O NOSO SALVADOR

Cornelio Esparza presentouse ó mundo voando sobre unha folla de loureiro. Ninguén sabía de onde viña nin de onde era. E moito menos por que aparecera. Simplemente aterrara na explanada da estación do ferrocarril de Baños de Molgas e dixo: “aquí estou”. Nin era guapo nin feo, nin alto nin baixo, nin gordo nin fraco, nin rubio nin moreno. Era Cornelio Esparza. O home que nos conquistou coa súa forma de ser e coa ollada, principalmente coa ollada. Tiña unha ollada especial, unha ollada que non tiña cor, unha ollada que ninguén sabía para onde miraba. Ó mellor deixábaa por aí perdida no espazo e no tempo.

Cornelio Esparza baixouse da folla de loureiro coma se fose o rei do mundo. Sentíase o rei do mundo porque nós o viamos coma o rei do mundo. O seu espazo era seu, o seu tempo era seu, o seu mundo era seu, o seu momento era seu. E soubo aproveitalo. Estirou a súa man esquerda, amosou o seu anel e nós, coma paspáns, coma paiolos, coma pasmóns, puxémonos en procesión para bicarlle os pés. E foi aí cando si se lle notou algo especial, incluso orixinal, na mirada: un brillo con máis cores que os do arco da vella. Precisamente nesa mirada que non tiña cor. O noso servilismo gustoulle, gustoulle tanto que, un a un, pasounos revista poñendo a súa man dereita sobre as nosas cabezas e soltando a ladaíña: “Son Cornelio Esparza, o voso salvador”. Preñamos de felicidade e parimos bágoas emotivas moi semellantes ás do orballo. Cornelio Esparza sorriu.

Café A Pedreira. A Valenzá. Xoves, 16 de setembro de 2021

 

A MIÑA VELOCIDADE

Inspirei con forza, con moita forza e durante bastante tempo. Para coller aire. E para calmar os nervios. Necesitaría toda a axuda divina, terrestre e paranormal para a aventura que ía cometer. Botei a correr. E empecei a unha velocidade que tampouco era normal para a miña idade. Corría tanto que a xente non me vía; tan só notaban como abaneaban os coches e como eles mesmos (os humanos) se desprazaban uns metros. Á causa da forza da miña velocidade. Rachaba o aire de tal forma que, este, ó desprazarse, golpeaba a todo o que se puña por diante. Os piñeiros saían voando e ata os propios edificios das cidades polas que pasaba bambeaban de tal forma que máis dun pensaba en grandes terremotos, de forza 8 ou 10. Ou máis.

A esa velocidade pasei por tantos lugares e cidades que me é imposible nomealos. Sei que cheguei ó Polo Norte (porque facía frío) e nun chiscar de ollo xa estaba no Polo Sur (porque correra en dirección contraria). A miña velocidade seguía a ser inmensa e, o máis impresionante, continua. Sempre a mesma. Non cansaba. Non esprintaba máis. Daba igual que correse pola Pampa arxentina que cruzase o Himalaia. Subía os picos máis altos desta cordilleira á mesma velocidade que atravesaba as inmensas chairas ou planicies do Far West ianqui. A miña velocidade era tal que aínda non tivera tempo de expulsar o aire que acumulara nos pulmóns. Seguín correndo un tempo prudencial e parei cando a min me deu a gana. Ninguén se decatara porque non me vían.

Café A Pedreira. A Valenzá. Luns, 13 de setembro de 2021

 

SOÑO OU PESADELO?

Soñei que andaba perdido polas selvas do Orinoco e resulta que me encontrei paseando por entre os penedos da Cidade Encantada de Cuenca. Agora estou na Ponte das Cepas, en Baños de Molgas, contemplando o descorrer das augas do río Arnoia. Visto o visto, teño medo a que me vaia tirar desde tanta altura. A Ponte das Cepas de Baños de Molgas fálase de que anda sobre os 48 metros de altura. Moita altura de Cristo! (Teño que pescudar canto medía Xesucristo. Xa. Uns falan sobre 1,70. Normaliño). A ver, se me tiro desde a Ponte das Cepas ó mellor saio ben parado. Unha vez tireime desde o campanario da igrexa de Baños de Molgas, a uns 30 metros, e non me pasou nada. Conseguín caer ben, incluso con certa elegancia, flexionando perfectamente as pernas e, rebotando, iso si, medio metro para o lado dereito. É certo que oín así coma un estralo no xeonllo esquerdo, pero debeu ser un tendón ou algo semellante que se queixou un pouco, pero nada máis. Lembro perfectamente que saín do atrio da igrexa aclamado polos veciños. Que iso é bonito, moi bonito.

Desde a Ponte das Cepas teño medo que o soño sexa real porque, a maiores da altura, está o propio río. Se non zoupo contra un penedo, máis seguro que afogue. Pois non sei nadar. Case é mellor que siga soñando que vexo alucinacións no deserto do Sáhara ou que me escondo detrás da porta dun cuarto de baño para observar o prohibido. Seguro que se verto augas menores desde a Ponte das Cepas libero os nervios deste soño que semella máis un pesadelo. Así é que vou mexar.

