Creo que
xa comentei varias veces que a maioría dos escritores empezaron facendo versos.
O mesmo nos aconteceu ós que presumimos de escritores, aínda que deixemos moito
que desexar. A este molgués que escribe pasoulle tal cal; que primeiro deulle ó
verso e, agora, anda coa prosa. Cando na década dos 80 cheguei a Madrid xa
escribira algún que outro “libro” de versos, entendendo por libro uns 200
folios e sen publicar, claro está.
Así é
que o meu amigo alaricano Gabi (o mellor, e único, que tiven na capital do
Imperio) sabendo da miña afección poética e dos meus gustos de lectura e, por
que non, nacionalistas, apareceu un día pola miña mesa da oficina
(traballabamos na Intervención da Facenda, en toda a planta baixa e coas
seccións mesturadas) para soltarme de súpeto se quería coñecer a Manuel María.
Notóuseme o asombro, porque Gabi sorriu a máis non poder. A Manuel María! Sabía
del. Lera cousas del. E tiña libros del. Imposible negarse! Non me neguei.
E o venres,
20 de maio de 1982 fun con Gabi ós estudios de Radio 3, de Radio Nacional de
España, onde se emitía pola tarde un programa no que se falaría de Galicia con
tres invitados: un historiador, un enxeñeiro-economista e o noso poeta. Pero antes
de coñecelo, o meu amigo da Ziralla planeou co locutor de que eu, por medio do
teléfono, tiña dúas preguntas para Manuel María. Aquilo xa me puxo coma un
flan... un pipiolo falando pola
radio; e aínda que fora desde un teléfono e desde outro cuarto dos estudios. Ó
saber que se oiría a miña voz polas ondas... a verdade, non sei como me
atrevín. A proba é que foi o propio Gabi o que me axudou a elaborar as preguntas:
“Poderías dicirme a relación básica da literatura actual galega con aquela
ambientación histórica que coñecemos como lírico galaico-portuguesa?” e
“Poderías aludir un pouco a Rosalía de Castro como nai dos galegos?”. Nin
naquel momento nin por suposto hoxe, sei o que me contestou o poeta da Terra
Chá. Tremía coma un xunco. Pola emoción, pola apurada, polo nerviosismo e, por
que non, pola vergonza.
Cando
rematou o programa esperamos a Manuel María e foi alí cando os locutores nos
presentaron fisicamente. Eu, todo covardiño e todo emocionado deille a man e
el, moi amablemente, chocouma, deume o seu número de teléfono e o seu enderezo
para que lle mandase o que quixese, en clara referencia ós meus “presuntos
versos e libros”. Ata hoxe. Porque o molgués que escribe parvo creo que non é e
sabía ben ata onde podían alcanzar as miñas poesías: ás típicas amizades que
llas imprimías por aquilo de que escribías e punto, ou para que soubesen que
estabas namorado. De todas formas, algo arrepentido si estou de non
escribirlle, e non para mandarlle algo, senón polo mero feito do simple
contacto. Lémbrese que naqueles anos aínda non existía o feisbuq.
Como
dicía, xa lera cousas del antes de coñecelo, pero desde aquel encontro na
radio, aínda lin máis e aínda merquei máis libros seus. Non obstante recoñezo
que o seu poema “O carro” coñézollo máis por culpa da versión cantada de Fuxan
Os Ventos que pola poesía que puiden ler nun libro.
Manuel
María Fernández Teixeiro naceu o 6 de outubro de 1929 en Outeiro de Rei (Lugo)
e morreu o 8 de setembro de 2004, á idade de 75 anos. As súas poesías
destacaban polo seu carácter combativo e polo seu compromiso político, pero o leitmotiv delas era o mundo rural. Era
fillo de labregos. Labregos seica moi acomodados, pero labregos. Coma un
servidor (no de só labregos, que no de acomodados... nin migalla!). Marchou a
Lugo a estudar bacharelato e xa con 20 anos participaba en conferencias e
integrábase nos faladoiros de Luis Pimentel e Anxel Fole, entre outros.
En 1950
publicou o seu primeiro poemario e, pouco a pouco, participou na reorganización
política (na clandestinidade, claro) dos partidos nacionalistas galegos. Pasou
a vivir a Monforte de Lemos e en 1979 elixírono concelleiro desta vila polo
BNG. Cando se retirou da política xa dedicou por completo a súa vida a escribir
máis poesía, teatro e narrativa. A súa obra é tan extensa que é imposible
nomeala nesta reportaxe, nin tan sequera os seus títulos máis esenciais. Por
algo, este ano, o Día das Letras Galegas levaba o seu nome cosido ó 17 de maio.
E con todo merecemento. Varios espazos culturais levan agora o seu nome, entre
eles, a Casa da Cultura de Barbadás.
Café
Oren Express da Valenzá. Xoves, 28 de xullo de 2016
Publicado en La
Región o venres, 12-08-2016
Hai concellos que só que se varra un cacho dunha beirarrúa, xa
se pregoa o asunto por todos os medios escritos e falados. O noso, con toda a
potencia turística que ten, camiña en silencio e devagariño polas corredoiras
dos medios de comunicación. Houbo arranxos no casco vello e souben deles cando
remataron e mo contaron. Hai concellos que publicitan con moito bombo a simple
limpeza dun metro cadrado de tal ou cal xardín ou parque. Nós temos o mellor
parque do mundo mundial e universal e, si, claro que se limpou, pero se saíse
nos xornais con algunha que outra fotiño, eh, que vos parece? Ai, ai, ai, que
non sabemos vender o noso concello. Eu xa procuro iniciar as miñas cousiñas no
feisbuq cun titular rechamante: “Desde Baños de Molgas para o mundo universal”,
por aquilo das amizades feisbuquianas espalladas por toda a xeografía, pero
hoxe en día tan só me len catrocentos e pico. Un xornal dá para máis, para
moito máis. Sería bonito que alguén se encargase das relacións públicas.
