A MERENDA DE CHOCOLATE

Non sei quen me preguntou o outro día algo sobre o chocolate, de se me gustaba o chocolate. Hoxe, a verdade, é que non moito. Resúltame moi estoxadizo, ata o mesmo aburrimento. De rapaz si que me gustaba. Creo que de rapaces, o chocolate nos gusta a todos. De adultos, levan a fama as mulleres. De rapaz gustábame, pero antes de marchar para Os Milagres, ou sexa, antes de cumprir os 10 anos, tal produto, na miña casa, brillaba pola súa ausencia. O chocolate había que mercalo, que non se daba nin nas leiras nin nos terreos. Non había cartos para mercar. Na miña casa, en vez de mercar, vendíase. Vendiamos de todo. Desde un litro ou dous de leite (as vacas, logo de arar unhas leiras, non é que soltasen moito polos tetos, e se aínda por enriba llo tiñan que dar a algúns becerros...) ata media ducia de ovos.

Digo que o chocolate brillaba pola súa ausencia... ata que cheguei a Os Milagres. Alí si, alí era de uso diario na merenda. Unha rutina que emprendiamos nun corredor longo coma os días de maio facendo unha cola na que acontecía de todo; desde risas a base de gargalladas ata abusos ós máis retraídos, desde berros ata pelexas. Aquilo era a xungla. Pero hai que ter en conta que naqueles 20 ou 30 minutos pasaban por aquel corredor uns 400 alumnos para recoller un boliño de pan e as, creo, que catro onzas que nos daban para acompañar. Era a nosa merenda. Naqueles tempos, bendita merenda! Lembro que cando lle tocaba a unha curmá miña o reparto, medio ás agachadas, por debaixo do bolo, puña outra catro onzas máis. Gloria pura!

Finca Fierro. Venres, 31 de xullo de 2020

INTENTANDO APAGAR O SOL

Sentei á sombra dun amieiro no alto da Pitediña. A calor é sufocante. O sol aperta tanto que queima. Á miña beira teño un caldeiro de lata para, de cando en vez, coller auga do Arnoia e ciscala para arriba, a ver se así apago un pouco o sol. Malo será que caldeiro tras caldeiro non refresque un chisco o ambiente. A verdade é que a miña forza é pouca e non consigo que a auga suba moito máis alá duns cinco ou oito metros. Cando o sol se atopa entre os 147 e os 152 millóns de quilómetros. Me parece a min que non vou facer nada intentando apagar os seus raios con caldeiros de auga. Case é mellor que siga á sombra e esperar a velas vir, ou sexa, a que deveza un chisco esta calor que asfixia, que afoga, pero que non me vence.

Como me vai vencer a min. Se cando era rapaz, en plena canícula, púñame a ler pola estrada que vai de Baños de Molgas a Os Milagres; esta mesma que está á miña beira. Non obstante, recoñezo que hoxe o asunto é moi forte e que a miña idade xa non é aquela de rapaz. Agora mesmo, se se me dera por ler desa maneira, non aguantaría nin 100 metros sen padecer unha insolación de cabalo. Mais coma tampouco quero ser un covarde, aínda de cando en vez, ergo de onde o amieiro, encho o caldeiro e sigo ciscando para arriba. Por se aquel. Ó mellor, vai ti saber... igual asoma unha nave espacial e consegue impulsar algunhas pingas de orballo. E mirade, só que consiga apagar dous ou tres graos dun raio, xa é moito. Porque hoxe, mirade ben, hoxe hai polo menos uns corenta e pico graos. E creo que me quedo curto. Así é que... seguirei á sombra.

Finca Fierro. Xoves, 30 de xullo de 2020

O ÚLTIMO REDUTO DOS COVARDES

Non me quero deixar levar polas circunstancias, pero lévanme. Porque moitas veces hai materias, temas, asuntos que non se deberían descubrir. Ó final todo se sabe nesta vida. Así é que non queda outra que apandar e seguir o camiño que che marcan. Tamén é verdade que somos todos uns mandados. Uns mandan máis que outros e a gran maioría apanda co ditado duns e doutros. O asunto, a materia, o tema anda comigo de cacho para cabazo, ou o que é o mesmo, que me trae a mal traer. Cal é o asunto, tema ou materia? Ah, non sei. Que queredes... saber? Para que apande aínda máis. Teño os meus principios e non penso poñer a ninguén en perigo. E se non, quedade coa canción “O meu noivo é un zombi”, de Alaska e Dinarama. Que apande Alaska, que ten bo peito.

Non me quero deixar levar polo berro dun astroso, dun desgraciado; pero a impotencia fai que me sinta coitado ou desventurado e berro tralos outeiros da inocencia. E para berrar máis forte, moito máis forte subo ó penedo de Vide e esgazo o silencio por entre as carballeiras das Costelas. Logo do berro, volve o silencio. E instalado de novo no silencio apando coa circunstancia que me tocou vivir, que me toca vivir. Mentres esta non deixe de existir, haberá que agachar a cabeza, asubiar baixiño e esperar, esperar a que o tempo pase e todo cambie. Sen perder para nada a esperanza. A esperanza sempre foi, sempre será o último reduto dos covardes. E os covardes apandamos co que nos botan.

Finca Fierro. Mércores, 29 de xullo de 2020

VOLVO SER EU

Que alivio, por Deus! Acabo de pasar a ITV dos oídos. É que non oía un carallo. A maldita cera! Xa volvo ser eu. Levaba uns días que non era eu. A ver, por un lado ata estaba ben non escoitar o rebumbio dos coches, por exemplo, circulando. Pero polo outro, nin os temas musicais me soaban ben na cabeza. Non é que agora escoite un grilo a tres quilómetros de distancia, pero... Polo menos tampouco xa non berro. Cando non oímos somos moi propensos a berrar porque pensamos que os interlocutores estarán tamén coma tapias. Agora mesmo escoitar a Miles Davis é como aspirar a unha calma inmensa e marabillosa.

