NAS ESPERAS

Botáronme fóra. Do lugar no que estaba. A solución era fácil: saír, marchar. Foi o que fixen. Pero, primeiro, collín o caderno. Porque sabía que estaría un tempo fóra e un non pode perder o tempo. Nas esperas sempre fago dúas cousas: escribir ou ler. Porque a terceira cousa ódioa: aburrirme. Así é que, mentres tomo o café, escribo. Porque saín a tomar café, claro. Cando saio, sexa de onde sexa ou sexa a onde sexa, case sempre o fago para tomar café e escribir ou para ler.

Ás veces é certo que contemplo os biosbardos, poucas, ou que asubío para matar o tempo, cada vez menos. O paso da idade vaime quitando gustos, afeccións, pasatempos, etcétera. É verdade, agora asoman outros entretementos, coma o uso dos móbiles, e aínda que me considero con eles moi torpe, moi mamalón (como só funciono con un dedo, nos erros xa lle boto a culpa ó “dedo romo”), voulle dando: ó feisbuq, ó Marca, ó guasap, ó espotifai e ó trivial. O mellor é o trivial, que me gusta para exercitar a memoria e porque sempre fun un fanático dos xogos ou tests culturais.

Creo que o tempo de estar fóra xa se está cumprindo. Que remedio; como estou rematando o relato, non hai máis que facer (o café xa hai tempo que baixou pola gorxa) e haberá que volver. Se aínda non me deixan entrar no lugar no que estaba, e como deixei o libro dentro, non me quedará outra que botar man do trivial. Unha boa opción. Non me aburro e sempre aprendo algo.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Domingo, 18 de xuño de 2023

PROBLEMAS

Quixen merendar espiñas de bacallau e dixéronme que me podía atragoar. Merendei cirolas de Madagascar. A min dáme igual. Para comer nunca tiven problemas. Nin para comer nin para nada. Son un home que non teño problemas. Nin os causo. E se os causo, é sen intención. Entón, que cada pau terme da súa vela, ou cadaquén que atenda ó seu

Non teño problemas porque nada fago, nada digo e, se escoito algo, fago coma que non oio. Para que buscar problemas? Co ben que se vive coa preguiza aniñada na alma. Problemas os ten quen os busca. Eu non movo un dedo para nada. Por veces, mesmo non fago de comer para que non se produza o incendio na cociña. E debido a que como de todo, non me importa comer de seco ou rillar as espiñas de bacallau. A xente pensa que podo afogar atragoado, pero rílloas ben rilladas e todo baixa.

Hai xente que sofre porque ten problemas. Eu déixoos deitados nun colchón de follas de millo e son ás chinches e ás pulgas a quen se lles bota o mundo encima. Nunca tiven problemas, non teño problemas e sei seguro que nun futuro nunca terei problemas. Sei vivir a vida sen problemas.

Por que me vou angustiar por isto ou por aquilo? Non lle fago caso a isto nin a aquilo e vivo coma Deus manda. Problemas os ten quen non sabe vivir. Eu vivo ben. Merendo, ou xanto, ou ceo cirolas de Madagascar ou paxaros de Portugal e xa me sinto un Sabina celestial. Problemas? Quen dixo problemas?

Cafetaría Urgencias. Ourense. Sábado, 17 de xuño de 2023

NUN PRESEBE

Son o fillo da Consuelo, a do Loureiro. Miña nai pariume ás cinco da mañá no presebe dos becerros. Unha hora antes baixara á corte porque oíra bruar moito a un xato e quixo saber que pasaba. Logo de asegurarse de que non había nada estraño, chegáronlle as dores e non lle importou parir entre os dous pequenos becerros; un deles con tan só poucos días de existencia. Ela mesmo pensou que a vida atraía á vida.

Non sei se foi polo lugar de nacemento, pero de cando en vez, brúo coma un becerro, principalmente cando toca a hora de comer. Tamén moi a miúdo falo con eles e, iso si, a sesta bótoa sempre á súa beira. Os dous xatiños xa me teñen cariño e eu quérolles moito.

Aínda sen bautizarme, todo o mundo me chamaba Eliseo e, polo baixiño, O Loureiriño. Contan as crónicas dos poucos veciños da aldea que era moi riquiño. Era de bo levar, sen moitos choros, sen dar traballo para comer e durmindo a perna solta. Que raio, era o orgullo da casa dos da Toupeira. Así se coñecía a toda a miña familia de parte de pai.

Ó saír da escola tamén seguía na miña cabeza o meu lugar de nacemento: os deberes facíaos no presebe mentres os becerros merendaban os seus mangadiños ou mañizas de outono. A táboa de multiplicar memoriceina con eles. Multiplicaba un número por tal outro e, unhas veces un xato e outras outro, cos seus bruídos cantábanme os resultados. Tamén eran listos de carallo.

Cafetaría O Balance. Ourense. Sábado, 17 de xuño de 2023

MEDO Ó COMA ETÍLICO

Pillei unha melopea que pensei que me mareaba. Son abstemio. Pero, de cando en vez, gústame emborracharme. A base de palabras e xestos. Cando lle dou á lingua... doulle a máis darlle. E cando collo carreiriña, xa me emborracho só. Ó rematar noto a cabeza coma un bombo, coma unha candonga que marea.

