GALIZA MUTANTE, PODER NUCLEAR

              Onte, domingo, 30-03-2014, rematei de ler o libro  galego “Galiza mutante, poder nuclear” (2012), de Tomás González Ahola. Foron 315 páxinas que empecei con interese, pola linguaxe coa que está escrito e incluso a diversión, a fantasía e o humor do mesmo, pero pouco a pouco, ó ir coñecendo esa linguaxe, foi a historia o que empezou a fallar. E así, cara á metade, xa estaba desexando rematar o libro.

              CONTRAPORTADA:

              Moitas xeracións pasaron desde aquel aciago día en que o Froilán, o Santo Vingador, baixou dos ceos para alagar co lume purificador as cidades pecaminosas da Xente Vella. Agora, a vida retornou á terra fértil que se estende desde os Montes Áncaros até o Mar da Fin do Mundo e a semente dunha nova civilización agroma en Cmph´sthulhu, a Cidade dos Sete Círculos. Mais a sombra dun perigo álzase nas marcas distantes e descoñecidas do nordés, e tamén aniña nos corazóns dos cobizosos que se agochan dentro dos muros da urbe.

              O Pastor, Rocho, Holifoz e Costenla, catro mutantes acabados de chegar a Cump´sthulhu, terán que enfrontarse ós máis estraños perigos na que será a aventura da súa vida, na que se cruzarán cos máis variopintos personaxes, como o capitán Xacho-beu, os Sete Bispos Mutantes e outros moitos enxendros nacidos deste novo e delirante mundo.

              SOLAPA DA PORTADA:

              Após nove días de ingreso hospitalario nos que os médicos non deixaron de discutir se ceibalo ó mundo ou non, Tomás Valentín González Ahola arribou a San Adrián de Cobres, Vilaboa, o día en que o coronel Tejero obrigou a ter que recebar o teito do Congreso dos Deputados do Estado Español. Ó longo da súa vida fixo arte da expresión “aprendiz de todo, mestre de nada” e gañou o pan como feirante, musico verbeneiro, técnico de son, editor de banalidades, impresor de folletíns e mesmo espadachín desfacedor de entortos.

              Gábase a miúdo de que os seus estudos universitarios de Filoloxía Clásica e predoutorais de Literatura Comparada pagáronos “La ventanita del amor”, “El chacachá del tren” e “Como baila Carmiña”, en clara referencia ó seu escuro pasado de guitarrista pachangueiro. Así e todo, xa abandonou o glamuroso mundo dos palcos de cemento e os terroazos, e agora gaña a vida cuns oficios pretendidamente serios, como impresor en Sacauntos Cooperativa Gráfica e como editor en Urco e Contos Estraños, o que explica que este libro se chegase a publicar. “Galiza mutante, poder nuclear” é a súa primeira novela, e foi escrita na que un día non moi afastado será a Cidade dos Sete Círculos.

              SOLAPA DA CONTRAPORTADA:

              Este libro é o primeiro experimento de edición conxunta de Urco editora e Contos Estraños editora, un proxecto que non sabemos como acabará, se con grandes éxitos ou con importantes altercados.

              Urco é unha empresa editorial fundada en 2007 polo autor desta novela, que leva desde ese ano teimando en traducir ó galego os grandes clásicos da ciencia ficción, o terror e a fantasía, onde destaca a edición das obras completas de H. P. Lovecraft, por exemplo. En 2010 inaugura unha nova liña editorial, chamada Alcaián, onde teñen cabida as autoras e autores galegos que colleitan estes xéneros. Nesta colección cabe destacar a exitosa serie de Fernando M. Cimadevila O mundo secreto de Basilius Hoffman.

              Contos Estraños é un proxecto editorial ligado ó mencionado Fernando M. Cimadevila e a Tomás González Ahola. Trátase, dalgún xeito, dunha especia de spin-off de Urco, e leva desde finais de 2011 traballando na promoción da literatura fantástica galega, a través da súa publicación trimestral Contos Estraños, unha revista tipo pulp, e as súas distintas coleccións de narrativa. Un dos maiores logros de Contos Estraños é ter descuberto e esporeado varios autores que no futuro terán moito que dicir. Se non, tempo ó tempo.

INEPTOS CON CARA

              Hai declaracións de políticos que cabrean. Para que buscar adxectivos que acompañen á acción desas eminencias? Chega co verbo cabrear e punto. “As solicitudes indebidas serán susceptibles de sanción”; así de simple e de forma categórica cuspiu o ministro de Facenda, Cristóbal Montoro, sobre as devolución do mal cobrado céntimo sanitario. Iso é... mal cobrado. Non será ó Goberno ó que hai que sancionar por meter a pata ata o mesmo fondo do cu? E os moi ineptos ata teñen cara de solicitar sancións por pedir o que é noso, por pedir o que “eles nos roubaron”. Ía dicir que no noso país os ladróns van ó cárcere, mais nono digo porque non é certo; aquí só van os que cometen pequenos furtos. Unha das mostras está nesta acción. Non queren perder nin un ápice de poder; de aí as ameazas ós que poden solicitar a devolución. Porque a maioría dos españois non reclamará por non ten con que demostrar esa imposición, ese abuso do céntimo sanitario. Quen ten facturas das gasolineiras? Vivimos nun país de corruptos e ladróns!

