TÚNEL SEN CURVA

Revolvo a cabeza, miro para atrás e vexo o ceo gris. Ameaza chuvia. Poida que chova ou poida que non. Máis seguro que chova. Escoito o “Cristo redentor” de Donald Byrd. É 30 de abril, ese mes que nos quitaron. Como a Joaquín Sabina. Pero é igual; mañá xa é maio. O mes das flores e, din, que das burras saídas. É xoves pola tarde e o bulebule das gallas dunha árbore dáme a entender que vai aire. Por iso digo que choverá. Porque despois do aire sempre asoma a chuvia. A natureza é sabia. Perdín a conta tamén dos días que levamos confinados. Pero tamén xa dá o mesmo; pouquiño a pouquiño xa estamos vencendo ó bicho. Agora xa é Leonard Bernstein o que asoma co “Prologue” da película “West Side Story”. Por certo, aquí titulárona “Amor sen barreiras”. Que terá que ver este co orixinal!

Dicía que empezabamos a ver a fin do túnel. Confío en que este carallo -o túnel- non teña alá no fondo unha curva. Próenme os ollos e ráñoos un chisco. Sempre hai que rañarse onde proe ou onde pica. Non sexamos parvos de aguantar a dor; sempre hai que evitala como se poida; se é rañándoa pois rañámola. O lugar onde pica, non outras cousas. Seguro que haberá alguén que colla polo camiño que non é. Quédanlle poucas horas ó mes que nos roubaron. Quen o ía dicir! Roubarnos dous meses de vida... A ver se polo menos aprendemos un pouco a lección. De quen aprendo é de Simon e Garfunkel con “The Boxer”. Ouh, que marabilla! Vaise o abril e entra o maio, a fin do túnel, do buraco, da negrura.

Finca Fierro. Xoves, 30 de abril de 2020

DÁNDOLLE A RAZÓN A SABINA

Poño que é mércores 29 de abril para saber en que día vivo. Nesta época que estamos vivindo, moitas veces teño que pensar intensamente para situarme no día exacto. Boto man dun calendario e de que me vale se non sei que día estou buscando. Que importa que sinale tal ou cal día se non sei se é martes, mércores ou xoves. E iso que non debería ter moitos problemas a este respecto, pois son deses que datan moitas cousas: se vexo unha película (e practicamente véxoa todos os días) levo un listado no que anoto o día, a canle e se a vin en versión orixinal subtitulada; levo algo así coma unha axenda ou diario no que vou día a día anotando o que haxa que anotar; e practicamente veño escribindo algo todos os días para este xornal no que, cando gardo os escritos para min, anoto onde os escribín e a data. Ou sexa, que debería non errar nunca na busca do día no que vivo. Pois hoxe tiven que pensar moito e preguntarlle a un fillo cando estabamos xantando se era mércores ou non.

É mércores, 29 de abril. Non queda outra que darlle a razón a Joaquín Sabina; que este ano roubáronnos o mes de abril. E a primavera no Corte Inglés. Non somos ninguén! Eramos felices e non o sabiamos. Non obstante, esta felicidade axiña volverá á nós. Como volverá a rutina á nosa vida e con esta non queda outra que programarse (estes días tan só nos programamos para asistir ás cociñas, ós salóns e ós dormitorios), e xa programados, que remedio queda en botar mellor man do pensamento para saber en que día vivimos.

Finca Fierro. Mércores, 29 de abril de 2020

ENTRE PASADENA OU BERKELEY

Raspado en matemáticas, suspenso en relixión, cero en conduta. A miña vida, así, non pode ser produtiva. Non me queda outra que marchar, que emigrar. Teño que optar entre Pasadena ou Berkeley, en California. Alá penso estudar Filosofía e Letras. Filosofía para inmiscirme, entremeterme no pensamento filosófico de Donald Trump e Letras para analizar as súas frases ó estilo de Mariano Rajoy, xunto coa análise química da lixivia. Sei que Estados Unidos dá moito de si. E Donald Trump é coma un libro aberto para examinar. Espero, confío e desexo que ós ianquis non lles importe nin lles altere moito a miña conduta. Son recatado por natureza, pero ás veces, algunhas veces confundo os cables do meu cerebro e intento conectar o azul co vermello. “La cagaste, Burt Lancaster”, como diría aquel.

Mentres preparo a maleta, opto por ir a Pasadena. Non sei, semella que a palabra é máis nosa que Berkeley. Por veces son así de raro, ou de ridículo. Noto un presaxio e, zas, xa está, isto fago ou para alá vou. Cando pise terra ianqui soñarei co Gran Canón, coa Ruta 66 e co Monument Valley de John Ford. A ver, tampouco é coma para poñerme a estudar ó momento. Os raspados, suspensos e ceros non se acadan polas ansias de estudo, todo hai que dicilo. Primeiro farei un pouco de turismo e logo, si, despois de dous ou tres meses, metereime a fondo na análise filosófica do remuíño cranial de Donald Trump. Este penso que dá para un bo estudo, para unha tese polo menos. Collo o avión e marcho a examinar a psicanálise ianqui.

Finca Fierro. Martes, 28 de abril de 2020

SOMOS OS MESMOS QUE...

