba dun listado que imprimira hai moitos anos.

Hai xente que cospe expresións ou refráns a velocidades de vertixe e, o mellor, xusto cando corresponden, xusto nesa cuña que lle queda como anel ó dedo. Eu, confeso que, fóra dos máis sinxelos (en abril, augas mil; lembramos a santa Bárbara cando trona; a todo porco lle chega o seu san Martiño; mexan por nós e hai que dicir que trona; e xa non consigo ir máis alá), a miña ignorancia é total. Si, recoñezo que parece mentira —nesta terra nosa que os refráns están á orde do día—, pero, xa digo, descoñecemento total.

A culpa morreu solteira. E tanto. Ninguén quere cargar con ela. Somos os tales para recoñecer que todo é por nosa culpa. Antes culpamos ó veciño, que se nos dá ben; ou ó propio familiar; ou mesmo admitíndoo non somos quen de pedir perdón. A culpa é como a mala conciencia... mala de levar, de cargar, de aguantar. Mellor lavarnos as mans.

A culpa morreu solteira. Entendo que xa non se me esquecerá máis. Se asoma, haberá que cargar con ela. En silencio, claro. Se hai que admitila, mellor que sexa a culpa doutro.

Finca Fierro. Barbadás. Xoves, 20 de marzo de 2025

A BIBLIA EN VERSO

A biblia en verso. Cantas veces a lin! Non sei se en verso, en prosa ou en cirílico. Só sei que me librou de moitas clases aburridas, monótonas e sen interese. Na miña época de estudante en Os Milagres o de “sen interese” estaba á orde do día, máis ben, á orde das materias. Non tiña interese por ningunha! Era tan vago que nin aprobaba as máis sinxelas. Normal. Dedicábame a ler a biblia, mellor que as novelas do Oeste. Coa biblia sempre podías disimular algo. Podía tela enriba da mesa perfectamente. Mentres que as novelas de Marcial Lafuente Estefanía había que acomodalas por debaixo das pernas e coa incomodidade de que, ó lelas medio dobrado, me pillaran os curas.

Solución: ler a biblia. E collerlle gusto ás súas aventuras, que as tiña, vaia se as tiña. Creo que foi a mellor novela que se escribiu nunca. Había carraxe, había amor, había guerras, había esperanza. Mesmo había sexo. Había incesto, escravitude, heroes; realmente tiña de todo.

A forza de Sansón. A muller de Lot que, por curiosa, converteuse en sal. O maldito Herodes. O bendito Xesús que, por medio parvo, ó darlle un hostiazo puña a outra meixela para que lle deran outro. Agora ben, por veces era algo “chulito” e tiña o seu aquel saber que andaba sobre as augas e que multiplicaba non sei cantas cousas. Aquí, eu, sempre desexaba que me multiplicase os poucos cartos que tiña (dúas ou tres pesetas), e, o condenado, o único que me multiplicou sempre foi a miseria. Vaia salvador!

A biblia en verso. Case me dan ganas de lela de novo, aínda que fose en icónico, para saber o que sinto a esta idade, e non naqueles tempos nos que lía de todo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 18 de marzo de 2025

CORRER

Corrín detrás dunha rula porque me gusta correr detrás de algo. O outro día corrín detrás dun coche branco e perdino na distancia. Como corría, o condenado! Cando corro súo pouco, pero súo. Para suar moito teño que correr moito. Son de pouco suar. Algunhas veces, cando súo, súo pingas de orballo. Outras veces súo guizos de carballo. Seguro que moitos non saben o que son os guizos. Eu, de rapaz, aínda andei a eles. E miña nai non calaba con que nos seus tempos nin había guizos. Cousas miñas e de miña nai.

Corrín detrás dun avión e perdinme entre as nubes de algodón; esas, as brancas. Tiven que alugar un traxe de astronauta para seguir o seu ronsel. Deume algo de carraxe, pois, no faiado, tiña colgado o meu propio traxe. O día que se me dea por desaparecer, buscádeme máis alá das estrelas. Penso poñerlle ás á Perla Negra e marchar deica o infinito e máis alá.

Corrín detrás do eco das badaladas das campás da igrexa de Baños de Molgas e choquei contra o outeiro de Brandín. A miña intención era ir para o outro lado, para o outeiro do Corno ou o santuario dos Milagres. Semella que o aire zoaba con destino a Salgueiros, a Ourense e para alá se dirixiu o eco.

Corrín de noite detrás da lúa vella para poñela ós pés de quen correspondera. Non tardei en decatarme de que estabamos en cuarto minguante, que xa non é o mesmo. A lúa vella é moita lúa vella; é cando algúns lobos oulean con máis ansia. Corrín de día detrás dun toxo verde para ulir, para cheirar a súa flor amarela e unha gavela de codesos non me deixou seguir... para que non suase moito.

