ANDAR SOBRE AS AUGAS

Quero ser o primeiro home en andar sobre as augas. Iso que din que fixo Xesucristo é un conto. Un conto moi grande e contado sen vergonza ningunha. Podo admitir o dos pans e os peixes, porque sería fácil dicirlle ó panadeiro: trae racións dobres ou triplas que quero deixar a estes coas bocas abertas. Sería fácil dicirlle ó peixeiro: trae a pesca toda para que pensen que son un gran pescantín. Pero andar sobre as augas... iso é capítulo á parte. Ó mellor pensaba que os demais eramos parvos.

Practicamente todas as tardes de verán quería andar sobre as augas do río Arnoia ―onde está hoxe a ponte de Pinouzos― ó ir coas vacas para o monte, mais non me quedaba outra que, ou choutar de pasal en pasal ou goldrar o río. Goldreino moitas veces porque, de cativo, aínda non alcanzaban os meus saltos os pasadoiros. Ó goldrar non había maneira: os pés afondaban e afondaban, non se sostiñan sobre as augas. Tiña que remangar o pantalón ata polo menos os xeonllos se quería cruzalo. E había que cruzalo porque as vacas xa estaban no outro lado.

Outra cousa era se levaba o burro (non se levaba sempre porque había que ir con el buscar os feixes de ferraia ou de nabos ou de outono ou ó muíño), que entón cruzaba o Arnoia a cabalo del. Unha vez cheguei a cruzalo montado nunha vaca, aínda que estaba xunguida a un carro de herba. Fóra de todo isto, o de Xesucristo andando sobre as augas... iso que o predique no deserto. Eu quixen facelo e molleime.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 26 de abril de 2023

 

FESTA DO TRABALLO CON ARMAS Ó LOMBO

Luns, 1 de maio. Festa do traballo. É un dicir. Na agricultura traballouse sempre. E en algún oficio máis. Pero eu lembro que, na agricultura, todos aqueles festivos que non estaban... digamos, impostos pola Igrexa, eran hábiles ó cento por cento. Tamén é verdade que a agricultura, polo menos certas faenas da agricultura, nunca tiveron domingos nin festas de gardar nin vacacións nin rabo de gaitas. O labrego, ós domingos e festivos, tiña que lle coller herba ou ferraia ou outono ós animais. Na época da herba seca non había domingo posible, e mesmo, algún domingo, cando chovía, había que xunguir as vacas para marchar a fume de carozo a cargar na herba para que non se mollase. A labranza sempre foi, é e será un mundo á parte.

Segue sendo un caso á parte as armas en Estados Unidos. Empezan a contarse cos dedos das mans os días que poden librar dalgún tiroteo, dalgunha masacre. Habería que botar man das estatísticas, pero é que, ó mellor, xa non libran ningún día. O asunto é tan serio (foino sempre, pero o negocio é o negocio) que incluso o propio presidente xa empeza a reclamar unha lei para o control do armamento. Non creo que lle vaian facer moito caso, polo que terán que convivir con sustos e mortes. Os ianquis coa escusa de que teñen que defenderse (de si mesmos), seguen a ter pistolas e rifles e metralletas e granadas. Despois, con estas, “arman o que arman”.

Acabo de atopar un dato que, o de ó mellor non librar ningún día, queda nunha inocentada, nun dato irrisorio. Resulta que no ano 2020 houbo 611 tiroteos, o que significa que a media dun diario queda nas carrouchas. O peor de todo é que non escarmentan.

Non saio dese país. Dise, e Joe Biden así o afirma, que este presidente ten intención de se presentar a unha nova reelección. Mais o dato está en que se o fai, nesa futura lexislatura, cumprirá 82 anos. A ver, se se entende que unha persoa se xubila ós sesenta e pico porque xa non dá máis de si no seu traballo, como é que noutros ―coma por exemplo os políticos― poidan gobernar ou traballar con oitenta e pico. Precisamente uns traballos que arrastran unha gran responsabilidade. E por moitos asesores que teñan, eles son os que, ó final, toman as decisións... cos sentidos, ás veces, en decadencia, amorriñados. Algo non funciona.

Finca Fierro. Sábado, 29 de abril de 2023

 

NA RABELA DO ARADO

Agarrei a rabela do arado e deixeime ir. Nin me preocupei moito por onde ía, nin para onde. Os sucos, uns ían dereitos e outros curvábanse de máis. Era igual. O caso era avanzar. Avancei tanto que arei leiras de máis. Agora que, iso si, os pecados capitais arrastreinos ben arrastrados. Ata que a conciencia me quedou tranquila. Ata que quedaron humillados. Ou non.

Sigo enganchado á rabela do arado e sigo a velas vir. O caso é arar. Que máis dá arar nas fincas dos demais. Mentres non lles toque os marcos... Nun rego moumiño quixo asomar un pecado mortal, pero eu, como cacho de pan que son, aloumiñei na pata dunha vaca e non lle fixen caso. Seguín coa arada dálle que dálle.

A xunta das vacas avanzaba. Eu, repito, deixábame ir. Pola restreba dos soños e polos eidos ou polos agros dos mandamentos, deses dez mandamentos que, que queredes, non se cumpre ningún. Ninguén respecta ningún. E quen estea libre de pecado, que tire a primeira pedra. Así de relixioso e católico me vexo por entre os sucos das leiras de centeo.