Como abstemio que son, tamén sei quedar en silencio. Deixo de beber as palabras e a timidez faise dona e señora do meu vivir. Por certo, vivo ben, moi ben. Vivo ben con borracheira de palabras e xestos e vivo ben con borracheira silenciosa e duradeira. E como digo moitas veces, aínda que estea mal, sempre digo que estou ben. Se estou mal, a xente axiña pregunta. Como moitas veces estou no plan silencioso, digo que estou ben para non dar explicacións. A xente é moi interesada, moi sabichona; queren saber que estou mal para eles poder presumir de que están peor ou de que están mellor ca min. Depende do lado polo que queiran presumir. Aínda que, repito, estou tan ben que non creo que ninguén estea mellor ca min.

Agora mesmo xa noto como todo isto se me está subindo á cabeza. Xa esbardallo sen xeito nin dereito, coma eses bébedos, canecos que falan sen saber que falan. Non digo sen saber “o que falan”, senón sen saber “que falan”. Case vou deixar de dicir caralladas porque lle temo ó coma etílico, e isto xa serían palabras maiores. O coma etílico para un abstemio debe ser coma os cen mil fillos de San Luis bambeando sobre a arañeira. E cos pobres elefantes na selva africana...

Cafetaría Urgencias. Ourense. Venres, 16 de xuño de 2023

A PERSIANA

Tirei da cinta e, pouco a pouco, a modiño, levantei a persiana. A modiño para que non se escarallase. Tirando ó besta, axiña rompe. E se é vella aínda o fai antes. A persiana non é que sexa vella, pero a falta de uso é o que a pon para o arrastre. Véxoo por min; como me entre a galbana, menos ansia teño de facer algo. Por iso intento “usarme” case sempre, facendo de todo un pouco, ou sexa, ler e escribir.

A principal realidade de que levante a persiana tampouco é polo uso; é máis ben pola claridade. Para que entre a claridade. A luz. A vida! Un cuarto escuro é coma un nicho cerrado. Mellor un nicho sen morto. Que culpa tería o morto para usalo no relato? Mellor sen morto. A escuridade é negrura. A negrura é como a nada.

Hai un terceiro motivo polo que alcei a persiana. Porque me deu a gana. Así de simple e sinxelo. Ademais, segundo a persiana subía, eu observaba o horizonte. Sempre hai algo que ver, aínda que sexa pouca cousa. E aquel que non se considere rexoubeiro ou cubilleiro que tire a primeira pedra. É bonito tamén contemplar eses bicos que se rouban baixo os balcóns, que se dan ás agachadas. Tamén é fermoso ver como un verderolo canta pousado na galla dunha cerdeira. Contemplando o horizonte sobe tamén polas entrañas a carraxe cando alguén non respecta as normas. E así, tantas e tantas cousas.

Ó rematar de subir a persiana dei tres pasos atrás e a vida bailou fundíndose coa claridade.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Venres, 16 de xuño de 2023

O GRAN LEMA DA NOSA SOCIEDADE

Durante toda a semana pasada non se deixou de falar do somerxible Titán. Intúo que aínda seguiremos uns días máis. Porque, aínda que só eran cinco persoas as que viaxaban nel, non eran uns calquera. Hoxe xa sabemos que o desenlace era máis ou menos o esperado. Pero todo o que se armou arredor dá para varias novelas e para moitos días de carraxe e moitas horas de impotencia. Impotencia, non porque non se chegara ó rescate, senón por todo o rebumbio, por toda a barafunda que se montou, principalmente, nos medios de comunicación. Estes consagráronse á noticia de tal maneira que mesmo semellou que, o Titanic, á súa beira, fora un accidente de pouca sonada.

Multiplicáronse os esforzos para saber onde estaba o somerxible e, así, reflotalo de forma segura. Multiplicáronse os esforzos porque eran cinco ricachóns que iniciaron unha viaxe por capricho. Cando hai embarcacións de ONG´s intentando salvar a miles de inmigrantes que naufragan no Mediterráneo, a maioría dos Gobernos póñenlle todos os atrancos posibles. Tanto tes, tanto vales. Aí está o gran lema da nosa sociedade. Aqueles, os ricachóns, viaxaban por un antollo. Estes, os inmigrantes, viaxan por necesidade. Sobre estes, os medios de comunicación sacan a foto triste para que non se diga que... e acabouse o conto. Sobre aqueles, os mesmos medios de comunicación buscan e furgan e soltan todos os pormenores, todas as minucias duns personaxes dignos de gabanza e admirados pola súa forma de vida.

Hoxe, xa sabemos que o somerxible Titán rebentou por unha implosión e, agora, claro, faranse estudos, analizaranse profundidades ata saber cada detalliño de tal implosión. Cando unha patera naufraga no Mediterráneo, que carallo importa o que mida nin deixe de medir e que carallo importa a cantidade de negros, marroquís ou africanos que viaxan nuns paupérrimos metros cadrados.

