HAI QUE PROHIBIR O CINE!

Mal asunto para o cine. Unha espectadora seica se queixou da emisión da película “50 sombras de Grey” porque “promove a violencia explícita e, sobre todo, violencia machista”. Nin vin nin penso ver tal película. Nin lin nin penso ler tales libros. Pero creo que aínda así, penso que se pasou un chisco a espectadora esa.

Por esa regra de tres habería que eliminar da cinematografía as de Rambo, por exemplo, porque nunha delas liquida a todo ruso e afgán que se lle pon por diante. E as de James Bond? O axente con licencia para matar eliminaba, antes, a todo ruso que estivese de pé e, agora, mata a todo árabe con pinta de árabe. As películas do Oeste... pobres indios! Nas de Alien ata tería que ir en contra da miña amada Sigourney Weaver por liquidar ou intentar liquidar ó bicho, co bonita que é tal criatura. Deberíase prohibir esa obra mestra chamada “Psicosis” porque Anthony Perkins asasina na ducha (na ducha!, ese recanto de intimidade para o ser humano) e con toda a saña do mundo nada máis e nada menos que á protagonista. Habería que prohibir “Los santos inocentes” porque a un salvaxe se lle deu por pegarlle un tiro á gralla de Azarías, a “milana bonita” de Paco Rabal. A ver se nos decatamos de que o cine é todo mentira, de que o fai real a conciencia humana. E moitos ben sabemos como temos a conciencia: negra e co demo dentro.

Finca Fierro. Luns, 30 de xullo de 2018

O USO DO MÓBIL E DOS INMIGRANTES

Segundo unhas veces ataco á Fiscalía porque vai en contra ou a favor de quen non debe ir, hoxe toca darlle un voto de confianza ante a petición de que se investigue a fondo o uso do móbil dun condutor logo dun accidente grave. Paréceme ben. Paréceme moi ben. Como teño que viaxar todos os días empezo a ver xa case máis móbiles que volantes. Incluso sen os ver, notas a leguas se tal ou cal condutor está facendo uso do móbil. Pola forma de conducir. Pola forma de reducir. Ás veces ata dubido se será o móbil ou se será que ás sete e pico da mañá un xa vai borrachiño perdido. O uso do móbil seica xa é primeira causa de mortalidade nos accidentes de coche, máis incluso que o alcohol e a velocidade. Así é que a Fiscalía xa está tardando en actuar. E non vale bombardear con publicidade para que a xente se conciencie da gravidade do asunto. Todos sabemos xa que unha simple distracción pode mandar ó traste unha ou varias vidas humanas. Un simple guasap. Unha simple ollada ó móbil que vai á beira dun porque acaba de emitir un son de chamada ou de aviso de correo. A mellor ensinanza para tomar conciencia é a de fortes multas e penas de presidio. O ser humano só aprende cando lle tocan a carteira ou cando o privan de liberdade. É certo, algúns nin así. E por culpa destes algúns, outros van para os cemiterios.

Sempre dixen e sempre direi que a peor desgraza dun país é a emigración. Galicia é un país emigrante (para min, tan emigrante é o que está en Madrid ou o País Vasco como o que vive en Suíza ou en Alemaña). Galicia sempre foi emigrante. Pois ben, dáme unha rabia inmensa ver como emigrantes ou fillos de emigrantes atacan con saña, con xenreira a eses pobres inmigrantes que están facendo o mesmo que fixeron eles: buscarse a vida. De que nos veñen comer o pan. De que nos veñen sacar postos de traballo. Eses traballos que nós nunca quereremos. Eses traballos que moitos malnacidos lles ofrecen porque saben que son man de obra barata. Para min é moi triste ler comentarios de xente que se botou por outros mundos para poder subsistir. Por iso odio tanto as fronteiras. Porque todo ser humano ten dereito a vivir onde poida. Quen somos nós para dicir que este cacho de Terra é noso?

Finca Fierro. Sábado, 28 de xullo de 2018

A BATA BRANCA

Tempo de que un piollo se meta pola maraña duns pensamentos que van e veñen entre a terra e o mar, entre o mar e a terra. Tempo de analizar, ou mellor dito, de debuxar unha bata branca; a cor inmaculada. Como ela. Como a palabra que se di, que se entende, que se explica. A bata branca que vai camiño de historias que doen, de sorrisos que sofren, de vidas que se amosan coitadiñas ante a esperanza.

Tempo de que un “tolete” se meta por entre os versos dun poema ou por entre os capítulos dunha novela. Tempo de coller dúas pedriñas e debuxar nelas nomes con cualificativos cariñosos. Despois todo consiste en adornar un soño que vai máis alá do infinito ou máis alá de Fisterra. Detrás de cada epíteto está a bata branca que mira, sorrí e fala. Fala con palabras de orballo para completar unhas frases que enchen o baleiro dun sentimento. Sempre haberá historias coas que soñar. Sempre haberá ondas que van e veñen polo mar. Ese mar que calma. Ese mar que arrodea á bata branca de pura poesía. Tempo no que un alento vai metido no peto esquerdo da bata branca á altura do corazón. Despois xa todo é un desexo que viaxa en avión ata un lugar de fantasía, de fábula. A bata branca brilla, reloce na miña memoria.

Finca Fierro. Venres, 27 de xullo de 2018

POLAS GALAXIAS MÁIS AFASTADAS

Xa está ben de fochicar polo feisbuq. Toca facer algo útil desta vida miña. Por exemplo, dicir que seica hai auga salgada en Marte. O máis seguro é que proceda da Costa da Morte. Cando hai fortes treboadas, as pingas caen con tanta forza que rebotan e para alá marchan. Cae de caixón: se hai un galego na lúa, como non vai haber auga salgada en Marte. E da Costa da Morte! Aí é nada.