Somos os mesmos que gabamos á maioría dos colectivos que están a loitar contra a pandemia do coronavirus e os que, nos primeiros días, asaltamos os supermercados, polo que deixamos a moita xente deses colectivos sen produtos básicos. Somos os mesmos que aplaudimos a rabiar e, ó mesmo tempo, deixamos letreiros nos portais ameazando principalmente ós sanitarios que viven nel. Somos os mesmos que pedimos a berros que saian os nenos das casas e ó facelo, andamos como Xan polo outeiro ou como o cura pola igrexa, sen respectar normas nin rabo de gaitas.

Somos os mesmos que traemos en andas ás forzas da orde e ás que lles lanzamos insultos a darlle cun sacho cada vez que nos multan... porque a culpa sempre é deles. Agora mesmo loámolos, admirámolos e querémolos pero cando nos cruzabamos ante un radar disimulado, avisabamos a outros condutores dándolle as luces para que non caesen na trampa deses malditos (paréntese para dicir que nunca avisamos ós condutores polo ben destes, senón por amolar ós de Tráfico). Somos os mesmos que criticamos ó Goberno, sexa do partido que sexa, cando toma medidas drásticas; que se por que non o fixo antes, que se por que o fai pois ó mellor non é para tanto, que se arre que se xo. Somos os mesmos que saímos ós balcóns para dar forzas ante esta situación é, ó momento, saímos á rúa para ir dun lado para o outro mercando unha cousiñas aquí, dúas alá e tres acolá. Á hora da verdade, somos a hipocrisía feita realidade.

Finca Fierro. Luns, 27 de abril de 2020

POLO CORREDOR

É domingo e reméxome na cadeira. Férveme o sangue e fumégame a cabeza. Ando coma león engaiolado polo corredor do piso. Miro para as paredes e boto lume polos ollos. Poño, por suposto, cara de ferreiro ou cara de acelga ou cara de vinagre ou cara de poucos amigos. Non teño amigos porque estou só, ando só. Quero pegarlle unha puñada á parede pero teño medo a mancarme na man. Dentro do que cabe non son parvo. Ando enfurruñado pero cos cinco sentidos alerta. O sexto está cheo de carraxe. Carraxe porque o tempo nin pasa nin voa. Rabia porque os soños son soños e non se fan reais. E non vale que me diga: esperta do teu soño, Breogán. Porque me chamo Breogán, e son o fillo da Parrula e do Parrumeiro. Cada un ten os alcumes que lle poñen.

Pero non quero desviarme deste corredor polo que desfilo. Desfilo cheo de furor porque non teño quen asubíe ó meu lado. O corredor fáiseme pequeno e dou centos de voltas, ou incluso miles de voltas, ata que caio rendido. Porque toda a forza chega o momento en que se esgota. Eu tamén me esgoto. E berro con coraxe porque non me quero dar por vencido. A min ninguén me somete; nin que ninguén intente mirarme de mal xeito, porque lle parto a alma e esprémolle o fígado. Revólvome de mala maneira cando penso que oio un ruído. Non hai tal ruído porque non hai ninguén. Teño que padecer esta ansia, esta angustia, esta ansiedade eu só. Tranquilos que a padecerei. Sei facer todo eu só. Ata mirarme ó espello e ver o demo reflectido nel. Son o demo!

Finca Fierro. Domingo, 26 de abril de 2020

PESCADORES CON DINAMITA

O encerro a causa do coronavirus hai que recoñecer que dá para moito. O venres mesmo, pola noite, tardei en conciliar o sono porque se me deu por pensar naqueles actos retorcidos que adoitamos cometer ou naquela hipocrisía da que somos moi amigos e que me daban perfectamente para este Recuncho. Pero non vou optar por iso porque, ó contalos, volvería a carraxe a aniñar en min e poida que tamén en moitos dos que me lean, pero polo outro bando, ou sexa, por sentirse reflectidos nesa hipocrisía que especificaría aquí. Así é que optei por realizar outras cousas.

Segundo uns fan limpeza ou levan a cabo esas típicas chapuzas que hai que realizar nas casas, a min déuseme por fochicar en recortes de prensa e atoparme, entón, con novas que me chamaron a atención, pola antigüidade e pola veciñanza, ou sexa, Baños de Molgas. E o 11 de setembro de 1930, vai para 90 anos, asomaba nos medios de comunicación galegos unha noticia sobre tres individuos pescando con dinamita no río Arnoia. Foi a garda civil de Xunqueira de Ambía quen os descubriu coa faena. A benemérita, por suposto, axiña quixo controlar a situación dándolles o alto e, ante a fuxida dos fulanos, disparando incluso uns tiros ó aire para meterlles un chisco de medo. Os paisanos non eran mancos porque, logo de cruzar o río a nado, un deles acubillouse detrás dun valado e intentou resistirse cunha escopeta que levaba consigo. Ó seguir disparando os gardas, ó outro non lle quedou outra que escapar, incluso deixando tras de si os zapatos, un chaleco no que había 12 pesetas e tres cartuchos de escopeta do calibre 12 e un pantalón.

Tres horas máis tarde, dous dos “pescadores” presentáronse voluntariamente ante o xuíz de Baños de Molgas. Un era Delfín Rodríguez Parrias, de 20 anos e veciño de Nocelo. Presentouse cunha escopeta. O outro era Aureliano Díez Fariñas, de 29 anos e tamén de Nocelo. Manifestaron que fuxiran co propósito de evitarlle o desgusto ás familias e que o terceiro chamábase Valentín Rodríguez, irmán de Delfín. A Valentín non o detiveron -e aquí vén o detalle simpático- por atoparse enfermo na cama a causa do susto e da carreira que emprenderan.