Café Brétema. A Valenzá. Domingo, 12 de setembro de 2021

 

O SEU VERSO SOLTO

Estaba alí. Detrás do bafo do espello. El tan só vía unha figura borrosa, esfumada, unha mancha; pero intuía que era ela, o verso solto do poema, o seu verso solto. Imaxinou, quixo intuír que era ela. Tiña que ser ela. E seguro que era ela. Pola estrutura, polas ganas de que fose ela, á forza tiña que ser ela. A el doíanlle xa os ollos por querer atravesar o bafo, de querer adiviñar algo máis desa forma. Desa forma núa, espida. Porque iso si o soubo presentir el: que o seu verso solto estaba coma Deus a trouxo ó mundo. Pero o puto bafo non lle deixaba ver máis alá dunha figura que, iso si, adiviñábase fermosa e desexable. El estaba a piques de que se lle caeran as pestanas ou perfebas polo esforzo de querer atravesar o espello, cando nun momento dado adiviñou, presentiu un peito, o esquerdo.

A partir de aí, el non conseguiu ver máis de todo o poema. A partir de aí tivo que intuír, imaxinar, descifrar e, faltaría máis, soñar o poema enteiro. El soñou con ela nese recanto vaporoso, pero non puido ir máis alá. Ela quizais soubese que el a estaba contemplando, mais non foi quen de pasarlle un pano ó espello, de limpar ese bafo que, por algúns lugares, xa deixaba pequenos regatos de claridade. Pero era unha claridade tan efémera que el, por moito esforzo que fixese, seguía sen ver parte do poema. Sabía que nunca conseguiría ver todos os versos; agora ben, en principio, a el chegáballe con intuír, con imaxinar ese verso solto, o seu verso solto tras o bafo dese anhelo, dese desexo que o estaba engaiolando.

Café A Pedreira. A Valenzá. Venres, 10 de setembro de 2021

 

A NOSA XUNTA

Hai certos medios de comunicación que deberían ter algo de sentidiño ante o uso de certas palabras. Agora, ós que aínda non se vacinaron, dáselles por chamarlles “rezagados”. E a palabra esta dáme a min que se usa cun certo ton despectivo, coma se eses “rezagados” fosen os culpables de estar aínda sen vacinar. O luns pasado xa falei suficientemente sobre este tema, sobre a mala xestión da Xunta, como para volver de novo a el. Só digo que ó día seguinte da vacinación sen cita, os xornais falaban das colas en toda Galicia e de que a afluencia deses “rezagados” superara as expectativas. O que me dá para afirmar que non toda esa morea de xente era negacionista (o que se nega a vacinarse vaise seguir negando mentres non o obriguen), polo que non queda outra que asumir a mala xestión na vacinación. Lembrade que o luns pasado admitía un, dous, cinco, incluso algún erro máis; pero colas, o que se di colas (e imaxino que sería nas catro provincias igual), iso xa se sae da lóxica. Aclarando; que o de “rezagados” non é porque un se negue ou porque un “pase un chisco” do asunto.

E xa que falamos de saírse da lóxica, tampouco sei moi ben como catalogar o tema, ou mellor dito, a relación da Xunta cos Bancos. Resulta que aquela vai subvencionar a estes para que instalen caixeiros naquelas vilas que, precisamente, os Bancos deixaron en pelotas, en porrancho ou coma os bois no monte. Logo de xogar cos nosos cartos e de facer negocios á nosa conta déixannos á intemperie, en coiros. Entón, para máis aquel, vai a Xunta, a nosa Xunta e usa fondos públicos para servizos (negocios) privados. Aí está a nosa Xunta.

Fai exactamente igual (aproveitando que estamos ás voltas coa vendima) que cando subvenciona ós bodegueiros en vez de ó propio viticultor. O viticultor que se busque a vida e, se non, que asegure as viñas, carallo. Que non é só cortar acios para vendelos logo a velocidade de cruceiro. Coma se estiveran tan ben pagados. Claro que todos sabemos quen son os últimos monos na agricultura. Non obstante, aínda haberá moitos que pensarán que iso de que certas ideoloxías políticas axudan máis ós empresarios que ós paisanos de a pé é unha verdade de pé de banco, unha carallada deses que se senten impotentes ante o éxito ou a boa saída doutros. Con axudas sae adiante calquera.

Finca Fierro. Sábado, 18 de setembro de 2021

 

VISITA Ó MONUMENT VALLEY

Cando erguín da sesta, ó momento, non sabía que facer. Foron tan só uns segundos. Axiña se me veu á cabeza o achegarme deica o Monument Valley de John Ford. E non o pensei dúas veces: vestinme completamente de vaqueiro (en linguaxe galega) ou cowboy (en linguaxe ianqui), ou sexa, o típico revólver ou colt, chaleco e sombreiro e collín o meu burro Star. Certo que me furgaba nas entrañas o asunto dos indios (sempre tiven a imaxe de dez mil indios escondidos debaixo dunha verza) por aquilo de que lles gusta cortar cabeleiras, pero como se adoita dicir ultimamente: malo será!

Ó trote, unhas veces, con parsimonia, outras, empecei a cruzar Estados ianquis que se me facían eternos. Canta inmensidade de terra perdida, por Deus! De cando en vez mesturábame cos búfalos e contáballes a historia de cando o meu burro se ía de xolda ó muíño do Dositeo. Nun deses desertos que hai polo Far West, nunha noite de troula, organicei un trío musical cunha serpe de cascabel, o burro co seu orneo e eu coa miña voz e algún que outro tiro ó aire. Eu ben vin como unha ducia de voitres se achegaban a escoitar. Sinceramente, estabamos a facelo ben.

