CAN HIDRÓFOBO POR BAÑOS DE MOLGAS

Cando lin a noticia que un xornal galego publicou exactamente o 29 de abril de 1913 chamoume a atención a restra de nenos feridos que foi deixando un can no seu percorrido. Resulta que uns días antes, un cadelo hidrófobo, é dicir, con rabia, percorreu algunhas aldeas do partido xudicial de Allariz mordendo ó torto e ó dereito. A un tal José Rodríguez Fraguas, de 18 anos, mordeuno na man esquerda. A Juan Pérez Bouzas, de 13 anos, meteulle o dente no antebrazo esquerdo. A Benita Seara, de 11, e a Severo Pérez, de 7, mordeunos no peito. Todos eses rapaces eran de Allariz. Pero o can rabioso seguiu o seu percorrido e chouto ó concello de Baños de Molgas, onde mordeu na cabeza a José Quiroga Romero, de 6 anos, e natural de Almoite. A Francisco Nóvoa Forrón, de 13 anos e de Brandín, meteulle os cabeiros na coxa esquerda. A Domingo Álvarez Cid, de 4 anos e de Maceda, no brazo dereito (menos mal, xa pensaba que o can era de esquerdas). Tamén resultaron con graves mordeduras José Quiroga e Francisco Novoa. Todos os nenos ingresaron no instituto antirrábico e atendéronos os doutores Porto e Rionegro, que lles fixeron as primeiras curas. Os pais pediron subvención á Comisión provincial e esta foi quen de concederlla.

Finca Fierro. Sábado, 30 de xuño de 2018

TODOS SACAMOS TALLADA

Vivimos nun país privilexiado. Onde todos sacamos tallada. Cada vez estou máis convencido de que nin eu mesmo son honrado. Así de simple. A Valedora do Pobo, a que se entende que ten que valer polo pobo, pola xente, na realidade, só intercede polos seus. Aconteceu nun posto de libre designación, que quería que lle deran a praza a unha “coñecida”. E logo! Ou outro exemplo, que o Ministerio de Interior seica ordenou un trato de favor á infanta Cristina na visita que lle fixo ó seu querido marido Urdangarin para que: non fixera cola, para que entrase no cárcere cunha furgoneta e fóra de hora, e para que non pasase rexistro algún. Para que se vexa que non é un preso calquera! Así é que, ou por trato de favores ou porque metemos axiña man no que sexa ou porque somos corruptos ou porque somos uns vendidos, no noso país non hai un habitante honrado. Nin o primeiro. Uns levámolo máis disimuladamente, mentres que outros ata se gaban de ser como son. Como ten que ser!

Non é coma noutros países, nos que hai xente honesta. Ata nos Estados Unidos, que xa é dicir. Resulta que alá, no país das armas que só matan, unha profesora que morreu de cancro acaba de darlle unha lección ó mundo pedindo que os que asistiran ó velorio, ó seu funeral, en lugar de flores, levaran material escolar para nenos necesitados. Iso é ser honrados! Polo menos nese detalle. Ás veces falamos desas ONG´s que se entregan ós máis indixentes, cando en algún momento (certo que moi pouquiños, pero...) temos á nosa beira a unha persoa, a unha simple persoa que fai ela máis que toda unha ONG.

Escribo este Recuncho xusto ó rematar o primeiro partido dos oitavos de final do Mundial de Rusia entre Francia e Arxentina (4-3), e non me queda outra que dicir que oxalá todos os partidos restantes foran coma este. Que gozada! E aínda para máis aquel, cunha morea de goles. E que Deus nos colla confesados ante Mbappé, se é que chegamos alá, algo do que, por certo, dubido moito. Xa sei que os xogadores nosos din que nos invade o pesimismo e que non é para tanto. Pero “visto lo visto”, non sei que vos diga. Oxalá ó publicarse isto me refregaran o meu pesimismo polo fociño (entre a escritura e a publicación, xogaron)

Finca Fierro. Sábado, 30 de xuño de 2018

GRAN CANTIDADE DE...

Seica caeu unha gran tromba de auga. Seica si. Normal; cando hai treboadas adoita cear gran cantidade de auga. Tamén os The Doors deixan caer unha gran cantidade de son e de boa música. O bo sería que alguén deixara caer unha gran cantidade de cartos, de diñeiro, de euros. Vale, tamén de cariño, si. É que algúns xa estarán pensando que vale máis un sentimento que todo o ouro do mundo. Algúns. É certo que hai sentimentos... que se senten. Así de sinxelo.

Outros non senten nada e viven prosmeiros, en estado catatónico e sen saber que están nesta sociedade para cumprir o compromiso. Que compromiso? O de ter espírito para vivir? Hai quen tan só ten un simple espírito maligno na súa conciencia. O espírito maligno ten conciencia? Hai uns poucos que queren aniñar sobre o sentimento dunha rula que está aí, sobre o arame dunha melancolía que lle vén de máis alá dunha curta distancia. Hai gran cantidade de pasos entre unha ollada e unha palabra. Pero hai todo un sentimento entre un salouco e un latexo, entre un suspiro e unha palpitación. Algúns queren ter ou teñen xa unha gran cantidade de sentimentos. Tamén Lázar Berman sente o contacto dunha tecla do seu piano.