Ante todo isto, a min, polo menos a min, asómame parte dunha frase do primeiro parágrafo, a de moitos días de carraxe e moitas horas de impotencia. Porque o asunto, tal e como se tratou, é deses nos que me importa un farrapo de gaita o que lle pasase a eses caprichosos dos 250.000 dólares. Eles morreron por un antollo. Outros morren por un cacho de pan. E ninguén os chora.

Finca Fierro. Sábado, 24 de xuño de 2023

EXAMES ÁS NOVE DA MAÑÁ

Imos alá coa intelixencia dalgúns seres humanos. Un estudo revela que as nove da mañá é a peor hora para facer exames. Iso está á mesma altura do descubrimento da pólvora. Ás nove da mañá a maioría aínda están soñando cos anxos ou con bombas caendo a esgalla, como para pensar en que a área do círculo é pi erre dous. E mirade que esta é ben fácil, basta con seguir a ladaíña de “cosa más fácil, válgame Dios, área del círculo: pi erre dos”.

Ás nove da mañá algún aínda trae as lagañas, as carrañas nos ollos, como para que consigamos ler as preguntas do exame. A mente aínda está atrofiada, durmida. Como para facer un exame de filosofía. A esa hora aínda non se razoa ben.

Para un servidor, facer exames non lle era boa hora ningunha; nin as nove da mañá, nin as catro da tarde. A nugalla vencía sempre ós usos horarios. E non só nos exames, senón moito antes, é dicir, na preparación de tales probas. Sinceramente, a miña galbana ou preguiza foi dona e señora durante os nove meses de todos os cursos escolares, incluso naquel que repetín: segundo de bacharelato, daquel bacharelato antigo, daquel dos anos 70.

As nove da mañá é unha boa hora para contar as aventuras do día anterior e para narrar os soños que se soñaron, tanto espertos coma durmidos, durante toda a noite. Ás nove da mañá deberían prohibirse os exames! Así de simple.

Bar Paco. O Vinteún (Ourense). Luns, 12 de xuño de 2023

CANDO PENSABA QUE...

Cando pensaba que o verde era un lameiro, resulta que era o reflexo do arco da vella. Estes días o arco da vella deixouse ver moito. Se non o vín, imaxineino. A min gústame imaxinar... que voo nas ás dunha rula, que penduro do badalo dunha campá, que corro tras as troitas do río Arnoia, que asubío un tema musical no que chocan unhas nubes e deixan un zunzún apto para chifrar. Imaxino que o café que estou tomando é un bico de consolo ou unha aperta de nostalxia.

Cando pensaba que o cravo atravesaba a madeira sen torcer, resulta que a grampa cosía os papeis dobrándose. Como se adoita dicir: do dito ó feito, vai un treito. Máis ou menos. O cravo, para dobrar, ten que dar contra o ferro ou que, co martelo, lle deas de calquera xeito, á boa de Deus. A grampa, cando o feixe de papeis é moi voluminoso, tamén non sabe nin pode abarcar ou cinguir todo.

Cando pensaba que a pinga de auga mollaba, resulta que o raio de sol o secaba en menos que canta un galo; ou sexa, nunha escampadiña. Aí se xuntan dúas forzas que dependen da intensidade. Canta máis auga, máis asolagamento, e canto máis sol, máis seca. A auga corre e corre polo enxoito e o sol queima e queima a miña testa. Pero non ardo. Como moito, súo.

Cando pensaba que todo seguía, resulta que todo acaba. Porque todo o que empeza, remata. E todo o que remata... non hai volta de folla.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Xoves, 8 de xuño de 2023

SENSACIÓN DE BALEIRO

Que sensación de baleiro teño! E resulta que estou cheo de follas secas espalladas polas estradas dos recordos. Non hai coma os recordos. Son historias que van e veñen neses momentos nos que o silencio calma os nervios e nos que a vida se divide por etapas e experiencias.

Estou cheo de bambáns nos que os sentimentos bailan, os abafos afogan, as viaxes cansan, os poemas contan e as verdades asoman. Non hai nada máis bonito e máis inmenso que a verdade. Esta enche o baleiro que manca.

Sinto que se enche de vocábulos esta memoria miña na que, palabra a palabra, liña a liña e parágrafo a parágrafo, o relato, o conto, a historia, a novela queda descansando na folla cuadriculada dun caderno co que me agasallaron. Caderno que, máis ou menos, todos os días enche ese baleiro que teño a diario. En todos os días sempre hai algún momento no que o baleiro raña, refrega, rabuña na alma.

Encho o instante con historias do tempo pasado, de cando un rapaz transportaba cubos de auga quente desde a burga ata o barrio da Igrexa para darlle de beber ás vacas naqueles días de inverno nos que non podían saír ó monte. Á auga botábaselle unha lata daquelas das sardiñas chea de fariña, coma se fora o avecrem ou o caldo de pita dos humanos. Para darlle sabor e substancia.