Tamén podo facer algo útil escoitando música. Por exemplo, a Miles Davis e John Coltrane xuntos. Isto é moito máis que aí é nada. Dous monstros. Queda unha hora para ver o resumo da etapa do Tour de Francia. Na Costa da Gándara non a proxectaron en director. Alí, en directo, deu pedal un viticultor ó ritmo do tractor para cuspir cunha mangueira pingas de sulfato, das cales, algunha, seguro que alcanzou Marte. Os galegos ou algo galego estamos en todos os lugares do mundial universo. E non digo nada cando eu me faga astronauta! Sei que serei astronauta! Viaxarei por todos os recunchos das galaxias máis afastadas. Na nave espacial (que levará o nome de Filomena) soará o impresionante “Under Fire” de Jerry Goldsmith. E xa poden aparecer todos os aliens do universo mundial, que eu... nin caso.

Finca Fierro. Xoves, 26 de xullo de 2018

UN CHISQUIÑO MÁIS DE CONCIENCIA

O día que oín algo sobre os incendios gregos foi simplemente iso: o típico titular que daban pola radio, o de uns grandes lumes. Xa pola tarde, camiño de Ramiras, comentou algo a muller de 60 mortos. Pedinlle explicacións, claro. E quedei alucinado. Precisamente o día en que facía 30 anos que eu estivera en Atenas. Recoñezo que me impresionou a cantidade, a cal, por certo, pola noite, xa aumentara a 74. Unha barbaridade!

Non obstante, o día da Patria Galega, puiden apreciar que segue habendo categorías nas formas de morrer e nos lugares nos que se morre. Este día lin dous xornais. Un empregaba un titular enorme e desenvolvendo a noticia en máis de media páxina sobre eses 74 mortos de Grecia. Pero xusto á beira, e nunha simple columna, viña outro titular: “Centos de desaparecidos ó derrubarse unha presa en Laos”. O outro xornal dedicáballe dúas páxinas ós incendios do país heleno, e “cero patatero” ó encoro de Laos. Imaxino que se preguntarían: pero onde está iso?, quen son eses? Doen os mortos gregos (eu simplemente pola visita que lle fixen, quedei cun cariño enorme cara á ese país), pero os de Laos tamén son persoas e moitos máis en cantidade. Deberiamos ter un chisquiño máis de conciencia.

Finca Fierro. Mércores, 25 de xullo de 2018

PAGAR AS FABAS

Hai xente que naceu para pagar as fabas, para cargar coa culpa do que fai outra persoa. Hai xente así. Como Macías Deus Variante. O pobre carga con todo. Coas súas culpas e coas dos demais. Macías Deus Variante é un pobre desgraciado que anda de bar en bar para que os seus propios veciños se rían del. Así de amable é a xente da súa aldea.

Veno un chisco diminuído e aprovéitanse, vaia se se aproveitan. Desde o cura ata o sacristán, desde o ricachón ata o máis pailán. O caso é que lle fagan pagar as fabas. Macías é fillo de Nadal Deus e de Edenia Variante, ambos os dous curmáns e residentes, desde cativos, no mesmo fogar. De aí pasou o que pasou. De aí, a burla, a mofa, o escarnio foron os comentarios máis suaves que recibiron, primeiro, da propia familia, logo, dos veciños, para rematar, con toda a contorna. Así de amable é a xente do seu concello. Menos mal que o pobre Macías non se decata de por onde vai a auga ó rego. El anda no seu mundo e non lle importa pagar as fabas. El nin sabe que está pagando as fabas. Macías sorrille ó seu amigo, ó seu parente e a calquera descoñecido. Macías tan só desexa que lle falen, aínda que sexa a berros, aínda que sexa a base de insultos. Macías Deus Variante senta no chan e espera.

Finca Fierro. Martes, 24 de xullo de 2018

POLA ESPERANZA DUN SENTIMENTO

Quere o asubío penetrar por entre as silveiras do monte perdido, pero o ruído é tan intenso que se afoga xa no carreiro da ignorancia. En moitos carreiros hai sinais para que saibas que un chisco máis alá pode estar o esquecemento dunha vida que quixo ser pero que quedou nunha simple páxina en branco, é dicir, en algo moi pobre, moi triste. Non hai maior tristeza que non saber que dicir. Ou que non saibas soñar.

Soñemos un percorrido por entre a néboa e co asubío nos beizos. Soñemos os soños nos brazos de Morfeo. Cae unha grosa galla dun carballo e atranca o carreiro. É aí cando dubidamos entre arrodear a galla ou volver para atrás, entre plantarlle cara ás inclemencias da propia vida ou pechar os ollos e recoñecer que somos inoperantes para loitar contra as adversidades dos soños. Case sempre queres amar pero, ás veces, non te deixan. Non queda outra que ser feliz á túa maneira. Así de simple e así de sinxelo. Quere o latexo do corazón percorrer a distancia entre un si e un non, pero hai pensamentos que non conseguen ir máis alá dun metro, máis alá do mar. Porque non te deixan avanzar. Non queda outra, entón, que asubiar pola esperanza dun sentimento. Asubía e espera.

Maceda. Martes, 24 de xullo de 2018

A PONTE DAS CABRAS

A pesar de que unhas finas gallas de amieiro lle impiden contemplar ben o panorama, Laertes Pedroso Levante intenta sacarlle unha foto á Ponte das Cabras, tamén chamada a Ponte do Medo. Porque aí, precisamente aí, para os de Baños de Molgas é onde empeza o Medo, o monte Medo.