Finca Fierro. Venres, 29 de xuño de 2018

FARTO DE CENSURAS!

De que a FIFA é unha institución ditatorial iso xa hai moito que ata eu mesmo o sei. E nas ditaduras, en calquera ditadura a acción máis importante que primeiro se adoita levar a cabo e a da censura. Así é que a FIFA non podía ser menos.

Días atrás castigou a dous futbolistas suízos que amosaron xestos con significado político. A ver, por que unha persoa non pode mostrar o que realmente sente? Ou acaso é que son simples obxectos que só están aí para darlle patadas a un balón? Non din moitas veces que o fútbol incluso educa, ensina, instrúe...? Por que ten que ser o que eles digan? Por que non poden ter razón os xogadores cos seus xestos? Á persoa, á calquera persoa hai que deixarlle o que estamos cansados de pregoar: a liberdade de expresión. Que sexan os demais que digan, que opinen se teñen ou non razón. Cos seus xestos non creo que deixaran de practicar o deporte que está baixo a tutela dese organismo. E este organismo ten que velar só iso: que se xogue. Si, correctamente, educadamente, con competitividade, e fóra diso, que cale. Estou farto de censuras! De que te censuren por isto ou por aquilo. É como se alguén nos quixera domar os miolos para a súa comenencia, para o seu interese. Basta de censura!

Finca Fierro. Mércores, 27 de xuño de 2018

MORRA O CONTO!

Xente busca xente. Balbina Romana Tatexa buscou a Edelmiro Nobre Formoso e axiña casaron. Así, tal como o digo. Víronse un día, chiscáronse un ollo e aí empezou todo. Tres meses exactos. Precisamente no terceiro mes, buscaron un lugar para vivir e atopárono na aldea de Vilega dos Tres Ollos.

Fose pola repentina presenza ou pola forma de noivado ou pola rapidez no casamento ou polo que cadrase, para os veciños de Vilega dos Tres Ollos, Balbina non era pola do seu poleiro e Edelmiro non era galo do seu galiñeiro. Así de sentenciados quedaron polos tres habitantes da pequena aldea. O de pequena enténdese; só eran tres. E non había maneira; xa podían facer favores e máis servizos que o matrimonio acabado de chegar nin resultaba simpático nin parecía de fiar. Non é de estrañar entón que, nesas noites de inverno cru, cando os tres habitantes se xuntaban arredor do lareira, iniciasen unha conversa, un parlamento sobre Balbina e Edelmiro para rematar axiña con esa sentenza anterga de que ela non era pola do noso poleiro e el non era galo do noso galiñeiro. Daban unha puñada na mesa, choutaban as cuncas e morra o conto! Mentres, Balbina e Edelmiro estaban co intento do primeiro fillo.

Finca Fierro. Luns, 25 de xuño de 2018

PREPARADO PARA OUTRA

Non morrín o sábado porque sei que vou a facelo de moi velliño, máis alá do centenario. Pero o sábado, baixo unha canícula de máis de 40 graos, ás dúas da tarde aínda estaba sulfatando e ás catro e media da tarde xa volvía estar turrando da mangueira. Sulfatando, a sensación de calor non é que sexa real, por aquilo do orballo que deixa o propio sulfato, pero aínda así, en certas partes do corpo, notaba que a temperatura era algo fóra do común. Non obstante, aguantei coma os heroes. Que remedio! Para máis aquel, pola mañá, non levaramos nada de auga para beber. Nin tan sequera puiden lavar a boca. E pola tarde, cando estaba a dar o terceiro tanque, non me quedou outra que parar un momento para botar uns grolos, para non deshidratarme. Non me gusta parar porque, despois, case sempre se me tupe a boquilla da mangueira e perdo tempo limpándoa. Emporiso, non se tupiu e seguín dálle que dálle baixo unha calor sufocante. Desde as once da mañá ata as oito e media da tarde, cun intervalo de descanso desde as dúas e media ás catro e media. Ó ducharme e verme no espello si souben aí a canícula real que caera: tiña partes do pescozo e da cara máis coloradas que un tomate. Non obstante, aquí estou, aquí sigo e preparado para outra. Que remedio!

Finca Fierro. Domingo, 24 de xuño de 2018

MOITA PARTE DA SUBSISTENCIA

Hoxe empezo as vacacións. Non digo que as mereza ou non. Pero son miñas. Durante dez días vou ír á costa. Pero á Costa da Gándara, ou sexa, a tomar o sol baixándolle a rama ás vides, a sulfatar, a limpar os valados e a máis diversos traballos. Sinceramente, estaría mellor sen vacacións. Pero que todo sexa pola nosa subsistencia.

