martes, 30 de septiembre de 2025

CAMBIO DE SENTIDO




Quixen solicitar un cambio de sentido na miña vida, pero axiña me dixen que para que. Co ben que estou así. Sen facer nada. Vendo pasar a vida, contemplar as obras coma os xubilados. Non, non estou xubilado. Teño a idade de Xesucristo e vivo como Deus. Á conta dos pais, claro. E a vivir que son dous días!

Para que quero máis: crebar a cabeza, suar a gota gorda, agachar o lombo... Vivo ben. Que máis quero. Cando me apetece, leo un libro, ou boto unha sonada, ou vexo unha película, ou saio de paseo, ou vou tomar algo, ou inicio un parladoiro con calquera veciño.


Meus pais non son ricos, non. O que pasa é que... mentres me aturen, mentres me dean de comer, mentres me fagan a cama, mentres me vistan, mentres non se metan comigo... a vivir, que a vida é curta!

Meus pais puxéronme de nome Josué. Os amigos, para abreviar, din tan só Josu. E sei que algúns me chaman O Tranquilo. Será porque non me poño nervioso para nada. Vou de aquí para alá (cando vou, xa que estou máis tempo tombado que indo) con tanta galbana que ata un sapoconcho é máis rápido ca min. Por certo, no transcorrer diario, os pais optan por chamarme neno. Neno isto, neno aquilo. Neno riquiño. Neno tranquilo. Neno bonito.

Definitivamente, para que vou cambiar de sentido a miña vida? Xa quixeran moitos vivir como vivo. Mirando como voan os paxaros e esperando. Contemplando os biosbardos e esperando. Estar a velas vir e esperando. Así, durante 33 anos.


Café Brétema. A Valenzá. Mércores, 24 de setembro de 2025

domingo, 28 de septiembre de 2025

UNHA DISTANCIA QUE NON SOUBEN MEDIR


Corrín unha distancia que non souben medir. Sei que corrín moito sen parar. E sen mirar para ningún lado. Sempre para adiante. Como a vida que se vive. Son dos que cando emprendo unha cousa, non paro. Nada me frea. Certo que case sempre son arroutadas miñas, que non deberían vir ó caso, pero... Pero é o que hai. Son así. Saín torto. E ninguén me endereita xa. A estas idades tampouco paga xa a pena.


Porén, do que máis me asombro é de non saber o que corrín. Eu, que sempre defendín que a mellor medida, a máis exacta é a de a ollo. Hoxe non me sae nin iso. A ver, tamén é verdade que, ó correr moito, perdín a perspectiva; non todo foi en liña recta e, sendo así, medir a ollo é complicado. Porque atravesei montes e valados, vales e montañas, crucei ríos e non crucei o Atlántico porque se me deu por volver sobre os meus propios pasos. Desvieime por atallos, corrín por quilómetros de estradas, mesmo me metín por entre toxeiras cheas de flor, perdinme por milleiros de curvas e, cando me decatei, pasara incluso dun día para o outro.

Non botei os bofes porque souben controlar. A pesar de correr moito, facíao a intervalos rápidos e lentos, para acompasar os músculos, a respiración e ata a canseira das pernas. Cando notaba algún tirón, eu mesmo me dicía “quieto parado”, pero se parar; correndo máis amodiño e cunha coíña na boca para producir cuspe. Non sei, din que se produces cuspe, mantés a boca mollada. Seica é o principio de non sei quen; un físico ou científico deses. Deixei de correr e, que pena, non souben medir a distancia que corrín.


Café Rooster. Ourense. Luns, 22 de setembro de 2025

sábado, 27 de septiembre de 2025

RESISTENCIA POPULAR, INEPTITUDE INTERNACIONAL


Todo está na xente, no cidadán. Grazas ós pobos que se erguen cheos de pena e carraxe, os demais países empezan, pouco a pouco, a condenar definitivamente a Israel polo seu xenocidio na franxa de Gaza. Pouco a pouco porque, ata agora, a ineptitude política da maioría dos países era absoluta e total.

Fronte a esta situación, a resposta cidadá foi contundente. Desde Nova York ó Cairo, pasando por Londres, París, Berlín e Madrid, millóns de persoas saíron ás rúas con bandeiras palestinas, pancartas e consignas de alto o fogo. As protestas adoptaron múltiples formas: marchas masivas, sentadas en universidades, boicots a empresas que colaboran coa ocupación, bloqueos de estradas e mesmo ocupacións simbólicas en edificios gobernamentais. En varios países, a xuventude liderou unha onda de desobediencia civil, inspirada nos movementos contra o apartheid surafricano e contra a guerra de Iraq.


As demandas son claras: cese inmediato dos bombardeos, levantamento do bloqueo, apertura de corredores humanitarios, embargo de armas e sancións reais contra Israel. Porén, os gobernos responderon con pachorra, con xestiños. Estados Unidos mantén, como non, o seu apoio militar e político ó seu fillo putativo, incluso vetando resolucións críticas no Consello de Seguridade. Europa, dividida (faltaría máis), oscilou entre a condena retórica e a inacción práctica. No mundo árabe e o chamado Sur Global, aínda que houbo declaracións firmes, as medidas efectivas víronse limitadas por divisións internas e pola presión internacional.