A rabela do arado serve de apoio para os cargos de conciencia. Quen non os ten? O arado quere engarrar nun penedo pouco profundo e os estralos espértanme desta monotonía de deixarme ir. Bérrolle ás vacas. Estas detéñense. Volvo a vista atrás e miro todo o que aramos. As leiras estaban limpas de pecados.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 25 de abril de 2023

 

AGONIZAR NO INFERNO

Agora, xa case todos os anos, no mes de abril, ásanse os paxariños. O tempo cambiou moito. As situacións tamén. Do frío pasamos á calor e da calor ó frío dun día para o outro. Todo cambia. O Celta, se lle ganara ó Mallorca, podía aspirar a xogar en Europa. Como perdeu... ollo!, o descenso está aí. Ás veces, nun salouco, déuselle a volta á tortilla ou viraron as tornas.

Non obstante, con frío ou con calor, Chet Baker toca igual de ben, e a música de Érase unha vez en América, do mestre Morricone, rabuña na nostalxia. Deus, canta melancolía escoitando o tema de Deborah e Amapola. A música non ten frío nin calor, nin se molla nin agonía a causa da seca.

Porque non tardaremos en ter seca. O tempo non axuda nada. Por momentos, dan ganas de lle dar unhas labazadas (unhas hostias, falando claro) ó tempo. Ó mellor collíanos medo e facía o que nós desexásemos. E que desexamos? Que chova de noite! Tamén é certo que, ó mellor, chegáballe cuns berros. Que necesidade ten ninguén nin ningunha causa de levar unhas labazadas, ou sexa, unhas hostias! Se falando enténdese a xente... e a climatoloxía. Aínda que, nin aqueles nin esta, fan puto caso.

Parvadas á parte, a realidade é que se asan os paxariños. E se por un casual hai que meterse nun coche que está ó sol, o das labazadas e hostias ó tempo é case unha broma. Meterse, hoxe, nun coche que está ó sol, é como agonizar no inferno.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 18 de abril de 2023

 

O SHÉRIFF DE TORDELPALO

Nunca pensei que volvería a Tordelpalo, unha pedanía de Molina de Aragón, na provincia de Guadalaxara. Fora por primeira vez a principios dos anos oitenta co meu amigo Eugenio, operador de cine en Madrid. Naquela primeira visita lembro que subiramos a un outeiro que había ó lado e impresionárame o silencio. Era unha aldea que, ó mellor, nesa época, non alcanzaría os 15 habitantes. Ata hai unha semana tiña 9 e, agora, comigo, somos 10.

O máis bonito de todo é que, sendo o último en chegar, son xa o shériff, é dicir, o pedáneo. En tres días exactos impúxenme sobre os demais: seis vellos e tres que non tardarán en selo. Chegoume con apertar un pouco o gabán para que se notase, para simular a pistola que levaba baixo o sobaco esquerdo.

Que pinto tan lonxe da miña terra? Simplemente que lle roubei ó banco todo o que este me roubara a min en máis de corenta anos. Pero non hai maneira de fodelos. Non tardaron en botar sobre min todas as súas hostes e non me quedou outra que fuxir coas orellas baixas. Minto, fuxín coa faldriqueira ben chea. Pero, agora, e a pesar de vivir neste recanto deixado da man de Deus, teño que estar á espreita porque, meterse cos bancos, non é peixe podre.

En principio, como shériff que son, vivo ben e facendo e desfacendo ó meu antollo. Síntome o Gene Hackman de Sen perdón, para facerlle outra pequena homenaxe ó meu amigo operador de cine. Simulo unha película e vivo coma Deus na aldea que o viu nacer. Son o shériff de Tordelpalo.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Luns, 24 de abril de 2023

 

RUTINA DO LABREGO, LADAÍÑA DO TRABALLO

Degrañei ou debullei o millo. Cravuñei a gadaña. Seguei os nabos para a calda do pote. Afiei o fouciño. Arrinquei o esterco. Rocei os toxos. Piquei na leña. Sementei patacas. Cavei o terreo. Arei unha finca coa vertedera. Atravesei outra co mosquito. E sementei o centeo co arado de pau. Carguei os toxos e estrei a corte. Levei as vacas ó monte. Axudei na malla e na matanza. Collín catro feixes de ferraia e medio carro de nabos. Cavei as patacas. Sulfatei as patacas. E arrinquei as patacas. Carguei catro ladrais de patacas. Mondei o millo. Puxen a horta. Reguei os pementos e os tomates e as leitugas e os cabazos e as xudías e as fabas e os repolos e a verza branca.