Como moita parte da subsistencia en Galicia está no AVE. E o noso presidente da Xunta, don Alberto Núñez Feijóo, sábeo ben. De aí que lle lance un aviso ó noso presidente de España, don Pedro Sánchez, dicíndolle que non pensa consistir “nin un mes de atraso co AVE”. Así se fala! Pero tamén debería rematar a frase: “logo de moitos anos, de toda unha vida sen AVE en Galicia”. E durante moitos anos, durante practicamente toda unha vida, gobernaron na nosa terra os seus e o AVE, en vez de minguar, de achicar os espazos do tempo, foinos alongando. Hai que dicilo todo, señor Feijóo, hai que dicilo todo, e non meterlle agora presa ós demais, cando nos mandatos do PP ata un sapoconcho corría máis, moito máis.

Como moita parte da subsistencia da Manada está na neglixencia, na preguiza dunha xustiza que, hai que recoñecelo, nin é xustiza nin é ná. A xustiza do noso país concédelle liberdade provisional. Se ata as mandas dos lobos están máis encerrados ca aqueles, porque cada vez lles acoutamos máis territorio. E son moito menos animais que esa Manada humana. O de humana xa entenderedes que é un dicir.

Como moita parte da subsistencia deste Mundial de Fútbol de Rusia está practicamente nas seleccións pequenas. Porque o que son as grandes, en principio están deixando moito que desexar. Ata o fútbol de España empeza a cansar. Demasiado bonito para a galería. E sempre se dixo que a esencia do fútbol é o gol. Ata hoxe mesmo non me importa confesar que oxalá ganase o Mundial a selección de Nixeria. Porque me caen simpáticos e porque teñen un porteiriño tan mozo que non lle queda outra que xogar no Fabril (outro mundialista deste equipiño é Ismael Díaz, de Panamá). Aí está: un xogador da Segunda B española sendo titular nun Mundial e facéndoo ben.

Moita parte da subsistencia está en traballar ben e... algúns, moito.

Finca Fierro. Venres, 22 de xuño de 2018

O ESPÍRITO DUN CONTO

Quixen quitar o calo da planta do pé esquerdo, pero non houbo maneira. Doíame e dóeme. Agora xa decidín non facer máis intentos; ou atravesa o pé ou podrece aí. Estou escoitando a Francis Cabrel no tema “La cabane du pecheur”. Eu escoito de todo. Xa o dixen sempre. Arxentina está nun tris de dicirlle adeus ó Mundial. Quero viaxar nun avión para despegar nun aeroporto afastado e para aterrar nun aeroporto de aquí ó lado.

Quero bailar sobre a tumba dun malnacido, pero aínda así quedaría feo. Agora escoito a un tal Jadiel no tema “Pretty Girl”. Sinceramente, nin idea dese tal. Teño un pequeno dicionario sobre a mesa, por se hai que botar man del. Moitas veces teño que botar man del. Aquel maldito castrapo, e aínda que só sexa por inercia, asoma unha e outra vez. Raño o brazo esquerdo porque me pica. O esquerdo e o dereito téñoos moi morenos xa, practicamente queimados. E non é por estar na oficina. Non oohhh! Agora si, agora escoito música que coñezo e música que gozo con ela: a banda sonora de “Cabaret”. Que marabilla! Teño un bolígrafo vermello á miña beira para anotar cousas ou para borrar anotacións. Quero ver o mar e cheirar a flor do toxo. Quero ser o espírito dun conto. Do meu conto.

Finca Fierro. Xoves, 21 de xuño de 2018

A DETENCIÓN DUN PISTOLEIRO

Antes, agora e sempre as forzas da orde de toda a contorna de Baños de Molgas resolvían os asuntos tan dilixentemente que non queda outra que renderlle coma unha pequena homenaxe lembrando as súas fazañas, aínda que só sexa nestes pequenos Pingas.

No mes de maio de 1912 a un veciño da parroquia de Almoite, o mozo Lisardo Garrido Lage, andáballe a benemérita buscándolle as pulgas desde facía días. Porque intuía que era o presunto autor das feridas que lle provocou ós veciños Eladio Feijóo Losada, de Sanguñedo, e a Domingo Quintas González, do mesmo Almoite. O primeiro, Eladio, seica tiña un tiro na coxa esquerda e o segundo, Domingo, andaba con varias lesións na cara e na cabeza que, segundo o informe facultativo, eran todas de prognóstico reservado. Pois menos mal. Porque unha bala no corpo non é como para lanzar as campás ó voo. Mais axiña apareceu a Garda Civil para poñer paz e orde pola redonda, pola zona, da mellor forma posible: detendo ó presunto pistoleiro o día 13 do mes das flores e poñéndoo a disposición do xulgado de Baños de Molgas. Como se ve, a benemérita axiña puxo as cousas no seu sitio para que a xentiña da comarca non tivese máis sobresaltos. Polo menos durante un tempo.

Finca Fierro. Mércores, 20 de xuño de 2018

O BADALO

Tiña que escribir algo sobre o badalo dunha campá que non existe no campanario da igrexa aquela que non sei de onde era, pero non escribo. E non porque non debuxe diante dos meus ollos tal igrexa e tal campanario (estou a velos coma se fora unha fotografía, vella, pero fotografía), senón porque... non sei, o badalo, o badalo é o que me fai recuar.