Que sensación de baleiro!, pero como encho a vida cos mellores momentos! Porque avida transcorre a base de instantes, de momentos.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Xoves, 8 de xuño de 2023

A CRUZ DO MÉRITO LABREGO

Son as cinco da tarde e empezo a escribirlle unha carta ó rei: Son un lacaio da Galicia profunda e ando de feira en feira co Gervasio participando en torneos e verbenas. O Gervasio é o burro que teño desde que o mundo é mundo. Si, moitos anos, pero segue a darme alegrías. Nunca me defrauda nas carreiras de burros nin nos malabarismos que lle mando facer. Tamén é verdade que, logo de cada vitoria, de cada actuación, o compenso con unha verbena no muíño do Dositeo, que ten unha burra de armas tomar ou de rabo e rola.

Reclamo de S.M. que me deixe romper de novo o monte Medo para sementar o pan ou centeo e compensar, tamén, á burra de Dositeo. Todo esforzo merece recompensa. Ela tenlle que aguantar moitas ó Gervasio, que xa case non pode coa alma.

Lembre, Maxestade, que os da Galicia profunda somos humanos e amamos ós animais, aínda que algún que outro malnacido deixe caer a tranca sobre o lombo de certos équidos. Mire Vostede, o meu burro é capaz de desfilar moito máis elegantemente, coa cabeza máis alta e as orellas tesas que o carneiro ese dos da Lexión. Marca o paso, sabe ir ó trote e ó galope. Logo, para máis aquel, carga sobre si, e coa axuda das angarellas, tres feixes de ferraia ou de nabos ou de millo ou de outono. E aínda é capaz de cargar con S.M.. enriba do feixe do medio ou no propio pescozo. Concédalle Vostede a Cruz do Mérito Labrego.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Martes, 6 de xuño de 2023

O CORNO DEREITO DUNHA VACA MARELA

Subín ó corno dereito dunha vaca marela e bailei un tango sobre a esperpéntica política ourensá. Agora, cada quen, que bote as campás a voar. Ó mesmo tempo, pingas de falsidades caen sobre o asfalto xa mollado. Bailei polos dixomedíxome que foron e viñeron, que se lanzaron e non se cumpriron porque as poltronas son cama paneis de mel... ricas, ricas.

Baixei do corno dereito dunha vaca marela e asubiei unha polca que non facía ruído. Menos mal. Porque na política ourensá, moito ruído e poucas noces. Agora, cada quen, que asubíe baixo a sombra dos albaricoques. Eu seguirei asubiando sobre plenos e comisións, sobre asesores e corrupción, que se almacenarán nos recantos da inconsciencia.

Atei unha reata ó corno dereito dunha vaca marela e cantei temas de amor nos que os bicos e abrazos municipais soan cheos de algarabía, rebuldaina e bulla. Agora, cada quen, que cante unha misa de réquiem pola cidade das burgas. Cantarei tan só dúas estrofas nas que os sorrisos irán a ritmo de jazz e as palmadas imitarán o rock duro.

Desatei a reata do corno dereito dunha vaca marela e imitei unha banda sonora na que, pasado o tempo, haberá tiros a esgalla e trampas detrás de cada outeiro, de cada pleno. Agora, cada quen, que se agache detrás dun penedo. Porque a vergonza asomará polo horizonte dos acontecementos. E a vivir da política!

Cafetaría Urgencias. Ourense. Sábado, 17 de xuño de 2023

CRUCIFIXIÓN NOS BOXES

Empezo a entender a aqueles pacientes que prefiren sufrir algo máis na súa casa con tal de non pasar polas urxencias hospitalarias. E se por un casual hai que pasar máis dunha vez ˗que moitos é o que fan˗, a angustia os pon aínda máis enfermos. Pasar por urxencias convértese nun calvario, nunha cruz. Horas e horas nos boxes, ás veces, en malas condicións e case sempre con dores. Para o familiar acompañante xa non é nin calvario nin cruz... é unha auténtica crucifixión. Alí, sacrificados á beira da cabeceira da cama, sobre unha cadeira tan sinxela e incómoda que, como haxa que pasar unhas horas ˗que as hai que pasar˗, vas saber o que é bo.

Xa lle teño oído a xente que non lles importa que o paciente quede ingresado, que o único que desexan de corazón é subir canto antes para planta, para unha habitación que, en semellanza cos boxes, son coma cuartos dun hotel de catro estrelas. Mellora a cama do paciente e, por suposto, mellora, e de que maneira, o asento do familiar; de cadeira sinxela e incómoda pasa a cadeira de brazos articulada e bastante máis cómoda. Vaiche boa!

Tamén sei de xente que, ante unha alta do enfermo máis que dubidosa, prefire que tal paciente siga ingresado para que non teña que volver en dous ou tres días e así evitar a calamidade, a agonía das urxencias. Esperar dezasete horas e pico nos boxes e como agonizar durante todo ese tempo; tanto o enfermo coma o acompañante. Entendería un pouco que tal situación ocorrese na época dos ingresos masivos pola Covid, pero que, agora mesmo, botes máis de medio día encerrado nun boxe, non procede.

Con todo iso, líbreme Deus de criticar ós empregados (médicos, enfermeiros, celadores, etcétera), cando eles mesmos se ven e se senten desbordados por tal situación. É máis, a maioría usan estupendamente a súa profesionalidade e alivian bastante a situación do paciente. (Si, tamén hai toxos, pero os menos). O problema non está na xente que atende ós pacientes e ós seus acompañantes. O problema está nunha mala xestión política que semella que cada vez vai peor. Non é de recibo botar horas e máis horas cos pacientes nos corredores ou afastados en pesebres de... canto?, catro?, seis metros cadrados? Hai que humanizar aínda máis a Sanidade, que a esta ninguén vai para pasalo ben. Non vai por vicio.