Finca Fierro. Sábado, 25 de abril de 2020

O RUXERRUXE DUNHA ALUCINACIÓN

Fun polo vento atravesando as Costelas e vin polo aire cruzando as Parrumeiras. E entre a ida e a volta vin cousas que ninguén viu, como bambearse unha doniña sobre a galla dun castiñeiro ou como cantar un grilo desde o alto dun penedo. Choutei sobre os valados do Caneiro e deixei que unha rula se pousase no meu ombreiro. Fun polo vento e vin polo aire. Pensando en como romper o feitizo dunha ilusión. Hai devezos ou anhelos ou soños que nos viran as asaduras, polo que non queda outra que botarse a correr e berrar, berrar moi forte. Berrar con ansia. Berrar con degoiro. Berrar incluso por berrar. Que todo sexa polo ben de cada un. Polo ben da rula que voa á túa beira. Polo ben dese silencio que, ás veces, mingua os berros.

Fun polo vento percorrendo os Xeixales e vin polo aire eludindo as matogueiras dos Piuales. Pero o caso é que fun e vin naqueles minutos nos que a conciencia estaba en calma e os latexos dunha ansiedade acougaban acochados sobre unha nube branca que facía de almofada. Sempre temos dereito a tomar a vida con sosego, aínda que por veces nos ferva o cerebro. Fun polo vento e vin polo aire. Meditando, considerando o ruxerruxe dunha alucinación que descansaba na copa dun palleiro da aira do Pombal. Sempre haberá delirios de grandeza na cabeza de cada un. E aquel que non queira soñar esperto que deixe de ir e vir por entre o aire e o vento. Eu si que fun polo vento e vin polo aire. No vento sentei á memoria e no aire deite á nostalxia.

Finca Fierro. Venres, 24 de abril de 2020

O HEROE CÓMODO

Contemplo a inocencia dun pardal mentres penso que este xoves si resplandece máis có sol. Pero non é Xoves Santo. É un día máis de encerro que levo coma sempre: lendo, durmindo, comendo, escribindo, escoitando música e, pola noite, algunha película caerá. Escoito o canto dun grilo e soño coas noitiñas de cando andaba coas vacas no monte de Pinouzos. Deixo correr os pensamentos polas augas mansas do río Arnoia, pero o meu corpo senta ante a pasarela que cruza ás Mestras. Tarde de silencio nun compás de espera. A rula aniña na matogueira dos meus soños. Quen me ía dicir que miraría de esguello os catro puntos cardinais. Non sei, imaxino que sería tan só para saber a dirección que tomar. Son cu de mal asento. E non aguanto cinco minutos sentado. Así é que ergo e sigo río abaixo, ou sexa, cara ó oeste.

Ó chegar ó muíño imaxino que sigo ata a ponte das Cepas, pero non vou. Simplemente non me apetece. Bastantes veces fun ó muíño do Dositeo como para volver se non teño ganas. Ás veces non son o heroe ese que anda pola vida arranxando os agravios ou as aldraxes. Por veces son o heroe cómodo que deita sobre a nugalla dunha acción ou dun acto ou dun feito ou dunha obra. A verdade: moitas veces non sei quen son. Pero chégame con ser aquel que contempla a rula e vendo como esta olla para min. Volvo ó punto de partida, é dicir, o de que o sol segue a alumar e a que xa rematei con outra das facetas diarias: a de escribir. Agora tocar tomarlle un cafeciño e poñerme a ler, que para iso é o día do libro.

Finca Fierro. Xoves, 23 de abril de 2020

CURSOS PARA EMIGRANTES

Sempre dixen que a emigración quizais sexa a peor desgracia dun país. Non hai nada máis terrible que deixar o teu lugar de nacemento, a túa infancia, a túa vida, precisamente para poder vivir. O noso foi sempre -e temo que seguirá sendo- un país emigrante. E como o sabemos, ás veces, intentamos, ou mellor dito, intentabamos aliviar ou axudar un chisco a eses que se marchaban para que souberan desenvolverse polo mundo adiante. Na prensa do mes de xaneiro de 1968 asomaba unha noticia relacionada con este asunto. Resulta que en Os Milagres e en Baños de Molgas estaba a celebrarse un curso de formación profesional, humana e ambiental para emigrantes.

Tal curso estaba organizado polo Instituto de Emigración, co que colaboraba o programa de Promoción Profesional Obreira. Así como uns 315 futuros emigrantes (90 en Os Milagres e 225 en Baños de Molgas) recibiron as ensinanzas que os converterían en albaneis, carpinteiros, encofradores, así como as correspondentes ensinanzas a cultura xeral e ambientación sobre usos e costumes do país ó que pensaban emigrar, que nese caso era Francia. Tamén lles ensinaban o idioma e outros temas relacionados coas lexislacións de ambos países; o francés e o noso. A maiores do curso, os emigrantes percibiron un xornal diario de 96 pesetas e se era casado un sobresoldo de cargas familiares. O aloxamento e a manutención foron gratuítos. Estas axudas non evitaban a realidade dun pobo, unha realidade miserenta e triste, moi triste. A emigración é coma unha caída ó inferno.