É que se penso profundamente, como pode haber un badalo se non hai campá. Isto é o que me mantén a mosca detrás da orella (paréntese para dicir que as moscas están por todos os lados, non só detrás das orellas, ou sexa que collede o da mosca detrás da orella como unha metáfora, dise así, non si?, metáfora). Sigo. O badalo da campá que non existe é longo. Pero sempre está en silencio. Non toca. Nunca tocou. Normal! Como vai tocar! Sobre que vai tocar! Non vedes que non existe a campá! Uff, empezo a suar xa co asunto. É que non sei como vos podo convencer. O badalo da campá que non existe está apoiado contra unha columna do campanario da igrexa aquela que non sei de que vila era, de que aldea. Vedes, xa nin sei se era vila ou aldea. Ó mellor é o propio son do badalo o que me mantén apampanado. Pero non dicías que non soaba? Ai é verdade. Este badalo...

Finca Fierro. Martes, 19 de xuño de 2018

SAPOCONCHO CONTRA BOLBORETA

Estou sen amañar, díxolle María Ádega Grego a Dacio Aspirante. Estou espeluxada, acabou rematando. O seu amigo Dacio Aspirante mirou para ela e ríuselle na cara, claro. Porque el sabía, ela sabía, sabían os dous que iso era unha trapallada, unha trangallada. El, incluso ela, ou sexa, os dous sabían que era tan fermosa que deixaba a calquera coma un pan, que cortaba o impo.

Dacio Aspirante quería unha foto da súa amiga. Sempre quería unha foto da súa amiga. Porque Dacio Aspirante quería facer honor ó seu apelido: aspiraba a que fora algo máis que amiga. Normal, con esa fermosura! Dacio non era parvo. E pedía, insinuaba, propoñía, recomendaba, deixaba caer directas e indirectas. Mais María Ádega Grego era moita muller para o probe “aspirante”. A súa amiga nacera no seo dunha familia que vivía nunha área concreta dunha, tamén, cidade concreta. E Dacio, máis ou menos o mesmo, pero pola outra beira. É dicir, algo así como comparar a lentitude dun sapoconcho co voo elegante e fermoso dunha bolboreta. Ou sexa, inalcanzable. Estou sen amañar. Estou espeluxada. Que lle importaba iso a Dacio Aspirante! Se el ía moito máis alá dunha cara bonita.

Finca Fierro. Domingo, 17 de xuño de 2018

MARCANDO TERRITORIO

Que é unha fronteira? Non debería haber fronteiras! Malditas fronteiras! O ser humano é ser humano tanto en Ferrol como en Manila, en Baños de Molgas como no Sáhara. Non obstante, deixamos que a cor da pel nos inflúa, que a vestimenta dun pobo nos altere e que as costumes as tomemos como insultos. Maldito ser humano!

Non hai maneira. Non hai maneira de que convivamos todos xuntos. Iso só ocorre en algúns momentos de moi pouquiñas películas. A realidade amosa un mundo cruel e resentido. E ante todo, envexado. Queremos mandar nunha porción de terra que non é nosa, que nos puxeron aí. E marcamos territorio. Como os animais. Somos animais. Por que o que facemos nós é emigración e o que fan outros é invasión? Malditas fronteiras! Ás veces penso que debería chegar o diluvio universal e que limpara todo o que tivera que limpar, é dicir, todo. E empezar de cero. Ou sexa, sen o ser humano. Porque o ser humano é un animal que axiña marca territorio. Non vaia ser que... Con que dereito marca territorio. Se non é del. E se o conquistou, por que o conquistou? Ansias de poder. E o que pode, marca territorio, pon fronteiras, levanta muros e soergue valados, ou sexa, implanta odios ou xenreiras ou animosidades ou fobias.

Finca Fierro. Sábado, 16 de xuño de 2018

É UNHA GRAN ESCOLA

Xa está aquí. O fútbol. Xa empezou. Xa estamos no quinto día. E xa no segundo me quería rebentar o peito. Coa tensión. Coa emoción. No España-Portugal (3-3). Demasiada angustia. Demasiados cabreos. Demasiada alegría. Demasiada pena.