Finca Fierro. Sábado, 17 de xuño de 2023

QUE SUFOCACIÓN!

Que sufocación! Meterse nun coche ó que lle deu o sol é morrer. Menos mal que os heroes seguimos vivos. Suando coma carneiros, pero vivos. O peor é aínda cando lle hai que botar man ó volante. Queima nas mans. Abrasa. Menos mal que algúns heroes temos remedios caseiros. O mesmo remedio que usamos cando o sacho esvara das mans a causa da canseira. Algúns sei que me entenden. Porque hai xente labrega e lista.

Que sufocación! Agora mesmo teño problemas para escribir isto. O brazo non corre sobre o caderno. A suor molla o papel e pégame o flexor e o extensor cubital do carpo. Mellor e máis entendible queda dicir que se me pega o brazo.

Que sufocación! Alumea a conciencia. O sol. Certo que xa se ven nubes de treboada polos horizontes. Si, asoman por varios puntos da cidade. Seguro que á tardiña chega a tormenta ou tormentas. E sen paraugas. Quedou no coche, que está lonxe. Pero saír, hai un cacho, co paraugas na man ata daba vergonza. Os heroes non podemos amosar puntos débiles. Terlle medo a unhas pingas de auga ou incluso a un chaparrada ou tromba de auga é de covardes, de débiles. Que se vexa que os que temos parentes en Bilbao, non lle temos medo a nada. O sangue é o sangue.

Que sufocación! Sigo tan sufocado que ata empezan a suar as propias palabras que deixo caer. Mellor deixo o asunto, o tema, a materia, o negocio para non formar unha lagoa.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Luns, 5 de xuño de 2023

CÓMPLICES OS DOUS

Estaba medio perdido e non sabía como buscarme. A intelixencia non é o meu. Pero tampouco me considerei nunca parvo completo (algo paspán si que son) e chamei por un can de palleiro. Dá igual un que outro. Non tardou en aparecer un que viña con un mangado de pallas sobre o lombo. E como non son parvo de todo, axiña intuín que viña de estar deitado sobre un palleiro de palla. “Carallo, aí está: can de palleiro”. Ás veces son bo deducindo, ou sexa, algo de intelixencia si que teño.

O can de palleiro encontroume e, ó verme, deulle ó rabo. Outra dedución: alegrouse de atoparme e de verme. Eu aínda me alegrei máis. Porque me gustan os cans e porque me atopara. Estaba medio perdido. Eu, non o can.

Para non chamarlle can, nin pataco, nin chucho, nin can de palleiro, chameille Filomeno. Entendeu ó momento. E aí tamén caín na conta de que el era moito máis listo ca min. Cofeille a cabeza e púñase coma toliño. Cando tería que ser eu o máis contento dos dous. Estaba medio perdido e encontroume.

Non obstante, no fondo moi fondo, eu estaba máis que contento. Recompensei a Filomeno con unhas carreiras pola Pitediña e con unhas estomballadas en pleno campo. Eu son moi rural e o can é de palleiro, con todo o que significan as medas de palla para o rural. Cando cheguei á casa, a nai díxome: Apareciches? Mirei para po can de palleiro, este moveu o rabo e eu deixei que me asomase un sorriso, Cómplices os dous.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Luns, 5 de xuño de 2023

AS ORDES DE MIÑA NAI

A nai dicíame: degraña o millo. Eu degrañaba o millo. Ségalle os nabos ós porcos e eu segaba os nabos. Vai tornar a auga á Barxeliña. Marchaba tornar a auga a ese lameiro que tiñamos en Bouzas. Dálle unha ducia de carrouchos ós becerros e ten conta que non se vaian afogar. Entón, se o carroucho era grande, partíao pola metade.

Sempre facía o que me dicía miña nai. Sempre. Como para non facelo. De tanto mandar, quería que lle pasase algo malo, mesmo que morrese; para quedar libre. Cando morreu, chorei por ela. Sempre falo das súas labazadas, pero creo que é porque a boto de menos.

Na miña infancia, todo iso que me mandaba eran traballos odiosos que me consumían moito tempo. Degrañar un saco de millo podía levar quince ou vinte minutos tan só, pero eran quince ou vinte minutos nos que non xogaba nas airas ou polas rúas de Baños de Molgas cos meus amigos. E non digo xa nada dos traballos máis fortes: sega da herba, arada das leiras, seitura, roza de toxos, arrinque de esterco, etc. Os pequenos traballos eran os que máis me mordían a moral. Por iso precisamente, porque eran pequenos e sinxelos, pero que me quitaban tempo.