O otorrinolaringólogo fixo o seu traballo e agora é o meu entendemento o que ten que facer bo uso da limpeza: oír o que haxa que oír e escoitar ben, moi ben. Hai xente que predica moito. Simplemente teño que separar ver a palla do gran. Teño que analizar con parsimonia a aqueles que berran por berrar ou que berran de máis. Asumir que certas opinións poder non coincidir coas miñas. Por certo, moitas. De todos é sabido que, de cabeciña, son torto, moi torto. Aceptar que hai xente que, estando en silencio, berra moito máis que aquel que esgaza a gorxa.

De todas formas, agora que oio ben, certas cousas me entran por un oído e me saen polo outro. E aquel que queira esbardallar, adiante; desconecto e non preciso ningunha cera que me tapone os oídos. Por sorte teño un pensamento moi libre en cuestións de dicir e escribir.

Finca Fierro. Martes, 28 de xullo de 2020

O SEXTO LOBO

Cinco lobiños ten a loba. É mentira. Tivo seis. O que pasa é que o sexto ninguén sabe para onde marchou. Ninguén, non; eu seino. Seino porque o outro día (creo que era martes, aínda que moitas veces non sei en que día vivo, pero é igual...) collín os prismáticos e desde a tapia do cemiterio mirei para o Outeiro Barbeiro. Alí estaba, todo impoñente e marcando territorio. Era o sexto lobo. O lobo do conto que nunca se acaba. Tiven ousadía e ó cabo dunha hora de o descubrir para alá marchei. Quería saber por que non estaba coa camada dos cinco, que así non se podía contar ben o conto, que este só falaba dos cinco lobiños que tiña a loba. Non podía, polo tanto, escarallar así como así o canto que se lle realiza ós cativos.

Cando ía na Ponte das Cabras oín o ouleo. Arrepioume o corpo. Porque era deses ouleos nos que se choran versos de carraxe e tristezas que zoupan na alma. Ata a min me deu pena o seu oulear. Aí había moito abatemento, moita furia, moita forza e, si, moita aflición. Quixen asubiarlle como lle asubío ós cans. E asubieille. Detrás do meu asubío asomou un novo ouleo seu. Un ouleo triste. Pero souben ó momento que se achegaría ata min (non quero gabarme, pero asubío moi ben. Xa mo dicían de cativo: asubías coma os anxos. Eu non sei como asubiaban nin como asubían os anxos, pero...) Axiña o vin aparecer. Miroume fixamente. Marcoume territorio. E foi entón cando me esquecín de lle preguntar nada e tamén ouleei. Ouleei coma un lobo. Ouleei ou berrei (dáme igual) cheo de carraxe e de tristura. Berrei ou ouleei coas bágoas asomando ós ollos. Mirámonos os dous e sentamos entre a Ponte do Medo e o Outeiro Barbeiro.

Finca Fierro. Luns, 27 de xullo de 2020

POLAS CIRCUNSTANCIAS

Boto un paso detrás doutro paso, pero non ando nada. Estou confundido. Non sei que me pasa. Quero quedar quieto e a miña imaxinación voa por entre as estrelas do universo. Quero botar a correr e quedo quieto. Atrapállome nos pensamentos e chisco os ollos coma se estivera cego. Non sei, pero por veces penso que só teño dúas opcións nesta vida de circunstancias: que ou me marcho para o Polo Norte ou subo ó faiado para coller o traxe de astronauta e partir para outro planeta calquera. Dáme que non teño sitio neste terreño.

Vendo, notando e sabendo que non ando nada, simplemente sento. E deixo correr os soños por entre as flores dos toxos e as almofadas adondas. Soño coa cor verde do loureiro e coa vermella dos seus beizos. Achico os ollos, penso, pego un brinco e opto andar ou subir ata o Polo Norte. Boto un paso detrás doutro paso, e non ando nada. Quedo confuso. Cambio de tema musical e xa sei fixo que teño que buscar outro planeta. A cantos máis anos luz, mellor. Non quero que ninguén me recoñeza. Quero ser unha incógnita entre a luminosidade das estrelas. Nun chiscar de ollo poño o traxe de astronauta e co mando a distancia arrastro a nave espacial desde o alto da Chaira ata a Pitediña. Revolvo a cabeza cara á Baños de Molgas, despídome da miña terra con bágoas de orballo pingando pola cara abaixo e deixo escapar un salouco de pena. Pero marcho porque teño que marchar. Porque a confusión, o galimatías, o rebumbio que teño sobre a miña testa non o entende ninguén deste planeta. Que as circunstancias vaian comigo polos confíns do universo.

Finca Fierro. Domingo, 26 de xullo de 2020

A UTILIDADE DO COLEXIO NOVO

A semana deixounos cun aumento moi significativo de contaxiados polo coronavirus. Normal. Non temos sentidiño ningún. E non será por non recomendalo. Somos cabezóns. Sempre pensamos que a nós non nos tocará. Coma nos accidentes de coche ou de calquera outra índole. Ata que nos toca. Despois é cando botamos as mans á cabeza. Agora botámolas ó papo. É que eu xa hai un tempo para acá de que ó asunto das mascariñas chámolle “debaixo do papo”. Vas pola rúa e, si, todos levan as mascariñas... debaixo do papo. Algún si que a leva colgada da man ou facéndolle de cobadeira, pero xeralmente, debaixo do papo, coma se tiveramos anxinas ou estivésemos en pleno inverno. Temos cabeza pero non temos sentido ningún. Ó mellor vai ter que abrir de novo Os Milagres para acoller ós contaxiados. Ó mellor volvemos ás primeiras fases do confinamento. Que non estaría mal, a ver se así aprendemos. De todos é sabido que somos moi propensos a tropezar coa mesma pedra unha e outra vez; non tan só unha vez.