Seguei a herba, esparexín a herba, revolvín a herba, xuntei a herba e fun pola herba. A carrada era tan grande que tiven que poñer a outra xunta de vacas ó cambón. Enchín a palleira de herba e mesmo tiven que facer un palleiro á beira do palleiro da palla. Coloquei ben os marcos dunha terceira leira. Levantei unha parede. Pechei un portelo. Deille de comer e beber a un becerro. O outro boteino a mamar da vaca, a máis vella. Agucei unha fouce gata e limpei un valado. Desfixen o porco que matara. Afumei os chourizos. Boteille de comer ás pitas e subinas ó galiñeiro. Tiven que arar de novo algunhas leiras máis, e volver coas vacas para o monte, e rozar outra poula, e volver estrar a corte, e sacar unha vez máis o esterco, es espallalo polas leiras. E volta a empezar unha vez máis coa rutina do labrego, coa ladaíña do traballo, co fouciño que xa non corta, coa rella do arado que se gastou, co chedeiro do carro que rompeu, coa albarda do burro que rebentou, co demo de traballo que hai que facer. Espertei cansado, completamente esgotado.

Café A Pedreira. A Valenzá. Xoves, 20 de abril de 2023

 

COLLENDO CORES DO ARCO DA VELLA

Collín unha das cores do arco da vella e separeina das demais. Chorou o tempo e berrou o silencio. Subín á flor do toxo e deixei que os sentimentos bailasen un tango con letra de Paquiño Sinatra. Agora, cada quen, que asubíe como queira.

Eu penso asubiar polo Uriarte, porque me lembro del, de cando naquelas tardes tornaba as vacas do Río Vello para Barricobos. El gardaba as vacas mentres eu, sentado nos penedos, contemplaba o universo. Ese universo no que un lóstrego procede dun cometa e unha circunferencia semella a lúa vella. Agora, cada quen, que baile ó ritmo das Tanxugueiras.

Eu si que bailarei por entre as matogueiras da infancia e deixarei que a flor do toxo me encha de nostalxia. A flor do toxo é bonita. O toxo é o himno de Galicia, como o carallo é o patrón. Agora, cada quen, que asuma isto ou non.

Collín outra cor do arco da vella ―e xa van dúas― para que algunhas bágoas do tempo reguen os pensamentos que asoman tras o silencio. Ese silencio que, antes, era estrondo, ruído. Pero, que é o universo con ruído? Un cosmos cheo de xoguetes rotos e de astros mesturados con versos soltos. Agora, cada quen, que voe por entre os planetas, que eu navegarei na Perla Negra.

Queda o arco da vella pingando lágrimas negras. Todas as cores lle son poucas para facer brillar a alucinación dunha lenda. Agora, cada quen, que bique a cor que queira.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 18 de abril de 2023

 

MASCOTA SEN LIBERDADE

Son o can que leva unha correa atada ó pescozo que me quita liberdade. Son a mascota dos amos. Deses amos que meten ós fillos en gardarías e ós pais en residencias para sacarme de paseo e dedicarme todo o seu cariño a base de bicos e agarimos e xogos e carantoñas. Sácanme de paseo atado a unha correa ou cadea, polo que non podo correr nin brincar nin practicamente ladrar.

Son o can que necesito furgar na terra, facer buracos na terra; algo que non consigo nas baldosas e no asfalto. Son o can que fai as súas necesidades na beirarrúa e que, si, os meus amos recollen; sen que a conciencia lles baile por non limpar así o cu dos seus pais. Son o can ó que me teñen, que lles sirvo de compañía, mentres os pais morren de soidade. Son o can ó que lle gustan as cadelas, pero non me deixan foder nelas. Son o can que oulea de tristura e de morriña nas mañás e nas tardes nas que quedo só porque os amos traballan. Son a mascota que ten aquela media liberdade de dúas ou tres veces ó día tan só. O de media enténdese que vai polas cadeas, polas correas que levo ó pescozo.

Son o can ó que visten para que non pase frío. Mellor é poñerme a min un abrigo que un cueiro no traseiro do pai. Son a mascota dos abrazos sen liberdade, dos xogos sen liberdade, dos paseos sen liberdade. Son o can que non podo saír cando quero, non podo correr cando quero, non podo envorcallar cando quero. Son o can preso do egocentrismo humano. Son a mascota prisioneira dun presunto cariño animal.

Son o can que mira con esa ollada que tan só sabe poñer un can e que, si, moi bonita, moito amor pola mascota, pero saio do piso cunha cadea ó pescozo, cunha correa ó pescozo que tan só me deixa brincar tres ou catro metros. Todo o demais é un cárcere ó aire libre.

Son o can que máis dunha vez quero ser lobo para oulear desde un outeiro, para correr por entre os piñeiros e para ser libre coma o vento. Pero sento diante dos pés do amo, deixo que a súa man acariñe o meu lombo, fago que o rabo amose alegría e poño esa ollada de agarimo, de amor, de submisión e confiando en que, unha vez máis, unha correa ou unha cadea se ate ó meu pescozo, aínda que a miña liberdade non alcance máis alá dos tres ou catro metros.

Finca Fierro. Venres, 21 de abril de 2023

 

DE POLISÓN POLO COSMOS

Sorpresa! Inicio aquí un saúdo desde a nave espacial da misión Juice con dirección a Xúpiter. Vou de polisón entre instrumentos que os científicos colocaron nela para estudar diversas lúas dese planeta. Estarei oito anos ou máis sen que me vexades o pelo. Cando volva xa pasarei dos 70, pero aínda sen ser vello. Lembrade que se entra nesta etapa ós 74. Cando chegue alá aínda darei voltas coma un sarillo de lúa en lúa. Xúpiter é moito máis rico en lúas que a nosa Terra. Nós temos unha tan só... e bo é. Iso si, bonita coma ela soa.