Cando por fin cheguei ó Monument Valley de John Ford, alí estaban os tan temidos indios. E non estaban debaixo dunha verza, senón que se distribuían moi ben por certos outeiros que me arrodeaban. Baixei do burro Star, deixei caer a cartucheira ó chan, chamei polo xefe Toro Envorcado e puxémonos a fumar a pipa da paz. Non sería eu quen iniciase o conflito.

Café Kibu. A Valenzá. Xoves, 9 de setembro de 2021

 

SAGRADOS NO COIDADO

Saín da casa sen paraugas. Ós poucos pasos empezou a marmañar. Non me volvín. E se é pouco? Se é pouco, despois, o paraugas só estorba. E se chove máis? No verán, de cando en vez, ata dá gusto mollarse. Só un pouco; que se un se enchoupa axiña aparecen logo as cambras e os reumatismos e as calamidades dos ósos, do corpo, da idade. Un, pouco a pouco, día a día, ano a ano vai vello.

O dito: seguín andando, sen paraugas, pero, iso si, co caderno debaixo da camiseta, non vaia ser que se me molle. Prefiro enchouparme eu ata os ósos antes que caia unha pinga de auga, só unha, sobre o caderno (ou sobre un libro). Os cadernos e os libros son sagrados no seu tratamento, no seu coidado. A proba é que ata non hai moito (uns dous ou tres anos) forraba sempre todos os libros que lía; comprados, prestados, todos. Incluso aqueles que intuía que os acabaría de ler nun par de horas. Nunca me gustou velos sobados, sucios, engurrados. Eu tamén quero que cheguen coma novos a futuros lectores. Os libros, como son o cumio da sabedoría, hai que querelos, amalos, respectalos e coidalos.

Certo, agora non os forro porque (imaxino que moita culpa tena a idade) xa non teño esa paciencia de poñerme a elo. Pero podo prometer e prometo que os trato coma se foran fillos. Cando lía as novelas do Oeste (naquel intercambio que había delas), eu sei que o dependente as vendía coma novas. Porque coma novas llas devolvía.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Xoves, 9 de setembro de 2021

 

UNHA ESPERA AMENA

É certo que saín da casa co caderno e coa intención de escribir algo. Pero na metade do camiño falei comigo mesmo e o asunto, a conclusión logo da miña parola quedou en que non escribiría nada. Simplemente porque non me apetecía. Que pasou logo para que deixe caer agora estas pingas de orballo? Algo moi sinxelo: que as esperas, desesperan. E a min moito máis. Son un desesperado, un nervioso, un agonías!

É que teño que esperar. O que ou a quen... en principio, en boca pechada non entran moscas. Teño que esperar, e espero. Espero escribindo e espero contemplando a paisaxe, ou sexa, unha rúa pola que circulan coches e unhas beirarrúas polas que pasea ou pasa xente. Espero unificar o universo con sentimentos de aquí te espero e facer feixes coa herba que está espallada polo lameiro do Río Vello. Espero pendurar dun campanario pero sen que as campás toquen a dó. Espero contemplar as estrelas do firmamento pola noite. Agora é de día.

A espera cada vez vai a menos, porque o tempo pasa e todo cambia. Hai un cacho non me apetecía escribir, pero como había que matar o tempo (o de matar empeza a serme un signo de preocupación; o outro día quería cortar cabezas), as pingas de orballo caeron. Iso si, a contagotas pero caeron. Caeron porque quixen, claro. Se non quixera, e aínda que me desesperase, o tempo seguiría pasando. Lentamente pero pasando. A verdade é que escribindo pasoume máis rápido. E a espera fíxose máis amena.

Café A Pedreira. A Valenzá. Mércores, 8 de setembro de 2021

 

IMPOSIBLE IMITALO

Non sei quen dixo que se quería parecer a Xesucristo. Eu, aínda que quixera, non podería. Sei que non podería cargar coa súa cruz ás costas. Moito carballo xunto para o meu lombo. Tampouco estaría disposto a recibir os 39 lategazos cos que o castigaron porque, eu, coa pouquiña carne que teño, seguro que co terceiro lategazo xa me entran na soá. O do pelo longo aínda é pasable. Como o de levar alpargatas. Pero o de camiñar sobre as augas... iso non o cre nin el mesmo. Eu goldraba o río Arnoia e tiña que arremangarme deica os xeonllos se non quería poñerme coma un pingo. Poida que eu sexa un cagadiño, pero como non son parvo tampouco poría a outra meixela para levar a labazada así como así, así como dita a Biblia.

Onde realmente non podería imitar a ese home que predicaba moito e moitas veces (ata no deserto), sería no de converter a auga en viño. Son abstemio! Só bebo auga e cafés! Para que quero o viño! Tampouco son moito de peixe; así é que o de multiplicalos, pois vai ser que non. Algún pan ó mellor si. Porque non sei comer sen pan.