Xa sei que para uns o fútbol é como unha peste. Pero hai que saber que as pestes existiron sempre e existirán. Hai que saber que hai que convivir sempre coas pestes. Seino ben. Todos os anos teño que loitar contra elas a base de sulfatos. E son feliz. Quéixome, pero son feliz. Tamén convivo coa política, que é moito peor cá peste. Ou moitas veces con Telecinco (e non estou a referirme ó fútbol), que é o peor do peor da peste. Bendita peste a do fútbol. Xa o teño dito máis dunha vez: é o mellor psicólogo que hai. En todos os partidos de fútbol descobres a auténtica personalidade de cada espectador, incluso de cada xogador. É unha gran escola. Para o bo e para o malo. É o mellor dicionario de reaccións psicofisiolóxicas: emocións, sentimentos, impresións, esencias, espíritos, envexas, carraxes, alentos, furias, coraxes, benevolencias, tolerancias... e así ata o infinito e máis alá. Ata a mesma Rusia. A chusma futbolística tan só acaba de empezar. Confiemos no noso país. E se non, para un servidor, o que digo sempre: menos mal que nos queda Portugal. A pesar dese gran goleador que, por culpa do seu ego, cava como unha tumba ó seu arredor. Tanto emoción sobre o Mundial e sen ver aínda ós grandes favoritos (este Recuncho escribino o venres). A peste cheira. Algún partido cheira. Pero hai outros que son auténticas escolas. De todo: de fútbol, de comportamento, de convivencia, de estudo. E de cultura, que tal? De cultura, entre partido e partido leo, ou escribo, ou asisto a algún acto cultural, ou vexo cine ó rematar a xornada. Por ler ata leo nos descansos. Non vaia ser que o meu cerebro se volva amorfo. O fútbol é coma os funcionarios: falan mal del, deles, pero sen el e sen eles este país non arrea. Falan mal del, deles, pero á inmensa maioría gústalle o fútbol e quere ser funcionario. Así de simple. Así de sinxelo. Si, ten mala fama, é unha peste, é como unha turba, pero como o vivimos, por Deus! Por vivilo ata o viven a tope, a todo dar aquelas sociedades que se consideran cultas. O dito: unha gran escola. Para todo.

Finca Fierro. Venres, 15 de xuño de 2018

UN EQUILIBRIO ESCRAVO

Mentres escoito o jazz de Sarah Vaughan e Clifford Brown, escribo. Escribo sobre os biosbardos dun soño e sobre o tiroliro a sete voces. “Tiroliro a sete voces” é unha novela de Xosé Fariña Jamardo que sempre me chamou a atención polo título. O de tiroliro, engancha. E se non que llo pregunten á miña muller, que xa a teño aburrida de tanto que lle ando encima con tiroliro a sete voces.

Encima dos raís da vía do ferrocarril, pola zona da estación de Baños de Molgas, de rapaces, non lle puñamos unha moeda para que a esmagase o tren ó pasar, senón que pousabamos algo polo mero feito de ver como se estrullaba. Como iamos poñer unha moeda!; en primeiro lugar, non a tiñamos e en segundo lugar, se a tiñamos e a puñamos quedabamos sen ela. E non estaban os tempos para tirar nin tan sequera unha cadela (cinco céntimos de peseta). A voz de Sarah Vaughan lévame ós mesmos raís, sobre os que, andando, faciamos equilibrio e contabamos os pasos de aguante sen caer. O caso era matar o tempo nas tardes dominicais. Só nas dominicais. Nas laborais, con escola ou sen escola, o equilibrio faciámolo cavando nas leiras e que non se torcese o rego. Levalo dereitiño; ese era un equilibrio escravo.

Finca Fierro. Xoves, 14 de xuño de 2018

ONDE SE VIU OUTRA!

Dos días enteiros sen ler. Onde se viu outra! Sen ler ningunha páxina. Hai veces que tamén adoito ler moi pouco, pero algunha páxina sempre cae. Aí atrás, non obstante, foron dous días nos que nin tan sequera abrín o libro. E, coidadiño, algún anda sempre comigo. Pero... as circunstancias, o traballo, os bailes de aquí para alá.

Pois ben, aínda peor; un deses días (o segundo) tiven que ler este xornal ás nove e pico da noite! Isto si que é como para que se deteña o mundo. Eu, que adoito lelo á primeira hora da mañá. Tan á primeira que, as veces, ata teño que esperar por el. É certo que os domingos, festivos e festas de gardar, ten que esperar La Región por min. Eses días de descanso (ou de nugalla) as súas crónicas, noticias e artigos non se renden ante os meus ollos ata as once e pico ou doce da mañá. Ó que imos; tirarse dous días sen ler nun libro, para un servidor, é algo así como morrer un pouco, como deixar de soñar. Porque, lendo, vaia que se soña!, vaia que se goza! Creo que ata con eses que non acaban gustando se goza. Polo menos sabes por que non che gusta, por que non gozas. E, iso si, descóbrelo por ti mesmo. Que quizais sexa o máis bonito dos libros: o descubrilos ti.

Finca Fierro. Mércores, 13 de xuño de 2018

O MALDITO 40%!

MeteoGalicia. A previsión do tempo para o sábado, 9 de xuño, para o concello de Cartelle era dun 80% de posibilidades de chuvia. Claro, así é imposible sulfatar a viña; seguro que chove! Empezou a chover a iso das oito da tarde. Ocasión perdida.

MeteoGalicia. A previsión do tempo para o luns, 11 de xuño, era dun 40% de posibilidades de chuvia. Ou sexa, que nada. Malo será que non sulfate! Así é que correndiño para a viña para rematar canto antes, a ver se collía suficiente marxe de tempo para, se se lle dese por chover, que non lle afectase xa nada a auga. O tanque de 300 litros xa estaba preparado do día anterior (xa intuía que andaría a marchas forzadas por culpa dunha presunta chuvia), polo que preparei os 600 gramos de Ridomil e nun dicir amén xa tiña o tractor no medio da viña “para darle marcha al cuerpo”. Só puiden desenrolar exactamente dúas cuartas de mangueira porque axiña berrou a muller de que parase, que empezaba a pingar. O maldito 40%! Non obstante, aínda confiei nas previsións. Porque desde que consulto e me mandan o tempo ó móbil e cada vez que poñen o 40%, nunca chove. Menos o día en que estaba desesperado por sulfatar. Porque o mal xa está aí. Maldito 40%!