              Café Paco Paz de Ourense. Xoves, 27 de marzo de 2014

SÁBADOS PARA ROMPER O ESPIÑAZO

              Non é que tivese que madrugar moito, pero Remixio Ronquido Orellas sabía que tiña que levantarse cedo para ir traballar, e se por cedo se lle chama ás oito e pico. Para ser un sábado, iso é madrugar. Amais que, o pobre home, ten que facer o mesmo todos os sábados, que é cando pode empregar todo o día para fochicar nas leiras, pois o resto da semana o seu traballo é outro: facer bloques de cemento. Remixio Ronquido Orellas só descansa os domingos, cando descansa. Ó longo de todo o ano aínda traballa nunhas cantas festas de gardar. O seu primeiro traballo non dá para moito. Este sábado, unha vez máis, tamén marchou só porque os seus irmáns pequenos tiñan partidos de fútbol; un ás dez e o outro ás doce. Remixio estaba un pouco farto dos partidos dos seus irmáns. Así, polo bóbilis bóbilis, tocáballe a el romperse o espiñazo nas leiras do seu pai. Este sábado dedicou a mañá a espichar unhas estacas coas que rematou, por fin!, a leira. Levaba case tres meses con ese traballo. Entre o mal tempo e outras faenas pensaba que xa se eternizaba na Ladeira do Carballo. Pero rematou, e pola tarde dedicouse a matar cun herbicida aquelas malas herbas que se lle apoderaban da finca. Traballou á présa, para asistir aínda a un enterro. Pódese dicir que aproveitou o día. E os seus irmáns durmindo a sesta…

              Café Aitana 39 da Valenzá. Sábado, 29 de marzo de 2014

MIGALLAS NESTE VAL DE LÁGRIMAS

              Creo que xa o dixen en máis dunha ocasión: que ás veces ler os xornais altera bastante os nervios. Ou moitas mañás. Porque se non é unha noticia é outra, pero case sempre asoma algunha que te deixa medio pampo. O outro día atopeime coa dun colexio de Vilalba; que lle está a pedir a familias da vila para os gastos do centro, porque o seu presuposto non dá máis de si. E coincidiu xusto coa viaxe do noso señor presidente Núñez Feijoo a México e a Panamá. Normal entón que me altere ó ler a nova. A ver, chego a entender que se fagan viaxes a outros países para intentar acadar algo ou para intentar vender os nosos produtos. Pero cando sabes de antemán que a tal viaxe non viña a conto e te imaxinas que o señor Feijoo non iría só, deixo de pensar nos biosbardos para remover no esterco dunha comitiva que vive á conta dos pombos. Mentres, a educación e a sanidade, principalmente, andan ás migallas que aboian neste val de lágrimas. O presidente e os seus comparsas, os seus adláteres, de turistas.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Mércores, 26 de marzo de 2014

OS ROUPEIROS

              O home que está sentado no banco do parque chámase Maeloc Brega Suárez, pero de bregar, en principio, non ten nada. Está sentado. E nótase a nugalla na cara e, por suposto, a preguiza no lombo; pola forma que está no banco: cos brazos en cruz, co cu para adiante e coas pernas estiradas. O seu pensamento está a dicir: coma Deus! Así calquera! O que máis lle custa agora mesmo a Maeloc Brega Suárez é seguir o camiñar e o voo das pombas que están preto seu. Tanto lle custa que nin move a cabeza, tan só as segue coa ollada. É fillo de Olaf Brega Lanza (que tampouco é que bregase moito, de aí que Maeloc tivese a quen saír) e de Ladaíña Suárez Oracles. A toda a familia, os veciños chámanlle Os Roupeiros. Semella que nos tempo do avó de Maeloc (Primitivo, O Roupeiro, así, sen máis) a familia, toda a familia se dedicaba a andar con sacos de roupa dun lado para o outro, e ninguén sabía por que. Non os vían mercar. Non os vían vender. Pero sempre carrexaban sacos de roupa. Os Roupeiros.

              Café Oren Express da Valenzá. Martes, 18 de marzo de 2014

O QUE MOVE O MUNDO

              Onte, domingo, 23-03-2014, rematei de ler “O que move o mundo” (Lo que mueve el mundo) (2012), de Kirmen Uribe, que me gustou bastante. Libro curto (194 páxinas) e fácil de ler, onde se mestura a ficción coa realidade sobre os nenos vascos evacuados durante a Guerra Civil.

              CONTRAPORTADA:

              Unha nena que foxe da guerra civil para ser acollida nunha afastada cidade de Bélxica; outra nena á que a guerra lle arrebatou o pai e que decide compartir co autor os seus recordos, longo tempo atesourados. Conxecturas e fragmentos que reconstrúen a dignidade dun deses heroes silenciosos que cruzan as páxinas da historia coma formigas diminutas de pegadas apenas visibles.

              SOLAPA DA PORTADA:

              Entre maio e xuño de 1037, o Habana, noutro tempo o buque insignia de La Naval de Sestao, realizou infinidade de viaxes entre Bilbo e diversas cidades europeas. Ía repleto de nenos de todas as idades que buscaban refuxio lonxe da guerra, das bombas que descargaban a súa furia sobre a poboación civil. Unha destas nenas foi Karmentxu Cundín, quen foi acollida en solo belga polo escritor Robert Mussche.