Finca Fierro. Mércores, 22 de abril de 2020

O DEMO EN TRES DIMENSIÓNS

Xiro a cintura e pego unha reviravolta para ver o que teño por diante. O que teño por diante é un bicho que me quere comer. Semella un dinosauro pero é coma un demo en tres dimensións. Leva forquita, leva cornos e lume saíndolle polas orellas. Mírame de mala maneira. Eu, para non ser menos, míroo con carraxe. Que vexa, que note que non lle teño medo. Non lle teño medo. A proba é que eu avanzo -amodiño, iso si- coa espada láser ameazándoo con espicharlle o corazón. Como non é parvo (o demo, recoñezámolo, nunca foi parvo; sempre fixo de nós un pandeiro) retrocede catro pasos; e non polo medo á espada láser, senón polo medo á miña determinación. A ver, cando a carraxe me asoma ós ollos, sempre poño cara de ferreiro. E a miña cara de ferreiro asusta, vaia se asusta. Cando o vin retroceder, deixei asomar algo así coma un pequeniño sorriso -para que el non se dese conta- e admito que afrouxei un chisco a presión sobre a espada láser. Eu ben sabía que me tiña medo. El ben sabía que eu non lle tiña medo. Miroume de esguello. Mireino de fronte. E díxenlle se quería loita. Cuspiu lume polas orellas e fume pola boca. Seguiu retrocedendo catro pasos máis ante a miña determinación. Eu, que queredes que vos diga, empezaba a enchérseme o peito de orgullo, de chularía. Non é moco de pavo facer retroceder ó demo. Cando o tiven acurralado contra a fonte da aira quixo espetarme a forquita, pero dun golpe coa miña espada láser mandeilla ó inferno. Axeonllouse ante un servidor e pediume perdón. O demo pediume perdón!

Finca Fierro. Luns, 20 de abril de 2020

DE ATRACADORES A GUERRILLEIROS

Hai uns tres meses, un amigo moi especial deixoume o libro “A Edreira, el último bastión de la resistencia en Ourense”, que Xosé Domínguez González publicou no ano 2016. Acabo de lelo. E segundo o lía, lembraba aquelas historias que os máis vellos de Baños de Molgas nos contaban sobre os famosos “atracadores”. Falábase moitas veces deles e a xente asumía que eran atracadores, pero axiña se decata un de que tal atracadores eran os, agora, chamados guerrilleiros. Eses guerrilleiros que nos anos corenta e algo dos cincuenta tiñan en xaque ó réxime franquista. O libro é un anaco máis de boa historia para a nosa memoria ou unha fermosa memoria histórica. Versa sobre a II Agrupación do Exército Guerrilleiro de Galicia de cando esta fixo parada, fonda e Cuartel en A Edreira, un casarío acochado no Macizo Central entre as terras de Montederramo e Queixa. Tal casal foi arrasado e queimado polas forzas da orde e, un chisco máis tarde, o patriarca da familia Galán (Francisco Fernández), que estaba a cargo do mesmo, foi executado. Entre os 18 guerrilleiros asentados en A Edreira había un que é polo que escribo o relato, porque é veciño, de Almoite: José María Martínez Cerviño, O Jaime, fillo do veterinario Felipe Martínez e da mestra Elvira Cerviño. O Jaime era o encargado das provisións, dos medicamentos e da dinamita. Cando as forzas da orde fixeron, “daquela maneira”, o seu traballo, Martínez Cerviño conseguiu fuxir ata Salamanca. Ó querer casar e pedir os papeis, foi onde meteu a pata. Detivérono e executárono no cárcere de Ourense.

Finca Fierro. Domingo, 19 de abril de 2020

SEN LAMENTOS

Cando noto que a carraxe ou que a tristura queren aniñar en min, penso nos topos da posguerra e axiña se me pasa o esvaecemento. Porque nós non temos dereito ás queixas. O que temos é que tirar cara á adiante e sen mirar atrás. Porque se miramos atrás temos que ver e sentir á forza a aquela xente pechada nun buraco, nun pozo, nun par de metros cadrados, sen comodidades e co medo prendido no corpo. Penso nas familias daqueles que estarían encerrados no oco dunha escaleira ou nun recanto do faiado porque, aquelas, vivirían en tensión por medo a que se lles escapase algún detalle, algunha frase, algunha palabra que os delatase. Non nos queixemos, por favor, destes dous meses nos que estaremos pechados con todas as comodidades do mundo. Eles estiveron sen ordenadores, sen móbiles, sen libros (a maioría eran analfabetos) e completamente sós. Aínda que estivesen debaixo dunha escaleira ou cortello non se atrevían a falar coa familia por medo a que alguén os escoitase desde fóra. Entendo a situación dos nenos e dóeme na alma, con todo o que me gusta velos xogar. Aquí ata son partidario de buscar un método, algo, para que poidan saír a dar unha voltiña. Pero nós, nós non podemos lamentarnos destes dous meses de encerro.