Esta fenda entre a vontade dos pobos e a pasividade dos gobernos é o que moitos describen como a “ineptitude” da comunidade internacional. Non se trata só de incapacidade técnica, senón de falta de vontade política. Os intereses estratéxicos, económicos e militares pesan máis que a obriga moral e xurídica de previr un xenocidio. O dereito internacional semella impotente cando os actores, mellor dito, o actor máis poderoso se nega a aplicalo.

Os mesmos Estados que defenden os dereitos humanos en foros multilaterais gardan silencio cando se trata de sancionar a un aliado estratéxico. Menos mal que o público, sempre o público se ergue para berrar forte que a inacción non é neutralidade, senón complicidade. Menos mal que a presión popular empeza a empuxar a parlamentos, partidos e ata a empresas a reconsiderar os seus vínculos con Israel. Horas eran.


Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 27 de setembro de 2025

O HOME DA HABITACIÓN 518


O home lembrou que era o día da bici e asomou á ventá da habitación. Desde o quinto andar viu na distancia a unha morea de xente que pedaleaba xa a duras penas pola rúa arriba. Un medio sorriso asomou ós seus beizos cando intuíu que por aí estaban a pasar tres xeracións. Aínda que a vista xa lle fallaba bastante, notaba sombras moi pequeniñas que sabían que pertencían a eses cativos que case nin sabían pedalear. Pero aí estaban, dándolle ó pedal baixo o alento dos pais ou dos avós, ou de todos á vez.


O home da habitación 518 sorriu con tristura. El agora sabe que perdera a infancia, que maltratara a xuventude e que, de adulto, estaba a pagar os excesos. Os bos e os malos. Na infancia viviu nunha época na que tivo que traballar para malvivir. Os esforzos físicos quéixanse agora sobre o seu corpo maltratado. Na mocidade... na mocidade viviu como viviu e como puido. O tempo, as circunstancias, mesmo a propia conciencia, nunca tiveron compaixón del. Agora contempla as tres xeracións que circulan felices pola vida.

El tamén circula pola súa propia vida ata que lle doe a memoria, ata que se lle queixan os recordos, ata que se lle morren os soños. Os seus xa hai anos que morreron... os que leva encerrado nesa habitación do quinto andar. Intenta non botarse a culpa de nada, nin de culpar a ninguén. Intenta vivir a vida, iso si, sen esperanza, simplemente simulando a dos demais: pedaleando pola rúa baixo un triste sorriso que semella máis un ricto de resignación. Ó mesmo tempo, unha certa humidade empana a iris ou a esclerótica dos ollos. Cando cansa, baixa a persiana... a dos ollos e a da ventá.


Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Domingo, 21 de setembro de 2025

jueves, 25 de septiembre de 2025

O QUE NON CHORA, NON MAMA


Solicitei unha prórroga dun descanso que me concederan hai xa uns meses. Un descanso no traballo no que estaba. Un traballo que non vén ó caso. Dicir traballo é moito dicir. Tan só levaba un ano cando planeei coller un descanso. Por unhas e outras cousas, por unhas e outras circunstancias o fun alongando mes tras mes. Agora, nesta solicitude que lles fago, xa lles digo a verdade: que me prorroguen o descanso por nugalla, por vagancia, por preguiza. Estou esperando a contestación. Mentres non contesten, eu... sigo no sofá, unhas veces na cama, outras vendo o mar, e así. Din que o que non chora, non mama.


Chorei sempre. Desde o momento en que me pariu miña nai, a iso das cinco da madrugada, no mes das flores e das burras saídas, do ano que tampouco vén ó caso, e ata agora, que, iso si, digo que teño moitos anos encima. Antigamente, cando choraba moito, choraba aínda máis porque, a pobre da nai, farta dos meus lamentos, dábame algunha que outra labazada a maiores para que deixase de chorar. Vaia carallada! Pero ela non andaba con lerias.

Agora sigo chorando polo dito: o que non chora, non mama. Chorei cando solicitei o traballo. Debinlles dar pena porque mo concederon ó momento. Chorei cando solicitei o descanso no que, iso si, tiven que alegar un asunto que segue sen vir ó caso. E chórolles agora na solicitude de prórroga. Se non ma conceden, é igual; seguirei tombado sobre a almofada da galbana. Chámome Indalecio Carnaval Soutiño, O Lágrimas.


Café Brétema. A Valenzá. Venres, 19 de setembro de 2025

miércoles, 24 de septiembre de 2025

O GORXAS

Este resumen no está disponible. Haz clic en este enlace para ver la entrada.

DETRÁS DO MITO


Ata que chegou a súa hora” ten varios alicientes a cal máis mellor. Ten a Sergio Leone como director. Ten a Charles Bronson, polo que sempre sentín debilidade. Ten á harmónica que fai soar Charles Bronson baixo a batuta do mestre Ennio Morricone. Ten a Henry Fonda... facendo de malo! E ten a imaxe que colapsa a visión dos homes cando aparece en pantalla: a fermosura de Claudia Cardinale. Cando asoma a CC é coma se se parara o mundo.