              Esta é en parte a historia de Karmentxu, e tamén a de Carmen, filla biolóxica de Mussche, cuxo nome rememora o daquela nena chegada de Bilbo, e a das irmás Miranda, a testemuña das cales permite ó autor reconstruír a odisea dos miles de nenos vascos evacuados durante a guerra civil. E é tamén o relato de Mussche, o adulto que acolleu a un deses nenos e que, tras superar os propios temores e reparos, axiña descubriu cómo a presenza da pequena Karmentxu transformaba a súa propia vida. Unha novela a cabalo da ficción e o documento que nos recorda o valor do compromiso cos propios ideais e das pequenas batallas persoais contra a barbarie e os estragos da guerra.

              SOLAPA DA CONTRAPORTADA:

              Nado en Ondarroa en 1970, Kirmen Uribe licenciouse en Filoloxía vasca en Vitoria e cursou estudos de posgrado de Literatura comparada en Trento. En 2001 publicou o libro de poemas “Bitartean heldu eskutik”, que recibiu o Premio Nacional da Crítica e cuxa primeira edición esgotouse nun mes. O libro, traducido ó castelán co título “Mentres tanto dáme a man”, verteuse tamén ó francés, ó inglés, ó catalán e ó ruso. A súa obra poética goza dun gran prestixio internacional, e concorre asiduamente a numerosos eventos literarios. En 2008 publicou a súa primeira novela “Bilbo-Nova York-Bilbo”, Premio Nacional da Crítica en éuscaro 2008 e Premio Nacional de Literatura 2009. Kirmen Uribe é autor así mesmo de novelas curtas e contos destinados ó público infantil e xuvenil, e participou en diversos proxectos multimedia que combinan a poesía con distintas disciplinas artísticas.

O MURAL

              Collo rolos de papel e colócoos moi ben colocadiños sobre o chan. Para que? Para facer un mural. Pero non sei qué facer co mural. Penso nun debuxo, nun lema, nunha ecuación e tan só me quere saír o silencio montado sobre un asubío. Algo así coma o barullo mesturado nunha nube gris. Miro para o mural. Miro para os rolos de papel. Estendo, desprego máis papel. Penso que o mural aínda é pequeno. Para que o quero máis grande se non sei que facer con el? E se me deito nel e debuxo o meu perfil? Cal? O do facebook? Veña, oh, non sexas pamplineiro! Pero podo debuxar a miña sombra, a miña sombra que me asombra. Porque me asombra? Porque me recorda a Rosalía. Máis ou menos. Máis ou menos qué, Rosalía ou o mural? Máis ou menos a multiplicación dunha ecuación que me divide o mural logo de restar o silencio e o ruído da miña memoria colectiva. Pero ti que dis?, toleaches ouh? Desfago o mural, recollo o papel e póñolle lume na cheminea. Meus Deus, canto fume!

              Café Aitana 39 da Valenzá. Sábado, 15 de marzo de 2014

O ÚLTIMO PASAXEIRO

              O venres, 21-03-2014 rematei o libro “O último pasaxeiro” (El último pasajero) (2013), de Manel Loureiro. Foron 447 páxinas que entreteñen e punto. O autor semella escritor de bestsellers e nada máis. Tampouco está mal… o detalle de entreter. Moitos escriben tan só para iso e a maioría dos lectores queren iso: pasar o tempo sen moitos pensamentos estraños, sen moitos pensamentos que vaian máis alá do simple pasalo ben.

CONTRAPORTADA:

Agosto de 1939. Un enorme trasatlántico chamado Valkirie aparece á deriva no océano Atlántico. Un vello buque de transporte atópao por azar e remólcao a porto, tras descubrir que nel tan só queda un bebé de poucos meses.. e algo máis que ninguén é capaz de identificar.

Setenta anos despois, un esquivo home de negocios decide reflotalo e repetir, paso a paso, a última viaxe do Valkirie. A bordo, atrapada nunha realidade angustiosa e contrarreloxo, a periodista Kate Kilroy descubrirá que só a súa intelixencia e a súa capacidade de amar poderán evitar que a nave se cobre de novo o seu sinistro prezo nesta viaxe.

Inquietante. Enigmática. Aditiva. Benvidos ó Valkirie. Non te poderás baixar… aínda que queiras.

SOLAPA DA PORTADA:

“Invertín máis da metade da miña vida en atopar as pezas que compoñían o meu pasado. Non sei quen son, nin de onde veño. A miña historia empeza na pista de baile situada dous andares máis abaixo, hai setenta e catro anos. Un neno xudeu abandonado en medio dun barco baleiro. Este barco.

SOLAPA DA CONTRAPORTADA:

Manel Loureiro (Pontevedra, 1975) é un escritor e avogado español que ademais traballou coma presentador na Televisión de Galicia e máis tarde coma guionista de diversos proxectos. Na actualidade colabora cos periódicos Diario de Pontevedra e ABC. Así mesmo, é colaborador habitual da Cadea Ser.