A verdade é que Os Milagres si que abre de novo. Pero para outros mesteres. Nesta ocasión acollerá a xente con discapacidades. Xa era hora de que o “colexio novo” sexa unha vez máis de utilidade. Botei alí oito anos, ou o que é o mesmo, todos os estudos que teño realiceinos alí; e dábame non sei que ver como aquel edificio, co tempo, podía virse abaixo. Todas as cousas ó non usalas padecen demasiado rápido o paso do tempo. Se me poño a conversar sobre Os Milagres, sobre o colexio dos Milagres sería o conto de nunca acabar. Dicir que fun dos que o inaugurei e dos que, si, padecín un pouco a disciplina que reinaba naqueles anos (era así e non había volta de folla), pero tamén dos que vivimos na gloria, incluso coa propia disciplina ó noso arredor. Eu era un bendito, máis ben un cagadiño de medo, e non facía falcatruadas. Ás veces apetecía facer algunha, pero a maiores da propia disciplina do colexio, tiña a disciplina da miña nai. Esa si era disciplina! Como para que os curas lle foran co conto a Lola de que fixera algo. Érache ben mellor un bo castigo dos da sotana que unha simple ollada ou palabra da Lola da Amparo.

Bromas á parte, alégrome que o colexio dos Milagres volva ser de utilidade. Polo edificio en si e pola situación do mesmo: monte, aire e silencio.

Finca Fierro. Sábado, 25 de xullo de 2020

COIDADIÑO COS MARCOS!

Telémaco Longo Aspereza ameazou ó seu curmán e veciño Ulrico Poseso Aspereza con moverlle o marco. Telémaco era fillo da Pichurra e Ulrico da Pichurriña. Enténdese que as dúas eran irmás. A Pichurra levaba por nome Macaria Aspereza Atenea e a Pichurriña respondía por Natalia. Pénsese que os apelidos son os mesmos que os da irmá. O marco en cuestión dividía as leiras que os dous curmáns tiñan nas Veigas, alá na vila de Baños de Molgas. A verdade é que as leiras estaban máis que abandonadas, porque Telémaco vivía en Madrid e Ulrico en Barcelona.

Pero cando chegou o momento de que un deles, o fillo da Pichurriña, quixo limpar a súa (chegara de vacacións e aburríase, porque por isto do coronavirus os veciños xa non se relacionan como se relacionaban), aí atopouse co marco e o Ulrico pensou que o seu curmán o movera. No debuxo que tiña el na mente de cando era rapaz, o tal marco non estaba nese lugar. Hai que desculpalo un pouco: que a memoria da infancia, por veces, distorsiónase algo e que as matogueiras que se formaron por todas as leiras non axudan moito na localización dos marcos. Pero el, fose como fose, colleu o asunto a peito. E en Galicia, un marco é palabra do Señor, é documento asinado aínda que non teña sinatura, é o máximo da propiedade de cada un. Moto coidadiño cos marcos! En principio, Telémaco e Ulrico andan a partir as peras, ás regueifas por culpa do maldito marco. Agora, tanto o un coma o outro intentan visitar a leira medio ás agachadas, é dicir, tratando de non coincidir. Por se aquel. Que xa se sabe que as ameazas cárgaas o demo.

Finca Fierro. Venres, 24 de xullo de 2020

A BOCA ABERTA

Cinco da tarde. Quenta. Ou mellor, abrasa. É o día do libro, en pleno mes de xullo. O coronavirus trastornou a nosa sociedade. Para aqueles que non o saiban: o día do libro é o 23 de abril. Hoxe é 23 de xullo. Que si, que hai xente que non sabe destas datas culturais. Se ás veces non saben dos seus propios aniversarios ou onomásticas, como para saber o día do libro. Por certo, eu xa o aproveitei. O día e o libro. A lectura non pode faltar na miña vida. Tampouco a música. Agora mesmo é o músico de jazz Dave Brubeck co tema “Golden Brown”. Que marabilla! Como marabilla é “Breakfast In America”, de Supertramp.

Teño a boca seca, pastosa. É o tempo, o maldito tempo. Ou tamén que, como xa vou vello, ó ler e ó escribir xa empezo a dicilo de voz, ou sexa, que xa non leo coa mente tan só. Entón, claro, a boca, ó estar aberta, seca. Tamén é mellor que estea aberta por estas cousas que non por quedar parvo. Ás veces, algúns quedan coa boca aberta porque non saben que facer da vida. Outras veces, tamén é certo, que a boca aberta significa admiración, pasmo, alucinación. Un tamén adoita quedar coa boca aberta cando o soño que tanto se ansiou se converte en realidade. Esta é a que, realmente, che pon a boca seca. Porque hai realidades que enganchan, que te premen e que che chupan as entrañas. Cinco e vinte da tarde. O sol segue pegando e a boca está cada vez máis seca. Pero xa non me atrevo a opinar se é polo tempo ou por esas realidades que me furgan no cerebro. Bonitas realidades. Porque se soñar é bonito; o soño convertido en realidade será...

Finca Fierro. Xoves, 23 de xullo de 2020

SOMOS UN SOÑO IMPOSIBLE

Somos un soño imposible que busca a noite, di Raphael. Seremos. O que si sei seguro é que, agora mesmo, son o silencio nesta tarde que abrasa, que arde. Fun silencio pola mañá. Levo xa en silencio varios días. E iso que por ganas de berrar non queda. Quero berrar ata esgazar a gorxa. Está prohibido. Hai que quedar en silencio. Para non facer ruído.

Somos un soño imposible que busca a eternidade, digo agora eu. Aínda que tamén din que nada hai imposible. Eu mesmo aseguro que a esperanza é o último que se perde. E soño neste silencio que me arrodea, nesta canícula que me queima. Pero aguanto coma os heroes. A min non me vence calquera. Soño neste silencio que se interrompe cunha estraña canción de rap á que, por suposto, non lle presto atención. Porque teño outras cousas polas que soñar.