A icona do cine italiano acaba de deixarnos á idade de 87 anos. Todo un mito mundial. Como estes días todos os medios se entregaron máis á súa vida profesional, eu vou a adicarme máis ó libro bibliográfico que escribiu en 2005, polo que desfilan nomes moi ilustres. Por exemplo, evoca o seu vínculo con Luchino Visconti, que a dirixiu en “O Gatopardo” e a converteu en emblema dunha Sicilia mítica e aristocrática. Con el, a relación transcende o laboral: describe unha mestura de disciplina, confianza e afecto que a marcou profundamente. Algo similar lle pasou con Federico Fellini, para quen foi a muller soñada en “8½”. No libro, a actriz lembra a Fellini coma un mago capaz de transformar o cotián en onírico, e esa complexidade artística converteuse nun dos capítulos máis intensos da súa carreira.


O seu salto internacional tamén estivo marcado por relacións significativas. En Hollywood compartiu escena con Burt Lancaster, Henry Fonda ou David Niven. Porén, lonxe de sentirse abraiada, fascinada, Claudia Cardinale revela nas súas memorias como debeu resistir o exotismo co que a industria norteamericana pretendía envolvela. Non aceptou converterse en caricatura: reivindicou sempre a súa autonomía e o seu dereito a elixir papeis que foran máis alá da simple beleza mediterránea. Porque era guapa a rabiar.

O libro non esquiva as comparacións con outras actrices da súa xeración. Sophia Loren, Gina Lollobrigida ou Monica Vitti aparecen nun relato onde a rivalidade e solidariedade se entrelazan. Cardinale suxire que as tensións eran máis fabricadas pola prensa que reais: na intimidade había respecto mutuo e a certeza de compartir unha loita común nun mundo dominado por homes. Esa lectura cobra hoxe un sentido feminista que a sitúa como pioneira na defensa da súa propia voz.

No persoal, o libro aborda con delicadeza as súas relacións sentimentais. Fala de amores ocultos, da súa parella e colaborador Pasquale Squitieri, e do modo en que o afecto se cruzaba inevitablemente coa labor creativa. A maternidade, levada en silencio e logo reivindicada publicamente, xorde como un dos eixes máis emotivos.

Máis alá dos nomes e as películas, a autobiografía revela un retrato de muller consciente do seu tempo. CC aparece como alguén que negociou con astucia a súa independencia nun medio que a mdo reducía ás actrices a obxectos de desexo. Soubo cultivar relacións profesionais sólidas sen perder a súa capacidade crítica, e estableceu lazos persoais que nutriron a súa arte sen anular a súa liberdade.

Hoxe, vista desde a distancia, Claudia Cardinale segue vixente como icona cinematográfica e cultural. As súas memorias permiten ler a súa vida non só como unha sucesión de glorias artísticas, senón como a historia dunha muller que soubo combinar paixón, talento e dignidade. O libro non é a simple evocación dos grandes nomes do cine europeo, senón a afirmación de que, detrás do mito, houbo sempre unha persoa que elixiu escribir o seu propio destino. Ata que chegou a súa hora. Que a terra lle sexa leve.


Finca Fierro. Barbadás. Mércores, 24 de setembro de 2025

lunes, 22 de septiembre de 2025

O BOTÍN


Pasou coma un lóstrego. O que? Pois non o sei dicir. Non sei se era unha imaxe, se era unha foto, se era un obxecto, se era unha sombra. Xa digo, coma un lóstrego. Visto e non visto.

Nesta vida hai que estar atentos, á espreita. Para todo. Como te despistes, xa non hai volta de folla. Xa todo pasou e a escuridade pode apoderarse da luz, o lobo da ovella e a dor da pena. Como na franxa de Gaza, onde hai dor e quedará xa para sempre a pena.


Definitivamente, non temos conciencia. Estados Unidos e Israel queren repartirse o botín. Un botín que se obterá a causa de nenos mortos. Polas bombas. Pola fame. A primeira ministra danesa, Mette Frederiksen, dixo que Sánchez lle aplaudiu ós vándalos, ós algareiros (pola manifestación na última etapa da Volta Ciclista a España). Polo que se ve, ela apláudelle ós asasinos que cometen xenocidio. A Ayuso esa e os seus achegados non recoñecen tal xenocidio. Bailan unha danza temaní sobre os nenos e os cascallos de Gaza. A ONU e os países occidentais condenan, condenan e condenan, pero lavan as conciencias con escusas baratas.

Si, ó mellor é esa conciencia a que pasa coma un lóstrego para que non nos anoxe a existencia. E disimulamos con algunha declaración ou con algún pequeno castigo económico sobre Israel para poder seguir durmindo a perna solta e coa conciencia tranquila. Moi tranquila.

Pasou coma un lóstrego. Ó final poida que fose esa sombra que cobre toda Gaza. Para que non vexamos con claridade o que está a pasar nesa franxa. Mentres, entre declaracións e presuntas accións, o botín está ó alcance dos ianquis e do seu fillo putativo israelí. E acabaremos bailando sobre as tumbas dos palestinos.