A súa primeira novela, “Apocalipse Z: O principio da fin”, un thriller de terror, comezou coma un blog na internet que o autor escribía nos seus ratos libres. Debido ó gran éxito que alcanzou (tivo máis dun millón e medio de lectores online e transformouse nun fenómeno viral), publicouse en 2007 e converteuse automaticamente nun bestseller.

As súas dúas seguintes novelas, “Os días escuros” e “A ira dos xustos”, continuación da primeira, convertéronse de maneira inmediata nun éxito de ventas non só en España, senón noutros moitos países do mundo. Ademais, Loureiro é un dos poucos autores españois contemporáneos que conseguiu situar as súas novelas na lista dos máis vendidos de Estados Unidos.

Os seus libros traducíronse a máis de dez idiomas e publicáronse en preto de vinte países.

PAN, EDUCACIÓN, LIBERDADE

              O xoves, 13-03-2014 rematei o libro “Pan, educación, liberdade” (Pan, educación, libertad) (2012), de Petros Márkaris. Algo máis cunha simple novela policial. Con humor, con ironía e cunha linguaxe sinxela analízase a crise grega e española, e europea. Non coñecía a este escritor e pillei este libro porque ía detrás doutro seu: “Liquidación final”, pero como estaba ocupado, vin este e non me arrepinto de collelo. Bonito de verdade. E fácil de ler.

CONTRAPORTADA:

Estamos nun futuro inminente en 2014, Grecia declárase en creba e regresa ó dracma; non tarda en seguirlle España, que volve á peseta. O comisario Kostas Jaritos e a súa familia terán que apertarse o cinto: non van a ingresarlle a nómina durante tres meses, e quizais non teñan nin para gasolina. Paralizada a economía, empobrecido o país, só aumentan as protestas e algunhas iniciativas solidarias dos mozos, pero tamén a violenta ameaza neonazi. Así as cousas, aparece asasinado un rico contratista de obras, un home xa maduro que participou nos “Feitos da Politécnica, en 1973, cando os estudantes se rebelaron contra a ditadura militar. Xunto ó cadáver, un teléfono móbil emite o lema que os estudantes voceaban naquela época: “Pan, educación, liberdade”. Regresou Grecia a eses negros tempos? Seguen a ser válidas aquelas reivindicacións? Jaritos, co seu decimado grupo de axudantes, intentará esclarecer ese asasinato, que o levará a furgar entre a clase empresarial, universitaria e sindical que dirixiu o país nos últimos corenta anos.

SOLAPA DA CONTRAPORTADA:

Petros Márkaris (Istambul, 1937) estudou ciencias económicas en Viena e en Stuttgart, e posteriormente trasladouse a Atenas, onde reside. Guionista de televisión e autor teatral, colaborou en varios guións do cineasta grego Theo Anguelópoulos, como o de “A ollada de Ulises”. É autor do volume de ensaios “A espada de Damocles”, en torno á crise grega. A fama chegoulle coa serie de novelas policiais protagonizadas polo irónico e politicamente incorrecto comisario grego Kostas Jaritos, merecedoras de galardóns como Pepe Carvalho, o Negra e Criminal 2011, o Premio Arcebispo Juan de San Clemente 2013 e o Point du Polar Européen 2013: “Noticias da noite”, “Defensa cerrada”, “Suicidio perfecto”, “O accionista maioritario”, “Morte en Istambul”, “Coa auga ó pescozo” e “Liquidación final”, publicadas por Tusquets Editores. Con “Pan, educación liberdade”, o novo caso de Jaritos, que culmina a exitosa “Triloxía da Crise”, Márkaris ofrécenos unha aceda novela policial que mergulla ó lector no xa tráxico día a día dos cidadáns gregos, mentres desentraña as causas da terrible situación que vive o país.

CADEAS

              O mércores 12-03-2014 rematei de ler o libro galego “Cadeas” (2013), de Xabier López López, que acadou o premio Xerais de Novela 2013. Case se pode dicir que ansiei este libro desde que lin algo del nun xornal. Incluso optei por reservalo na biblioteca de Ourense. Pois ben, axiña me decatei de que non me ía gustar. E lin as súas 398 páxinas por lelas. É máis, a dez días de rematalo, así de memoria, xa non lembro de qué vai. Imaxino que se me virán retallos tan axiña como escriba a súa contraportada.

CONTRAPORTADA:

Nun porto afastado, Manuel Antonio mantén unha fermosa historia de amor cunha sorprendente muller á que coñeceu grazas a un estraño navegante chamado Joseph Conrad. Un rapaz de 15 anos relata a época en que os veraneantes madrileños eran o punto de todas as olladas e desexos da súa vila. Dous grupos de mozos provocan unha liorta durante unhas festas patronais ó inicio da Transición. O músico dunha orquestra e a camareira dun ambigú establecen unha engaiolante historia de amor…

“Cadeas” é unha novela de novelas. Un baúl de historias que denotan unha prodixiosa capacidade para fabular, para recrear, para imaxinar. A novela iníciase a partir da anécdota dun escritor que descobre na praia unha muller nova que le unha novela súa. Entre ambos os dous establécese unha curiosa e incómoda relación que nos conduce a un debate sobre a identidade do que é ou non é hoxe unha novela. Desde o fragmentarismo dun narrador que ás veces é pop e ás veces é culto, “Cadeas” paséanos por diferentes atmosferas, rexistros e historias con gran sentido do humor e cunha áxil ironía.