Entendo que nos amole o asunto da economía, demasiado grave por certo, principalmente a eses autónomos que, á fin, moitos deles xa non se erguerán nunca máis. Pero polo propio encerro en si, non temos dereito a laiarnos. A Sabina roubáronlle o mes de abril, e que!... aí segue dando mecha. A nós róubannos dous meses e temos que seguir porque hai que seguir. Temos que seguir aínda que só sexa por esa xentiña que leva o mesmo tempo ca nós ó pé do canón (de maneira especial, o colectivo sanitario), para aliviarnos esta situación, para salvarnos incluso. Boto de menos o momento ese de saír a tomar un café e parolar un chisco cos amigos. Estou canso de ler sentado na cama, con todo o que eu gozaba lendo paseando. Pero aínda así, non me queixo. Como me vou queixar, se no momento en que quero iniciar a queixa, zas, vénseme á cabeza os topos da posguerra. De todas formas, que remate axiña esta situación coa que nunca ninguén pensou que chegaría. Que remate; polos nenos, por nós, por todos.

Finca Fierro. Sábado, 18 de abril de 2020

VIVIR A VIDA

Esperto do soño e ergo coa conciencia buscando un por que de non sei que. A vida é complicada ás veces. Tan complicada que non sabes cando vives en harmonía ou cando choutas sobre as envexas que che saen de dentro. A vida é un suspiro no tempo que, por veces, nos afoga ou nos crucifica. Pero tamén, a vida é unha bágoa e dous sorrisos. Certo que a bágoa, cando cae, pode incluso formar unha lagoa; pero dous sorrisos... ai dous sorrisos. Dous sorrisos amosan o asfalto da felicidade por unha estrada sen curvas e sen atrancos. Na metade do percorrido lanzas o outro sorriso e bailan as saudades de cando o tempo era poesía e a vida todo un poema. Quen máis quen menos soña co verme luceiro da aurora. E como dirían os de Fuxan Os Ventos: temos futuro e temos mañá.

Como non imos ter mañá, se a ledicia no espertar está precisamente en saber que a vida transcorrerá amodiño para chegar a unha nova saída do sol. Ese sol que quenta. Ese sol que dá vida. O futuro está aí, ó remate desa estrada. As angustias quedarán apartadas nun tempo que xa foi e os recordos... os recordos sentarán nun recanto da memoria para, co tempo, lembrar a diferencia que hai entre unha ansiedade e unha ventura, entre un lamento e unha gargallada. A vida é aquel silencio preñado de romanticismo, ou aquel ruído que pariu o berro que saíu de dentro, con forza, cuspindo sentimentos. Espertei do soño e xa teño a conciencia limpa. Non queda outra que seguir vivindo a vida que, cos seus atrancos, cos seus estorbos, cos seus obstáculos é bonita, moi bonita.

Finca Fierro. Venres, 17 de abril de 2020

OS TÍTULOS DE CRÉDITO

Estes días de confinamento estou cansado de esbardallar e criticar, tanto por escrito como oralmente, as proxeccións das canles televisivas, debido a que, cinematograficamente falando, non emiten nada que mereza a pena de ver. Polo menos polas noites (e vexo tele ata as tres ou catro da madrugada). Todo o que botan, ou ben son trapalladas que algunhas incluso nin merecen este nome, que xa é dicir, ou ben repiten e repiten películas un día detrás doutro. Eu en concreto estou desesperado, xa que todas as noites é o único instante no que vexo a televisión e, por suposto, películas. Algunhas xa as vin ata oito ou nove veces.

A gran pena é que a única canle que me está gustando bote tan poucas e as que bota... tampouco son nada do outro mundo. Falo de DMAX (ex Discovery Max). É a única que proxecta todas as películas desde o primeiro ata o último fotograma. Ou sexa, que deixa ver todos os títulos de crédito finais! Para moitos, isto será unha parvada; pero a estes dígolles que se os viran e os leran enteiros, máis dunha vez atoparíanse con certas sorpresas; e non porque boten algunha escena máis ó rematar os créditos, senón polo descubrimento de datos moi interesantes: lugares de rodaxe, temas musicais que soaron durante o filme, etc. Que alguén vexa “O ano que vivimos perigosamente” e que se quede ós títulos de créditos, aínda que só sexa, ós dos intérpretes e verá que descubrimento fai. Nesa película caín na conta do que poden amosar e ensinar os títulos de crédito.

Finca Fierro. Xoves, 16 de abril de 2020

CANTAR POR CANTAR

Canto por cantar, pero non sei cantar. Xa mo dicía miña nai. Aínda que, hoxe en día, parece que canta todo o mundo. Todos saben cantar. Desde un “resistiré” ata un “libre” e pasando incluso por unha rancheira. Eu cantaba moito de pequeno, de rapaz, de cando ía para o monte coas vacas. Por iso a nai me dicía que non sabía cantar. Porque me tiña que aturar sempre. Andabamos sementando nas patacas e eu dálle que dálle con Camilo Sesto ou Víctor Manuel. Andabamos xuntando na herba ou collendo a ferraia e eu veña que veña con Karina ou “A saia da Carolina”. Ó volver á casa coas vacas desde o monte Medo, a uns tres quilómetros, aquilo xa era un puro concerto ó aire libre. Percorrer tres mil metros ó paso das vacas dan para moitas cancións.