Café Brétema. A Valenzá. Xoves, 18 de setembro de 2025

domingo, 21 de septiembre de 2025

SAÍR DE CAN

 

Resucitei de entre os cascallos. Non, non estaba morto; simplemente, enterrado. Agora que, a culpa foi miña. Por estar na casa. E mira que digo e predico que a min non me collerá dentro. Por iso sempre intento andar de can. Mais tivo que chegar o momento no que me pillou.

Escoitei un ruído moi forte. Pensei que fora algún choque, algunha colisión de coches. Pero ó momento xa notei como me tremían os pés. Que digo!, como me bailaban. Non me quedou outra que pensar nun terremoto e na edificación. Non tiven tempo para pensar máis. Só vin como todo se me viña enriba. Non me encomendei a ninguén porque si tiven tempo de pensar no meu raro ateísmo e quixen facerme o chulo, o valente: non soltei nin un lamento. Nin berrei, ai mamá! Que pensará, a pobre.


Sinceramente, pensei que morría... esmagado, estrullado, machucado. Que ten que ser unha morte cruel. Digo ten que ser porque tiven a sorte de que tan só se me fixo unha rabuñadura no brazo dereito. Quedei enterrado nun oco suficiente como para quedar libre de mancadelas e con bastante aire para seguir vivindo ata que alguén me rescatase.

Non precisei de ninguén. Eu mesmo, pedra a pedra, táboa a táboa, pontón a pontón, cascallo a cascallo abrinme camiño cara á liberdade, cara á vida. Ata que resucitei de entre os cascotes. Agora penso se a miña sorte estivo precisamente en non encomendarme a ninguén. Porén, a mellor solución é a de que non me pillen noutra. En principio, xa saio de can.


Café Kibu. A Valenzá. Mércores, 17 de setembro de 2025

sábado, 20 de septiembre de 2025

A VERDADE DE BENTALHA


Como segue de actualidade o xenocidio israelí, no que milleiros de seres humanos son asasinados máis alá dos ¿centos? de terroristas de Hamás, hai que salientar que, por desgraza, moi a miúdo ocorren exterminios ou masacres nas que morren, por suposto, os máis inocentes. Hoxe, aí sobre ás once e media da noite, cumpriranse 28 anos da masacre de Bentalha.

A noite do 22 ó 23 de setembro de 1997, a pequena localidade de Bentlha, nos arredores de Alxer, quedou marcada por unha das traxedias máis sanguentas da década negra de Alxeria. Durante horas, homes armados irromperon na aldea, executando a centos de habitantes sen distinción de idade nin xénero. As cifras oficiais falaron dunhas 200 vítimas, pero as testemuñas dos sobreviventes elevaron o número a máis de 400.


Batalha era entón unha comunidade humilde, arrodeada de campos e de difícil acceso. Esa noite, os atacantes chegaron cara as once e pico, vestidos con uniformes que algúns veciños describiron como similares ós do Exército. Portaban armas automáticas, coitelos e machadas. Casa por casa, arrastraron a familias enteiras e asasináronas cunha brutalidade que abraiou ó país enteiro. Fálase incluso de que se esmagaron bebés contra as paredes.

O ataque formou parte dunha serie de matanzas colectivas que azoutaron a Alxeria en 1997, en plena guerra civil entre o Estado e os grupos islamitas armados xurdidos tras a anulación das eleccións de 1991. O Grupo Islámico Armado sinalouse como o autor da masacre. Emporiso, a pasividade do Exército, aloxado a escasos metros do lugar, alimentou sospeitas sobre posibles complicidades ou, ó menos, neglixencias deliberadas.

Os sobreviventes relataron que pediron auxilio desesperadamente mentres se escoitaban disparos e berros. As forzas de seguridade non interviron ata a madrugada, cando os atacantes xa abandonaras a zona.

A día de hoxe, a masacre segue a ser un tema sensible en Alxeria. A narrativa oficial insiste en que se tratou dun crime terrorista, pero persisten voces críticas que piden esclarecer as responsabilidades do Estado. Para moitos, a verdade de Bentalha segue enterrada entre os cascallos daquela noite fatídica.

Máis dun cuarto de século despois, esa aldea encarna non só o horror da violencia indiscriminada, senón tamén a dificultade dun país para afrontar a súa propia memoria. A masacre foi un espello do sufrimento de toda unha nación atrapada entre a represión estatal e o extremismo armado.


Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 20 de setembro de 2025

jueves, 18 de septiembre de 2025

ENTRE BERROS E SILENCIOS


O ceo está azul. O sol quenta. Alguén berra. E detrás do berro instalouse de novo o silencio. Un videoclip na televisión. “Si Muore d´Amore”, de Morricone, polos meus auriculares. Entendo que é algo de morrer de amor. Agora ninguén morre de amor ou por amor. Antes, tampouco. O de Romeo e Xulieta simplemente foi unha arroutada do Shakespeare ese. Seica se le Xespir.

O silencio deixou de ser silencio porque o barullo empeza a apoderarse da terraza na que me atopo. Falamos moi alto. Somos moi propensos a berrar. Unha noite en Iugoslavia, un neno, ó vernos, soltounos que eramos españois. Como o sabes?, lle preguntou alguén do grupo. Porque falades moi alto. Con iso está dito todo. Tamén confeso que, eu mesmo, son propenso a berrar. Só berrades, soltan os fillos. Porén, non berro como berraba no monte. Alí, en vez de berrar, ergotiaba. Por veces ata semellaba que estouraba o mundo. E como algo me cabrease (algunha vaca ou o burro), caían todos os santos do ceo nun simple amén.