Xa sei que para os que non son da contorna, o Medo relaciónano co lugar de situación do santuario dos Milagres. Pero para Laertes e para todos os veciños de Baños de Molgas, o nome de Medo asimílase máis a monte. Porque, para el, de rapaz, dicir Medo era dicir “ir ó monte coas vacas”. Laertes Pedroso Levante, o fillo da Calista, tirouse a infancia e boa parte da xuventude levando tres vacas e un burro para o Medo, xeralmente para a parte de Sudalomba e Detrás da Lomba. O fillo da Calista (así era como o coñecía todo o mundo, poucos sabían o seu nome real) observa a Ponte das Cabras e lémbrase de como era antes da reforma, principalmente daquela varanda de ferro medio deteriorada que, cada vez que a vía, sempre pensaba nun golpe dalgún coche e da sorte que tería este de non caer ó río Arnoia. Agora, o fillo da Calista, coloca o móbil diante dos ollos e zumba e dálle en calquera postura e en calquera posición para que a Ponte das Cabras quede ben retratada.

Finca Fierro. Domingo, 22 de xullo de 2018

ARREBOLAR OS NERVIOS

Doce menos vinte da noite. Ladra un can na distancia. Os cans adoitan ladrar na distancia e cerca. Pero é o que se di: mentres ladren. Mentres ladren semella que non morden. Vai ti saber.

Estou escoitando o álbum “Portrait in Jazz”, que Bill Evans gravou no 1959, xusto cando nacín eu. O álbum é vello, pero a música é eterna. E se é de jazz non digamos xa. Un bolígrafo vermello sobre a mesa. Un bolígrafo de tinta negra colgado no peito. E o móbil cargando a batería. Doce menos dez da noite. O asubío dun pardal é coma ese verso que se escapa do poema cando o poeta queda pampo ante o canto da rula. Por certo, hoxe durante case todo o día e mentres un servidor traballaba (porque este servidor traballa sempre, ou polo menos fai que traballa), unha rula estivo cantando sempre moi preto de min. Iso tiña que significar algo! Ó mellor queríame dicir que entre o verso e a estrofa hai moito sentimento. Vai ti saber. Van ser as doce da noite. O que significa que se realiza un salto entre un día, este, sábado, e outro, domingo. Serrat canta “Fe de vida”. Eu bailo coas pernas dobradas dálle que dálle sobre as baldosas da cociña. A ver!, dalgunha maneira teño que arrebolar os nervios.

Finca Fierro. Sábado, 21 de xullo de 2018

JOSÉ BOENTE, DE PROVINCIA EN PROVINCIA

A xente de Baños de Molgas ten tan asumido o balneario que o vemos simplemente coma un edificio inmenso, bonito e que alberga bañistas. Sempre se lle chamaron así: bañistas. Porque van tomar os baños. Ninguén asume aquilo de que, a maiores das reumas, artroses, sinusites, etc, existe a relaxación, o descanso e, hoxe en día, incluso o turismo. Sei que de cando en vez collen ós bañistas e lévanos a visitar, a coñecer lugares.

Pero o balneario de Baños de Molgas é máis que un edificio e que unha casa de baños. É unha institución pola que deberon pasar unha boa cantidade de xente máis que coñecida, máis que famosa. A ver, hoxe, quen máis quen menos, pode permitirse o luxo de “ir tomar os baños”, ou de ir a eses lugares para simplemente relaxarse. Pero antigamente, só ían os ricos, “os señoritos”. Así é que por aí pasaron desde ministros ata bispos, desde xente da realeza ata personaxes pintorescos. Hai uns días atopeime nuns papeis a un personaxe que me chamou tanto a atención que me custou seguilo por todo o territorio español. O homiño non estaba quieto un carallo. É que se se descoida goberna en toda España. Fíxoo nada menos que en sete provincias!

Este personaxe chámase José Boente Sequeiros e na súa senectude, cando xa cansara de andar por media España adiante, pensou que lle ían ben uns baños no balneario de Baños de Molgas. Aseguro eu que é o mellor lugar para desconectar, para esquecer esas trangalladas políticas que hai sempre e que, a principios do século XX, eran de rapar e peitear ou de meter medo.

José Santiago Boente Sequeiros nacera na Esfarrapada, pertencente ó concello de Salceda de Caselas, Pontevedra, ás catro da mañá do 3 de setembro de 1860. Fillo de José Santiago Boente Leiras e de Joaquina Sequeiros Rodríguez. Estudou no instituto de segunda ensinanza de Pontevedra pero a picardía de Boente axiña se fixo patente: o pillabán estudou algunhas materias no Instituto de Ourense porque seica esixían menos nas probas de exame. Non era parvo, non. Nese tempo axiña empezou a colaborar co rotativo El Estudiante. Cando rematou co bacharelato déuselle pola carreira de Dereito en Santiago, entre 1881 e 1885. Ó momento instalou bufete de avogado na rúa Michelena de Pontevedra, chegando a ser Decano do Colexio de Avogados e con Manuel Portela Valladares como tesoureiro. Ó mesmo tempo compaxina a súa labor como redactor xefe do Diario de Pontevedra e acóllese á aventura de formar unha sociedade para a fabricación de fariñas, pan e outras industrias.

Por esa época, José Boente Sequeiros casa con Carmen Álvarez, coa que tivo dous fillos: o xornalista e escritor José Boente Álvarez e o arquitecto César Boente Álvarez, que morreu en Zaragoza o 23 de agosto de 1920, vítima dun atentado sindicalista.

Vinculado ó Partido Liberal, José Boente foi deputado provincial (entre 1898 e 1930) e o 24 de abril de 1901 elixírono presidente da Deputación da capital do Lérez, onde presidiu un dos actos máis emotivos: cando a cidade lle rendeu homenaxe a José Echegaray en 1902, ministro de varias carteiras, dramaturgo e, dous anos máis tarde, Premio Nobel de Literatura.

Con data 26 de xuño de 1905 noméano Gobernador Civil da provincia de Cáceres, que desempeñou durante só seis meses; ou mellor dito, tres, xa que os outros tres estaría ausente por permisos ou licenzas. Así é que no decembro dese mesmo ano xa o designan Gobernador de Pontevedra, o posto que el realmente desexaba. Gobernou Pontevedra de 1905 a 1907 e de 1909 a 1911. Neses anos promove o xornal El Progreso e Atilana Barros Franco será a súa segunda esposa.

