Hai xa un tempo que esta reportaxe que empezades a ler
programáraa para un Recuncho Hebdomadario. É máis, xa escribira o relato, e
xusto a noite en que tiña intención de remitilo a este xornal, ocorréuseme que
me daba para un Testemuñas da Memoria. Porque versa sobre un familiar… que foi.
Escribir sobre a familia penso que sempre é moi fácil. Ou non. Ás veces é moi
difícil facelo sobre os máis achegados. Por aquilo dos sentimentos ou da forma
en que se poden tratar ou das emocións ou das críticas, se é que as hai. Este é
demasiado achegado: un irmán. Foi un irmán.
Abraiado quedei un día cando, fochicando pola Internet,
me atopei coa noticia dun periódico de Santiago do día 11 de setembro de 1950. “Neno
morto ó caerlle unha pedra dun muro encima”. Ese era o titular. E como
estaba dentro das páxinas dedicadas a Ourense, souben ó momento que tiña que
versar sobre ese irmán ó que non cheguei a coñecer. “Comunican de Baños de
Molgas que cando se atopaba xogando o neno de nove anos, Manuel Rivas Delgado,
na aira da Igrexa con varios nenos da súa idade, ocorréuselle sacar unha pedra
que sostiña o muro, caéndolle enriba da cabeza e producíndolle a morte
instantánea”. Non obstante, algún veciño confesou que non foi sacando unha
pedra, senón que foi choutando o muro, a parede e esta véuselle enriba. É
igual. O que si é certo é que morreu a causa do golpe.
Onde si hai erro por parte do xornal ou da información
que lle deron ó xornal é na idade, xa que ese irmán meu naceu o 9 de xullo de
1945 e aconteceu o accidente o 5 de setembro de 1950, é dicir, que tiña cinco
anos e dous meses, e non nove, como asegura o periódico santiagués.
Non o coñecín nin, a verdade, falabamos moito del.
Imaxino que ós meus pais non lles sería un prato de gusto, nin nós, ó non
coñecelo, nos interesamos tampouco moito por el. A ver!, morreu de cativo (case
sen tempo de gozar da vida) e nós tamén eramos uns cativos ós que lles
importaban máis os xogos que as desgrazas doutros “descoñecidos”, por moi
achegados que fosen. Despois xa, de adultos, eu que sei; quizais por non
remexer nos recordos ou porque simplemente sabiamos que morrera, e punto. Outra
cousa sería que iniciase estas reportaxes en vida dos meus pais; sacaríalles
algo máis do pouquiño que sabemos os tres irmáns que somos hoxe.
Se de rapaz non me preocupei moito pola morte dese irmán
nin polo sufrimento dos meus pais, hoxe non me sae da cabeza o que alguén me
contou de cando lle comunicaron á miña nai o fatal desenlace. Un veciño ou
veciña (non lembro) foi camiñando pola pequena rúa da Igrexa co neno en brazos
e envolto nunha saba. A miña nai xa estaba á porta da casa porque saíra ante o
barullo da xente. Cada vez que debuxo esa escena do neno envurullado na saba e
ofrecéndollo á miña nai, non podo evitar que a emoción me suba de súpeto ós
ollos. O impacto da miña Loliña tivo que ser arrepiante, tremebundo. Incluso
antes de que llo entregaran; xa que ela axiña soubo (quizais polo vulto ou
quizais pola propia expresión do que transportaba o neno falecido) que aquilo
que viña nos brazos do veciño era o seu fillo. Un neniño de cinco anos tan só,
xusto na idade na que uns pais gozan máis dos seus cativos, cos ósos
practicamente aínda formándoselle, a pedra sobre a súa cabeza… Aínda hoxe
estamos asombrados (e naquel tempo os veciños tamén) de que aquel impacto non a
fixese abortar. A Lola da Amparo andaba preñada de tres meses do que hoxe é o
meu irmán máis vello, O Garrincha, que na realidade é Manuel, Manolo. Supoño
que en recordo do falecido.
Véndoo na foto, está como para comelo. E a un
servidor non lle queda outra que miralo
unha e outra vez e, dentro da desgraza, darlle as grazas polo seu deceso. Miña
nai sempre asegurou que se O Manoliño estivese vivo, eu non existiría. Creo que
a súa intención era ter tres ou catro como moito (xa lle morrera unha nena ó
nacer ou ós poucos días de nacer, tampouco lembramos). Como son o máis novo dos
tres que somos hoxe, non queda outra que darlle uns biquiños ó retrato e
confesarlle o meu agradecemento por facerme un oco nesta vida que era a súa.
Que si, que se pode dicir que estou de prestado.
Deixoume o sitio por un prezo moi alto. E tanto. E non só
por el, senón tamén pola miña nai. Aínda hai pouco que me confesou unha veciña
que aquel golpe fora demasiado grande para a Lola, que durante un tempo non foi
a Lola que era. A Lola que seica era máis alegre que unhas pascuas e a máis
cantareira do barrio. Que durante o loito non volveu cantar máis, e con todo o
que lle gustaba cantar a miña nai. Dou fe disto, porque cando volveu cantar
(como se sabe, o tempo cura bastante as feridas, aínda que algunhas é certo que
non cicatrizan nunca) eu, de rapaz, ata pasaba vergonza na misa e no rosario
por culpa da súa voz, que sobresaía sobre todas as demais. Miraba para ela, vía
aquel bocio como se inchaba e pensaba en que me tragase a terra. Hoxe gústame
gabala dicindo que nin a dona Barbra Streisand o fai mellor.
Sei seguro que O Garrincha, O Carrizo e O Chito
aliviáronlle sobradamente aquela imaxe do neno envolto nunha saba
ensanguentada. Cumpríalle ese alivio. O golpe tivo que ser tremendo. Agora
remato pedindo perdón por botar man da familia, do fácil, pero unha nai sempre
é unha nai. A reportaxe é sobre o Manoliño, pero a homenaxe é para ela.
Café Brétema da Valenzá. Domingo, 15 de outubro de 2017
Publicado en La
Región o venres, 03-11-2017
No hay comentarios:
Publicar un comentario