Outro videoclip na televisión. Nos auriculares segue Ennio Morricone. Normal; non sei se non terei toda a música que compuxo, que non é pouca. Hai autores de bandas sonoras que merecen sentar no Olimpo á beira dos deuses. Morricone case no máis alto. Ou sen case.

Cada vez máis ruído. Menos mal que estou a punto de rematar e marcho. O ruído é molesto. Sempre foi molesto. Outra cousa son os berros. Só os secos, por separado. Unha multitude lanzando berros xa é demasiado ruído. Mesmo moitos ouleos xuntos son molestos. A min gústame oulear só. Oulear só é bonito.


Café Brétema. A Valenzá. Mércores, 17 de setembro de 2025

miércoles, 17 de septiembre de 2025

A CABEZA NON PARA


A cabeza non para. É o slogan ou frase escrita sobre a tapa do caderno co que inicio unha nova andaina de relatos para esta sección. Caderno co que me agasallaron os rapaces o Día do Pai. Dubidaba en se fora nese día ou no do aniversario, pero como sei que deste, do aniversario, non se acordan ningún ano, é polo que case aseguro que foi o Día do Pai. Eles non me len, pero saben que escribo, que gasto cadernos e bolígrafos a darlles cun sacho. E así tamén van sobre seguro.


A cabeza non para. A verdade é que nunca parou e non teño intención de que pare. Non vou quedar contemplando os biosbardos mentres tomo o café. Salientar que practicamente todos os meus pingas escribíronse baixo o sabor e a compaña do café. Certo que, antes de sentarme á mesa da cafetaría, e principalmente polo atallo polo que vou, os tales pingas xa están medio planeados. Ademais, como case sempre ando ás présas (o rápido de Bouzas), non espero a buscar tema, arroutada, invento, realidade e que se me bote o tempo encima. Non sería a primeira vez que tería que rematar un relato na casa ou outro día noutra cafetaría. Así é que, mellor, levalo planeado. Para non perder tempo.

A cabeza non para. E intento darlle a todo; mesmo á política, por moito que diga que non me gusta nin a entendo. Intento escapar un pouco do fútbol porque, como é algo que si penso que domino, estaría todos os días dálle que dálle, e tampouco é plan. Entre o non saber e o saber de máis, teño que furgar polo medio con... algo de todo. A vida tamén é iso, un ir e vir pola existencia de cada un, con cousas boas e malas, con atrancos, con esperanzas, con felicidade, con dor e sufrimento...


Café Brétema. A Valenzá. Martes, 16 de setembro de 2025

martes, 16 de septiembre de 2025

O SEDUTOR REBELDE


Tivo fama de guapiño. Formou un grandioso dúo con Paul Newman. E aínda que a maioría o coñeza e recoñeza como un bo actor, penso que foi aínda mellor director. Robert Redford acaba de morrer á idade de 89 anos.

Unha das figuras máis emblemáticas de Hollywood nacera como Charles Robert Redford Jr. O 18 de agosto de 1936 en Santa Mónica, California. Actor, director, produtor, ecoloxista, deixa unha pegada imborrable na industria do cine, non só polo seu carisma fronte ás cámaras, senón tamén pola súa labor detrás delas. O seu legado transcende a pantalla e esténdese ó activismo social, a arte e a promoción de novos talentos cinematográficos.


Desde moi novo, Redford amosou inclinacións artísticas, aínda que o seu camiño cara ó cine non foi inmediato. Durante a súa mocidade, foi un prometedor atleta en béisbol, pero unha lesión e certos problemas persoais afastárono do deporte. Logo dun período de viaxes por Europa, onde absorbeu cultura e experiencias que marcarían o seu carácter, volveu a Estados Unidos coa intención de formarse en pintura e arte dramática. Estudou na American Academy of Dramatic Arts de Nova York, iniciando así a súa carreira como actor teatral e televisivo.

Nos anos sesenta, empezou a chamar a atención en Broadway con obras como “Descalzos polo parque” (1963), de Neil Simon, que tamén interpretaría en cine catro anos máis tarde. O seu talento natural, combinado coa súa aparencia física atractiva, axiña lle abriu as portas de Hollywood. O seu salto á fama chegoulle con “Dous homes e un destino” (1969), xunto a Paul Newman. A química entre ambos actores converteu a película nun clásico do cine moderno e consolidou a Robert Redford como un rostro inesquecible para o público. Ó longo dos anos setenta, o actor protagonizou unha serie de películas que marcaron época. Entre elas destacan “O golpe” (1973), novamente con Paul Newman, que acadou o Oscar á mellor película; “Todos os homes do presidente” (1976), onde encarnou ó periodista Bob Woodward na investigación do escándalo Watergate e que provocou a dimisión do presidente Richard Nixon; e “Os tres días do cóndor” (1975), un suspense político que amosaba as tensións da Guerra Fría. A súa selección de papeis reflectía un interese en personaxes complexos e en historias cun fondo social ou político.