Claro que eses concertos, principalmente os do Medo, non sei agora mesmo se era polo gusto de cantar ou por escorrentar o medo. Porque a miña fama, o meu gusto era chegar canto máis tarde á casa, mellor. Por presumir un pouco. Aínda que me cagase de medo. E entraba en Baños de Molgas, pola Cagalla, a pleno pulmón e con risco de espertar xa a aqueles veciños que se deitaban coas pitas. De rapaz cantaba moito, sen vergoña. Agora o rubor non me deixa porque lle dou a razón á miña nai: non sei cantar. E cantar por cantar tampouco é. Aínda que algúns canten hoxe a esgalla. Que digo algúns... moitos! Tamén é verdade que é moito mellor cantar que chorar. Aínda que se cante mal. E se cantamos para aliviar as penas, ben cantado está e ben cantado queda. Cantemos todos.

Finca Fierro. Martes, 14 de abril de 2020

ANSIEDADE LECTORA

E agora que? Todos os libros que pillei en préstamo da biblioteca da Valenzá xa os lin. E este asunto do coronavirus leva toda a pinta de prorrogarse aínda máis, polo que alá nos imos ós dous meses de encerro. E se non mes lin cinco libros, agora que? Porque, a min, ler dixitalmente non me vai, non me cadra, nun me gusta. Menos mal que acabo de rebuscar por uns estantes que teño no salón e atopeime con tres fotocopiados. O de estar fotocopiados vén porque hai anos alguén mos mandara por correo electrónico. Pero só son tres. Ó rematalos, tan só me quedan dúas opcións: ou ben trago fel e leo algún dixitalmente, ou ben subo ó faiado e, alí, entre as cento e pico caixas que teño cheas de libros, reler algún ou algúns. Si, xa sei que podo mercar algún nos quioscos, pero serían algúns e a economía anda como anda.

As bibliotecas, nestes casos, deberían deixar traer carretillas de libros para as casas, para os que estamos lendo todo o día. Mira que intentei alongar os últimos dous libros á conta do trivial. Entre capítulo e capítulo xogaba ó trivial para que a lectura do libro me levase máis tempo. Se non fora por iso xa os remataría polo menos unha semana antes. E iso que practicamente tan só leo polas tardes, xa que polas mañás entre que me levanto tarde (nunca antes das dez e media) e entre que leo este xornal, case non abro o libro; ou como moito un capítulo mentres serve o xantar. Pero este encerro por culpa dese bicho malnacido é longo de carallo. Empezo a padecer ansiedade pola falta de libros.

Finca Fierro. Luns, 13 de abril de 2020

O ACORDEÓN DA FELICIDADE

Tiro a fouce e collo o fouciño para seguir polo camiño do tempo perdido. Tempo que se perdía entre toxeiras bravas e carballeiras bastas. Tempos de ir e volver. Tempos de non parar. Tempos de cando as nubes negras asomaban polo Outeiro do Corno e de cando o sol acougaba sobre os penedos de Barricobos. De cando un asubío tiña os seus significados e de cando a escuridade espremía a heroicidade de cada un. Non é o mesmo asubiarlle a un can que asubiarlle a alguén ou asubiar unha canción. Algúns tanguían as vacas moito máis cedo ca outros. Habíaos que chegaban á casa sen ver ben todos os animais que levara a pacer. Tempos de cando a diferenza de clases era abismal e de cando a vergonza che facía agachar a cabeza.

Tempos de xogar ó fútbol na Carballeira e ó marro ou ás chelas pola Aira da Igrexa. A portería eran dous carballos vellos e a pelota... a pelota o que se terzase; ou ben unha de trapos mal envoltos ou un bote medio esmagado. Tempos nos que unha eixada che facía pingar suor da cara e nos que unha gadaña che cravaba dores no peito. Tempos de miseria. Pero, aínda así, a felicidade facía de acordeón na vida dun neno; tan ben parolabas ante o mazadoiro da burga como cargabas un carro de esterco sen case poder co rastro, tan ben fumabas ás escondidas como improvisabas un xogo no medio da estrada. Eran tempos nos que os coches pasaban de Pascuas a Ramos e a diversión era a raíña do pouco tempo libre que se tiña. O acordeón da felicidade.

Finca Fierro. Domingo, 12 de abril de 2020

OS TRONOS E SANTA BÁRBARA

O tempo pasa e todo cambia. A nosa vida cambiou o cen por cen. Unhas palabras tan feas ou polo menos tan normaliñas coma confinamento, encerrados, pechados, corentena, enclaustrados e recluídos quizais sexan hoxe as máis usadas en todo o país. Non obstante, a min a que máis me impresiona é a palabra distancia. Porque aínda que esteamos confinados, algunha que outra vez, e polo menos algúns, temos que saír para procurar o sustento dunha familia. É nesas saídas onde asoma a palabra distancia, esa distancia que hai que gardar uns dos outros, co temor reflectido na cara, coma se tanto uns coma os outros foramos uns apestados. O peor é que, ó mellor, algún de nós si é un infecto. Pero ese medo, esas miradas, esa forma de apartarnos é o que me abraia. Tamén me enche de tristeza porque se te cruzas cun amigo, coñecido, veciño e incluso familiar non queda outra que dicirlle tan só o imprescindible ou, simplemente, monearlle coa cabeza, coma se fora un calquera.