Esta é a novela dun ventrílocuo, alguén capaz de enredarnos a través de diversos xogos textuais que pretenden evidenciar para o narrador a imposibilidade de contar, problematizando as dificultades da escrita.

SOLAPA DA PORTADA:

Xabier López López (Bergondo, 1974) reside en Betanzos desde hai dúas décadas. A súa primeira novela foi “Biff, Bang, Pow!” (1997). No ámbito infantil e xuvenil publicou tamén “A vella quenlla perde os dentes” (2005), “Cando Artur non era rei” (2012) e “Son un can!” (2013). Como narrador para adultos deuse a coñecer con “Doutor Deus” (1999), á que seguiron “O caderno” (2001, Premio Risco de Literatura Fantástica), “O mono no espello” (2002, Premio Lue de Novela Curta), “A estraña estrela” (2003), “A vida que nos mata” (2003, Premio García Barros e Premio da Crítica Española), “Trinta e dous dentes” (2007), “1989” (2013) e “Cadeas” (Premio Xerais 2013). A súa obra está traducida ó castelán e portugués.

SIMPLES COINCIDENCIAS

              Nunca crin nas bruxas nin nas meigas nin nos fantasmas nin nos milagres; tan só admito as coincidencias. Hai uns días estaba a traballar na leira da miña escravitude, que penso que está a uns cento e pico quilómetros do mar, e ó mesmo tempo sobre os meus oídos descansaban uns auriculares que me levaban ó cerebro esa actividade, esa arte que amansa ás feras. Pois ben, xusto no momento en que vin unha gaivota planando sobre o ceo do Ribeiro, o tema musical dunha banda sonora que estaba escoitando naquel momento cuspía de fondo o son, o chío dunhas gaivotas. Unha gaivota ante os meus ollos a cento e pico quilómetros do mar e unhas gaivotas nos meus oídos. Unha simple coincidencia. Sei duns cantos que se lles sucede iso, zas, bruxería!, un meigallo!, o demo!, a fin do mundo! Non é a primeira vez que me acontece isto. Lendo os xornais e lendo, por exemplo, unha palabra rara, dálle!, esa mesma palabra chouta da televisión ou dalgunha persoa que estea á miña beira. Sigo dicindo que son simples coincidencias.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Xoves, 13 de marzo de 2014

CANDO O RÍO SOA...

              Hai uns días lin nos xornais as declaracións do noso presidente da Deputación nas que se queixaba sobre as opinións dos paisanos de a pé encol dos políticos. Semella que estamos a demonizalos. A ver; hai políticos honrados (seguro?) e hainos, como non, corruptos, ineptos e ladróns. As novas dos medios de comunicación non paran de sacar á luz todas as falcatruadas que cometen a maioría deles. Os xuíces non deixan de citar a uns e a outros para que aclaren tales ou cales trapalladas. Despois, para máis aquel, vemos que hoxe en día a política está metida ata a medula en toda a nosa sociedade, sexa cultural, social, económica ou deportivamente. Por exemplo, sempre se dixo aquilo de non mesturar o deporte coa política, pero aquel non é nada sen esta. As subvencións proceden da política. Hoxe está todo practicamente subvencionado. Claro que é normal que así sexa. Son cartos, e cando hai cartos polo medio hai corrupción, hai subornos. Rematamos co típico refrán: cando o río soa...

              Café Paco Paz de Ourense. Mércores, 12 de marzo de 2014

SÓS ANTE O PERIGO

              Merecen un monumento. Os árbitros. Estou a contemplar o derbi madrileño no Vicente Calderón. A barafunda,  as pelexas que hai nas áreas cada vez que acontece unha falta ou un córner. Uns e outros intentando enganar ó árbitro. Si, xa sei que hai unha tensión horrible, que os nervios tal, que a loita cal e que o resultado non digamos; pero despois, cando o árbitro pita, por que non recoñecen os seus erros. Tanto uns coma outros. Pois si, non me tocou. Pois si, simulei a caída. Pois non... corren coma energúmenos detrás do de negro reclamándolle un empurrón que non existiu, unha testada que non se levou a cabo. Uns e outros. Os vinte e dous. Máis os adestradores. Máis os suplentes. Máis os tantos miles e miles de afeccionados. Pois non; mañá os xornais escribirán que o árbitro patatín e o árbitro patatán. Non asomará en ningunha portada unha solicitude de castigo para o xogador que simulou o que non había, non asomará o recoñecemento para este árbitro, nin para outro calquera. Todo o mundo en contra deles. Incluso desde antes de iniciarse o partido eles mesmos xa saben que están... sós ante o perigo.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Domingo, 2 de marzo de 2014

AS VIDAS ALLEAS

              O xoves, 6-3-2014, acabei de ler o libro “As vidas alleas” (Las vidas ajenas, 2005), de José Ovejero, que me deixou tan bo sabor de boca que teño intención de ler algún máis deste escritor. Foron 281 páxinas de boa literatura, con mestura de personaxes a cada cal mellor e cunha bonita trama. A algúns personaxes debúxalle unha vida tan gris que chegas a notar, a palpar toda esa tristeza, toda esa negrura. Repito, gustoume.