Somos un soño imposible que busca o pasado, sigo dicindo eu. Porque é o que me queda. Pois o futuro véxoo moi negro. Hai silencio no presente. Houbo ruído no pasado. Pero volverá haber silencio no futuro. Como dicía aquel: moito ruído e poucas noces. Non obstante, intentarei berrar por entre os piñeiros dos Castros e baixo unha batuta que dirixirá os meus sentimentos. Porque eu tamén teño principios de soñar sen facer ruído, ou de soñar en silencio para que todo se volva rebumbio, algarada, barullo. Agora que cada quen opine o que lle pete. A liberdade está en soñar esperto; ou quizais sexa mellor dicir que soñando esperto tes toda a liberdade do mundo. Que quizais sexa verdade que somos un soño imposible.

Finca Fierro. Mércores, 22 de xullo de 2020

A CARA OCULTA DA LÚA

Aínda non é de noite, pero xa estou imaxinando como contemplar a lúa vella para chiscarlle o ollo esquerdo. Aínda son as catro da tarde e hai un sol de carallo, pero non hai quen me quite da cabeza a esa lúa arrodeada por brillantes estrelas e por algunha que outra nube negra. Ganas me dan de vestir unha vez máis o traxe de astronauta e viaxar ata o infinito e máis alá. Porque a felicidade consiste niso, en amar ata o infinito e máis alá. Ou en querer, tamén pode ser. Se me visto de astronauta vou a piñón fixo ata a cara oculta da lúa. Outros chámanlle a cara escura. Alí sei eu que algo brillará entre tanta escuridade. Algo factible, algo que noto, algo que desexo. E todo desexo cando se anhela, cando se ansía intensamente, adoita cumprirse. Eu desexo bailar e furgar sobre a cara oculta da lúa para alcanzar a felicidade completa.

Aínda non é de noite, pero xa a vexo toda grande, fermosa, sorríndome e chiscándome o ollo esquerdo. Sento nun penedo de Barricobos e soño coa negra sombra de Rosalía e sei que esta algo ten que ver coa cara oculta da lúa. A negra sombra dun firmamento pola que deixo flotar todos os meus sentimentos, que son moitos, e fortes, e intensos. Cada un é como é, polo que non me importa vestirme de astronauta con tal de montar sobre a felicidade dun verso, do seu verso. Hai amores que enchen todo un libro de poemas. Outra cousa é que alguén non os saiba ler. É igual; paso a recitalos á cara oculta da lúa. Algunha nave espacial recollerá nas súas ondas un canto á felicidade eterna.

Finca Fierro. Martes, 21 de xullo de 2020

SOBRE UN ACTO DE ESTADO

Quere arder o mundo pero non arde. Como moito arde Ourense. Non obstante, aquí xa estamos acostumados. Aquí apandamos con todo... coa climatoloxía, cos incendios, coa política, coa miseria, coa chulería, coa política outra vez, e outra máis. Maldita política! Son as cinco e vinte da tarde e choven raios de sol sobre aqueles ós que non lles queda outra que andar polas rúas. Tamén é verdade que algúns andan por vicio. Outros escoitamos a banda sonora de “Poltergeist”, do grandioso Jerry Goldsmith. Eu, a maiores, tamén esbardallo sobre o acto de Estado que tivo lugar o outro día no Patio de Artillaría do Palacio Real de Madrid en memoria das vítimas do Covid-19.

A ver, non son un desalmado; é máis, a maiores de ser os máis prexudicados (que o pagaron coa propia morte), creo que foron os máis esquecidos nesta pandemia que nos puxo do dereito para o revés. Eu, se esbardallo sobre o acto é, sobre todo, na forma en que se fixo. Alí congregáronse todos os membros do Goberno e os presidentes das principais institucións e de todas as comunidades autónomas. Ou sexa, un gasto enorme. Porque iso arrastra, implica, supón uns traballos e uns gastos impresionantes que se podían empregar moi facilmente en Sanidade para que tal cantidade de mortes non volvera encher as páxinas dos xornais. Esta sería a mellor homenaxe que se lle podía facer ás vítimas e a todo o país. Claro que aquí sempre nos ferveron as ideas nas que podes meter man economicamente. As prevencións e axudas non compensan moito, politicamente falando. Segue a canícula.

Finca Fierro. Luns, 20 de xullo de 2020

FERREIRO, TODO UN FIRMAMENTO

Xa volveu. O nugallán marchara dar unha volta pola segunda división, pero xa volveu. Xa volve estar entre os grandes, entre os máis grandes. Dise que a liga española de fútbol é a mellor do mundo. Así é que estará entre os máis grandes dos grandes. O Ferreiro. O David Ferreiro, claro. O neno. O noso neno de Baños de Molgas. Con el estará o Huesca. Quen me ía dicir a min hai uns anos que sería afeccionado do Huesca, un lugar que, para nós, é coma se estivese no quinto inferno. Volveron a primeira división e xa estou vendo a David Ferreiro facendo dos seus caneos polo Bernabéu e Camp Nou. Lembro na anterior vez que xogou contra o Real Madrid que volvera tola á defensa dos merengues. Que carallo, o que vale, vale! Agora non queda outra que seguir vendo aínda máis fútbol. Se o Celta se mantén en primeira división (escribín isto o sábado) hai que velo porque é o Celta. O Real Madrid porque hai que acompañar ó meu fillo Xoel. O Barcelona porque como son antimadridista... e está Messi. E agora tamén hai que apandar co Huesca. Porque no Huesca xoga David Ferreiro, o único de Baños de Molgas que alcanzou tales metas deportivas, o rapaz aquel que traía ós seus avós coa lingua fóra porque en dúas chantadas, nun alustro estaba correndo cara á burga ou cara ás airas da vila. O rapaz aquel que parecía que non avultaba nada, pero que era agudo coma un allo. Agora esperaremos como auga de maio as súas asistencias por todo o terreo de xogo e os seus caneos por calquera das bandas. E as súas ordes. Porque o pillabán ordena, sabe ordenar. E non se corta. Sáelle o seu carácter.