Xa sei que a sonda rebentará cando se estrele contra a superficie de Ganimedes, a que din que é a lúa máis grande do sistema solar, pero tranquiliños, non penso esnafrarme na aterraxe. Porque este paisa, coa listura coa que me caracterizo, malo será que non atope a forma de choutar a algún cometa e xa chegará o momento de aterrar na propia Terra. É máis, dáme un presentimento de que podo caer, moi suavemente, sobre algún carballo das Mestras, en Baños de Molgas. Se un refacho de vento o movera, queda a opción de aterrar sobre a Lagoa d´Antela.

Desde aquí, desde este cosmos infinito (non sei xa por que planeta ando), contemplo un universo marabilloso e sinto unha paz inmensa, flotante, silenciosa, moi fermosa. Ó mesmo tempo, intento fochicar nos aparatos coa opción de descubrir, de participar en algo que quede para a historia. Sempre é bonito que me recoñezan por algo ben feito. Digo eu... non sei.

Café A Pedreira. A Valenzá. Luns, 17 de abril de 2023

 

O HOME QUE FALABA SÓ

Desde a distancia vin como pasaba. Ía falando só. Silverio Remigio Chaodarcas Segundo andaba a falar sempre só. Non se metía con ninguén, pero todos sabían todo. Porque el pregoaba todo. Chamábanlle O Bocalán. Porque falaba sempre. E sempre só, claro. Cando estaba con alguén ou en grupo, el mesmo dicía que en boca cerrada non entran moscas. E non dicía nin hoste nin moste. Calquera descoñecido que o vise desa maneira, non podía imaxinar que era un laretas. Como ó revés, o que o vise dálle que dálle á lingua, pareceríalle incrible que, con alguén ou con varios, fose unha tumba.

Do Bocalán sempre se dixo que nacera de pé e á beira do pesebre dos becerros. A súa nai, mentres munguía unha vaca, rompeu alí mesmo augas e ela mesmo se dixo que xa que estaba xunto ó pesebre... a ver se lle saía coma Xesucristo. Sen axuda de ninguén, non tardou en oír mesturados os berros do cativo e os bruídos dos dous becerros que compartían naquel momento o pesebre.

Agora a xente comenta (xa sabedes como somos nas aldeas) que saíu charlatán por nacer entre os becerros. Que terá que ver unha cousa coa outra, a min paréceme unha parvada, pero calquera vai contra a rumoroloxía das aldeas. Sexa como sexa, agora mesmo, O Bocalán faille honor á alcume: dálle á lingua sen parar. Iso si, en soidade. E desde a distancia vin como pasa. Só, claro. Aceneille e notei como, a maiores de falar, esbardallaba, baduaba. Si, ás veces non lle gusta que o saúden.

Bar Paco. O Vinteún (Ourense). Venres, 14 de abril de 2023

 

EXCESO DE CONFIANZA

Corrín para poder entrar correndo. Á cafetaría. Sempre fun un home apurado. Para todo. Si, mesmo para sachar ou cavar. Porque, ó saber que hai que facer as cousas, pois canto antes, mellor. Entrei á cafetaría correndo para poder pillar unha mesa, a única mesa que vin que estaba libre. Desde fóra xa outeara o horizonte.

Tamén é certo que cheguei a pensar que correr non me valería de nada. Porque diante miña entrou un cliente que sabía de fixo que quería sentar nesa única mesa libre. Alá foi o burro coas noces, foi o meu pensamento. Alá foi a miña carreira á categoría dos maiores fracasos olímpicos, atléticos e deportivos.

Pero o exceso de confianza, ás veces, xoga malas pasadas. Como a confianza do cliente ó entrar. Non intuiría que eu entraría na mesma cafetaría. O caso é que el parou na barra do mostrador para seleccionar algún periódico dos alí pousados para a súa lectura. Nese momento el pensaría que era a lebre e eu o sapoconcho. Xa teño dito que os sapoconchos tamén saben correr.

Corrín para poder entrar correndo. E aínda que semellara que perdera a carreira, crucei primeiro a meta. Por certo, eu tamén quería un periódico, pero non ía perder a ocasión da vantaxe que me daba o señor. Non a perdín. Aproveiteina ben aproveitada.

Xa levo un bo cacho sentado; o tempo que ocupa a lectura (moi por enriba) dun periódico e o da escritura deste Pingas de Orballo. Agora, a ver o fútbol; que grazas ó exceso de confianza do señor non o vexo de pé.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Mércores, 12 de abril de 2023

 

O ACÓLITO LADRÓN

Debería ser cura. Oito anos estudando con eles nos Milagres. A maiores, e fóra deses anos, ese recinto é tan especial para min que sinto un amor condicional por el. Moi a miúdo (porque tiña a casa pegada á igrexa de Baños de Molgas e porque miña nai obrigaba ir á misa todos os domingos, festas de gardar e rosario diario), facíalle de acólito a don Manuel Pulido. E tamén sempre fago o amago de cantar a ladaíña dos responsos. Debería ser cura.