No 1911 xa é Gobernador de Zaragoza, onde se atopa coas tensións entre as clases traballadoras e a Patronal que resolveu firmemente. No xullo de 1913 presenta a súa dimisión voluntaria, quizais motivada pola crise política parlamentaria liberal dese ano: o enfrontamento entre o Conde Romanones e García Prieto.

Tres anos máis tarde xa é Gobernador Civil da Coruña. Deste posto cesará xa ó ano seguinte. E no setembro de 1918 noméano Gobernador de Sevilla, do que cinco meses máis tarde o destitúen por culpa dun conflito metalúrxico. No marzo de 1919 proclámano Gobernador de Murcia, pero unhas semanas máis tarde seica non aceptou o cargo. Si aceptaría o das Palmas, que sería xa o seu derradeiro destino como Gobernador.

José Boente Sequeiros, logo de ser considerado un home tenro e cariñoso, renunciou no agosto de 1940 ó seu cargo de maxistrado suplente debido á súa avanzada idade e estado de saúde, e faleceu catro anos despois en Pontevedra, en concreto o 18 de xaneiro de 1944.

Café Dos Yemas da Valenzá. Domingo, 6 de maio de 2018

Publicado en La Región o sábado, 21-07-2018

CERTAME LITERARIO MOLGUÉS EN 1921

Buscando e rebuscando en xornais atrasados noticias sobre Baños de Molgas (tan atrasados como que son de principios do século pasado), recoñezo que adoito atoparme, maioritariamente, coas novas relacionadas sobre desgrazas, máis en concreto sobre grandes pelexas, miserables pendencias e crimes diversos. Claro que tamén é verdade que, aínda hoxe, os xornais, acostuman escribir máis sobre os grandes sucesos que sobre as bonanzas acaecidas nas nosas vilas e aldeas. Sempre nos queixamos que tal ou cal lugar só asoman nos medios cando hai un desastre, un crime, un suicidio.

Sobre pelexas e crimes xa teño escrito diversos relatiños, polo que se continuo con eles, moitos ata poderán pensar que os de Baños de Molgas somos uns abisinios. En Baños de Molgas tamén hai noticias de ben, noticias alegres e, faltaría máis, noticias culturais. Non só lle damos ó machete.

Así, no mes de setembro de 1921, no balneario da vila celebrouse un brillante certame literario (aí está, cultura pura), que presidiu a fermosa señorita Consuelo Rodríguez. Á tal festa seica concorreron numerosas persoas. Laurearon co premio de honor ó culto doutor en dereito e moi distinguido santiagués don Homobono González, que, como non podía ser doutra maneira, pronunciou unha fermosísima salutación e deulle lectura á poesía premiada, que levaba por título “O tren da vida”. Tanto a salutación como a poesía fixo que os asistentes se puxeran de pé e aplaudiran a rachar, a esgalla. Por certo, o doutor Homobono, no mes de agosto de 1927, sería o tesoureiro da Federación do Colexio de Doutores de Santiago.

Neste e en calquera certame que se prece, ten que asomar tamén o correspondente discurso deses personaxes invitados con certo don da palabra, moitas veces para que, simplemente, o premiado ou o homenaxeado non se sinta só. Así é que alá saltou o director do Instituto de Ourense (o actual IES Otero Pedrayo), don Salvador Padilla (catedrático de latín e castelán) e, lóxico, non ía ser menos en recibir unha gran ovación do auditorio. A ver, non vexo eu ós de Baños de Molgas (por moi cafres que sexamos) facéndolle un menosprezo a tan eminente personaxe.

Finca Fierro. Venres, 20 de xullo de 2018

AÍNDA TEÑO SENTIMENTOS

Deito sobre a tumba do esquecemento. Pero non esquezo. Máis ben recordo. Recordo aqueles soños que quixeron ser, pero non foron. Inocente! A quen se lle ocorre soñar! Xa sei que soñar é bonito. Pero hai soños que están moito máis alá do infinito. E calquera chega a eles! Nin tan sequera Buzz Lightyear. De todas formas, non son Buzz Lightyear.

Son o que senta ó pé do nicho da señardade. E desde ese lugar contemplo o ir e vir dunha bolboreta polas corredoiras do tempo. Quero ser como a rula do conto, que vive e deixa vivir. Ou quero ser o silencio para meterme no ruído de Sabina. Con tanto ruído non se oíu o ruído do mar. Por iso sempre é bonito o silencio. O silencio que non fai ruído. Salto sobre a sepultura dunha ansiedade que quere morrer, pero que non a deixo. Non sempre se acada o que está aí, aínda que sexa lonxe. A distancia pode ser un recordo. A distancia pode ser eterna. Hai distancias que non teñen separación. Ou extensión. A distancia pode estar nun suspiro, nun salaio, nun salouco. A distancia non é quen para que a rula voe. Non voa. Deito sobre o cemiterio dos pensamentos. Aínda que, estes, nunca estarán mortos. Porque aínda teño sentimentos. Os meus sentimentos.

Finca Fierro. Mércores, 18 de xullo de 2018

POR ENCIMA DOS DEMAIS

Xa que vou falar de coches ou da súa condución, usarei o verbo circular. Circula por aí unha enquisa ou estudo sobre os cabreos supinos que realizamos ó conducir. Parece ser que uns 100.000 galegos dámoslle á lingua despectivamente (e máis que á lingua) cando imos agarradiños ó volante. A min esa cantidade chócame moito. Creo que é ridícula, que é moito máis grande.