Agora, Baños de Molgas, todo Baños de Molgas se concentrará ante a televisión para ver a ese rapaz que revoluciona as defensas contrarias. Porque a calidade que ten é moita. E non o digo como amigo e como veciño. Máis dunha vez os entendidos, os comentaristas da televisión recoñecían en voz alta que nas botas dese xogador había unha calidade exquisita, que a súa técnica non desmerecía das de outros, considerados incluso como estrelas. David Ferreiro, en xeral, non o catalogarán como unha estrela, pero, en particular, é todo un firmamento. Para nós, para a xente de Baños de Molgas e a súa contorna. Rapaciño, moito ánimo e pon toliñas a esas defensas que non saberán como pararte.

Finca Fierro. Sábado, 18 de xullo de 2020

O ERRO

Saladino Eral Purico carga coa cruz e nota que lle pesa moito máis que unha lousa. El sabe que os erros páganse. Leu o que leu e o calvario asomou á súa vida. Saladino Eral pensa que sabe ler. Aprendeu indo coas vacas para o monte e ás agachadas debaixo dunhas sabas brancas. Saladino é o fillo da Galiñeira e do Tractor. Un día déuselle por querer e quixo tanto que agora está a pagar con lágrimas a perda da súa inocencia. Senta á sombra dun amieiro e queda coa ollada fixa na auga do río Arnoia. Cingue as pernas de tal maneira que lle doen os abrazos pola intensidade, pola forza do abrazo.

O fillo da Galiñeira salouca. O fillo do Tractor suspira. Saladino Eral Purico ergue e berra. Berra ata esgazar a gorxa. Berra para si. Porque sabe que o erro foi seu. Soubo desde un principio o que podía acontecer. E aconteceu. Agora non lle queda outra que penar. E carga coa cruz ás costas, que lle pesa moito máis que unha laxe. Bota a correr polos carreiros da Parrumeira. E segue berrando. Porque por aí, co ruído da presa da Porfía, o seu berro pensa que sairá esmorecido, que non se oirá ó outro lado do río. Mais a súa carraxe esgaza de tal forma o aire, o espazo que o seu berro óese moito máis alá das Pedradarcas. O erro que cometeu el é coma ese espeto que penetra pouco a pouco pero constante nas entrañas ata que lle rebenta a alma. Cando chega ó Río Vello déixase caer sobre a herba dun lameiro. Agarra a cabeza. Refrega a cabeza. Ó pouco rompe o instante da tarde cun berro que esnaquiza á propia lousa que lle pesa. Pouco a pouco déixase morrer amodiño e en silencio.

Finca Fierro. Venres, 17 de xullo de 2020

O PIRATA IMBERBE

Que vou. Que veño. E que me quedo quieto. As dúbidas ás veces matan ou cansan ou funden ou fartan. Case era mellor ser aquel que non quero ser. Para escapar da rutina diaria. Para pensar mal e acertar. Aínda que na realidade son o que está aquí sempre; ó pé do canón. Amando. Pensando. Soñando. Correndo. Berrando. Falando. Rindo. Escribindo. Soñando outra vez. Porque soñar esperto é bonito. Nin vou. Nin veño. Estou quieto. Contemplo a lúa vella e penso que é ela. Quen? A lúa vella, esa que me sorrí e me chisca o ollo esquerdo. Contemplo unha nube branca e creo que é Perla Negra. Quen? A Perla Negra, esa que navega polas veas da miña ansiedade. Por ela son o pirata imberbe que afoga nun simple salouco.

Non obstante, non recuarei ante as adversidades ou infortunios que asoman cando a marea está brava ou o mar picado. Subireime á filharmónica de Charles Bronson para me envorcallar polas terras salvaxes e secas do Oeste americano. Quero ir. Quero vir. Pero non me movo. Sigo parado nesta quietude que me mata, neste silencio que me envolve e nesta soidade que rabuña nos meus pensamentos. Algún día todos os espellos reflectirán a beleza feita carne, e a súa luz cegará o verso que se escribiu por todo un sentimento. Ata que chegue a súa hora, é a sentenza que escoito logo de asubiar sobre a filharmónica de Charles Bronson. Aquí paz e despois gloria. Iso pensaba eu ata que souben que nin ía nin viña, simplemente que me quedara quieto, en silencio e esperando o momento, un momento, o meu momento.

Finca Fierro. Xoves, 16 de xullo de 2020

INFLUENCIAS POLÍTICAS

Erguín á media mañá e logo de facer a cama e de almorzar un plátano con pan, marchei para A Valenzá para o meu ritual diario: cafés, periódicos e se hai que mercar pan, merco pan. Co primeiro café lin, por suposto, o primeiro xornal, xusto este que tedes nas mans. Axiña me atopei cunha noticia desas curtiñas, desas que asoman varias na mesma columna, desas que case significa que a xente nos lles dá importancia por iso, porque ó ser pequenas será porque non son transcendentais. Para algúns, claro. Ou para a maioría. A min, unha, recoñezo que me fixo subir un chisco a carraxe. Ás veces levo moi mal que se metan comigo.

É que un tal Javier Maroto, que seica é o portavoz do grupo popular no Senado, venme dicir a min que me deixei influenciar por Pedro Sánchez, que agora mesmo é o presidente do Goberno, por votar ó partido nacionalista BNG, que comanda Ana Pontón. Ese portavoz, que se ve que porta a voz ás baroutas, á lixeira, tamén acusa a Sánchez de facerlle “a campaña gratis” ós nacionalistas. Coma se eu necesitara campaña algunha para saber a quen botar. Coma se eu precisara de que alguén de máis alá do Padornelo me aconsellase por quen optar.