Claro que, se para ser cura, non se podían cometer pecados (é un dicir), eu xa non valía. Amais dos típicos insultos correndo detrás das vacas, na etapa de acólito era algo así coma un ladrón. Aproveitando que podía entrar na sacristía, as hostias, as obleas que don Manolo tiña nunha caixiña redonda, voaban coma por arte de encantamento. Entrar á sacristía mesmo entraba nun día normal, pois era raro que igrexa estivese pechada. Se o facía, seguían voando as obleas. Estaban tan ricas! Ás veces comungaba en pecado só polo feito de sentilas sobre o ceo da boca.

De axudante tamén pasaba a bandexa pola igrexa para que os fregueses colaborasen co que lles custaba sangue, suor e bágoas acadar na súa vida labrega. De camiño, xa para a sacristía, non perdía de vista aquelas pesetas que podía arrapañar ó baixar os dous chanzos, pois aí era onde lle daba as costas ó cura que estaba dicindo a misa. Nun santiamén collía as tres ou catro moedas (non máis, por medo a que o crego se dese conta; inocente de min!) e con disimulo caían no peto do pantalón. Definitivamente, non podía ser cura. Ou si? Porque eles...

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 12 de abril de 2023

 

DE CANDO EN VEZ, A ESCURIDADE ASOMA

De cando en vez, a escuridade asoma. Cando asoma, todo se volve negro. Todo se volve triste. Todo se apaga. Hai medo. As neuronas tornan amorfas e o tempo nin corre nin deixa nin pasa. Todo se para. A escuridade non deixa ver nada. Ás veces, a vida é negra. A morte... a morte sempre é negra.

De cando en vez, a escuridade asoma. E esperas con ansia, aínda que sexa cun lento afogo, o día no que poida clarexar. Esperando, o tempo nin é ocasión nin é nada. En tal caso, é unha ladaíña chea de desgana, un responso sen rezos, unha misa sen réquiem. Nesa espera é onde a escuridade se volve máis escura, máis negra. E a gangrena raña e roe sobre os sentimentos familiares.

De cando en vez, a escuridade asoma. Tal escuridade produce silencio, nela aniña a nugalla e, sen sabelo, sen notalo, o tempo para, detense e a noción do propio tempo pérdese. Por momentos perdes o contacto dese día no que todo pode clarexar.

De cando en vez, a escuridade asoma. As palabras son negras. Os xestos son negros. Os anhelos, os pensamentos, os soños, os ruxerruxes e os versos son negros. Hai momentos nos que incluso os biosbardos e os esperpentos son negros. Hai instantes no que todo é negro. Tamén asoma o medo.

De cando en vez, a escuridade asoma. E todo queda en silencio porque entre tanta escuridade, non te moves. Por medo a tropezar, a esnafrarte. Mellor quedar quieto e esperar ese día no que todo, ou polo menos algo, pode clarexar. Oxalá clarexe.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Martes, 11 de abril de 2023

 

ABANDONO RURAL, DESCOIDO ORTOGRÁFICO

Seguen os ruxerruxes políticos sobre o abandono do rural. Agora, que o deixaron perder. O Congreso seica estuda a forma de protexer con axudas os locais que lle dan vida ós concellos pequenos, é dicir, máis ou menos ós bares, que son practicamente os únicos negocios que quedan. A verdade é que, efectivamente, nisto nótase tamén o abandono do rural. Lembro, por exemplo, de Baños de Molgas que sempre diciamos que en toda a estrada que vai de Maceda a Allariz... “cada casiña, seu bar”. Agora creo que hai tan só tres ou catro.

Tanto se nota o abandono que incluso repercutiu na propia Semana Santa ―e iso que a ocupación hostaleira seica estivo practicamente a tope―, pois segundo informaba este propio periódico hai uns días, para salvar as procesións houbo que botar man de confrades latinos e emigrantes. Agora que chegan as eleccións, xa veredes como os dixomedíxomes rurais andarán en boca de todos neses mitins que, oh, milagre, se desenvolverán nos recantos máis afastados dos concellos. Entramos nuns días nos que os políticos locais saben da existencia de aldeas e recantos e lugares e barrios, ata que rematen as eleccións. O 29 de maio asomará outro abandono máis no propio rural, o desa sociedade que, para os políticos, só conta cada catro anos. Xa se empezan a anunciar actos electorais en sitios nos que, en catro anos, non se viu a ninguén dos concellos. Tamén é verdade, non sei de que nos queixamos; o castigo está nas nosas mans, pero deixamos enganarnos coma paspáns. O día 28 de maio iremos correndo a introducir un sobre nunha urna para alguén que, despois, nin puto caso.

A semana tamén nos deixou unha nova que, a min persoalmente, me alegrou bastante; a de que as faltas de ortografía descontarán 0,25 puntos nos exames da selectividade. A ver, por nada do mundo lles desexo suspensos ós estudantes, pero onde estea unha escritura clara e entendible... E hoxe, influenciados, iso si, polas redes sociais, creo que hai escrituras que botan para atrás, que mesmo fan dano nos ollos. Faltas de ortografías hai a esgalla, pero só os acentos e as comas mal postas serían xa suficientes para non entender un texto. Algo comparable a circular por unha autovía ou pola N-540, de Ourense a Lugo.