A ver, ese fillo de Belén tivo o seu mérito. Principalmente niso de intentar convencernos de que nos amásemos, de que nos quixésemos uns ós outros. O que pasa é que despois ninguén lle fixo caso. E iso tamén é moi triste. O homiño tívose que sentir moi decepcionado. Ó mellor foi polo que morreu na cruz. Polos nosos pecados. Se foi por isto, vai ser verdade que hai que admiralo. Porque cometer cometemos uns cantos e máis.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 7 de setembro de 2021

 

UN MANSIÑO

Ó pouco de saír da casa tiven que recuar, tiven que volver ou retroceder porque saía sen música, sen os auriculares; e sen música abúrrome polo camiño. O meu camiño deica o café vén sendo de dez ou quince minutos, pero é moito tempo entreténdome tan só cos biosbardos. Ademais, foi poñer os auriculares e, zas, “Everybody´s Talkin”, de Harry Nilsson, nada máis e nada menos, e que aparece na película “Midnight Cowboy” ou “Cowboy de medianoite”. Gran película. Marabillosa canción. Xa só por ese tema valeu a pena recuar ou volver.

Non me canso de repetilo: non sei vivir sen música. A música seica amansa ás feras. Non meto a man no lume para asegurar iso... porque non son unha fera. Son un mansiño que, iso si, de cando en vez cuspo palabras ou pingas de orballo cheas de veleno. Pero líbreme Deus de querer envelenar a alguén! As palabras cheas de carraxe non matan. Ás veces poida que si que doan; é máis, doen. Outras veces quedan flotando no aire porque ninguén lles fai caso. Algo que case me parece normal pois, quen lle vai facer caso a un mansiño?

A música é esa táboa de náufrago que mantén a un a flote, na que nos agarramos para distraernos, para fuxir de certas realidades. Eu aboio con Barbra Streisand e Sabina, con Fuxan Os Ventos e Charlie Santana, con Paquiño Sinatra e as bandas sonoras de don Ennio Morricone. Coa música son máis mansiño ca nunca e deixo que esas pingas de vinganza queden enleadas entre as silvas do atallo polo que paso. Este mansiño segue escoitando música.

Café Kibu. A Valenzá. Luns, 6 de setembro de 2021

 

A FAMILIA DE SABELA

Dime, nena, ti de onde es? Son de Chaodarcas de Arriba. E de quen ves sendo? Son a filla da Clementina, A Parrumeira. Como me debeu notar dúbidas ou estrañeza, seguiu comentando que a súa nai casara co Eduardo, que era de Cachamuíña de Abaixo. Eu chámome Sabela, pero todos me din a filla da Parrumeira. Pois tes que perdoar, nena, pero aínda non caio moi ben de quen es; coñezo a uns cantos Eduardos. Mire, ó mellor coñece máis ós meus tíos, os irmáns de meu pai, xa que eran fillos da Clotilde e do Filomeno, Os da Rozada. Os tres emigraron, tan só quedou aquí (de pasmón, como di a miña nai) meu pai. O tío Inocencio marchou para o Brasil e alá casou cunha brasileira, que cando viñeron unha vez de vacacións, seica revolucionou a aldea. Eu non sei por que, pero foi o que lle escoitei ós meus amigos; que os seus pais seica se alporizaran moito.

O tío Filomeno emigrou para a Arxentina e ninguén soubo máis del. Fálase que corre detrás dos lagartos pola Pampa, aínda que eu creo que esaxeran, que nas aldeas gusta falar, e iso... Porque, se non saben del, como saben iso? E o tío Eladio parece que anda polo Congo, e tamén casou cunha africana, cunha negra. Seguro que é negra por culpa do sol, que por alá hai moito sol. Foi o que me dixo un día a miña mestra. A esta noteille algo raro na voz, coma se lle gustase o meu tío. Cando a nena quería seguir falando... Agora xa caio: O Toxo Arnao!, exclamei. Así que es a filla do Toxo Arnao! Pois dálle recordos a teu pai. Dille que falaches co Olegario, O Iluminado. El coñéceme ben. Ale, boa tarde, nena. Boa tarde, señor Iluminado.

Café Kibu. A Valenzá. Venres, 3 de setembro de 2021

 

FALLO NAS NEURONAS

Algo non vai ben cando un sae da casa coa intención de escribir nunha terraza de bar e colle o libro en vez do caderno. O libro é para ler e o caderno para escribir. Ó mellor foi a inercia de andar sempre cun libro na man. Quizais fose a rutina, a costume de saír continuamente a ler ó aire libre. Tamén puido ser que as neuronas non estivesen ben reguladas, ben dispostas ou que o pensamento andase na procura dalgún esperpento. Din que todo é posible na viña do Señor. Iso faime lembrar a viña que tiña, e na que todas as posibilidades que había alí só consistían en traballar, traballar e traballar.

Pero xusto cando estaba a piques de pechar a porta caín na conta, ou mellor dito, vin que en vez do caderno saía co libro. Tiven que recuar, claro, é dicir, retroceder. E foi cando pensei que na miña cabeciña mesturáranse os chícharos coas silveiras, ou os Anxos Custodios cos evanxelistas bíblicos; aínda que máis seguro que foran os futbolistas cos alpinistas. Xa digo que, ás veces, as neuronas bailan porque teñen que bailar, porque seguen un ritmo que anda por aí.

Arestora, por certo, estou escribindo sobre o caderno e non sobre o libro. Podo prometer e prometo que aínda que trouxera o libro, non escribiría sobre el. Os libros, para min, son tan sagrados que nin os escribo nin lles dobro as puntas para marcar as páxinas. Agora, xa coas neuronas máis ou menos controladas ou domeadas, deixo de escribir no caderno para, dentro dun cacho, poñerme a ler no libro.