Ben certo é de que algúns estamos neste mundo porque alguén nos deixou aquí. E a uns poucos destes algúns nos lles importa botar a lingua a pacer. Ó mellor ata pensan que teñen sorte e lles facemos caso. Menos mal que o romanticismo musical de don Ennio Morricone en “Érase unha vez en América” me calma a carraxe. Que teña bo día, señor Maroto.

Finca Fierro. Mércores, 15 de xullo de 2020

CAMIÑO SEN FIN

Xa vou pola sombra dos castiñeiros e na fin do camiño espero atopar o que buscO. Claro que agora mesmo non lembro ben que é o que busco; se unha agulla nun palleiro ou o noso toxo no deserto de Atacama. Vexo alá ó fondo unha curva á dereita e xa me empeza a tremer o corpo; porque nunca sei o que haberá ó pasar a curva. Quizais un amor perdido ou un tempo pasado ou un sentimento oculto ou un corazón escarallado ou un berro afogado ou o silencio sen ruído. Collo a curva á dereita con parsimonia. Pero con medo. Premo os ollos para forzar a vista. Non vexo a fin. Porca miseria! As dúbidas matan. Respiro fondo, profundo, saio da sombra e deixo que o sol queime os meus sentidos. Tira para adiante, amigo, penso. Sigo para adiante. Continúo para adiante.

Cada vez se me fai máis longo o camiño. Logo, para máis aquel, vexo que empina. Pouco a pouco. Cada vez é máis costa e custa máis seguir. Non hai dereito a que se me poñan tantos atrancos! Xa estou que boto os bofes. Mais non queda outra. Ármome de valor, poño pinta de heroe e sigo. Á forza hei de atopar o que busco. Máis ou menos empezo a intuír que é o que estou procurando. Non sei, quizais polo ruído do vento ou polo son dun asubío ou polo sen ton nin son dunha gargallada. O caso é que ante os meus ollos debúxase o obxecto que busco. Un obxecto raro, estraño que asoma no meu intelecto. Agora sorrío, subo ó penedo máis alto e berro que a imaxinación é libre. Pero o camiño non ten fin. O obxecto esfúmase. A carraxe fai que me volva sobre os meus pasos para rumiar sobre o que non atopei.

Finca Fierro. Martes, 14 de xullo de 2020

BAIXO UN SOL DE XUSTIZA

Quenta pero non queima. Ou si. É igual; a min nada me mete medo. Así é que collo o libro, plántome na estrada que vai de Baños de Molgas a Os Milagres, e empezo coa lectura; andando. Baixo un sol de xustiza. É igual. Asento unha gorra na cabeza, quítome de camisa e emprendo o camiño. Un paso detrás de outro. Amodiño, devagar; porque vou lendo. Sen música. Para concentrarme ben. Aínda que, por veces, o pensamento vaise polos cerros de Úbeda. Claro que, de cando en vez, eu mesmo me digo que é bo deixar que a mente se espalle ás veces, que se esparexa. No alto da Pitediña noto a música celestial do correr das augas do río Arnoia e o ruxerruxe da presa da Porfía. Amoso un leve sorriso porque me estou desviando da lectura, da concentración.

Na ponte das Cabras ou ponte do Medo asomo á varanda da esquerda para divisar algunha troita; e nada de nada. Xa hai moitos anos que non hai as que había. Unha pena. Ver a súa elegancia nas augas era algo que me fascinaba. Cando chego á altura de Detrás das Poulas xa sei que a lectura non vai como debería; os pensamentos xa pasaron moito máis alá de Úbeda. Porque hai pensamentos ou sentimentos que xa non te deixan nunca. Non obstante, sigo pasando as páxinas por se pillo o ritmo outra vez. Vai ser que non. Así é que pecho o libro e deixo xa que os recordos afloren ou manen a cachón mentres subo polo monte Medo. Chego a Os Milagres, sento na explanada do santuario e contemplo este ó mesmo tempo que os sentimentos se expanden, se estenden polo recinto enteiro. Miro ó ceo e deixo que me envolva o silencio.

Finca Fierro. Luns, 13 de xullo de 2020

ATURAR OS SENTIMENTOS

Teño unha presión no peito... quizais a causa dun suspiro mal lanzado. Si, si, os suspiros tamén os hai que saber lanzar. Non é o mesmo un suspiro de canseira que un suspiro de amor, por exemplo. Ou un suspiro de aburrimento que un de nostalxia. Por certo, xa votei. E votei ben. Votei ós meus. Tamén ó votar suspirei, vaia se suspirei. Porque para chegar a urna hai que subir e subir e subir, que cando chegas os suspiros deixaron de ser xa suspiros para converterse en abafos, en sufocacións. Raio de costa! Queira deus que eses suspiros, abafos e sufocacións valeran para un cambio. Tamén hai suspiros de carraxe. Estes cando se soltan quizais se noten máis na mirada que no propio suspiro. Xa sabedes, e por se non o sabedes, dígovolo eu: que hai miradas que matan; aínda que non caia ninguén fulminado.

Teño unha presión no peito... quizais a causa dun suspiro reprimido. Algunhas veces ou moitas veces temos que reprimir ese salouco para que ninguén se decate desa ansiedade que quere abrollar, agromar, brotar. Certo que, ó non botalo, manca. Manca no peito. Ante esta situación, hai que deixar caer a cabeza nunha almofada e que, o salio, en silencio, caia pingando polo que pode ser e non é. Hai saloucos que padecen insomnio e teñen que buscar unha forma de escape, aínda que manchen a almofada. Despois xa o silencio da noite se encarga de axustar o tempo. Ou, pola contra, facer rexurdir os pesadelos. Que de todo hai neste invento: o de aturar os sentimentos.

Finca Fierro. Domingo, 12 de xullo de 2020

AGARDANDO POLA PERLA NEGRA

Non habendo unha boa película na televisión nin tan sequera unha que entreteña moito, como é norma ultimamente, non queda outra que escribir. Para matar o tempo. Para pasar a noite. Para agardar un desexo. Para esperar un soño. Ou para agardar pola Perla Negra de Jack Sparrow, por exemplo. Tamén é verdade que a Perla Negra é imposible que asome pola Finca Fierro. Pero que todo sexa pola inventiva ou pola pallasada de escribir algo. Son as dez e media da noite, dunha noite nubrada pero con bochorno, medio negra pero chea de quietude. Mentres escribo escoito música e fochico polas redes sociais.