Dentro do coche, como non nos oe o outro chofer, barrenamos de tal maneira que, pobriño se o collemos. Certo, máis seguro que se o collemos metamos o rabo entre as pernas. Eu mesmo; recoñezo que esbardallo, que badúo contra o de adiante ou contra aquel que vexo que fai algunha barrabasada. Cuspo os catro cuspires. Sabemos que é lei de vida: o de poñernos sempre un punto por encima dos demais, o de sentirnos perfectos. Se cometemos nós o fallo, custa, custa moito erguer a man e pedir desculpas. Como moito agachamos a cabeza e miramos para outro lado. Como me gusta andar, e tendo A Valenzá un pequeno (ou grande) caos circulatorio, vexo accións e xestos que, repito, moito máis de 100.000 galegos pomos a parir ós demais cando conducimos.

Finca Fierro. Martes, 17 de xullo de 2018

BAIXO A SOMBRA DUN SALGUEIRO

Ifixenio Nocedo aparcou diante do portelo da Lagoa de don Ramiro, reclinou un chisco o asento do seu coche e dispúxose a dar unha cabezada. A ver, eran as tres da tarde e sol caía sobre Entreloríos que daba medo poñerse a ler pola estrada dos Milagres, que é o que acostuma a facer Ifixenio cando a canícula non é tan forte.

Así é que, que mellor que intentar soñar cos anxiños. Como semellaba soñar a rula que estaba nunha silveira a uns pasos do coche. O de soñar cos anxiños é un dicir, claro. Con iso só soñan os nenos. Certo que, algunhas veces (ou moitas) hai homes que son máis ca nenos. E moito coidadiño; non é o mesmo ser coma un neno ou sentirse coma un neno. Baixo este prisma de razoamento, Ifixenio Nocedo pechou os ollos baixo a sombra do salgueiro que hai á beira mesma do portelo e confiou en que ninguén o molestase. Non é que a circulación, tanto de persoas coma de vehículos, fose moita a esas horas, pero nunca se sabe. Só é cuestión de desexar algo, cando axiña eses desexos se poden alterar por un instante inadecuado. Por sorte, Ifixenio puido adurmiñarse uns dez minutos. Para el suficientes. Acendeu o coche, deixou o lameiro de don Ramiro fuxindo polo espello retrovisor, e nun dicir amén, entrou pola rúa do Naciente en Baños de Molgas.

Finca Fierro. Luns, 16 de xullo de 2018

CASE TODO É LEI DE VIDA

Non puido ser. Croacia puxo o fútbol e Francia os goles. Moitas veces isto é lei de vida. É como aquel que rebenta por traballar e os cartos lévanos outros. E como o que vota coa intención de que alguén levante este país e, despois, resulta, que o votado apaña os cartos para certos paraísos fiscais. Se case todo é lei de vida.

Iso de que o débil vence ó forte, de que David venceu a Goliat foi unha trasnada de alguén que escribiu a Biblia e que pensou que os habitantes do futuro serían parvos. Algo de parvos si que temos; porque seguimos crendo que o modesto lle gana ó poderoso, ó potentado. Ata no partido no árbitro arxentino lle botou unha man ós franceses, ó grande: nin era falta, nin era penalti por moito que lle dese na man. Pero, calquera vai en contra do poderoso! Case todo é lei de vida. Menos mal que a natureza pon a cada un no seu sitio... no momento de entregar a Copa, aí apareceu ela, poñéndoos a mollar, pingando para dicir que esa final ganouse tormentosamente, a base de catro lóstregos franceses por dous arcos da vella croatas. Que un foi dun regalo do Lloris? Pero dous dos outros foron un agasallo da arbitraxe. Croacia non mereceu perder desa maneira. Pero, que empece xa a Liga!

Finca Fierro. Domingo, 15 de xullo de 2018

LECCIÓN DE PAZ E PENITENCIA

Botando o pensamento para atrás, a semana pasada, para un servidor, non é que deixase moitas novas dignas de mención. Así, sen parar mentes, só me sae a morte, ós 100 anos, do primeiro presidente da Xunta de Galicia, don Gerardo Fernández Albor, que en paz descanse, e a salvación, por fin!, dos nenos tailandeses. Porque, claro, falar do Mundial xa non procede; e non só porque rematase, senón porque xa falei abondo noutros relatiños e nas redes sociais. Así é que, non habendo moito, déuseme por buscar nos meus papeis e atopeime cunha noticia que tamén me fixo trasladar o pensamento para tempos pasados.

A noticia, en concreto, asomou nun xornal galego o 11 de setembro de 1913 e facía referencia á lección dun home sobre uns “señoritos”. No santuario dos Milagres, en Baños de Molgas, un mozo duns 28 anos, que seica estaba potente, robusto e que respiraba saúde por cada poro da súa pel, axeonllouse á entrada do Santuario e, de xeonllos, seguiu en dirección á igrexa. Como se lle vía na cara que padecía abondo (digo eu que pola penitencia e pola dor nos xeonllos), un cabaleiro aproximouse e ofreceuse a levalo da man, algo que o mozo aceptou axiña e agradecendo o detalle. A ver!, desa maneira era máis fácil de cumprir a promesa.

Pero cando chegaron á entrada do atrio, asomaron por alí catro paspáns, catro pasmóns vestidos de señoritos, que ó ver a aquel rapazolo de xeonllos, non fixeron outra cousa que botarse a rir. O labrego, sen andar con días santos (por moi sagrado que fose o lugar), ergueu e repartiu moi sinxelamente, coma quen non quere a cousa, catro labazadas que deixou ós papaleisón coa vergonza cubríndolles o rostro. O penitente deixouse caer de novo de xeonllos e seguiu o seu camiño para prostrarse ós pés da Santiña do Medo. Imaxino que ante a imaxe bendita soltaría aquilo de: aquí paz e despois gloria. A paz impartiuna el aínda que fose polas bravas e a gloria seguro que lle chegou tan axiña como lle suplicase á Santiña pola súa penitencia. É esta a tal como para non contentar ós seus peregrinos. Con todo o que lle queremos. Na miña infancia e na adolescencia aínda vin a moitos peregrinos facendo ese percorrido de xeonllos.