A nosa vida cambiou o cen por cen. Aínda hoxe atopeime cun deses slogans que asoman polo feisbuq no que se pedía o apoio á xente do campo. Xa outros días comparaban en plan despectivo a uns personaxes famosos cos agricultores. E, como non, tamén agora, ás oito da tarde/noite, se piden aplausos para ese colectivo. Recoñezo que levo todos estes días “flipando”. Agora todo o mundo se lembra dos labregos! Din que só nos acordamos de Santa Bárbara cando trona. Vese que caen tronos a moreas, porque xa defendemos colectivos ós que sempre ignoramos. A agricultura e a gandaría sempre acadaron os maiores desprezos da sociedade en xeral e dos políticos en particular. Penso que o digo por experiencia. Se algunha vez o labrego intentou erguerse da súa miseria, tiveron que facelo catro pamemiños. A ver, por que vas protestar se tes a mesa servida. Tan só protestas cando che falta algo. Nunca pensamos quen che puxo iso na mesa.

O asunto do coronavirus está poñendo a cada un no seu sitio. Para o bo e para o malo. Ós bos sempre se lles recoñecerá o mérito tarde, mal e nunca. E ós malos... os malos sempre serán malos por natureza.

Finca Fierro. Sábado, 11 de abril de 2020

MARMAÑA OU CHOVE

Para min, marmaña. Para outros, chove. Sempre me gustou máis a palabra marmañeira que a palabra chuvia. Hoxe tivo que facer sol por aquilo do Xoves Santo, pero non o fixo. Lembrade; tres xoves hai no ano que resplandecen máis có sol: Xoves Santo, Corpus Christi e o día da Ascensión. Hai ditos ou sentenzas que, por veces, fallan. E se son relixiosas... Marmaña ou chove; é igual. Lembro de rapaz cando chovía, pero cando chovía con forza e andando no monte coas vacas. Aquilo si que era calvario. Non o de andar no monte coas vacas, que me gustaba, senón o de que chovese con forza. Porque o calzado daqueles tempos... Non sempre valían ou tiñamos chancas. Así é que non había outra que andar co que se puidese, ou sexa, zapatillas xeralmente furadas por todas as beiras e, o que era peor, por abaixo, pola planta.

Con elas furadas por abaixo, co chan encharcado de auga, xa podedes imaxinar o asunto, a situación. E sempre se dixo que o frío entra polos pés. E o tremelicar axiña asomaba por todo o corpo. Porque tamén te mollabas por arriba; ou ben porque non levaras paraugas ou cobertoira (chamabámoslle cobertoira a algo que te tapase máis ou menos ben, ou sexa, gabardinas, abrigos ou chaquetas grandes), ou ben porque aínda que levases paraugas, estes ás veces, os pobres, pingaban máis que tapaban; porque estaban rotos, porque estaban medio podres. Cunha marmañeira aínda te resgardabas debaixo dalgún piorno ou amieiro, pero cando chovía... ata a natureza, ás veces, nos era a gran inimiga. A nós, que a queremos tanto.

Finca Fierro. Xoves, 9 de abril de 2020

HAI QUE DARLLE A VOLTA

Imos alá. Cinco menos cuarto da tarde. Vai sol. Pero hai que estar pechados. Toda unha primavera perdida. Aínda así; ninguén nos roubará o mes de abril! Radio Futura cantando “A cara ou cruz”. A cruz será o noso confinamento, pero a cara... a ese bicho, vencerémolo! Os raios de sol penetran ata o mesmo sitio de onde escribo. Algo de envexa dan, claro que dan; pero que todo sexa pola causa. Por esa causa que non imos perder. Agora é Buika quen canta “Mentirosa”. Estes días méntese moito; uns e outros. Pero hai que pechar os ollos e tapar os oídos para seguir cara á adiante. Sempre haberá catro paspáns que se saian do rego. O reloxo avanza e pasa xa das cinco menos dez. O silencio viaxa no autobús da doenza.

O ruído espera á volta dun recanto; ó que chegaremos, vaia se chegaremos. E díxolle a babosa ó sapoconcho: corre, corre, que te pillo. Ningún dos dous correu nada, pois quedaron a contemplar esta primavera que, para eles, si está, si a senten, si a gozan. Cinco e tres minutos da tarde. Dedos que percorren o teclado dun ordenador e música que alegra un tempo que quere ser triste pero tan só é silencioso. Quen dixo que a melancolía é o pracer de estar triste? Estes días poida que haxa moita melancolía, pero a tristeza é coma esa graxa que apartamos do caldo, coma ese lardo que lle quitamos á febra. Agora máis que nunca non deberiamos estar tristes. Hai que vencer esas ansiedades a base de música, lectura, actividades e mofa, moita mofa. Temos dereito a rirnos de calquera revés! Aquí estamos para darlle a volta.

Finca Fierro. Mércores, 8 de abril de 2020

POR ESA TRISTURA DA CONVIVENCIA

Armando Manzanero dime que “contigo aprendín”, aínda que nunca acaba de dicirme o que. Eu si que aprendín hoxe e estes días a tristura na que nos está envolvendo o carallo do coronavirus. Hoxe mesmo, cando fun buscar a prensa (a tan só uns 300 metros da miña casa), e ó pasar por un pequeno atallo de pouco máis dun metro de ancho que hai entre a Finca Fierro e A Valenzá, cruceime cunha señora, a cal xa viña de mercar as súas cousas. A tristura asomoume á alma ó ver como a señora se paraba nun pequeno claro que un dos valados do atallo tiña sen as típicas herbas que empezan a achicar, a minguar o camiño. E aínda así arrimouse ás pequenas herbas que saín daquel. Eu tamén tiven que arrimarme todo o que puiden ó valado do lado dereito. E todo para intentar deixar o máximo de distancia entre a señora e un servidor.