CONTRAPORTADA:

Lebeaux é un poderoso empresario con negocios en todo o planeta que, en ocasións, rozan a ilegalidade. Degand é o seu avogado e man dereita, o “home para todo” encargado de resolver calquera problema que poida acosar ó seu xefe. Claude e Daniel son uns pobres espíritos, con empregos precarios e vidas grises, tristes, patéticas. Kasongo foi alguén no seu país, pero aquí está coxo, é pobre e perdeu o seu amuleto da sorte. Chantal é unha nai solteira esgotada, cargada de responsabilidades, na procura dun príncipe azul que non chega… Ata que un día aparecen unhas fotos comprometedoras, unha chamadas anónimas que se empezan a producir, alguén merca unha pistola e a sorte de todos eles ameaza con truncarse facendo que pareza posible que o inferno se volva Paraíso e a Fortuna aposte a brancas ou negras o futuro de todos eles.

José Ovejero escribiu unha sólida novela coral soberbia na súa tensión narrativa e plena de emoción literaria, cunha trama maxistralmente trazada e prosa directa, concisa, cargada de silencios que berran, da urxencia de escapar dunha vida fundida e condenada, de personaxes reais, veraces, que se volven heroes ou viláns, damas perdidas, ganadores e perdedores movéndose entre os baixos fondos e corruptas mansións cun único fin: instalarse imborrables nos nosos recordos.

SOLAPA DA PORTADA:

José Ovejero naceu en Madrid, aínda que actualmente reside en Bruselas. É licenciado en Xeografía e Historia. Publicou numerosas obras, desde poemarios ata libros de viaxes, ensaios, volumes de relatos e novelas. Na súa variada produción destacan os poemarios “Biografía do explorador” (1994), Premio Cidade de Irún 1993, e “O estado da nación” (2002); o ensaio “Bruselas” (1996); os volumes de relatos “Contos para salvarnos todos” (1996), “Que raros son os homes” (2000), e “Mulleres que viaxan soas” (2004); o libro de viaxes “China para hipocondríacos” (Premio Grandes Viaxeiros, 1998) e as novelas “Señardade do heroe” (1997), “Fuxir de Palermo” (1999) e “Un mal ano para Miki” (2003)

José Ovejero colaborou con diversas revistas e periódicos españois e estranxeiros, os seus contos e artigos apareceron en Diario 16, ABC, El Periódico, MAN, El Mundo, Quo, Lateral, Playboy México, Progetto Grafico, Gatopardo ou La ensee du Midi.

Tamén participou en diversas antoloxías de relatos: “Os contos que contan” (1998), “Novos episodios nacionais” (2000), “Contos da terceira beira (2002), “O teu nome flotando no adeus” (2003) e “Contos solidarios” (2003).

Algunhas das súas obras foron traducidas ó alemán, italiano, portugués e neerlandés.

O PAÍS DAS INCONGRUENCIAS

              Somos o país do esperpento e das incongruencias. Somos o país que, por diante, ensinamos o dente nun eterno sorriso e, por atrás, ese mesmo dente rilla nas bondades dun pobo que, inocente!, deixa facer. E dá igual que entendamos o país como España que como Galicia. Tanto monta, monta tanto. E co PP de fondo. Resulta que agora o noso presidente Núñez Feijoo lanza iso tan bonito como é “o código ético” para a clase política. Aí é nada! Incongruencia total porque precisamente o partido del é o que máis imputados ten hoxe por esquecerse e incluso burlarse desa ética que quere impoñer agora, ou polo menos da que quere presumir. A quen queren enganar? Ofrecen a man esquerda, pero coa dereita métenlle man a todo o que se lles poña por diante. A quen lle lanzará esa mensaxe? Ó mellor pensa que así lava as falcatruadas, as argalladas que fan os seus compañeiros de partido, tanto nacionais coma rexionais. Que ironía, o Partido Popular pedindo un código ético. Si, semella a película de Kubrick.

              Outra nova. O ministro de Exteriores, García Margallo, asegura que a comunidade catalá perdería un 20% da súa riqueza coa independencia. E canto perdería España, ou sexa, o resto do país? Amén de que ó mellor ó pobo catalán non lle importa perder algo con tal de independizarse. Por que non lles deixan realizar ese referendo? Seica hai medo?

              Café Paco Paz de Ourense. Venres, 14 de marzo de 2014

CON QUE FACILIDADE!

              Ás veces, uns minutos. Outras, unha hora. E moi raras veces, algunhas horas. Votos a favor: tantos. Votos en contra: xe. Abstencións: dá igual. Xa está; 280 euros por levantar a man... a favor, en contra ou absténdose. É o que cobran os que asisten ós plenos da Deputación. Si, xa sei que algúns (seguro?) merecen a cota, incluso aínda que o pleno dure tan só uns minutos. Pero a gran maioría dedícanse tan só a levantar a man cando chega o momento de votar. Nunca asistín a ningún pleno da Deputación, pero estou seguro que a maioría dos deputados non dan nin chío, estou seguro que a algúns nin tan sequera se lles coñece o ton da súa voz. O que significa que, máis ou menos, 280 euros por facer vulto. Así de simple. Por desgraza coñezo a algúns e recoñezo unha certa envexa ó saber cómo ganan os cartos, con que facilidade! Logo, despois, imaxino que aínda cobrarán axudas de custo. Co que custa desprazarse ata a Deputación para pasar alí unha mañá aburrida. Normal, esperar para levantar a man ten que ser aburrido.