Finca Fierro. Luns, 11 de xuño de 2018

BAIXO UN SOL QUEIMÓN

Agora que levamos tantos días con mal tempo, a xente acórdase do sol. Eu tamén me acordo do sol. Pero non porque o estea desexando; sinceramente, dáme igual. Tan só desexo que non me chova cando teño que sulfatar. Non obstante, se me acordo do sol é porque este me fai retroceder ós anos da nenez e da xuventude, principalmente na época en que había que regar os terreos, as hortas. Quizais por fanfurriña, quizais por non querer durmir a sesta (agora, coa idade, unha cabezadiña...) ou quizais para ter libres as tardiñas para así xogar cos amigos na Aira de Arriba (os pouquiños minutos nos que me deixaba a nai), digo que quizais por todo iso, eu prefería regar os terreos ás tres da tarde, baixo un sol deses que, a certas idades, xa che dá algo así como unha insolación. Pero eu, de rapaz, pillaba aqueles dous cubos e a peito descuberto moitas veces (aínda que o ensinar os ósos non me gustaba moito, mais sabía que a aquelas horas non había un alma polas rúas) ía da fonte á Cortiña e desta á fonte pois unhas vinte ou trinta veces; regando todo o que se pode regar: desde os chícharos ós feixóns, desde os tomates ós pementos, e ata as propias patacas. Paseos e máis paseos pola carreira da Cortiña baixo un sol queimón.

Finca Fierro. Domingo, 10 de xuño de 2018

HONOR Ó SEU ALCUME

Caelo Bracarense Sulfuroso levantouse da cama porque estaba deitado. Levantouse cedo, ás oito e media da mañá. Certo, non é moi cedo. Pero si é moi cedo se estamos a falar dun sábado; no que el non adoita traballar. A ver, narrador, sexa vostede un pouco sincero. Vou ser sincero: Caelo Bracarense non adoita traballar nunca.

Os veciños xa lle chaman O Parado. Porque está sempre parado, incluso cando, ás veces, moi pouquiñas, está traballando. É dicir, fai que traballa. Pero ós veciños non os engana, O Parado non dá pé con bóla. Aínda que a el iso pouco lle importa. É máis, ata fai coma que súa. Pasa unha man pola fronte e deixa escapar un impresionante uufff de cansazo. Ou saca o pano e refrega toda a cara simulando que limpa todo un mar de suor. Caelo Bracarense Sulfuroso almorzou e axiña colleu o coche para ir á súa aldea. A súa aldea está alá no quinto inferno ou onde o aire dá a volta. Chegou con toda a parsimonia do mundo. Pero si tivo azos para coller un sacho e ir cavar as patacas. Mais ó chegar á pequena leira xa era hora de xantar. Non merece a pena empezar, díxose a si mesmo. Botoulle un cigarro e non empezou. Tiña que facerlle honor ó seu alcume. Así é que, O Parado marchou para a casa a sentarse á mesa todo cansado.

Finca Fierro. Sábado, 9 de xuño de 2018

UN MESTRE DO DIALECTO ILOCANO

Busca e encontrarás. Frase fetiche desde hai xa moitos anos para convencerme de que, ó final, se buscas, obtés a recompensa. E buscando, buscando case sempre atopo esa recompensa, aínda que só sexa en forma de personaxes molgueses que nin imaxinaba que existían. Por uns escritos ou por outros xa levo falado sobre uns cantos, e estes, á súa vez, carrexan a outros. Non hai moito atopeime cun máis que me levou a furgar un chisco para saber da súa vida e da súa obra. Nunha nova do mes de xuño de 1903 lin que despois de 21 anos de ausencia, 11 dos cales os pasou en Filipinas, onde foi prisioneiro dos tagalos durante 14 meses, saíu para San Xoán de Vide, en Baños de Molgas, con obxecto de visitar á súa nai, xa moi maior, o reverendo P. Antonio Lozano, da ilustre comunidade de Agustinos do Escorial. Os tagalos é unha etnia indíxena de orixe austronesio que vive na illa de Luzón.

Pois ben, este Frei Antonio Lozano resulta que naceu o 9 de setembro de 1867 na aldea de Meamán. O día 1 de decembro de 1883 fixo a profesión de votos simples no nun colexio valisoletano e ordenárono sacerdote xa en Manila no 1891. Axiña dominou o dialecto ilocano, que era o terceiro grupo étnico máis grande das Filipinas. A área natal dos ilocanos (ou ilokos ou ilokanos) está no noroeste da illa de Luzón e é a identidade de definición para a Rexión de Ilocos. Por certo, o primeiro periódico en ilocano editouse en 1889 e tiña ese mesmo nome en español, ou sexa, El Ilocano, que o editaba un tal Isabelo de los Reyes.