Finca Fierro. Sábado, 15 de abril de 2023

 

UN VECIÑO DESAGRADECIDO

A verdade é que non o podo ver. Ó veciño que desde un primeiro momento me chamou O Baballas. E todo porque, un día, ó falar con el baballei un pouco e, si, cuspino algo. Agora todo o mundo me chama O Baballas. Será tamén polo que ando de continuo cun pano das mans tapando a boca? Teño medo de baballar á xente.

Na realidade chámome Pancracio Solera Donís e teño trinta e algo de anos. Deixo así a dúbida para que vos amoledes un pouco. De todas formas, son un bo rapaz. Axúdolle ós meus a sachar a horta, a segar a herba, a rozar os toxos, a estercar a corte, a levar as vacas ó monte, a arar as leiras e a recoller as colleitas. Son moi ben mandado. “Ai, neno, que bo es e que paciencia tes”, dinme algúns veciños. O da paciencia non sei por que o din. Ó mellor é para que sirva de apostila ó de bo, ó da bondade.

Teño o defecto das baballas, pero é unha pequena eiva, unha pequena imperfección, en comparanza coa miña forma de ser. O que pasa é que aquel maricón, só por me xiringar, púxome ese alcume. Polo demais, xa digo, son moi cumpridor. En todo. Se me din vén, vou. Se me din vaite, marcho. Se me din senta, sento. E procuro non falar moito. Polo das baballas, claro.

Ademais, que carallo, os meus pais comíanme a bicos deixándome algunhas baballas na cara e nunca me queixaba. É máis, ben que me ría. E que me gustaba. Pero hai veciños desagradecidos. Normal entón que a ese que me puxo O Baballas non o poida ver. Non sigo porque, ó alporizarme, igual baballo o caderno.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Luns, 10 de abril de 2023

 

UN HEROE TESTÁN

Recuei. Os heroes tamén teñen dereito a pasar medo. Polo menos algo de medo. No medio do atallo que vai da Finca Fierro á Valenzá un enorme, inmenso gorila cortábame o paso. Ó velo, que queredes, puxéronseme de gravata. Polo mastodonte que era e porque non o contaba nese lugar. Que non estou en África! Imaxinei un circo, pero non sabía de ningún instalado nos arredores.

Cando recuara un pouco penseino mellor e volvín sobre os tres ou catro pasos que dera. Os heroes teñen dereito a ter medo, pero, que carallo, son un heroe. Encareime ó bicho. Non tardou en xesticular desa forma que sabemos todos. Se intentaba pasar pola esquerda, el inclinábase cara á súa dereita. E como era grande coma el só, axiña ocupaba esa ladeira. Se intentaba seguir polo outro lado, el, de castrón, apoiaba toda a súa envergadura sobre o seu lado esquerdo e o camiño quedaba de novo atrancado.

Mireino fixamente ós ollos e faleille. Faleille á miña maneira, claro. El tamén me falou á súa, e sen entendelo nada souben que a súa conversa non era nada agradable e, o peor, que por alí non pasaba. Os heroes, a maiores do pouco medo e da moita valentía, tamén somos testáns. “A ver quen cansa antes”, lle dixen. E iniciamos un bambán para abrir e cortar camiño. Cando cansou, nun santiamén, botou as mans á cabeza, arrincou esta e debaixo estaba o puto Andy Serkis facendo de King Kong. Non sei se rin ou se rebentei de carraxe. Si sei que, sen dicirlle nada máis, pasei.

Café Brétema. A Valenzá. Domingo, 9 de abril de 2023

 

O REI DO ENTUSIASMO

A desgana furga nas poucas ansias que hai para facer algo, ou sexa, para escribir. A canseira quere ser dona e señora deste tempo morto no café. Pero hai forzas que non desalentan ante unha simple fatiga. Porque son o heroe dos dixomedíxome e o lóstrego, o alustro que alumea nas follas escuras do caderno, como non, negro. Sei que escribo como predico no deserto. Mais sempre confío en que tan só un escorpión ou os refachos de vento me presten atención.

A verdade é que nunca deixo caducar os pensamentos. Para que? Caducados ou prescritos xa non serven, non proceden. Hai que cuspilos ó momento ou subilos á Perla Negra e que naveguen polas páxinas da realidade e polas ondas da autenticidade. Polos versos da fantasía van os soños. Estes son máis fantásticos que reais.

Agora, á desgana de escribir, súmanse dous dedos da man dereita que se me encambran para que non colla como é debido o bolígrafo, ou o que é o mesmo, para que non escriba ben. Pero coma heroe da fábula da historia que son, sigo dálle que dálle á ilusión de vencer a todo aquilo que se me poña por diante. Son eu o tal coma para ter que recuar ante os pecados dos sachos e as ladaíñas das aixadas. Descargo queixas e carraxes coa forza dun labrego ó que non lle queda outra que seguir a rir da canseira, da fatiga. Porque as ansias de facer, de acabar non se derruban por unha simple apatía. Son o rei do entusiasmo, do brío, do afervoamento.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Sábado, 8 de abril de 2023

 

DO VERSO SOLTO Á NOVELA BARATA

Choutei sobre a liña que vai do verso solto á novela barata, á novela non premiada. A liña estaba alta, pero as miñas ansias eran tan ambiciosas que non existe nada imposible. Son coma o viraventos cando o move o vento... e cando hai vento. Eu tamén, ás veces, deixo descansar as ansias, os anhelos, as aspiracións. Poucas veces.