Café Kibu. A Valenzá. Xoves, 2 de setembro de 2021

 

UNHA MALA XESTIÓN

Un erro, dous erros, tres erros, catro erros... e aínda podo seguir algún máis, pero chegará un momento no que o erro se converta en mala xestión. Errar é humano, pero seguir insistindo no erro é unha completa incompetencia. Así estivo a suceder coa vacina da Covid-19. Traballei 37 anos na administración e sei que se cometen erros, pero se os cometes todos os días ou todas as semanas é que algo falla. E no asunto da vacina cometéronse uns cantos, xa que desde que empezou a Xunta a vacinar a todo o mundo, case non houbo un día no que non lese na sección das Cartas ó Director dos xornais queixas de xente que se quedaba sen vacinar, por uns ou outros motivos. Entón, é o que digo, que unha ou cinco queixas son admisibles, pero xa cando son moitas, iso é unha pésima xestión.

Por hache e por be, por trapos ou por farrapos un dos meus fillos cada vez que intentou solicitar a vacina (durante un mes e pico), non houbo maneira! Tres chamadas telefónicas para dicirnos tres cousas distintas. Intento de cita no concello porque se falaba de que tamén se podía solicitar a vacina neles. Solicitude no centro de saúde, pero, como non debía estar anotado “nas súas listas”, pois tamén a dar paus de cego. A última opción apareceu nunha dirección de correo electrónico que a Xunta puxo á disposición do paciente (citate@sergas.gal), á que lle mandamos, por suposto, unha solicitude. Logo de tres intentos contéstannos da seguinte maneira (ollo, que non ten desperdicio): “Buenos días. Desde este departamento no podemos tramitar su solicitud de vacunación. Pasamos sus datos al departamento correspondiente para que puedan gestionarla lo antes posible”. Así, en castelán, para máis carallos.

A ver, se non se pode desde ese departamento, para que dan esa dirección de correo? Por que non dan xa directamente o correo do “departamento correspondente”? O mesmo que pasaba co famoso teléfono ó que dicían que chamásemos, para que o dan se non solucionaban nada? Xa digo, tres chamadas, e nada. Pero ó final, o sábado, por fin!, vacinouse, case se pode dicir que ilegalmente, pois foi sen cita, ou sexa, sen a legalidade das famosas recomendacións e dos correspondentes tramos de idade. Agora, o señor Feijóo seguirá botando as campás a voar presumindo do avance das vacinacións ou botándolle a culpa ó Goberno central por unha mexericada de nada. Coma Pilatos.

Finca Fierro. Sábado, 11 de setembro de 2021

 

CORTAR CABEZAS

Con sixilo, moi caladiñamente achegueime ata a palleira para coller un fouciño. Tiña ganas de cortar cabezas e quería cortar cabezas. Necesitaba cortar cabezas! Creo que sempre fun un bo home, pero tamén sei que ás veces crúzanseme os cables. Mesmo hai veces que busco que se me crucen os cables. Quero ser malo, daniño, ruín! Quero que se me vexa nos ollos que esas pequenas veas cheas de sangue son produto da carraxe, da maldade que levo, da maldade que eu quero levar dentro. Quero ser malo de solemnidade. E a maldade, como mellor se amosa, é cortando cabezas.

Así é que saio con paso fino, pero firme, pola Aira de Arriba buscando unha cabeza para cortar. Só hai palleiros e canastros. Detrás dos palleiros no hai ninguén; abro os canastros e están baleiros. Case se pode dicir que boto lume polos ollos. Baixo por toda a vila buscando xente e non atopo unha maldita alma. Puto abandono! Xusto detrás deste pensamento vexo unha sombra uns metros máis abaixo. Boto a correr; o mozo mira cara min e cando me ve o fouciño e a mirada, fuxe como alma que leva o demo ou marcha coma o peido do cu. Eu creo que foi na mirada onde se decatou do perigo, onde soubo que eu non era eu. Axiña deu a voz de alarma e non houbo maneira; logo de buscar por todas as airas e prazas non atopei a ninguén. Desde a Aira do Pombal marchei para a casa, coa cabeza gacha. Tiven un esbirro e foi cando nese momento se me foron as ganas de cortar cabezas. Menos mal.

Café Kibu. A Valenzá. Mércores, 1 de setembro de 2021

 

A CAÍDA QUE NON FOI

Case me fun contra un coche, pero ó final non caín. Souben manterme dereito, firme e teso coma un bidueiro vello. Algunhas veces fállame a osamenta e cambaleo coma se fora un borracho. Eu, que son abstemio. Outras veces o que me falla é o entendemento, pero iso é outra historia. Quero pensar que me cambaleei por culpa dunha vaga de calor, aínda que na realidade está nubrado de carallo. Está tan nubrado que non sei se non tardará en caer. En caer auga a chuzos, se entende. Ou sarabia; vai ti saber.

Se non foi unha vaga de calor (que case aseguro que non foi), non sei que demo puido ser para case caer contra un coche. Sei que naqueles momentos ía pensando, polo que confirmo que o meu entendemento era bo. Porque pensaba cousas con sentido, coma, por exemplo, que podería escribir cando me atopase sentado nunha terraza e ante un café? Para ter este pensamento tan longo hai que ter cento entendemento. Creo eu.