Porén, Redford non se limitou a ser estrela de cine. En 1980 debutou como director con “Xente corrente”, un drama familiar que sorprendeu pola súa sensibilidade e madurez narrativa. A película obtivo catro Oscars, incluído o de mellor director para Redford. Con este recoñecemento quedou claro que o seu talento transcendía a actuación.

Durante as seguintes décadas, alternou a súa carreira de actor coa dirección e a produción. Como director realizou películas como “O río da vida” (1992), que lanzou a carreira de Brad Pitt, aínda que, este, xa se dera a coñecer, e de que maneira! en “Thelma e Louise” (1991). Redford tamén dirixiu “Quiz Show. O dilema” (1994), sobre un escándalo televisivo dos anos cincuenta; e “O home que lle rumoreaba ós cabalos” (1998), na que tamén actuou. En todas elas amosou un estilo pausado, contemplativo e profundamente humano.

Unha das contribucións máis importantes de Redford ó cine é a fundación do Sundance Institute en 1981, en Utah. Creouno como un espazo para apoiar a cineastas independentes, ofrecéndolles recursos, formación e visibilidade. Co tempo, este proxecto orixinou o Festival de Cine de Sundance, hoxe considerado o evento máis importante do cine independente en Estados Unidos. Grazas a Sundance, directores como Quentin Tarantino, Steven Soderbergh ou Darren Aronofsky puideron lanzar as súas carreiras.

O compromiso de Robert Redford non se limita só ó cine. Foi un firme defensor do medio ambiente, apoiando causas ecolóxicas e campañas de conservación. Durante décadas, utilizou a súa fama para darlle visibilidade a temas como o cambio climático, a protección dos espazos naturais e os dereitos das comunidades indíxenas.

No plano persoal, Redford mantivo unha vida relativamente discreta para unha estrela do seu calibre (e para o seu físico, todo hai que dicilo). Estivo casado con Lola Van Wagenen, coa que tivo catro fillos, e posteriormente con Sibylle Szaggars, artista alemá. Pillouno a traxedia da perda dun dos seus fillos, pero sempre se amosou sólido e dedicado á súa labor creativa.

En 2002 recibiu un Oscar honorífico pola súa contribución ó cine e en 2016 Barack Obama entregoulle a Medalla Presidencial da Liberdade, o maior honor civil en Estados Unidos. Estes recoñecementos salientan a súa importancia non só como artista, senón como figura cultural e social.

Aínda que no 2018 anunciou a súa retirada como actor, Redford deixa tras de si unha filmografía rica e diversa, xunto a un legado institucional que continuará apoiando a xeracións futuras de cineastas. As súas derradeiras interpretacións relevantes foron en “The Old Man & the Gun” (2018), onde encarnou a un ladrón de bancos carismático, un papel que funcionou como metáfora da súa propia carreira: a dun home que, con encanto e convicción, conquistou ó público unha e outra vez; e en “Vingadores: Endgame” (2019), do universo Marvel.

En suma, Robert Redford é moito máis que unha estrela de Hollywood. É un artista integral, un visionario que entendeu o cine non só como entretemento, senón como unha ferramenta para contar historias significativas e abrirlle camiños a novas voces. A súa influencia esténdese á cultura, á política e á conciencia social.

Ás súas máis de oito décadas de vida, Robert Redford representa a esencia do cine clásico e do cine independente, unha ponte entre tradición e modernidade. A súa obra, tanto diante como detrás da cámara, seguirá inspirando ós que cren no poder transformador da arte. Descanse en paz.


Finca Fierro. Barbadás. Martes, 16 de setembro de 2025

lunes, 15 de septiembre de 2025

EN PLAN POLITIQUEIRO


O mundo está perdido. Politicamente aínda máis. Feijóo declara que elaborará un libro branco para o medio rural. A min o concepto de libro branco xa non me cadra. É dicir, que estará en branco, que non quedará nada escrito. Non me estraña: desde que o mundo é mundo, ou sexa, primeiro cunha ditadura e, logo, coa maioría dos mandatos democráticos baixo a batuta do PP, ou sexa, do partido de Núñez Feijóo, o medio rural foi de mal en peor. Como que vai arranxar agora o que eles mesmos desfixeron. Un libro branco que, por suposto, quedará en branco. Se por un casual se escribe algo, seguro que queda tan esborranchado que mellor sería que quedase, si, en branco. Feijóo sempre quere tomar medidas sobre os seus propios erros.


Como un dos puntos nos que tratou ante a Xunta Directiva Nacional do Partido Nacional, referente ó uso partidista da televisión pública, en clara referencia á española e por parte dos socialistas. Xusto ó dicir iso véuseme á cabeza a exclamación: “Si, como a TVG!” O da Televisión de Galicia é algo que xa vai máis alá de clamar ó ceo. Aquí hai moito máis uso partidista que na nacional (que recoñezo que o hai, porque os medios de comunicación públicos sempre irán con quen goberne).