Son un home moi ocupado. Ultimamente non me chegan as horas. Claro que tamén é verdade que non madrugo moito, que perdo polo menos dúas pola mañá. E un dúas horas faise moito. Moito. Por facer, ás veces, ata se fai en dous simples segundos. Xa sabedes, chega unha mirada para dicir: aquí se acabou o mundo, ou tira cara á adiante. En dous segundos pódenche dar unha labazada ou un bico. A labazada doe, mentres que o bico... ai o bico; o bico pode transportarte ó sétimo ceo. Eu só vexo un ceo, pero... se hai ese dito, por que non o vou usar. Demostrado: aquí cada tolo coa súa teima ou tamén cada un frite na súa manteiga. Sempre hai expresións para dar e tomar. E como me sinto Jack Sparrow, collo a Perla Negra e navego por entre os piñeiros dos Castros, por exemplo. Por se aquel, non me baixo do barco, que igual hai mouros pola costa ou o que é o mesmo, zocas alleas. Así é que, quietiño parado e a seguir soñando. Que bonito!

Finca Fierro. Sábado, 11 de xullo de 2020

PODER E SERVILISMO

Estamos no de sempre: que o Recuncho escríboo o sábado e alguén o está lendo o día que xa se resolveu unha das situacións políticas do noso país. As enquisas dicían que seguirían mandando os de sempre e o meu análise seguirá máis ou menos tamén coma sempre; é dicir, que pola noitiña deste luns empezaremos xa nos bares a esbardallar de tal ou cal medida que non vén a conta, ou zumba que dálle a unha situación da que non hai dereito. Etcétera. Así é que, para non seguir coa mesma tónica, pillo outro asunto e xa quedo máis tranquilo. Case digo máis contento, pero non, en tal caso, máis enfadado ou máis anoxado. Porque volve asomar polas páxinas xornalísticas a carallada esa do pazo de Meirás. Que seguimos coa leria de se foi unha doazón, un agasallo ou deberes que lle había que realizar ó poderoso de sempre, algo así coma o antigo dereito de pernada (o de antigo é un dicir, pois hoxe aínda hai ben diso). Pero se ata o propio Estado xa está de acordo en que Franco adquiriu o pazo de forma ilegal. Calquera que teña dous dedos de fronte sabe perfectamente que aquilo non foi nin doazón nin agasallo. É que incluso, aínda que fora así, todos sabemos por que se realizaban eses presentes, eses obsequios, eses regalos e de que forma se facían.

Non fai falta ir á propia posguerra -por aquilo do abuso dos vencidos-, senón que basta con achegarnos as décadas dos anos 60 e 70, as que máis coñezo, para analizar quen tiña o poder nas vilas e como o usaban; alentados incluso polo noso propio servilismo, que sempre foi moito e sempre será. Nunha pequena vila, a quen se lle tiña respecto?... ó señor alcalde, ó cura, ó practicante, ó veterinario e ós señoritos, que, estes, aínda que non foran nada, eran señoritos e chegaba. Á garda civil non se lle tiña respecto; tíñaselle medo, que tamén chegaba de carallo.

Vou coller o exemplo do veterinario na cuestión das matanzas do porco. De todos é sabido que, ó matalos, había que levarlle “a proba” para a súa análise de posibles enfermidades. Se non recordo mal, tal “proba” consistía nun cacho da lingua do porco e poida que algunha outra peciña máis. Con iso bastaba. Pero á casa do veterinario, ás veces, chegaban bos paquetes con “probas” do porco. Por se aquel. A ver se por un casual vai ter algo o porco e nos bota todo para atrás. Untámoslle un pouco a despensa, e todos contentos. Poder e servilismo. Conxunción perfecta.

Finca Fierro. Sábado, 11 de xullo de 2020

DICÍA AQUEL...

Dicía aquel cantante que cantaba moi ben que o canto á esperanza del era como un asubío meu. Como aquel asubío que lanzaba ó vento desde o alto da Chaira de Baños de Molgas, e que abarcaba ata as Pedradarcas e os Piuales. Dicía aquel periódico que lin unha mañá, unha mañá calquera, que o número de ricos aumentou o 5% no 2019 en España. E pregunto eu: e o número de pobres? Porque eu cada vez estou máis pobre. Certo, xa era pobre. Polo tanto non conto. Pero canto tanto por cento aumentou a pobreza por culpa deste confinamento? Imos ter que preguntarllo a aquel que di que sabe moito, que o sabe todo. Hai xente que sabe de todo, aínda que non entenda de nada. Moita, moita xente.

Dicía aquel que soñaba moito, e que soñaba esperto, que a melancolía seica é o pracer de estar triste. Ás veces discrepo disto. Porque eu son melancólico, moi melancólico e, non obstante, énchome de alegría durante dous segundos, por exemplo. Dous segundos, en moitos casos, en moitos asuntos, dan para moito. Certo que tamén poden ser un suspiro. Que se o analizamos profundamente, dous segundos son un puto suspiro. Pero que todo sexa polo ben da comunidade, da alma, da inocencia, da ansiedade, do amor, da espera, do futuro... Non sei se teremos futuro. Temos futuro? Dicía aquel astrónomo que miraba máis alá das estrelas, que o infinito non tiña fin e que moito máis alá había, outro exemplo, un camisón que ofuscaba ou que cegaba o entendemento. Agora digo eu que o que dicía aquel, por veces, non hai quen o entenda. Como neste país cada un di o que lle dá a gana.