Antes de cruzarnos, o meu pensamento xa fervía: saúdoa cun bo día ou paso de largo? Se a saúdo, vai ti saber, ó mellor choutan os bichos que podo levar dentro, se é que os levo. Se non a saúdo, que mala educación. Eu, precisamente, que non lle nego un saúdo a ninguén. Sempre intentei facer bromas ou burlarme un chisco do Covid-19, pero son o primeiro que recoñezo que o asunto xa é máis que serio. Por esa tristura da convivencia, do ambiente. Por eses nenos que non poden saír. Por eses sanitarios que non acougan. Por eses... Crúzaste cun amigo e tan só lle podes dicir ola coa man ou moneando a cabeza. Maldito bicho do carallo! Pero habémoste de esmagar ben esmagado. E o que ri o último ri mellor.

Finca Fierro. Luns, 6 de abril de 2020

DESDE O CAMPANARIO

Odón Pasadena Rizo contemplaba o horizonte desde o campanario da igrexa de Baños de Molgas. A súa ollada estaba fixa, coma perdida e tan só de cando en vez a dirixía cara ó abismo. Porque o fillo de Fabiola, A Rañada, estaba a case 30 metros de altura. Así, de súpeto, hai que dicir que Odón tiña mal de amores. Hai moita xente que ten mal de amores. Uns lévano mellor ca outros. O fillo de Palmiro, O Rañado, estaba a levalo mal, moi mal. Non había nin media hora que tivera as súas rexoubas, ou seus truques e retruques con Gala, a súa presunta noiva. Presunta porque o asunto ía mal, quizais demasiado mal.

Por iso o fillo do Rañado estaba estudando a posibilidade de seguir ou non seguir. Mentres planificaba o seu futuro ollou cara á Chaira e pensou nos días nos que andaba por alí asubiando cara á Barricobos. O fillo da Rañada non aguantaba moito con eses pensamentos; todo, absolutamente todo se lle ía cara á filla de Quirico, O Sabugueiro, da que levaba uns dez anos detrás dela. Aínda que, a verdade é que a filla de Helena, A Gaiteira, ás veces aceptaba ese seguimento e outras eludíao. Cousas de xuventude. Odón Pasadena asomou a unha das varandas do campanario e observou a Carballeira, onde xogaba de rapaciño ó fútbol. Ó asomar, a tentación de algo, dun algo fíxolle tremer o corpo enteiro. Botouse para atrás asustado. Non o pensou dúas veces, empezou a baixar os 103 chanzos da torre da igrexa de Baños de Molgas a tal velocidade que máis dunha vez estivo a piques de esnafrarse escaleiras abaixo. Aí morreu o conto.

Finca Fierro. Domingo, 5 de abril de 2020

A SALVAR O MUNDO

Vendo que o asunto do coronavirus se pon demasiado serio, tanto que nos obriga a quince días máis de encerro, non me queda outra que tomar as miñas propias medidas, actuar por miña conta. Así é que, sen pensalo máis, despídome da familia con un “vou a polo xornal” (porque non fumo e ó mellor non volvo), ó chegar ó coche comprobo que no maleteiro vai o traxe de astronauta e collo camiño de Baños de Molgas. Se me paran os de Tráfico, direi que vou a salvar o mundo. Non me pararon e eu tampouco me detiven na propia vila molguesa. Fun directamente ata Barricobos, onde me estaba esperando o meu amigo alieníxena. Hai uns días que chegara e tiven que dicirlle que non saíra para nada da nave, aínda que non creo que el se infectara, pero... mellor previr que curar.

Entre os dous retiramos os fentos que cubrían a nave (para que ninguén a descubrise) e sen máis trapalladas largamos a fume de carozo para o seu planeta; que está a anos luz, pero a velocidade da nave do meu amigo non ten explicación; vai moito máis alá do explicable. Baste dicir que chegamos en tres chiscares de ollo. Collemos dous feixes de herbas dunha cor así coma vermella e un deles xa o trituramos alí para convertelo en po. Subimos de novo á nave para volver á Terra, a este noso planeta infectado. Cando viñamos á altura do segundo chiscar de ollo ciscamos as cinsas do feixe triturado. Despois xa o vento se encargará de distribuílo pola atmosfera terrícola. Aterramos outra vez en Barricobos e co segundo feixe fixemos o mesmo: trituralo para esparexer as herbas polo río Arnoia, que as levará ata o Miño, este ata o océano Atlántico que bicará o Mediterráneo e o Pacífico. O Pacífico xúntase co Índico e... así, como unha cadea. Polo que, entre a cinsa do primeiro feixe, que non tardará en caer sobre a cidadanía, e a auga penso que é cuestión de días para vencer a ese bicho malnacido que nos está comendo a moral. Xentiña, resistiremos; tan só é cuestión de días. Antes de que o antídoto desas herbas milagreiras extraplanetarias faga o seu efecto seguide coa mellor norma de todas, coa mellor cura: queda na casa! E que non morra a esperanza. Desta saímos. Vaia se saímos!

Finca Fierro. Sábado, 4 de abril de 2020