A recompensa chegaba con aqueles dez ou quince minutos facendo trasnadas ou falcatruadas, ata que a voz estridente de miña nai deixaba escapar aquel Chitooo ou nenooo longo coa correspondente ladaíña de: pasa ou arríncoche a pel! Hoxe gustaríame ter todo o corpo esfolado.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Domingo, 4 de xuño de 2023

UNHA AUTÉNTICA TOLEMIA

Erguín o cu do asento e marchei. O asento era (aínda é) de pedra. O bonito ou o peor de tal acción é que erguín logo de 33 días xustos sentado. Nin un minuto arriba, nin un segundo abaixo. Sentei ás 00:00 do día 1 de maio e erguín ás 00:00 do día 3 de xuño. Levantei cunha cor que xa non sabía se era azul, gris ou branca. Levantei completamente esgotado. Foron moitos días. Moitos. E sen nada debaixo. Só a pedra, a dura pedra. As miñas necesidades realizábaas por sonda. Comer, si; comer, comía ben. Traíanme a comida e mesmo parolaban e me facían compañía.

Tal acción, tal loucura fíxoseme dura. Aínda máis que a pedra. Porque esta é a que está pegada á miña casa, que está nunha rúa pequena, na que case xa non hai veciños, polo que a soidade rabuñou moito no meu benestar. Certo que, pola noitiña, case sempre asomaba alguén para que rematase o día algo máis contento, coa ilusión xusta para vencer á noite e iniciar ben o día seguinte.

A presenza desa xente foi un gran aliciente, un gran acicate, pero o que realmente me mantivo o cu pegado ó mazadoiro foron as miñas ansias de bater un récord. Moi fácil de facelo, xa que o anterior tíñao un de Cachagonza, tamén do concello de Baños de Molgas, que botara 23 horas sentado. Eu... 33 días! Unha auténtica tolemia, pero dunha heroicidade inmensa.

Ó querer andar case marcho de fociños contra o mazadoiro de enfronte. Naquel momento semellaba o Rambo de Baños de Molgas... non sentía as pernas!

Cafetaría Urgencias. Ourense. Domingo, 4 de xuño de 2023

 

OUTROS ALICIENTES PARA A LIGA

Para algúns foi unha alegría; para moitos unha auténtica pena. O remate da Liga española. A de fútbol, claro. A do deporte das masas. Pero deporte. Un acto no que, domingo a domingo (é un dicir, xa que houbo partidos practicamente todos os días e a horas esperpénticas), a maioría da sociedade amosou aí o seu auténtico carácter, a súa auténtica personalidade: desafogos, risas, bágoas, carraxes, felicidades, odios, racismo, incultura, educación, compañeirismo... O fútbol é un dos mellores baremos para saber realmente como é unha persoa. Ninguén debería mofarse do fútbol chamándolle o das masas en plan despectivo, cando non estadios vemos as máis auténticas e sinceras psicoloxías humanas.

Fóra xa da típica defensa que fago dese deporte, toca falar da súa esencia: os goles, os equipos, os xogadores. Creo que se debería cambiar algo para que non perda toda a emoción. O Barcelona foi campión desde hai xa tanto tempo que non recordo. A partir dese momento relaxáronse de tal maneira que case todos os clubs que se enfrontaron a el conseguiron picar un bo resultado. A proba é que poucos seguiron con intensidade os partidos do Barcelona. Para que? Que máis daba que perdese ou ganase? El xa fixera os deberes. Por iso, non procede que certos equipos se queixaran desa relaxación; simplemente basta con dicir que... “que fixeran eles tamén os seus deberes”. Ademais, o fútbol segue sendo fútbol: o Valladolid ganoulle e, non obstante, acabou descendendo.

É certo que a Liga perdeu moito desde que o Barça acadou o campionato, pois aínda que asistimos á loita polo segundo posto entre o Real Madrid e o Atlético; por entrar en Europa; e polo descenso, xa a poucos lles importaba. Tan só a eses afeccionados deses equipos implicados. Como o meu sufrimento polo Celta. Pero tamén digo que se chega baixar, case exclamaría “que lle estivo ben!” Un equipo non pode facer o que fixo o Celta desde que perdeu co Mallorca. Aí foi o ecuador da súa situación. Se lle ganara ós insulares, loitaría por Europa; pero ó perder viuse nun vórtice que case o liquida. Non o liquidou quizais por esa relaxación do Barcelona, ó que lle ganou 2-1. A Liga debería poñer outros alicientes para que ninguén se relaxase, aínda que acadase xa os obxectivos na metade do campionato. Non sei, máis cartos ou premios segundo a puntuación, por exemplo. Rematou a Liga... que vida a Liga das Nacións!

Finca Fierro. Venres, 9 de xuño de 2023

 

ASUBIAR E CANTAR

O peor será cando chegue a noite... que teño que rezar. Polos mortos daquel verán. Dun verán calquera. Porque en todos os veráns hai mortos. Como mortos hai nas guerras. Nestas, moitos. Máis que en ningunha outra situación. Rezarei por todos os mortos de todas as estacións, guerras e situacións.

Cando chegue a noite prefiro asubiar e cantar. Mellor asubiar, que cantar canto mal. Asubío coma os paxariños e mesmo coma o vento, incluso cando vai frío. Asubío os temas de Morricone e o zunido das balas de Al Capone. Desde que empecei a ler poesía, tamén sei asubiar un verso solto e poemas enteiros de Dámaso Alonso.