Finca Fierro. Venres, 13 de xullo de 2018

ORBALLAR A BOCA

Hadrán Nado Latino senta no mazadoiro da burga de Baños de Molgas, torce a cabeza para a dereita e pensa que, alá, na curva estaba a tenda da Angelita. Tenda que, para a súa infancia, era prohibitiva. Os seus produtos eran prohibitivos. Tan só de cando en vez, ou sexa, moi de Pascuas a Ramos, a súa nai mercaba algo simplemente para orballar a boca. A ver, quen mercaba produtos de calidade naqueles tempos!

Hadrán estaba moitos días a velas. Ou a comer simplemente un cacho de pan centeo mollado, porque o dente non era capaz de penetrar naquela codia dura, de oito días. E cando acadaba entrar no bar, o mesmo do mesmo: pedir tan só medio Vila (medio vasiño de laranxa) para que lle orballase a boca. Que tempos aqueles nos que todo se vendía: desde os dous ou catro ovos que puñan as cinco ou dez pitas ata o litro de leite que daba a Turina, logo de arar ó mellor unha leira de millo. Como ía a pobre dar para o seu fillo e para a casa. E menos mal se daba ese litro. Ó non haber leite, tocaba de almorzo papas de millo. Todo o mellorciño do porco alá ía para o mellor ofertante. Moi de cando en vez, unha chouriza de carne orballaba a boca. Polo demais, todo se resumía en: pan e touciño, pan e touciño, pan e touciño.

Finca Fierro. Xoves, 12 de xullo de 2018

BAIXO A SOMBRA DOS AMIEIROS

Logo dunha volta e dúas reviravoltas asento o meu corpo cansado sobre a varanda da rúa Ansuíña e deixo que a sombra dos amieiros da marxe dereita do río Arnoia me alivie un pouco a suor que se me pega á camisa, á pel. Contemplo a ponte e, ó mesmo tempo, furgan os pensamentos sobre o mundial de fútbol, chegando á conclusión de que non é necesario que compita xa España para seguir gozando coma un anano cos partidos. O último, o de Inglaterra-Croacia. Que heroes, que coraxudos os croatas! Tres prórrogas seguidas e aí están: na gran final. Non sei, pero dáme como unha palpitación de que o domingo haberá prórroga.

Contemplo a entrada no parque Ansuíña e xusto a uns dous metros vexo como pousa sobre o verde céspede unha fermosa rula que, por un casual, me mira, aínda que axiña peitea buscando quizais un recordo ou un sustento. Eu tan só sorrío e deixo que a miña imaxinación busque os niños nos que ela asente alí a súa felicidade. Hai rulas que se lles nota ás leguas que son felices. Baixo a sombra dos amieiros chanto a vista nas augas mansas do río Arnoia e axiña vexo que polo río abaixo vai unha troita de pé, quen a puidera coller. Prefiro a rula. Que vexo que me volve mirar. Sorrío.

Finca Fierro. Mércores, 11 de xullo de 2018

CONTEMPLANDO OS OBXECTOS

O bochorno penetra na pel como auga fervendo ou gurgullando e penetra tamén na alma como nugalla amoucada. Mentres, Concha Piquer dicindo que es a miña vida e a miña morte, que non debía de quererte e, non obstante, quérote. Agora iso tamén o di Joaquín Sabina. Tanto ela coma el deben de querer moito. Creo que todos amamos moito.

Ata o suspiro quere á distancia e o latexo ós obxectos recibidos. Ata a nostalxia ama o tempo que vai e vén entre conversas de aquí estou. Pero o tempo é ese animal que bufa porque non todos os camiños levan a Roma. Algúns teñen tanta reviravolta que os rematas no principio. E quedas quietiño, contemplando os obxectos e deixando que a emoción che faga un nó na boca do estómago ou que os ollos se che empanen dunha melancolía nostálxica. Así de estrambótico e bonito e sinxelo e cándido e inocente é o querer. Como o de Concha Piquer, como o de Sabina, como o de moita xente. O bochorno fai que me acalore e a calor non deixa espallar os pensamentos. Polo que estes seguen unha e outra vez vendo obxectos pola mesa e palabras escritas que emocionan, que fan sorrir e, por que non, que fan soñar.

Finca Fierro. Martes, 10 de xullo de 2018

QUERO PENSAR NO MUNDIAL DE RUSIA

Quero pensar no Mundial de Rusia, pero non me sae da cabeza o asunto da cova de Tham Luang Nang No. Doce rapaces con idades de 11 a 16 anos, que eran xogadores dun equipo de fútbol local, están atrapados desde o día 23 de xuño, xunto co seu adestrador de 25 anos, por culpa das abundantes chuvias que alagaron parcialmente a cova. Agora teñen medo a que volvan de novo as intensas chuvias que adoitan caer por eses lares para acabar de rematar a traxedia. En principio, xa se cobrou a vida dun buzo que intentaba levarlle certas provisións. E polo que lin, así a grandes trazos, o asunto non está nada fácil para resolver e o mal tempo climatolóxico está aí, á carreiriña dun can. Oxalá puideran salvalos. Aínda son nenos! Ata a FIFA, por esta vez, se pon do lado dos desfavorecidos, xa que lle promete a ese equipiño que se para o día 15, o día da gran final do Mundial, están a salvo poderán asistir, de invitados, o evento deportivo. A ver se o conseguiran, se conseguiramos ver ós doce cativos, máis o adestrador, enfocados polas cámaras de todas as televisións do mundo.

Quero pensar no Mundial de Rusia, pero non me sae da cabeza que, de novo, o noso presidente Núñez Feijóo volve falar “con xeito” sobre o AVE: que seguirá vixiante para que a súa chegada no 2019 “faga xustiza”, porque a outras comunidades chegou hai 25 anos. Hai que ter cara para confesar que en 25 anos, el e os seus, non conseguiron poñernos á altura desas outras comunidades. Solta iso e queda tan campante. Puido rematar moi perfectamente con algo semellante á autovía A-52, que se tirou a tira e máis de anos sen chegar. O dito: Galicia, o cu do mundo.