Non caín contra o coche, pero tamén pensei (outra vez máis o entendemento funcionando) nos efectos se realmente chegara a caer contra o vehículo. En primeiro lugar, o trompazo era fixo. E despois dependería de como fose a zoupada, o golpe. Porque, iso si, a sorte (de haber caído) era que o coche estaba parado, estaba aparcado á beira da beirarrúa, valla a redundancia. Si, mellor é deixar o asunto. Non sei para que complico o pensamento ou o entendemento se, na realidade, nin antes nin agora mesmo cheguei a caer.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Martes, 31 de agosto de 2021

 

O TIGRE DA MIRADA AZUL

O tigre mirábame de mala maneira. Tiña a mirada de cor azul. Eu estaba agachado entre uns fentos e preguntándome que facía alí. Como chegara eu a Tanzania? Ó mellor era Quenia. Non sei; si sei que era África. Porque o tigre era africano. Sinceramente, non sabía que facía alí e como chegara ata ese lugar. Non obstante, creo recordar que o día anterior, antes da noitiña, atopábame cun grupo de masais (creo) no que, elas, ensinaban as tetas e, a eles, penduráballes o vergallo. Pobres! Que pouca cristiandade hai no mundo, por Deus! Que pouca decencia!

Tiven que deixar de pensar porque o tigre fixo un pequeno movemento que me alarmou. Normal; era un bicho impoñente que non me quitaba de encima a súa mirada azul. Eu collín medo, tiña medo porque, para máis aquel, non tiña ningunha arma de fogo comigo. Por non ter nin tiña tan sequera un maldito coitelo. E só que me achegase dous metros máis, eu era home morto. Procuraba nin respirar para que non ouvise nada; a ver se o tigre pensaba que eu era un carballo mal feito. Tiña medo a que me saíse un esbirro porque, pouco a pouco, empezaba a notar como o suor se me arrefriaba. Eu sabía que suara co medo.

Espertei coa angustia e, ante min, colgada nunha percha de madeira había unha camiseta co debuxo frontal dun tigre. Dun tigre que tiña os ollos azuis, a mirada azul. O continente africano era unha simple habitación na que a cama ía moito máis alá do cubil dunha choza dos masais. Maldito soño!

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 31 de agosto de 2021

 

CORRENDO E ESPERANDO

Ela díxolle: vou. El contestoulle: vén. Ela estaba no outro lado do mundo. El estaba na outra punta da Terra. Ela, como fora a que se ofrecera, púxose a andar. El, como prometera esperar, sentou. E foi a partir de aí cando o tempo se fixo eterno. Para ela, para el, para os dous. Ela correu como só corren os que teñen ansia e moita présa. El esperou como só esperan os que viven cheos de angustia e de desexo. Pero sempre coa esperanza bailando ó seu arredor.

Ela cruzou lagoas e mares, atravesou vales e arrodeou montañas, durmiu ó raso e comeu onde podía e onde lle daban, berrou desde os alto dos outeiros e quedou en silencio ante a escuridade das noites. El esperou sentado e paseando, facendo bailar ós pés e escribindo milleiros de sentimentos, berrando cando desesperaba e quedando en silencio cando tiña medo. Medo a que ela non chegara nunca.

Ela tamén empezaba a desesperar. O camiño facíaselle moi longo. A canseira xa era dona do seu corpo e, o que é peor, da súa cabeza. Pero aínda así, seguía e seguía. Dixéralle a el que ía e tiña que chegar. Ela tamén tiña esperanza. El xa non sabía que facer. Xa lera varios libros e vira unhas cantas películas polo móbil. Pero aínda así seguía esperando. Dixéralle a ela que viñera, que a esperaba. E non facía outra cousa que esperar. A súa esperanza era eterna. Ela seguiu correndo. El seguiu esperando.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Luns, 30 de agosto de 2021

 

PROMETE O PARAÍSO... OFRECE O INFERNO

A Xunta promete o paraíso, pero ultimamente está a ofrecernos o inferno. Non hai moito a directora xeral de Saúde Pública, Carmen Durán, confesou que faría todo o que fixese falta para vacinar ó 100% da poboación; e, en La Región, o conselleiro de Sanidade, Julio García Comesaña, declaraba que aspiraba a cerrar setembro co 100% da poboación galega vacinada. Pois xa poden moverse! Un dos meus fillos (de 22 anos) aínda non puxo nin a primeira vacina! E solicitalo na forma en que ordenan é como pisar nunha cagada de vaca, na que te enches de merda.

Fixemos tres chamadas telefónicas. Na primeira comunicaron que aínda andaban coa primeira dose cando, na realidade, xa estaban rematando coa segunda. Na segunda chamada comprobaron que efectivamente Xoel estaba nas listas. Na terceira chamada resulta que non estaba nas listas. Quedaron en que xa o anotaban. Pasei polas oficinas municipais de Barbadás porque lera nos xornais que se podía solicitar a vacinación nos concellos. Alí non sabían nada e mandáronme ó centro de saúde. No centro de saúde, como non lles aparecía na listaxe, pois tampouco sabían nada. E hai uns días volveu asomar pola prensa as formas de anotarse, nas que, a maiores das páxinas web e da aplicación do móbil do Sergas (que nunca conseguimos entrar nela), aparecía un correo electrónico, a onde se lle mandou inmediatamente un correo co nome, o DNI do rapaz e a cidade de vacinación. Este si o contestaron para... pedirlle o enderezo. Hai que amolarse! Mandóuselle e estamos á espera... a ver se sae a orde de peregrinar ó Pazo de Raxoi para falar co presidentiño.