Logo de choutar e de ler o verso solto e a novela barata seguín buscando o lenzo perfecto, mellor aínda, a obra mestra. De pintor teño pouco e de artistiña, que carallo, non teño nada. A min nada me bota para atrás. Ademais, algo tiña que dicir. As cousas ben ditas ou mal ditas, ó final, quedan sempre ditas.

Cando me deu a gana ―que é moitas veces― corrín. Corrín como corren os corzos e, cando abafaba, corría como corren os sapoconchos. Estes, á súa maneira, teñen a súa velocidade, aínda que pareza mentira. Non obstante, son máis corzo que sapoconcho.

Ó deixar de correr, tomei un café. Así de simple. E de contento. Porque o sabor do café é coma un poema enteiro, coma unha novela exemplar de Cervantes e coma o far west cinematográfico. Co café escoito as bandas sonoras de Vangelis e Morricone, de Goldsmith e Zimmer, de Williams e Santaolalla. Co café son, definitivamente, sapoconcho.

Rematado o café marchei coa música a outra parte. E con outra clase de música; desde o folk á clásica, desde o pop ó jazz. A música amansa ás feras.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Venres, 7 de abril de 2023

TARDE DE PRIMAVERA

Sento nunha terraza porque a tarde está para tomar algo fóra. Eu só tomo café. A tarde é de primavera porque estamos na primavera. Hai que dicir todo, tal cal é. O sol asoma. Estou á sombra. As pombas, sen vergonza, soben ás mesas para buscar migallas do que sexa. As pombas son bonitas. As pombas son molestas. As pombas son pombas.

Tomo o café que está rico, rico. Pasan os coches e pasa algunha moto. Arestora non pasa ningunha persoa. As que vexo están todas sentadas en terrazas. Pasou un monopatín. Pasa o ruído bastante caladiño, que xa e dicir. Normal, o tráfico é pouco. A xente, entre que é Xoves Santo e que quenta de carallo, ou emigrou ó campo e ás praias ou quedou na casa. Tres xoves hai no ano que resplandecen máis có sol: Xoves Santo, Corpus Christi e o Día da Ascensión. Hoxe hai que recoñecer que resplandece. Sei de Xoves Santos nos que choveu e fixo frío. Ós refráns pásalles coma ó home do tempo, que acertan cando acertan.

Agora, a verdade, é xa que xa non se podería dicir “home do tempo”, porque presentando o tempo tamén xa hai mulleres a esgalla. E por que non? Pero si, a día de hoxe aínda hai moito discriminación. Resulta que “unha muller” e “un home negro” viaxarán á Lúa por primeira vez na historia. Aí está, coma se non tiveran dereito. O titular dos periódicos amósao ben ás claras: especifica muller e especifica home negro. Coma se fora un acontecemento e unha boa acción o concretar, o precisar desa maneira.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 6 de abril de 2023

 

A SEMANA DAS PATACAS

Alá foi a Semana Santa. Esa semana que, antes, era un acontecemento relixioso, incluso fervoroso e, agora, é un acontecemento turístico, mesmo festivo. Para un servidor, nin foi nin é unha cousa nin outra. Para un servidor a Semana Santa case sempre foi a semana das patacas. Ese case vai porque, outros anos, era a semana de arrincar no esterco, cargar no esterco, levar o esterco ás leiras e esparexer o esterco polas leiras. E todos, absolutamente todos os anos era a semana na que quizais máis se traballaba nas fincas, pois, máis cedo ou máis tarde, era, é e será a etapa das sementeiras.

Actualmente, na Semana Santa case todos os días son festivos, polo aspecto máis turístico que relixioso. Antigamente, era festivo o xoves pola tarde e o venres pola mañá. O Venres Santo, pola tarde, traballábase e era aí onde empezaba o meu auténtico calvario, xa que desde a finca da Cortiña ―e mentres sementaba as patacas― vía como os veciños de Baños de Molgas e da contorna camiñaban polos Campos e pola Pitediña con dirección a Os Milagres para asistir o desencravo, un evento que, de rapaz, recoñezo que me gustaba. Canta envexa me daban! Eles ó desencravo e eu sacrificando os riles. Iso era unha crucifixión, e non a do Noso Señor Xesucristo!

Sobre o Domingo de Ramos o que máis lembro eran aquelas loitas que se levaban a cabo no atrio da igrexa ―e incluso na mesma igrexa― cos loureiros, xa que había algúns que eran grandes coma carballos. Claro que, esas loitas, facíanas algúns veciños máis “carotas”, que un servidor só levaba unhas galliñas ou folliñas de loureiro. Era a Lola da Amparo a tal como para deixarme xogar con loureiros enormes.

O Domingo de Pascua, aí ansiaba a súa chegada porque sabía que a miña madriña, a Delfina, algo sempre deixaba, aínda que só fose un pano das mans ou unha libra de chocolate. Na época de rapaz non lle daba importancia o de o cura bendicindo as casas. Agora... agora sobe a carraxe por min, porque nesa bendición anual (como se a casa pecara), deixábaselle ó cura a media ducia ou a ducia de ovos como pago por tal bendición. Nós, que pasabamos sen ovos porque os vendiamos para subsistir, tiñamos que agasallar á igrexa cunha ducia deles, que se non igual se nos metía o demo na casa. Sinceramente, non gardo un bo recordo da Semana Santa.