              Café Paco Paz de Ourense. Mércores, 26 de febreiro de 2014

UN CASTIGO QUE NON PROCEDE

              Se collo o ascensor e viaxo á época do colexio dos Milagres, é dicir, á década dos setenta, nun recanto da memoria atopo aqueles castigos ou sancións ou represalias que estaban á orde do día. De xeonllos cos brazos en cruz e con libros nas mans. Copiando cen ou duascentas veces tal frase ou cal parágrafo. Sen recreo. Sen xogar ó fútbol. Unhas labazadas por aquí, un arrinque de pelos por alá, unhas amoxetaduras nos brazos e outras cantas cotobeladas na cabeza. Incluso unha noite, o padre Blanco, nos tivo ata as dúas da madrugada, de pé, firmes, no campo de fútbol a todo o colexio. O cómic do Jabato espichado nas costas dun servidor e un amigo con eses alfinetes que levan as monxas na capucha da cabeza, no velo. Pero nunca nos oito anos que botei nese colexio nos deixaron sen comer. É máis, castigábante en tal caso por non comer o caldo ou a potaxe ou as lentellas, que era o que máis imperaba. Hai un tempo, o Centro de Ensinanza Infantil e Primaria de Silleda castigou a trece nenos sen comer. A estas alturas! Nestes tempos! Agora, a Consellaría de Educación prohíbelle ós colexios castigar ós nenos sen xantar. É coma se retrocederamos ós tempos da posguerra. Incluso no mero feito de prohibir. Hai certas normas que ninguén llas ten que ditar ós colexios. Ninguén lle tiña que prohibir nada porque se entende que ese castigo non procede hoxe en día. Nin antigamente. Pero xa se sabe qué pasaba antigamente.

              Café Oren Express da Valenzá. Xoves, 6 de marzo de 2014

OS PUNTOS CARDINAIS

              Luz de neon que se reflicte no cristal dunha ventá que dá ó Oeste. Se me traslado á parte traseira do edificio, seguro que algunha luz de neon tamén brilla no cristal dalgunha ventá. Esta ventá está situada, entón, ó leste. Por intuición, digo eu. Non, non é fácil ás veces intuír algo; incluso a posición de algo. Se fora fácil, a ver!, por que entón moita xente se perde no deserto ou na selva amazónica, por exemplo? Nunca me perdín no deserto nin en ningunha selva; pero teño lido que a xente si se perde. Ai amigos!, lendo apréndese moito. Se les con atención, claro. Algunhas veces leo pensando nos biosbardos e non me decato de nada. Agora recordo que, unha vez, case me perdín na serra de San Mamede. E é unha serriña de nada. Non me quero ver no Amazonas nin no Sáhara, outro exemplo. Calquera atina aí dos catro puntos cardinais. Son catro, non si? Norte, sur, leste e oeste. Si, son catro. Norte: Asturias, Cantabria e o País Vasco. Sur: Andalucía. Leste: Levante. Oeste: outeiro de Brandín. Así imaxino eu sempre os puntos cardinais.

              Café Oren Express da Valenzá. Martes, 25 de febreiro de 2014

COMA DECORADOS DE CARTÓN PEDRA

              Non fai falta ser un lince para saber que os pavillóns e colexios son recintos nos que se acollen, preferente e maioritariamente, nenos. Tampouco se precisa ser lince para descubrir (xeralmente polos medios de comunicación) que todos os anos, ante calquera ventada ou treboada, os tellados ou partes ou cachos dos pavillóns ou colexios viaxan durante un tempo polo espazo sideral da estupidez ou da miseria ou da ineptitude duns e doutros. Que pasa? Por que se lle escapa tanto a esas construcións? Deberían ser as máis seguras do mundo! Nelas estudan ou xogan nenos con toda unha vida por diante. Emporiso semellan construcións de cartón pedra. Ata creo que eran máis seguros aqueles decorados de cartón pedra das películas de romanos dos anos sesenta e setenta. Tampouco entendo que aínda ninguén levantara a voz como é debido ante esta situación, e a pesar de producirse todos os anos os mesmos desastres. Se non é un pavillón é un colexio, se non é un colexio é un pavillón. E moitas veces os dous.

              Café Oren Express da Valenzá. Martes, 25 de febreiro de 2014

AS VIÚVAS DOS XOVES

              O luns pola noite (03-03-2014), no descanso dunha película que estaba vendo con Xoel, rematei de ler a novela “As viúvas dos xoves” (Las viudas de los jueves, 2005), da escritora arxentina Claudia Piñeiro, que me gustou. Bonito retrato da sociedade arxentina en 246 páxinas e cunha linguaxe sinxela e áxil.

              CONTRAPORTADA:

              “Unha novela áxil, escrita nunha linguaxe perfectamente adecuada ó tema, unha análise implacable dun microcosmos social en acelerado proceso de decadencia” (José Saramago)

              Detrás das altas paredes perimetrais, máis alá dos portóns reforzados por barreiras e flanqueados por garitas de vixilancia, atópase Altos da Cascada. Afora, a ruta, a barriada popular de Santa María dos Tigreciños, a autoestrada, a cidade, o resto do mundo.