Finca Fierro. Luns, 6 de setembro de 2021

 

A GRAN TRADICIÓN

Se onte dicía que, para min, o Rosario das Antorchas empezaba xa pola mañá, ó levantarme da cama; hoxe teño que dicir que, para miña nai, o Día 8 empezaba un ou dous días antes. Porque como o Día 8 era un día tan especial, había que prepararse a conciencia. O de prepararse vai máis ben por aquilo de facer o xantar, xa que era tradición o de comer o día da Virxe por entre os piñeiros ou polos arredores do santuario (un ano, como chovía, lembro que xantamos no frontón cuberto que hai no pavillón do colexio novo). E un bo xantar, ou mellor dito aínda, un xantar especial para o Día 8 consistía en facer torradas e roscón. Sinalar que, as torradas, como levan leite e ovos, e, o roscón, como leva fariña, ovos e azucre eran case bocados moi especiais porque, antigamente, todo se vendía. Nós polo menos. Vendiamos o leite e os ovos, e os ingredientes que tiñamos que mercar, xa teño dito que nos eran prohibitivos; polo que certos manxares tan só os probabamos unha ou dúas veces ó ano.

Así é que, miña nai, un día ou dous antes, cocía o pan e preparaba o roscón no forno comunal, xunto coa Concha do Arsenio (sempre, sempre facían xuntas a fornada), e na casa amañaba as torradas e algún bocadiño especial máis (por exemplo, as chourizas, que se gardaban para certas ocasións; lembro algún ano bacallau, que iso xa era un milagre; os xamóns nin os cheirabamos porque se vendían). Ó mesmo tempo, tamén preparaba a roupa e o calzado, porque o Día 8 había que ir guapos.

E guapos iamos polo Medo arriba (tragando po, iso si) e coa comida nas alforxas do burro. Ó chegar, antes da misa, acaecía o concerto dos orneos dos demais burros, que sempre había moitos, e por alí quedaban atados ós piñeiros, mentres os humanos colliamos camiño da explanada para escoitar a misa das doce, a principal, e ver o espectáculo dos panos das mans bambeándose ó vento mentres se levaba a cabo a procesión coa imaxe da Virxe e, por suposto, cando os Padres Paúles a despedían ata o ano seguinte.

Xa no monte, tendiamos as mantas no chan, liberabamos as alforxas e celebrabamos unha das tradicións máis importantes e máis bonitas de todas as novenas: a de quedarse a xantar logo da misa. Hoxe, por desgraza, xa poucos quedan. Baixamos ás beiras dos ríos, ós toldos das comidas ou ós restaurantes da bisbarra. E alá quedan para o recordo estas lembranzas novenarias, que, para o ano que vén... a Virxe dos Milagres dirá.

Finca Fierro. Domingo, 5 de setembro de 2021

 

A NOITE MÁIS BONITA

O acontecemento máis bonito das novenas dos Milagres acontece o día 7 de setembro a causa do seu Rosario das Antorchas, que se celebra ás once da noite. Para min, e cando era rapaz, tal rosario empezaba xa xusto no momento en que me levantaba da cama. Recordo que as tardes dese día, cando andaba no monte coas vacas, facíanseme eternas; tanto que intentaba acurtalas un pouco marchando antes para a casa “polo rosario”. Non vaia ser que se faga tarde... Era algo tan desexado que o vivía desde o primeiro momento. E vivíao non só polo propio rosario en si, senón pola forma en que iamos a el.

Ceaba pronto para saír axiña con destino ó santuario. A ver, aquí hai que diferenciar de cando ía “obrigatoriamente” cos pais e de cando ía cos amigos. Cos pais ou coa familia non era o mesmo. Cos amigos si cambiaba o asunto, porque ías trouleando polo Medo arriba e gastando as típicas bromas de cando un vai ás escuras por un monte. Si, porque cando colliamos camiño dos Milagres, a noite xa era pecha e, no fondo, desexabas que houbese lúa vella. Aclarar, por suposto, que nas décadas dos 60 e 70 iamos sempre andando, durante todas as novenas, incluso o propio Día 8, que levabamos o burro, pero este, claro, cargaba co xantar (disto xa falarei mañá). Cando ía cos pais ou coa familia facíao dereitiño como unha vela! Uso a palabra vela porque, por veces, había que acender algunha (desas que se levaban para a procesión) para mirar ben onde puñas os pés.

Antigamente, cando empezaba o rosario, todos os “chiringuitos” que tiñan música cortaban esta por respecto á celebración. A un rapaz, sinceramente, o rosario nin lle ía nin lle viña; tan só estaba desexando que rematase porque, ó facelo, empezaba o auténtico espectáculo nocturno no alto do Medo, a base de fogos de artificio. Aínda que, no propio rosario, a noite xa era realmente fermosa a causa das miles de velas acendidas mentres duraba a procesión. Entre misterio e misterio, os curas mandábanlle á xente erguer as súas velas e era aí onde a explanada brillaba ou se vestía de gala. A verdade é que era e é un espectáculo ver toda a explanada chea de velas acendidas. Remataba o rosario e as luces e son dos fogos de artificio seguían a iluminar a noite e incluso a facer berrar á xente de gozo. Volviamos para Baños de Molgas felices e contentos e, ás veces, cagadiños de medo porque a noite era máis pecha. Pero valía a pena.