Cantar, canto moi mal. Sempre o confesei. E iso que cantaba todas as noites cando entraba coas vacas en Baños de Molgas, logo de pasar toda a tarde no monte. Tamén cantaba na misa, pero aí non había maneira de seguirlle o ritmo a miña nai. Deus, como cantaba miña nai! Ou como berraba, todo hai que dicilo.

Por quen asubiaba moito era polos cans. Sempre tiven cans. Incluso sen telos. Explico: o dun veciño (o Enrique da Sarita) asomou polo meu barrio e conquisteino con catro aloumiños e tres cachos de pan. Xa non nos deixou. O Enrique, cando ía á caza, tiña que pasar a buscalo. Pero por quen asubiaba a todas as horas era polo Uriarte. Este meu can é un caso á parte. Aínda hoxe soño que asubío por el. E iso que conviviu comigo nos anos setenta. Que xa choveu. E xa asubiei. E xa cantei. Sigo asubiando e cantando.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Sábado, 3 de xuño de 2023

 

O ENFERMO

El mira a través da ventá do hospital e ve que os tronos asoman polo horizonte. Sabe que non tardará en caer. A pedra, a auga, a treboada. E sábeo porque o seu alcume xa o di todo: O Trono. Na realidade chámase Ovidio Ferreiro Láncara. El non é o enfermo. O doente é o seu irmán Eliseo, O Alustro. E agora si, acabade de rir por completo: á súa irmá Ludivina chámanlle A Chispa. Para que todo quede na casa, en familia.

Ludivina quedou na aldea coidando das dúas vacas, xa velliñas, que teñen porque lles custa vendelas. Polo cariño que lles teñen. Pola pena que lles dan. No hospital ten que haber alguén porque, Eliseo, o paciente, a maiores de que está mal, “regula” peor. E de cando en vez, incluso atado, quere botarse da cama e non tarda en deixar colgar as súas pernas, agora esqueléticas.

Eliseo, O Alustro, ou sexa, o enfermo leva practicamente toda a mañá cunha ladaíña eterna: Carmen, Carmen, Carmen, Carmen. Nin os seus irmáns saben quen é a tal Carmen. Ó mellor é unha enfermeira, pero... Pero xa apareceron varias e el segue dálle que dálle: Carmen, Carmen, Carmen, Carmen. Cando cansa de chamar, di que é tal día de semana, pero nunca acerta co real. E pide sempre unha cervexa.

De cando en cando está lúcido e solta que é de Vide, en Baños de Molgas, e que pasea sempre asubiando pola Pitediña porque seica vive nun hotel desta vila. Está quieto, Eliseo!, bérralle o seu irmán Ovidio, O Trono. Mentres, na aldea, A Chispa reza por seu irmán.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Sábado, 3 de xuño de 2023

 

A DESTEMPO

Estou pensando e botar unha ducia de foguetes e tres bombas pola Concepción. Á hora da verdade bótoos o día de san Salvador, o 6 de agosto, que é o patrón de Baños de Molgas. Dicir Baños de Molgas son xa palabras maiores.

Moitas veces fago cousas que non ten xeito. E a destempo. O outro día botei horas preparando, calculando e debuxando unha ruta por ese mesmo concello, o meu concello, para realizar unha boa andaina e resulta que me tirei todo o día tombado, escagallado no sofá. Quero e non podo, ou sexa, non quero.

Lembro cando, de rapaz, ía para o monte coas vacas que, en vez de coller para o comunal do Medo, torcía para o comunal de Pinouzos, ou ó revés, en vez de torcer para Pinouzos, seguía para o Medo. Claro que, despois, como pasara algo (e case sempre pasaba: ou perdía o burro ou perdía algunha vaca), a miña nai non se andaba con hostias e cruzábame a cara nun santiamén; o santi cun sopramocos no lado esquerdo e o amén cun sopapo no dereito. A min tan só me quedaba xemer de dor e deixar caer unhas bágoas. Unhas moitas, quero dicir. Sempre lle botaba a culpa á nai, mesmo desexándolle a morte para quedar libre coma o vento. A culpa era miña.

Entoo o mea culpa porque non se poden botar foguetes nin bombas na Concepción, cando a min só me interesa o san Salvador.

Cafetaría Urgencias. Ourense. Sábado, 3 de xuño de 2023

 

GALAXIA MUSICAL

Collín a bolsa de lixo e saín da casa. Deixeina no contedor e, á beira, estaba a esperar xa a Perla Negra. Subín a ela e naveguei ata máis alá das lúas de Xúpiter. Polo camiño cantei unhas cancións de Melendi. Que este non é que me guste moito, pero déuseme por aí. Outras veces escoito ós Resentidos e tamén a Vangelis.

Cando crucei Marte pedinlle perdón á Perla Negra e subín a un meteorito para percorrer a galaxia desde aí ata máis alá do infinito. Como sabía que tería moito tempo (xa sabemos todos o que mide o infinito) preparei xa unha boa mestura de cancións que abarcarían desde Rosalía ata Tina Turner, desde Guadi Galego ata a Orquestra Filharmónica de Berlín, pasando pola banda sonora de Baixo o fogo, de Jerry Goldsmith, e París, Texas, de Ry Cooder. Aseguro, confirmo e prometo que andarei por unha galaxia moi musical.