Quero pensar no Mundial de Rusia, e síntome como peixe na auga, porque estou na miña salsa: a de ver fútbol e máis fútbol. Aínda así, non vin todo o que quixen. Por exemplo, os partidos das catro da tarde puxéronseme moi mal, por aquilo de que a viña me reclamaba unha tarde si e outra tamén. Pero botaba man da radio e confeso que tamén gozaba coma un anano grazas ós locutores e ós seus comentarios. Outra forma de sentir o fútbol: cun sorriso nos beizos.

Finca Fierro. Sábado, 7 de xullo de 2018

CONTO ATA TRES

Conto ata tres para saber que o asubío que sae polos meus beizos é para chamar ó Uriarte. No número dous xa Uriarte erguera a cabeza e lle dera ó rabo. Hai cans que son moi listos. O meu é moi listo. Cando me poño a comer, mírame daquela maneira na que el sabe e eu sei que non queda outra que lle dar unha codia de pan. Hai olladas que abrandan. A de Uriarte derréteme. Ás veces come máis ca min.

Conto ata tres para pensar nos biosbardos dun Kyrie, eleison na misa de doce. Cando vou no número dous xa o Christe, elison sentou na metade do Credo e dixo que por un oído lle entraba e que polo outro lle saía. Hai oracións que se volven rebeldes cando un condenado quere confesar o seu pecado. Que lle quede o consolo de que todos, algunha vez, fomos pecadores. Conto ata tres para berrar polos indefensos que non teñen defensa. No número dous xa hai quen me di que non teñen dereito ningún. E non tardan en cantarlle o responso do Kyrie, eleison Christe, eleison; polo mesmo. Por iso cada vez entendo máis o de indefensos. Conto ata tres para asinar unha mestura de pensamentos que van e veñen pola memoria dos tempos. Cando ía no número dous, xa intuía o punto final.

Finca Fierro. Sábado, 6 de xullo de 2018

SENTADO ANTE SUDALOMBA

Grandes nubes grises cobren Sudalamoba e Gabriel Hebraco Forzudo senta na cuneta para fumar un cigarro. Gabriel, O Piollo, vai camiño dos Milagres simplemente para tomar un café alá xunto ó santuario. Fai ese percorrido todos os días e practicamente á mesma hora, ás catro da tarde, sexa verán ou sexa inverno. Ás catro, Gabriel Hebraco sae da súa casa de Baños de Molgas e, se é verán, colle un sombreiro, pero se é inverno é unha bufanda a que colga do pescozo.

Fai dúas paradas: a primeira, apoiado na varanda da ponte das Cabras para contemplar con parsimonia o río Arnoia e achicar os ollos na procura dunha troita. A segunda parada é na que está agora mesmo, na cuneta para observar Sudalomba. Porque en Sudalomba case se pode dicir que se tirou a súa infancia e a súa xuventude coas súas vacas. El só tiña tres, pero, alí, polas mañás, ás veces xuntábanse case un cento. Habendo tantas, claro, había pelexas a darlle cun sacho. Pelexas entre vacas. Pelexas entre burros. E algunha vez incluso, pelexas entre veciños. Porque si, porque somos tortos. Non obstante, ó ser rapaces, remataba a pelexa e, ale, a xogar xuntos de novo. Gabriel Hebraco Forzudo sorrí, apaga o cigarro, ergue e segue camiño dos Milagres. Mentalmente, dille adeus a Sudalomba.

Finca Fierro. Xoves, 5 de xullo de 2018

O MALDITO ALIENÍXENA

Non hai maneira! O calo non quere saír. E iso que xa levo dúas almofías de auga quente con sal. Moito furgo co cortaúnllas, pero nada. Vexo as estrelas, pero o maldito alieníxena segue aí metido. Pois ten que saír. Aínda que só sexa un cacho. Porque mañá toca sulfatar e teño que andar todo o día enriba del.

A ver se mentres escribo abranda un pouco máis. Para meterlle logo no cuarto de baño a banderilla como touro na praza dos horrores, é dicir, como bicho na planta esquerda do meu pé. Si, xa sei que teño que ir a un calista, pero... para que? Ós trinta días ou ós dous meses volve estar aí o malnacido. Para que, ó andar, de cando en vez, pise algunha coíña e, aí si, nese momento, xuro e prometo que vexo máis que estrelas. Noto como unha dor lacerante sobe por min arriba e solto catro palabras ou máis que non teñen cabida neste relato. Maldito calo! Estou a sufrilo desde principios dos oitenta, de cando viaxaba todos os días no metro e descargaba todo o meu peso sobre a perna esquerda. Dise que o ser humano adoita descargar o peso do corpo sobre un pé tan só. Digo eu que sería diso; que a pobre planta do pé fartou de queixarse ata que se vingou. E vaia se o fixo!

Finca Fierro. Mércores, 4 de xullo de 2018

UN TRATADO SOBRE A SEXUALIDADE

Se nos anos 70 do século pasado me din que algún día asistiría a unha charla sobre a sexualidade ou a unha presentación dun libro sobre a sexualidade nos adolescentes, imaxino que collería a vara coa que tanguía ás vacas e faría iso, ou sexa, tanguer as vacas, ou o que é o mesmo, non facer nin caso da proposición, do comentario. O mércores, 9 de maio, ás sete e media, marchei andando desde a Finca Fierro ata case a fin da rúa Cardenal Quevedo para asistir, na libraría Eixo, á presentación do libro La lucha sexual de los adolescentes en la hipermodernidad, escrito a dúas mans polos psicólogos Ricardo Fandiño e Vanessa Rodríguez. O acto presentouno Emilio López Bastos, que é o presidente da Sociedade Galega de Sexoloxía.