Como se ve que estou en plan politiqueiro sen entender un carallo de política, direi que o das manifestacións propalestina versus Volta Ciclista a España, entendo ás dúas partes, pero recalcando, iso si, que se fósemos persoas, se tivésemos conciencia, tiñamos que manifestarnos por todo o mundo, paralizando todo o que se puidese paralizar (xa que os políticos e demais países non a rañan) con tal de parar ese xenocidio en Gaza. Que os das dereitas non intenten poñerlle peros, nin con Eta, nin con Hamás, nin con rabo de gaitas... é un xenocidio puro e duro. E hai que paralo. Como sexa.


Café Kibu. A Valenzá. Luns, 15 de setembro de 2025

domingo, 14 de septiembre de 2025

SOMOS ALGO


Non somos ninguén, adoitan dicir algúns. Si que somos. Ou polo menos somos algo. Somos po, que foi o que lle dixo Deus a Adán, segundo o Xénese 3:19. Tamén somos corpos que imos e vimos polos confíns da existencia. Somos o vento que zoa e o fouciño que manca. Somos un parladoiro político barato e unha intelixencia que vai máis alá da propia sabedoría.

Somos eses seres que corremos, e choutamos, e rimos, e miramos de esguello, e bailamos, e cantamos, e vivimos. Tamén matamos e gozamos facendo dano, e torturamos, e non nos importa cometer xenocidios, e deixamos que se cometan, aínda que, iso si, protestamos, simplemente protestamos.


Somos o ruído e a furia, o silencio e a pachorra, o ladrido do can e o ouleo do lobo, a almofada na que desexamos a calma e a miseria na que derreamos a alma, a banda sonora de Morricone e o rock and roll de Elvis. Somos o berro cando berramos. E berramos rexo, e berramos con xenreira, e berramos ata forzar a gorxa. Berramos forte para que paren as guerras. Uns cantos (ou de máis) berran baixiño polo mesmo.

Somos a cuadratura do círculo e o acaneadoiro dos astronautas, a liña recta e o obstáculo no camiño, a pinga de orballo e a folla dunha verza. Somos o berro seco e o verso solto, o silencio no silandeiro e a morriña na broza, o nobelo de la e a costureira desenrolándoo. Somos o espírito maligno porque levamos o demo dentro e a alma caritativa porque, ás veces, remórdenos a conciencia. Somos os proles e os contras, as vantaxes e desvantaxes. Somos algo, pese a, moitas veces, non ser ninguén.


Café Brétema. A Valenzá. Venres, 12 de setembro de 2025

Finca Fierro. Barbadás. Domingo, 14 de setembro de 2025

sábado, 13 de septiembre de 2025

Ó CÉSAR O QUE É DO CÉSAR


Non hai dous sen tres. Dous Recunchos seguidos sobre as novenas dos Milagres. E aínda que estas remataron hai hoxe precisamente oito días, toca o terceiro relato sobre elas. Porén, este non será en plan relixioso, católico, senón que será cun propósito reivindicativo.

Xusto ó rematar esa gran romaría, o gran Carrabouxo publicou unha viñeta na que cometeu un erro que se perpetra practicamente todos os anos en algún que outro medio de comunicación, un erro no que incorren algunhas personalidades e que cometen moitos cidadáns de a pé. Parte da viñeta dicía o seguinte: “Hoxe fun aos Milagres a Maceda, ao Portal a Ribadavia e aos Remedios a Ourense”.


Ós que somos de Baños de Molgas, o de Maceda chocounos na vista e no entendemento. E, por que non, na conciencia. Porque, como dicía, non hai un ano (principalmente, si, nesta época por estar ese santuario de actualidade a causa dese evento relixioso) no que non se diga que Os Milagres son de Maceda ou están en Maceda, cando, legalmente, oficialmente e desde que a Santiña lle apareceu, segundo a lenda, a uns pastores de Froufe, sempre pertenceron a Baños de Molgas, máis en concreto á parroquia de Vide

Entendo que por parte do Carrabouxo foi un erro sen intención, quizais por descoñecemento ou quizais por comodidade, xa que, hoxe en día, tales erros son moi fáciles de emendar; chega cun clic no rato do ordenador ou nunha simple tecla do móbil para saber a exacta localización de tal lugar e a pertenza a ó concello, provincia, rexión, etc. Ante a dúbida, o san Google soluciona todo e a Intelixencia Artificial esa ata nos di de que pé coxeamos.


Por outra banda, podo salientar o desinterese con que lemos moitas veces a prensa, por exemplo; pois no caso ese das novenas, todos os días, este mesmo xornal falaba desa peregrinación ó monte Medo e nun ou noutro artigo aparecía o nome de Baños de Molgas. Tampouco é a primeira vez e, por desgraza, penso que non vai ser a última na que haxa que corrixir, rectificar ese erro, do que, máis ou menos, xa todos deberiamos de ter constancia. Porque, xa digo, non é unha vez, nin dúas, nin tres; é practicamente todos os anos nos que se sitúa a Os Milagres no concello que non é. Non teño nada contra Maceda (traballei 25 anos aí), pero ó César o que é do César.


Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 13 de setembro de 2025

viernes, 12 de septiembre de 2025

BAIXO O PRISMA DOS OULEOS


O aire levanta da beirarrúa a bolsa de plástico... baleira. O ceo está nubrado. O reloxo marca unha hora concreta da tarde. O son dunha acordeón na distancia. E moito máis alá o ouleo do lobo. Os lobos adoitan oulear en soidade. Algunhas persoas viven a soidade nun bambán cheo de silencio, pero con agarimo.

Un neno que tropeza e cae. Medio ri, medio chora. Ergue e segue coa inocencia subindo a todos os obstáculos. A inocencia dun neno non é a mesma que a dun adulto, por moita ausencia de malicia e picardía que haxa. A inocencia é o estado da alma, do espírito limpo de culpa.


Unha rula que voa. Un coche que pasa. Un pequeno ruído que asoma. O silencio que volve. O tempo que semella que se detén, aínda que o lobo siga ouleando. Ouleo triste, melancólico, solitario, eterno e marabilloso. Todos os lobos oulean mirando para a lúa vella.

Unha ollada perdida. Un medio sorriso que se mostra. Un verso que cae do poema. E o poema que se enche cos berros que se lanzan desde un outeiro. Semellan ouleos. O lobo compón unha estampa na que rima a señardade coa arrogancia, a morriña coa inocencia. Hai ouleos que forman poesía cando o aire se espalla polo universo, polo noso universo.

O ceo pasou a gris. O neno volveu caer. A rula asentou no seu niño. O silencio rachou co ruído doutro coche. E o poema arrastrou sentimentos baixo o prisma dos ouleos. Hai ouleos que esconden ou descobren todo un poemario sinfónico.


Café Rooster. Ourense. Xoves, 11 de setembro de 2025

jueves, 11 de septiembre de 2025

PERMISO PARA BUSCARME


Solicitei permiso para buscarme a min mesmo. Ás veces pérdome e teño que andar cun ollo no prato e outro no gato, é dicir, ó axexo. Non sería a primeira vez. Que me perdo, digo, pois xa me perdín varias veces. Certo, por pouco tempo. Porque chámome, berro o meu nome e axiña me escoito. Despois, cada vez que me encontro, solto unha gargallada. Unha desas que alixeiran os nervios. Quéirase que non, chego a preocuparme cando me perdo e cando tardo en atoparme.

Porque, si, logo me encontro, pero si hai veces nas que tardo, ou ben porque algún penedo non deixa pasar o son do meu propio nome, ou ben porque no túnel da ponte das Cepas, ó berrarme a min mesmo, o eco espalla o nome e non sei por que lado buscarme.


Case prefiro que non me dean permiso e perderme para sempre dunha vez. Que pinto aquí? Para o que valgo... Ninguén me botara de menos e a min nin me vai nin me vén que me recorden. Que carallo, total a vida é un pasar, un percorrido por unha carreira calquera, iso si, chea de coios, ata a fin, ata o derradeiro suspiro, se entende.

Emporiso, e como intúo que me concederán tal permiso, xa me vou buscando. Nada, simplemente por ir adiantando. Preparo a gorxa, modulo a voz para, chegado o momento, berrar o meu nome. Hoxe dáme que me vou encontrar axiña. Onde estou non hai penedos nin túneles. Así é que cando me chame nin tan sequera terei tempo para responderme. Aparecerei de súpeto e xa está. Mentres non me concedan o permiso... sigo perdido.


Café O Chicote. A Valenzá. Martes, 9 de setembro de 2025


Foto: Túnel antes da ponte das Cepas (Baños de Molgas - Ourense)

miércoles, 10 de septiembre de 2025

DOBRE INFORTUNIO


Este pingas ou relato estou a escribilo só cos ollos. Como o digo! Hai tres meses boteille peito ó asunto para poñerme diante dun coche e que me atropelase. Deume por intentar saber que pasa... que pasaba ó morrer. Por desgraza non me matou. Deixoume eivado, tollido. E, o peor, de por vida. Dobre infortunio: non morrer e non me poder mover. Non movo nada. Síntome impotente.

Tan só movo os ollos. Grazas a isto (dar as grazas por mover só os ollos tamén me parece unha carallada), unha muller que me coida ponme diante deles un ordenador. Prepárame ben a páxina na que quero escribir e empezo.


Miro tan intensamente a tecla da letra que quero escribir que, por medo, por arte de maxia ou pola forza da miña mirada, esa plásmase sobre a páxina. E así unha detrás doutra. Como non podo falar (non consigo nin mover a lingua), para marcar o espazo dunha palabra a outra, aí si que viro o cu por riba da cabeza para mover a gran tecla do espazador. Certo que cando a muller que me coida adiviña, intúe, presente que haberá espazo entre palabras, ela mesmo lle dá á tecla. Porén, a maioría das veces teño que facelo eu, pois, ela, mentres escribo, fochica pola habitación.

Teño unha muller que me coida porque miña familia non quixo saber nada de min, e non por quedar tollido ou impedido de por vida, senón pola arroutada que me deu. Que o que fixen non procede nun ser normal. Non llo tomei a mal; é máis, cando me abandonaron, brilláronme os ollos coa emoción. Co a gusto que se está só e sen facer nada...


Café Alumbre. A Valenzá. Luns, 8 de setembro de 2025