Digo que Antonio Lozano dominaba ese dialecto e foi por elo que se fixo cargo interinamente da parroquia de Aringay no abril de 1893 e da misión de Benguet no outubro do mesmo anos. Despois dunha heroica defensa neste pobo (naqueles tempos e por aqueles lares había contendas, enfrontamentos a darlle cun sacho), e logo de longas xornadas polos montes, chegou ó distrito de Bontoc, onde os citados tagalos o fixeron prisioneiro o 3 de setembro de 1898. Pero antes tivo tempo de escribir unhas memorias sobre a necesidade e conveniencia de crear varias misións no distrito de Benguet.

Finca Fierro. Venres, 8 de xuño de 2018

O BAMBÁN DUNHA EXISTENCIA

Queres bailar sobre a tumba dun crocodilo? Pois esperta do teu soño e corre polas liñas continuas dunha inocencia que non é tal. Quen é hoxe inocente logo de contemplar o bambán dunha existencia argalleira, revoltosa? Quen é capaz de mirar para a lúa e saber que de aquí a alá está a inocencia dunha mente libre? Quen puidera sentar no niño da ruliña!

Logo deixa que a ollada vaia de aquí para alá contemplando un verso cabalgando na poalla dun sentimento. Ó final seguro que te atopas co poema incompleto, pero poema eterno, fermoso e sincero. Aínda que, ó mellor igual é unha novela, porque nas novelas tamén se poden introducir versos. E sentimentos. Queres saber que hai máis alá desa néboa que non deixa ver ou dese camiño que amosa unha curva tan cerrada que non sabes se aí remata a inxenuidade dun pensamento? Preguntas sen resposta. Porque non as buscas. Se buscas, atopas. Todo o que se busca acábase encontrando. Ás veces non. Non todo vai ser perfecto. Incluso o poema era incompleto. Só te salvará a rula que te contempla desde aquel niño da infancia. Esperta do teu soño, rapaz, e corre dereito polo pequeno carreiro da túa vida. Mellor un carreiro natural que unha autovía asfaltada.

Finca Fierro. Xoves, 7 de xuño de 2018

TODO UN CURSO SEN RECREO

A xente é mala. Así de claro o digo. Somos malos. Así de simple. Acabo de escoitar pola televisión a nova dun neno de nove anos que leva sen recreo desde o mes de outubro porque o tiña castigado unha profesora. Unha mestra? Iso nin é mestra nin é persoa! É que nin antigamente se usaba tal disciplina (e iso que eramos tortos de carallo).

Practicamente ou sen practicamente todo un curso sen recreo. Un neno! Por moi mal que se portase o neno (que nin iso, xa que o castigo debeuse a non entregar un traballo de música), todo o mundo (nenos e adultos) ten dereito ós seus momentos de ocio. Ata os funcionarios temos dereitos ó café. Seguro que ela, como funcionaria que é, non deixou de tomar o seu cafeciño e ler o xornal! Este ¿elemento de persoa? achacou ante os pais do cativo que era unha “técnica educativa para corrixir a súa postura”. Señora pingallo, iso en vez de técnica é tortura, é maltrato infantil. Agora a Inspección da Consellaría de Educación de Valencia abriralle un expediente informativo á dirección dese colexio de Alzira. Expediente informativo? Pero en que país vivimos! Suspendidos de por vida sen emprego e soldo. O cárcere é demasiado premio para todos eles. Porque todos o sabían, vaia se o sabían.

Finca Fierro. Martes, 5 de xuño de 2018

A VINGANZA: UNHA MALA EMOCIÓN

Sempre oín nas películas que a vinganza é unha mala emoción, unha mala idea. As películas, aínda que ás veces é todo mentira, sempre din cousas bonitas e cunha realidade moi profunda. Como cando gastamos unha broma; que ten un fondo serio. Como cando lanzamos unha indirecta; que é máis directa que unha frecha camiño do branco. O dito: que as películas ensinan moito. Unha das súas ensinanzas é esa: a de que non é nada bo optar pola vinganza.

O PP parece que vai optar pola vinganza cando ameaza con castigar ó PNV (Partido Nacionalista Vasco) polo apoio a Pedro Sánchez, presentando emendas ós seus propios presupostos. Iso, falando claro, é vinganza. Así é que moito coidadiño coas películas, que aínda que sexan fantasías ou mentiras, teñen o seu aquel. O mesmo que a vida, que a propia vida, que tamén ten as súas fantasías e as súas mentiras. A vida, xa en por si, é unha película. Co seu inicio e a súa fin. Logo, polo medio, vai o argumento e o guión, a dirección artística e a montaxe. Por que non lle facemos caso ás películas? Deixémonos de vinganzas, que nunca levan a nada bo. Ata o artistiña cowboy queda amargado ou tristeiro cando consume a súa vinganza.

Finca Fierro. Luns, 4 de xuño de 2018

CAMIÑAR MÁIS RÁPIDO

O outro día vindo da viña lendo no periódico (sempre vou e veño lendo algo, sexa libro ou xornal), atopeime cunha nova que me encheu dunha ledicia tan grande que case chouto diante da muller. Resulta que camiñar máis rápido reduce un 24% o risco de mortalidade. Eu, que precisamente non penso deixar este mundo ata os 123 anos, botade contas ata onde vou chegar.