Xa se sabe que o tempo pasa e todo cambia. Nos 70 a sexualidade estaba tan reprimida que, agora, aínda que semella que alcanzamos o cénit da liberación, de calquera liberación, nótase ás leguas que para certos asuntos aínda temos un fondo reprimido, aínda estamos nos biosbardos. Moita liberdade, pero como dicían os autores, á hora da verdade, alá no fondo das entrañas, cando á xente, principalmente os adultos, lles preguntaban algo, segue latexando aquel antigo sometemento, aquela antiga represión.

Tamén me fixo graza o momento no que comentaron de que os pais deberían falar sen tabús cos adolescente sobre o sexo. Sobre que? Se estamos aínda máis cegos ca eles! Hoxe saben moito máis os nosos rapaces de 16 ou 18 anos que nós soubemos en toda a vida. Aquela vergonza ou aquel medo a preguntar matounos. É normal entón que esteamos cegos; pero é que os propios autores mesmo recoñecen que nin hoxe se pode falar dunha boa educación sexual porque aínda falta moita formación de profesionais. Que non vale que nos colexios, por exemplo, se fale unha ou dúas horas á semana, cando, ó mellor, quen fala non é un profesional da materia. Ata pode incluso que fale alguén deses que viviron nas súas carnes a persecución sexual.

A verdade é que falar da sexualidade é moi complicado. Porque moitos adoitamos mesturar a sexualidade co sexo, co sexo explícito. E aquela vai moito máis alá que o propio acto sexual. A proba é que adoitamos falar a mares sobre sexo (para vangloriar, para presumir de que sabemos ou do valentes que somos ou da chulería), pero da nosa propia sexualidade non dicimos un chío.

Falar da sexualidade é moi complicado. E moito máis se aínda por encima o facemos negativamente. Porque o facemos sempre desta maneira. O mellor exemplo está nas mensaxes que se lle dan ós adolescentes: coidadiño coas enfermidades venéreas, ollo ós embarazos, etc.. Así é que hai que fuxir da “charla familiar”, que case sempre é en plan negativo. A sexualidade é moito máis que iso.

Ricardo Fandiño e Vanessa Rodríguez escribiron un libro que aporta claridade á adolescencia e fixérono cunha linguaxe moi sinxela. Confesan que aínda que os autores son eles, o libro é un traballo coral, a causa de que tiveron que botar man de diversos asesores. A iniciativa do libro seica partiu de alguén que un día, nunhas xornadas que adoitan facer todos os anos, lles propuxo que por que non escribían un tratado sobre a sexualidade. Como din Ricardo e Vanessa: “das xornadas e dos obradoiros de sexualidade cos adolescentes e formacións cos pais, sempre aparecen cousas que aportan e que enriquecen”.

Vanessa Rodríguez Pousada naceu en Cangas en 1979 e con 18 anos veu para Ourense a estudar educación especial e, máis tarde, psicopedagoxía. Desde moi nova sempre estivo interesada por ese mundo, por esa materia, e aínda lle deu máis impulso a este interese ó coñecer a Ricardo, que sempre a animou a estudar a carreira. Fíxoo na Universitat Oberta de Catalunya. Actualmente traballa como profesora colaboradora no máster de psicopedagoxía nesa mesma Universidade. Como axiña atopou traballo relacionado co que realmente lle gusta, e máis en concreto co adolescencia, xa se quedou a vivir na nosa cidade.

Ricardo Fandiño naceu en Vigo, pero pasou a súa infancia e xuventude en Vilagarcía de Arousa. Estudou psicoloxía en Santiago e veu para a nosa cidade no 1995 por motivos de traballo. É especialista en psicoloxía clínica e psicoterapeuta en adolescentes. Ten un máster universitario en Menores en Situación de Conflito e Risco Social pola Universidade de Vigo e outro en Educación Sexual pola de Alcalá de Henares. Actualmente é o presidente de ASEIA (Asociación para a Saúde Emocional na Infancia e a Adolescencia) Comparte con Vanessa espazos profesionais e de formación desde hai 12 anos. Polo que se ve, estes si son especialistas na materia. Na materia sexual, que ten o seu aquel.

Café Paladoum da Valenzá. Domingo, 13 de maio de 2018

Publicado en La Región o martes, 03-07-2018

CHÉGALLE BEN PALLASO!

Máis sobre o Mundial de Rusia. O peor de todo é que xa nin nos queda Portugal. Sobre o asunto (ese no que pensamos todos), non digo nada porque ata me dá vergonza. Víase vir, pero... a esperanza é o último que se perde. Pobre esperanza! Pois si, menos mal que era pobre e doe menos a cousa. É máis, incluso ata quedou un coma liberado, case coma contento. Non fales máis, oh. Non falo máis.

Falo de Neymar. Mira que me estaba caendo ben este rapaz. Pero as parvadas que fixo ante México; iso non é de profesionais. É certo que, por exemplo, Luis Suárez fai o mesmo, pero... non sei, de Suárez xa o temos asumido, xa sabemos que é así. Como era Stoichkov. Como é Diego Costa. Pero Neymar, o cacho xogador que é Neymar. É certo que sempre fixo esas paifocadas, pero non como as do partido contra México. Aí tiñan que botar tamén man do VAR e expulsalo. Así de simple. A ver se escarmentaba. O VAR ten que ser tamén para ensinar. Para ensinarlle a un parvallán, a un badulaque que iso non se fai, que hai que ter un pouquiño de respecto polo contrario, polos compañeiros e polo público. Xa van dous grandes que me alteran un chisco as entrañas: Ronaldo por vaidoso, por egocéntrico e Neymar por pallaso. Chégalle ben ese nome. Porque eu adoito usar o cualificativo pallaso nun ton moi despectivo.

Finca Fierro. Luns, 2 de xullo de 2018