Finca Fierro. Venres, 10 de xullo de 2020

A VELAS VIR

Alguén me dixo: as cousas ou se fan ou non se fan. Quedei pensando un chisco e deille a razón. Incluso cheguei á conclusión de que se estaba escoitando a Nina Simone, nese momento, non podía escoitar a Camilo Sesto, por exemplo. Pero pasado o tempo tamén pensei que ó mellor non era necesario facer ou non facer; simplemente estar aí, quedarse quietiños e esperar a velas vir. Hai moita xente que está a velas vir. Porque confía en que lle caian os pans cocidos do ceo. Estes días case poden esperar, que está o Lorenzo de tal maneira que pode moi ben cocelos. Mesmo eu, moitas veces, estou a velas vir. Póñome á sombra debaixo dun balcón e, ale, alí de pasmón, a ver se cae un pan cocido, ou un bico, por exemplo, dalgunha nube que pasa por alí correndo. As nubes, por veces, deixan caer uns bicos húmidos que emocionan, que gustan, que refrescan. Claro que se esperas un bico deses ata resultará que é bo estar a velas vir. Pois mira, vou seguir a velas vir; por se aquel.

Tamén outro alguén (pero non o alguén primeiro, senón outro) me dixo: ás veces esbardallas ou badúas un pouco. Quedei pensando outro chisco e, mirade vós por onde, tamén lle tiven que dar a razón. A min non me costa nada darlle a razón a quen a ten. E cando non a ten, moitas veces tamén lla dou. El queda a gusto, contento e eu quedo tranquilo, tan pancho, ou sexa... a velas vir. Ufff, canto me costa saír da sombra do balcón. Pero hai que facelo; o tempo pasa e todo ten que cambiar. Mañá será outro día e ó mellor ata volvo a asentar á sombra debaixo dese puto balcón a esperar a velas vir.

Finca Fierro. Xoves, 9 de xullo de 2020

SEMPRE POLA SOMBRA

Case morro, pero por sorte non morrín. Levei un golpe tan duro que aínda teño o susto metido no corpo. Pensei que morría. De verdade. Pero non morrín. Son duro coma un penedo. Coma o penedo de Barricobos de Baños de Molgas. A cousa foi seria. Cando vin que o asunto se aproximaba, xa lle tiven medo. E quixen escapar pola tanxente de todas as formas posibles, pero non houbo maneira. Perseguiume o resto da tarde, toda a noite, toda a madrugada e incluso hoxe pola mañá. Perseguiume o asunto, o susto, o medo, claro. Pola noite, pola madrugada e incluso nas primeiras horas de hoxe a onda ou vaga de calor brillou pola súa ausencia. Menos mal. Porque onte case me matou. Pero non morrín.

Houbo momentos nos que lle cheguei incluso a suplicar e implorar. Mesmo cando me sentei nun momento dado nunha pedra do atallo (á sombra, si, senón acababa de rematarme), boteime a chorar para que parase ese calvario. Era coma unha viacrucis! Non obstante, aquí estou; aguantei coma os heroes. De cando en vez é bo aguantar paus coma estes para coller experiencia e aprender dos erros. Así, para a próxima, xa sei que non se pode saír ás horas da canícula; e se non queda máis remedio, ir pola sombra. Sempre pola sombra. Teño o susto, é dicir, o medo metido no corpo. En nunca tal me vira. Tamén é verdade que agora é bonito desafogar ese medo. E queda tamén como unha lección para saber que hai que ir sempre pola sombra e non retar ou desafiar ó sol, que, este, cando quere abrasar, carallo se abrasa. Pensei que me mataba. Pero, por sorte, non morrín.

Finca Fierro. Mércores, 8 de xullo de 2020

MÁIS QUE ASUBÍOS

Xusto cando estaba a piques de empezar a teclear para esta columna algo relacionado con certas obra de Federico Fellini, souben da morte doutro inmenso italiano: o grande dos grandes don Ennio Morricone. Polo que non queda outra que virar as tornas, poñer en youtube dúas horas de éxitos seus e baixo a súa coñecida e impresionante música, dedicarlle, como non, esta pobre columna.

Se non erro, creo que é hoxe o máis popular músico de bandas sonoras de toda a historia cinematográfica. E mirade que esta deu grandes e moi bos músicos; desde Alfred Newman ata Dimitri Tiomkin, desde Alex North ata Jonh Williams, pasando por Danny Elfman, James Horner, Leornard Bernstein e un longo etcétera.

Confesarei aquí que o meu tema musical fetiche do mundo cinematográfico é “Under Fire”, da película “Baixo o fogo”, que compuxo Jerry Goldsmith. Pero tamén admito que, onde estea don Ennio Morricone que se quiten todos os demais. Porque Ennio Morricone, para o gran público, poida que sexa ese compositor que lle puxo uns marabillosos asubíos á película “A morte tiña un prezo” e que, máis ou menos foi sacando por diversos filmes dos chamados spaghetti-westerns. Pero este gran mestre foi moito máis alá duns asubíos e dun simple xénero ou subxénero. Aínda hoxe pola tarde me mandaron por guasap o tema “Gabriel´s Oboe”, da película “La misión”, que é unha auténtica gozada. E se escoitamos os primeiros acordes de “Cinema Paradiso”, axiña se nos vén á cabeza a imaxe daquel neno que vivía por e para o cine. Quería dicir que había un tema da película “Érase unha vez en América” que me deixaba medio apaiolado, pero o consultar todos os temas da banda sonora, non podo especificar, non podo dicir un e deixar a outros.

A Morricone acaban de concederlle, xunto co outro grande John Williams, o premio Princesa de Asturias e será das pouquiñas veces que penso que está moi ben dado. Aínda que eu, persoalmente, penso que aínda que fora en solitario, sen o acompañamento de Williams, tampouco o desmerecería, por suposto. Don Ennio Morricone deixounos ós 91 anos, despois de lle poñer música a máis de 500 filmes. Que se di axiña. Descanse en paz.

Finca Fierro. Luns, 6 de xullo de 2020