De cando en vez intercambiaba as viaxes entre meteoritos e lóstregos. Viaxando nestes últimos acelerábanseme as emocións. Todo era moi rápido, moi instantáneo... coma un alustro, coma un lóstrego. Cando choutaba dun meteorito a un lóstrego soaba Pink Floyd, e cando pasaba do alustro ó meteorito era Sabina quen deixaba caer unha das súas cancións.

Uns quilómetros antes dunha das lúas de Xúpiter, volvín á miña Perla Negra. Que carallo, botábaa de menos. Ela tamén me botou de menos, pois inchou as velas, puxen a música a todo volume e a galaxia foi máis musical ca nunca. Ata o infinito e máis alá! Coa Perla Negra.

Cafetaría Tarona. A Valenzá. Xoves, 1 de xuño de 2023

 

SAÍR DUN SOUTO PARA METERSE NOUTRO

Pensabamos a semana pasada que a vida volvería á normalidade, porque, entre o racismo de Vinicius e as eleccións municipais, o barullo fora moi intenso e xa tocaban uns días tranquilos. Pois non; eramos poucos e pariu a avoa, ou o que é o mesmo, que saímos dun souto para meternos noutro. Cando aínda os alcaldes ou alcaldiños nin tan sequera puideran lanzar algunha proposta para intentar cumprir o prometido (é un dicir), zas, novas eleccións ó canto. Agora as xerais. A outra semana foran promesas locais, agora toca escoitar promesas nacionais e, como abarca tanto territorio, promesas á esgalla.

Xa sei que as municipais foron a mecha que acendeu o foguete das xerais. O medo é libre e alguén lle viu axiña os ollos á carriza ou o cu á curuxa. Non quedou outra entón que convocar novas eleccións, é dicir, voltas e máis voltas coa barafunda electoral, co formigueiro de encontros, visitas, parladoiros e mitins políticos (Despois alguén falará mal do fútbol, como se a política fora unha santa). Se todos tivésemos as ideas claras como as teño eu, non se precisaba ningún rebumbio; chegaba con ir ás urnas e deixar caer a papeleta apropiada. Eu son moi listo: sen que pase nada de nada, xa sei a quen botarei.

E non quero predicar máis, xa que do Padornelo para alá... alá cada quen coa súa conciencia. Do Padornelo para alá semella que España vai ben e do Padornelo para acá, Galicia vai moito mellor. Principalmente en Sanidade e Educación. En Sanidade, por exemplo, dezasete horas e media (desde as doce e media da noite ás seis da tarde) nos boxes de urxencias e cos corredores cheos de camas con enfermos. Nos boxes esperando a que houbese habitacións libres e nos corredores esperando a que houbese sitio nos boxes. Galicia vai moito mellor.

En Educación... de todos é sabido como anda a lingua galega. Dicir de canga baixa ou de capa caída é darlle un plus. Cada día estamos a perder galego falantes. Normal. A propia Xunta prohibe que se dean certas materias na nosa lingua. Así é que, señor Rueda, non venda vostede fume, que, a causa destes dous órganos administrativos, estou bastante nervioso e nun tris de alterarme, de irritarme, de desacougarme. Porque non se pode botar a lingua a pacer e, ó momento, pechar os ollos. Mire para a súa propia casa antes de botarlle a man polo lombo ó señor Feijóo.

Finca Fierro. Sábado, 3 de xuño de 2023

 

BOTÁRONSE Á BOA VIDA

Cóidate, dixéronse un ó outro. E os dous botáronse á boa vida. Un percorreu os vicios dos tempos aqueles nos que a vida seguía a torto ou a dereito. O outro correu polos garitos das airas, aquelas nas que se mallaba o pan e se secaban as fabas. Toda diversión dos tempos pasados sempre era unha alegría ó mellor vivir.

Un percorreu as cores do arco da vella deixando tras de si unha lascivia ou concupiscencia narrada con catro versos e dúas estrofas. O outro correu por entre as toxeiras da infancia escarallando os niños daquela señardade do luscofusco. Din que todo tempo pasado foi mellor. Eles os dous chegaron a berrar que depende.

Un percorreu os cortellos para estralos con toxos e fentos e palla e frouma dos seus pensamentos. Porque hai pensamentos que cheiran a carraxe e desconsolo. O outro correu polos lameiros de outono, nos que deixou caer as bostas de catro vacas e unha becerra. Houbo tardes nas que o silencio se abrazaba ó medo, ó temor, ó receo e os berros fundíanse nun rosario eterno.

Un percorreu os camiños que saían da aldea e, pouco a pouco, encheunos de bulleiro. Había que andar con pés de manteiga ou coma o gato polas brasas para non atugar, para non afundir os nocellos. O outro correu polas carballeiras da morriña e non tardou en caer nunha neglixencia na que a vida se envorcalla na lama. Porque o vicio dos dous era coma a desentoación, a discordancia no aloumiño do tempo.

Cafetaría La Carabela. A Valenzá. Mércores, 31 de maio de 2023