 

    Finca Fierro. Sábado, 4 de setembro de 2021

 

O CUMIO DE TODA A CONTORNA

Quedan dous días de novena e o Día 8. En total tres. Case explico por que me metín nesta danza, nesta camisa de once varas de escribir algo todos os días. O mellor exemplo que podo facer constar é usando á miña nai como guía. Resulta que nós temos a casa (que xa non é miña, pero sempre será a miña casa, entendedes?) pegadiña á igrexa de Baños de Molgas e, aínda así, para a miña nai como a Virxe dos Milagres non había. Vaiche boa; nin punto de comparación co san Salvador! Para un servidor, o día 6 de agosto, san Salvador, patrón de Baños de Molgas, é o día máis importante do ano. Pero é ese día. Mentres que Os Milagres... Os Milagres están aí sempre.

Normal que lle queira a Os Milagres; a miña nenez, infancia e xuventude paseina nese outeiro do Medo. Teño unha foto na que estou no colo da nai e vese ben que é na explanada dos Milagres, nas novenas. Cando os dous meus irmáns estudaron alí só se podían visitar ós domingos para levarlles a muda, algo máis de roupa e o que se puidera de comer (ou sexa, touciño, porque outra cousa...) e eu ben que oía ós outros rapaces do colexio “aí vén o Rivas pequeno”. Que queredes, enchíame de orgullo. Xa me coñecían ben, de ir todos os domingos coa nai a visitar ós meus irmáns. Máis tarde, cando a min mesmo me tocou estudar alí (no chamado colexio novo), foron oito anos inmensos e intensos. Todos os estudos que teño realiceinos nos Milagres; bacharelato e COU.

E non chegando con todo iso... ano tras ano indo ás novenas. Ano tras ano, e fóra xa das novenas, achegándome tamén a ese recinto algún que outro domingo porque, a miña nai, o dito: como a Santiña ninguén. Botei nove anos en Madrid e aí si que fallei algún ano non asistindo ás novenas, ou polo menos a todas as novenas, dependendo, claro está, de como collese as vacacións. Pero tamén é verdade que non houbo ningún ano no que non deixara de escribir algo sobre esta celebración mariana; ou ben por medio dun diario que levo desde 1984 ou ben por medio de relatos ou incluso algunha que outra poesía. As novenas, en xeral, ou o Rosario das Antochas e o Día 8, en particular, sempre estaban na miña cabeza, no meu bolígrafo, nos meus cadernos. Non é de estrañar entón que estea tan apegado a un lugar no que botei (e se Deus quere, seguirei botando) boa parte da miña vida. Porque se, por exemplo, a burga e o celme de Baños de Molgas, Os Milagres é o cumio de toda a contorna.

Finca Fierro. Venres, 3 de setembro de 2021

 

OS DOMINGOS NOVENARIOS

Hoxe é domingo. Falemos dos domingos nas novenas. Se estou farto de pregoar que os días máis importantes desta celebración mariana son os dous últimos, é dicir, o día 7, polo Rosario da Aurora, e o día 8, pola festividade da Virxe dos Milagres; tamén lle podemos engadir moi facilmente o domingo ou domingos que caen nestes dez días. É máis, desde hai xa un tempo, creo que o domingo que máis se achega ó día 8 acolle a moita máis xente que ó propio día día da Virxe. Por exemplo, este ano; estou case seguro que haberá máis peregrinos hoxe que o próximo mércores (o mércores moita xente traballa). Outra importancia máis dos “domingos novenarios”: que todos os días a misa radiada era a das sete da tarde, menos os domingos, que se pasaba ás doce do mediodía. E tamén nesta adoitaba participar o bispo de Ourense.

Pero hoxe máis ben vou falar dos domingos polo impacto que supuñan nestas dúas décadas sobre as que me estou baseando nestas lembranzas, as dos anos 60 e 70. E aínda que nun dos relatos confesara que os coches se podían contar cos dedos das mans, hai que recoñecer que os domingos aparecían de non se sabía onde. Si, de toda Galicia e parte do estranxeiro. E debido tamén a que naqueles anos aínda non existía o aparcadoiro ó que eu lle chamo “O lameiro” (ese recanto que está entre eses dous ramais das pistas de Vide e da veiga de Francos), impresionaba ver as ringleiras de coches aparcados ás beiras das diversas estradas que hai polos arredores. Había domingos que os coches quedaban aparcados a máis dun quilómetro do recinto do santuario. E xa non digo nada cando o Día 8 caía en domingo; o quilómetro largábase a un par e os burros multiplicaban a presencia atados ós piñeiros do monte Medo.

Por iso, nesas décadas, o ir andando ós Milagres os domingos era como unha aventura máis a maiores, porque un xa non podía ir ó seu aire ocupando toda a estrada e porque o po era o gran inimigo da andaina (lembrar que neses anos a gran maioría das estradas estaban aínda sen asfaltar). Eses domingos tragabas máis po que nas propias mallas. Quedaba o aliciente, iso si, de que como empezaban a imperar os coches, sempre pasmabas un pouco ante eses modelos que non pertencían a un calquera. Tamén os domingos era o día da gran bicoca para os postos feirantes. Como se adoita dicir, no setembro facían o seu agosto.

Finca Fierro. Xoves, 2 de setembro de 2021