    Finca Fierro. Sábado, 8 de abril de 2023

 

ESCRIBINDO, QUE ALGO QUEDA

Escribindo, que algo queda. Escribo sobre a impresión que me causou a nova de saber sobre a acusación de pederastia de José Luis Martín Vigil e da forma en que a igrexa o protexeu. Quen era José Luis Martín Vigil? Pois un cura superventas que me emocionara co seu libro La vida sale al encuentro, sobre as relacións da adolescencia. Certo, cando o lin, eu tamén era un adolescente. A día de hoxe xa non me estraña tanto o das acusacións, vendo como saen case a diario noticias sobre unha morea de curas que eran moi amigos dos tocamentos e de máis alá de tocamentos.

Escribindo, que algo queda. Escribo sobre a noticia que La Región publicou o martes, 21 de marzo, na que informaba que a Organización Mundial da Saúde calculou 43.000 mortos pola seca en Somalia durante o ano 2022. Moitas mortes; coma todo aforo dalgún campo de fútbol. E nós, moitos de nós desperdiciando auga a mares.

Escribindo, que algo queda. Escribo que de tanto ler e de tanto ver o estado da estrada N-540, a que sae de Cambeo con destino a Lugo, é fácil chegar á conclusión de que sempre foi, de que aínda é, e intúo que será por un bo tempo a ovella negra das estradas españolas. Non creo que haxa por aí outra que estea tan horriblemente mal. Non insinúo nada sobre unha autovía. Ata me conformaría cos típicos remendos cos que nos intentan contentar sempre.

Escribindo, que algo queda. Xa non escribo máis para que non se saiba todo. De cando en vez é bo deixar algo en suspense.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Xoves, 6 de abril de 2023

 

PARA QUE ESTÁN OS XUBILADOS?

Para que están os xubilados? (Paréntese para dicir que son xubilado e para que ninguén se ofenda porque, o asunto, ten a súa retranca). Confeso que para contemplar as obras, para coidar os netos e para facer os recados.

Desde sempre tiveron e tivemos a mala fama de formar unha cuadrilla máis grande que as que adoitan andar en moitas obras, se exceptuamos as cuadrillas das Deputacións e dos concellos. E contemplando as obras pasa como nas propias obras: que hai o seu enxeñeiro, o seu arquitecto, o seu capataz e os seus peóns, claro; razoando e mesmo alporizándose por tal ou cal acometida da cuadrilla real, da auténtica.

Desde que a situación económica do noso país, foi, é e será bastante mala, os xubilados, logo de contemplar as obras, foron, somos e creo que seremos o sustento familiar; moitas veces botando man da pobre pensión e case sempre, ou sexa, todos os días coidando dos netos... levándoos e traéndoos ós colexios e actividades, xogando incluso con eles, sacándoos de paseo, aguantando os perrenchas e caprichos, queréndolles moito, pero desexando algún descanso de cando en vez que, por unhas e outras cousas, case nunca chega. E moitos xubilados xa non están para moitos trotes.

Desde o momento en que se xubila un, e como semella que teñen todo o tempo do mundo, pois, ale, a facer os recados: vai polo pan, corre a tal asesoría, mira no banco se, entra no súper para, volve por isto que me esquecín de dicircho antes... Menos mal que eu aproveito para, cos recados, realizar tamén os meus vicios: café e periódicos. Vivan os xubilados!

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Martes, 4 de abril de 2023

 

O TEMPO DESPOIS

Acabo de ler un libro (“Pájaro de aire y fuego”, de Pilar Rahola) no que as torturas franquistas dos anos 50 estaban tan á orde do día que as había a todas as horas en practicamente todos os cuarteis da garda civil. Acabo de ler un artigo nun periódico nacional sobre o descubrimento da fosa común Pico Reja (Sevilla), a maior de España, na que asoman máis de 10.000 restos pertencentes a 1.786 persoas, sendo a máis nova un neno de 12 anos e habendo varios máis entre 16 e 17. Sen máis comentarios.

A verdade é que nunca se necesitaron moitos comentarios para describir a maldade humana e as ansias de poder dos ganadores. Ás veces non queda outra que confesar que o peor das guerras é o tempo despois, o tempo que segue. Na Guerra Civil española sempre se falou dun millón de mortos, pero o que aconteceu despois... o que aconteceu despois, doe o contalo. Os paseos, as torturas, as acusacións, os medos estaban detrás de cada porta; mesmo daqueles que non deberían temer nada. Pero sempre había algún que... por un favor non pagado, por unha xenreira, polo valor dunha palla, por calquera carallada estendía o dedo acusador e pobre veciño, pobre amigo que foi, incluso pobre familiar.

E como non había tempo nin ganas para pescudas ou investigacións, a xustiza, as accións, os desenlaces eran rápidos: paseos, cunetas, paredóns, cuarteis e... mortos os cans acabouse a rabia. Unha rabia que non había pero que había que pillar méritos e que mellor que actuando con contundencia e rapidez, moi rapidamente.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Luns, 3 de abril de 2023