Café Rooster. Ourense. Luns, 17 de marzo de 2025

Foto: Campanario da igrexa de Baños de Molgas (Ourense)

QUEIMADURAS

Quixen coller o sol e queimeime. Non sei a quen lle quixen demostrar que non hai nada imposible. Xa días atrás pillara unha estrela fugaz e puxéraa ós pés do santuario dos Milagres. Puiden poñela no outeiro no que, de rapaz, pelexara co lobo, alá en Sudalomba, no monte Medo, pero por unha vez cambiei de idea e apousenteina baixo o manto da virxe dos Milagres. Brillaba a santiña e brillaba a estrela. Que bonito.

Quixen asubiar un tema de Ennio Morricone desde a proa da Perla Negra, pero tiña a boca selada, precintada. Facía poucas horas que alguén me dixera que en boca cerrada non entran moscas e, eu, obediente, seleina con silicona ben quente. Pasoume coma co sol: queimeime. Tampouco consigo entender moi ben por que me dixeron o de cerrar a boca, cando eu nunca critiquei a ninguén. Ó mellor lanzo algún que outro improperio, algunha aldraxe, e máis nada.

Quixen pasarlle o ferro a un mangado de roupa e, no primeiro intento, xa me queimei. Ninguén me dixera como se collía o aparato e, eu, practicamente, abraceino. Naquel momento vin máis estrelas que a fugaz que pillara. Axiña caín na conta de que tal aparato tiña unha asa, que sempre pensei que era tan só para colgala dalgún cravo... ardendo.

Quixen facer posible o imposible. Gozar onde había indiferenza, apatía. Berrar onde había que manterse en silencio. Rir onde, xusto naquel momento, só había bágoas. Confiar na esperanza onde todo rematara. Quixen facer tanto que, ó final, acabei escaldado de arriba a abaixo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Domingo, 16 de marzo de 2025

Foto: Sudalomba/Monte Medo (Baños de Molgas - Ourense)

SEMPRE TIÑA UNHA CASETE PREPARADA

Ó ler certos libros, ás veces, un atópase con sorpresas que che fan lembrar épocas da vida. Foi o que me pasou cando lin o libro “No tocarás”, da galega Nuria Pérez, que na páxina 126 un personaxe “quedábase ata as tantas escoitando a Pumares ou a Gomaespuma e sempre tiña unha casete preparada”. Foi exactamente o que me pasou a min nos anos 80 do século pasado.

Se hoxe sei algo de cine e coñezo algo de música foi grazas a Carlos Pumares co seu programa radiofónico “Polvo de estrellas”. Tamén é verdade que por culpa del, de Pumares e do programa, é polo que me custa tanto quedarme durmido. O seu programa remataba ás tres da madrugada e un servidor tiña que erguer ás sete ou sete e pico para ir traballar. Entre isto e a pequena sesta que tiña que botar á forza, pois case é normal que escarallase a rutina e normalidade do sono.

O cine sempre me gustou moito, incluso antes de escoitar ese programa (vin moito cine no colexio dos Milagres e en Madrid, na época dese programa, saíame unha media de 20 películas ó mes), pero foi Pumares o que me fixo amalo e coñecelo algo máis. Ese home era unha auténtica enciclopedia cinematográfica. Era raro que lle quedase unha pregunta —da xente que chamaba por teléfono— sen contestar. E naqueles anos aínda non existía a Internet.

Con respecto á música podo dicir que, fóra de Camilo Sesto, Víctor Manuel, Juan Pardo e o típico éxito de ventas existente en certas datas, eu nin coñecía nin sabía nada de nada. Foi Pumares o que me descubriu todo un mundo marabilloso coa música que puña, desde bandas sonoras ata jazz, desde programas especiais sobre algún cantante ou grupo ata o blues. De todo iso foi polo que eu tamén botei man das casetes e, agora mesmo, haberá unhas centenas delas collendo po no faiado.

Dos seus especiais lembro dous en concreto marabillosos; un sobre Barbra Streisand, que me descubriu que, coa súa voz, soubo acompañar o ruídos de certos instrumentos domésticos; e o outro sobre aqueles actores famosos que nunca imaxinamos que cantarían —e si o fixeron—, desde John Wayne ata James Stewart, desde Lee Marvin ata Gregory Peck, e uns cantos máis que, pasados corenta anos, é normal que non recorde xa.

Impresionoume tanto aquel programa que intentei imitalo en Radio Maceda —sen as chamadas telefónicas—; só falando de xente de cine e poñendo música.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 15 de marzo de 2025