Nunca
te deitarás sen saber unha cousa máis. Iso din. E con razón. Se alguén, nunha
conversa de bar, por exemplo, saca o tema dos escravos, ale, a memoria lánzase
ás imaxes da serie televisiva “Raíces”, onde Kunta Kinte, pobriño, as pasaba apertadas.
E fóra da imaxe televisiva do ano 1979, a escravitude é o mesmo que dicir
“negro africano no país dos ianquis”. Quizais outra imaxe sexa a dos barcos
transportando (a quen?)... ós negros africanos sucando o Atlántico camiño de
Estados Unidos ou Inglaterra.
Pero
nunca te deitarás sen saber unha cousa máis. E quen nola fai saber é a
escritora luguesa Elisa Vázquez de Gey, que cando presentou o seu libro “Unha
casa en Amargura” na cidade das Burgas soltounos a gran bomba do día: que tamén
houbo escravos galegos! Escravos galegos! E non no país da escravitude, se é
que se pode opinar así dos Estados Unidos daqueles tempos, senón en Cuba!
Deixounos un pouco abraiados. Aínda que o gran golpe chegaría cando nos contou
que un dos grandes artífices da escravitude galega en Cuba foi un deputado a
Cortes pola provincia de Ourense, máis en concreto de Viana do Bolo, Urbano
Feijoo Sotomayor. Prometíalle ós ourensáns, ós galegos o santo e máis a esmola
naquelas terras do Caribe e despois, xa alá, vendíaos ós grandes colonos
cubanos.
Elisa
Vázquez asomou na libraría Eixo co obxectivo de presentar a novela, pero
emocionouse tanto co tema que empezou a darnos toda unha clase de investigación
e de anécdotas que se vía a leguas (tantas como pode haber ata Cuba) que gozaba
explicando esas situacións. E nós, de pampos, coa boca aberta, porque vías que
en cada historia había outra historia dentro. Era como esas caixiñas de monecas
rusas.
É
moi fácil escribir sobre xente coñecida, xente que, por pouco que preguntes,
aflora ás páxinas brancas dun caderno. Pero escribir a historia de xente sen
historia é complicadísimo. Que historia podían ter uns pobres labregos que se
lanzaban a buscar fortuna e que, para máis aquel, o único que atopaban era máis
escravitude. Xente sen historia da que saíu unha trama moi ben construída.
Retrata con mestría a vida dos escravos nas casas de familias crioulas
habaneras e, por suposto, a súa loita pola liberdade. Marabilloso libro.
Elisa
Vázquez de Grey naceu en Lugo en 1955 e xa era coñecida por ser a autora da
única biografía autorizada sobre o personaxe da Princesa de Kapurthala, Anita
Delgado. Estudou Filoloxía na Universidade de Santiago de Compostela e desde
1984 mestura as súas actividades entre a docencia e a creación literaria.
Empezou como case empezamos todos ós que nos gusta escribir: coa poesía, da que
lle saíron tres libros: “Versos sen rímmel” (1984), “Queimar as meigas: Galicia
50 anos de poesía escrita por mulleres” (1988) e “Atentamente súa” (1994). Pero
axiña colleu os camiños das biografías, con “Anita Delgado, Maharaní de Kapurthala”
(1998) e “A Princesa de Kapurthala” (2008) e das novelas históricas, con “O
soño da Maharaní” (2005) e esta “Unha casa en Amargura”, que é a causante desta
reportaxe.
Sinceramente,
o de escribir biografías e novela
histórica ten o seu mérito; pois unha novela de, chamémoslle, ficción pode ser
fácil escribila; inventas e punto. Pero a novela histórica é outro cantar. Si,
podes facer ficción con ela, pero dentro dunha marxe. Outra explicación mellor:
a novela de ficción, se queres, pódela escribir en meses ou incluso días, pero
a histórica... a histórica xa precisas meses só de preparación. Ou anos. A
autora vese que as prepara a conciencia.
Café
Oren Express da Valenzá. Luns, 18 de xaneiro de 2016
Publicado en La
Región o venres, 04-03-2016
No hay comentarios:
Publicar un comentario