Porque chegarei. Porque o de andar máis rápido, para min, está chupado: todo consiste en sulfatar máis de présa. Mirade que non teño eu sitio para andar máis rápido. Case unha hectárea de viñedo dándolle voltas coma un sarillo. E que sorte van ter os meus rapaces. Son tan nugalláns que non botan unha man nin a tiros. Xa hai tempo que llo dixen: tedes sorte de que vou tardar en morrer e, así, podedes vivir á conta do pombo do voso pai. E os chimpafigos botáronse a rir. Máis de 123 anos. Porque si, porque o de camiñar máis rápido xa me encargo eu. Non é só na viña onde camiño. Cada vez que vou ó centro de Ourense, case sempre o fago andando. Ida e volta, moitas veces. Así, claro, é normal que tarde en morrer. Este sábado que vén, se o tempo o permite, xa me poño a elo, a camiñar máis rápido. Toca sulfatar de novo. Pernas, para que vos quero; temos que ir moito máis alá dos 123.

Finca Fierro. Domingo, 3 de xuño de 2018

NOS DESCANSOS DAS CAVADURAS

A semana pasada chegou unha única noticia para revolucionar o panorama político español, e todos os medios de comunicación botaron fume dunha maneira ou doutra para explicarnos, primeiro, a moción de censura e, despois, a confirmación da moción de censura. Pero por que vou falar eu do presidente saínte e do presidente entrante. Se nin Mariano Rajoy nin Pedro Sánchez son quen nin foron quen de me axudar a cavar as patacas. A que me afecta a min o cambio? A que lle afecta á agricultura? Se todos sabemos que, con uns e con outros, este sector primario nunca estivo ben visto. É máis, sempre foi de mal en peor.

Non obstante, vou aproveitar as patacas para explicar un chisco un “pensamento filosófico” que tiven nun dos descansiños que realizaba por culpa do sol que apertaba e dos riles que doían de carallo. Nun deses respiros saquei de móbil e dispareille fotos a todo o que se movía. E foi alí cando unha “chispa de intelixencia” brillou no meu cerebro. Que antigamente, cando andabamos cavando nas patacas, e cando descansabamos, o normal era que lle fumaras un cigarro ou, aquel que non fumaba ou non podía fumar (por idade e tendo presentes ós pais), que foses “baixar o pantalón”. Pero hoxe en día, como cambiou o asunto, en vez de matar o tempo de descanso fumando (porque é verdade que hai menos fumadores), sacámonos de móbil e disparamos. Que tempos! Si, tempos aqueles nos que un asubío era o guasap de chamada a xantar, por exemplo. Os asubíos non estaban destinados tan só ós cans. Había asubíos “humanos” que sabías moi ben de onde procedían, de quen procedían e para que se asubiaba. Chegaba con xuntar os beizos e asubiar. Agora tes que sacar un móbil, escribir nun teclado anano que che transforma o dedo nun dedo zoupón, e mandar un guasap para avisarte de que chegou a hora de... Sinceramente, onde estea un asubío que se quite todo o demais. Ata nos descansos nas cavaduras das patacas asubiabas entre calada e chupadela unha canción ou unha mestura de cancións, cando, agora, non podes asubiar porque tes que ler o que vas escribindo, xa que o dedo zoupeiro mete erros ata a extenuación. Nós si cambiamos a agricultura e non os presidentes saíntes e entrantes. Máis nostálxica a agricultura de antes.

Finca Fierro. Sábado, 2 de xuño de 2018

QUE SOMOS ESPAÑOIS!

O mundo ó revés. Perdón, España ó revés. O que tiña que dimitir non dimitiu e o que non debería dimitir, dimitiu. Claro que o que dimitiu non é español. Esa é a gran diferenza. Porque xa sabemos que no noso país non dimite ninguén. De aí o de o mundo e España. Hai cousas para as que somos únicos, auténticos. Aínda que levemos golpes a darlle cun sacho. É igual, aguantamos coma heroes. Que somos españois, carallo, que somos españois. E se logo por enriba somos galegos, non che digo ná.

Non dimiten os adestradores de fútbol españois, vanche dimitir os “grandes” políticos españois. Coidadiño que aínda hai categorías. Claro que, vai ti saber por que dimitiu o que non era español. Pero dimitiu. Tamén é verdade; por que vai dimitir un cando admite sempre que fixo ben as cousas. Se se traballa ben e con honradez non se debe dimitir. Certo, moi certo. Despois están os estranxeiros que, aínda que fagan ben as cousas, polo que sexa, dimiten. Pois alá eles. Eles saberán. Non imos ser nós os que lle poñamos atrancos. Os estranxeiros que pensen libremente como queiran, que os españois tamén pensamos libremente o que queremos. Non queremos dimitir? Non dimitimos, carallo! Que somos españois! A ver se...

Finca Fierro. Venres, 1 de xuño de 2018