              Nos Altos da Cascada viven familias que levan un mesmo estilo de vida e que queren mantelo custe o que custe. Alí, un grupo de amigos reúnense semanalmente lonxe das olladas dos seus fillos, as súas empregadas domésticas e as súas mulleres, quen, excluídas do encontro viril, chámanse, medio rindo, “as viúvas dos xoves”. Pero unha noite a rutina québrase e ese feito permite descubrir, nun país que se derruba, o lado escuro dunha vida “perfecta”.

              “Unha novela coral, sólida e solvente, cun agudísimo retrato psicolóxico e social, non só da Arxentina de hoxe senón do mundo acomodado occidental”.

              SOLAPA DA PORTADA:

              Claudia Piñeiro naceu no Gran Bos Aires, en 1960. É escritora, guionista de televisión e colaboradora de distintos medios gráficos. Obtivo premios nacionais e internacionais pola súa obra literaria, teatral e periodística. Publicou a novela “Túa” (2005), finalista do Premio Planeta 2003, os relatos para rapaces “Un ladrón entre nós” (2005), Premio Iberoamericano Fundalectura-Norma 2005 de Colombia, e “Serafín, o escritor e a bruxa” (2000), que o traduciron a outros idiomas, e a obra de teatro “Canto custa unha xeadeira”.

              “As viúvas dos xoves” acadou a Premio Clarín de Novela 2005, cun xurado composto por José Saramago, Rosa Montero e Eduardo Belgrano Rawson.

A INSTITUCIÓN DOS RUXERRUXES SENTIMENTAIS

              É bo que as institucións espallen polo mundo adiante as obras, o legado dun país e que, ó mesmo tempo, sexan coma un pequeno territorio do mesmo. Galicia sempre presumiu dos seus Centros Galegos ou das súas Casas de Galicia por todo o planeta. Tiveron o seu aquel, a súa importancia o Centro Galego de Bos Aires e o da Habana, creo recordar. Ata o de Madrid foi unha institución a seguir. Foi. Nunca mellor dito. Agora a Casa de Galicia en Madrid, en vez de entregarse a asuntos serios sobre a nosa terra, amósalle orgullosa ós galego-madrileños parolas, conferencias, charlas, reunións, xuntanzas sobre as revistas do corazón. Aí é nada! A Casa de Galicia en Madrid é agora mesmo coma a Tele 5! O que nos faltaba! Emporiso, non é ningunha broma os case un millón de euros que custa anualmente o seu mantemento (e que pagamos nós) para facer estas chorradas. Lembro aquela publicidade que chegou a ter abondo éxito chamada “Galicia Calidade”; que pasa hoxe a eventos sobre os ruxerruxes sentimentais. Outra trapallada: hai empregados 13 persoas... para nada.

              Café Aitana 39 da Valenzá. Xoves, 20 de febreiro de 2014

A BEIRA ESCURA

              Unha vez máis no pavillón Paco Paz de Ourense, o venres pola tarde (28-02-2014), rematei de ler o libro “A beira escura” (La orilla oscura, 1985), de José María Merino. A aqueles que nos gusta ler, non descubrimos hoxe a José María Merino, un dos mellores escritores actuais españois. E aínda que este libro vén precedido dunha moi boa fama e incluso co Premio da Crítica, a min fíxoseme algo complicado de ler. Si, apréciase ás leguas a boa linguaxe de Merino, pero a historia, coas súas 347 páxinas, foi a que me deixou un pouco baleiro.

              CONTRAPORTADA:

              A identidade persoal é escorregadiza. O soño conéctanos a ela.

              Esta é unha novela sobre a memoria e o soño, sobre o recordo e a evocación dun pasado atravesado de historias desde un presente no que o real e o imaxinario confúndense nos claroescuros dalgunha selva.

              O protagonista de “A beira escura” –un título clave na literatura do noso tempo- contemplará cómo todas estas historias conflúen no seu interior, cómo a súa experiencia americana acaba por atoparse en algún lugar da memoria coas vellas narracións infantís ou cómo unha viaxe fluvial pola xungla servirá para que o imaxinario o leve a esa outra beira na que a consciencia do soño acaba por converterse nunha viaxe cara á propia orixe.

              Poucas veces a nosa narrativa se formulou a si mesma un reto temático e formal coma o que aquí se ofrece.

              SOLAPA DA PORTADA:

              José María Merino naceu na Coruña en 1941 e residiu durante moitos anos en León. Actualmente vive en Madrid. Comezou escribindo poesía e deuse a coñecer como narrador en 1976 con “Novela de Andrés Choz”, libro co que obtivo o Premio Novelas e Contos. O esvaradío da identidade, as súas conexións co mito, o soño e a literatura, e moitos elementos da tradición fantástica caracterizan a súa obra narrativa. A súa novela “A beira escura” foi galardoada en 1985 co Premio da Crítica. Ademais, recibiu o Premio Nacional de Literatura Xuvenil (1993) e o Premio Miguel Delibes de Narrativa (1996).