SÍNDROME DAS PARVADAS

Empezou o mes de setembro e na radio do coche falaban do síndrome postvacacional de tal maneira que mesmo nomeaban a psicólogos, rutinas e demais lerias. Que seica volver ó traballo, a moita xente, pónselle costa arriba. Axiña me apareceu unha incongruencia: que nos poñemos tolos e incluso rezamos para atopar traballo (algúns ata pagan por un posto) e cando o temos resulta que nos asoma o síndrome postvacacional. Hai dúas solucións moi sinxelas: ou non traballar nunca (pero a ver de que vives), ou non coller vacacións e morra o conto. Esta última opción non é tan mala, aínda que pareza un pouco cruel, pois xa sabemos aquilo de que todo o mundo ten dereito ó descanso, etc. Isto é un dicir; o labrego nunca tivo vacacións e aí segue, ó pé do canón, e seguro que non sabe moi ben que é a psicoloxía. Dicíame a muller ante esta noticia que a xente empeza a ter moita parvada, moita bobada na cabeza. Pois case que si. Que a volta a un traballo polo que case loitaches a morrer, agora que te angustie... non sei...

Cambio de asunto, pero sen desviarnos do labrego, do rural e das parvadas. Na Galicia Profunda as vacas cagan merda e luxan as rúas das aldeas e vilas. Na Galicia Profunda os burros ornean para rachar, ás veces, o silencio. Na Galicia Profunda os cans ladran e adoitan andar soltos para marcar territorio e gardar o gando. Na Galicia Profunda os galos cantan para anunciar o amencer, ou para dar as horas, ou para amolar a certos turistas que buscan tranquilidade no rural sen saber moi ben que é o rural. O rural é precisamente todo iso e algo máis: fouciños para rozar (cabezas?), gadañas para segar (a vida?), sachos para cavar (no lombo?), carros para que lle arda o eixe (a chulería?, a exquisitez?), porcos para fozar, pitas para escaravellar e un longo etcétera. Todo iso é o rural. A exquisitez, a finura é tan só unha pantalla de conciencias amorfas, de xente que non sabe vivir.

Na Galicia Profunda sabemos vivir moi ben con todo ese barullo, con todas esas incomodidades que nin sabemos que existen. Estamos tan acostumados ó noso silencio, á nosa tranquilidade, que cando chegan uns pobres inocentes ou fodechinchos -que non saben da misa a media- é cando nos decatamos realmente do ben que vivimos. Na Galicia Profunda ensinámoslles ós nenos a imitar o bruar das vacas, o ornear dos burros, os ladridos dos cans e os quiquiriquís dos galos. Na Galicia Profunda vivimos moi profundamente e moi ben.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 31 de agosto de 2024

ENCONTROS

Quedei cun escornabois no cruce de camiños das Pedradarcas. Non apareceu; pese a que o esperei media hora máis do debido. Con quen si me atopei foi cunha doniña no Formigueiro. A esta non lle fixen caso polo detalle ese de que non quedara con ela. Eu só me confío, só me abro con quen quedo. O meu veciño Filomeno quixo coller un día o tren na estación de Baños de Molgas para que o levase a Ourense, pero como non soubo abrir a porta do vagón, quedou en terra, é dicir, na plataforma, esperando a velas vir. Puido coller o autobús, pero dixo que el só viaxa en tren ou en catamarán. De rapaz só viaxou en burro e, unha vez, no lombo dun carneiro vello.

Eu quixen viaxar unha vez a un foguete espacial que botaban desde o Outeiro do Corno, moi cerquiña de Os Milagres, mais como non levaba o traxe de astronauta, non me deixaron subir. Custándome ir buscalo ó faiado da miña casa, case preferín quedar en terra. Quedei.

A miña veciña Saladina pediulle permiso ó cura para cantar no enterro da súa amiga Inocencia. Este non llo concedeu. Díxolle que ós enterros só se ía rezar polos defuntos, e non a cantar. Porén, Saladina botouse fóra da igrexa e do cemiterio, aganchou, agatuñou ó alto dun canastro da Aira de Arriba e cantou catro habaneras. Era tal a Saladina coma para que lle negaran os seus desexos.

Ó final parolei cun sapoconcho que se estaba a bañar na fonte da Lameira. Si, con este quedara máis tarde. E non me fallou. Botamos un bo cacho contándonos a nosa infancia. El é moito máis vello ca min. Xa tiña polo menos 100 anos cando eu nacín. Moito máis vello. Vaiche boa!

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Xoves, 29 de agosto de 2024

BAIXANDO PULSACIÓNS

Baixei as pulsacións co blues que Vangelis compuxo para “Blade Runner” e, amodiño, deixei que o momento empreñase co silencio da señardade. Xa chegará a hora na que a subela furgue no coiro da realidade. Esta, ás veces, quizais moitas veces, é dura. Porén, sempre saberei aliarme, mancomunarme cos soños nos que, a fantasía, vai moito máis alá incluso da verdade.

Xa tranquilo, baixo a quietude dunha treboada que pasou (ó mellor só na miña imaxinación), asubío un tema de Morricone que me manda a aqueles lugares nos que unha traizón resolvíase nun duelo de miradas e con moita música de fondo, e nos que unha verdade asomaba tras as reses soltas dunha pradaría inmensa. Puro Oeste!

Agora, pasada a imaxinación, a figuración, a fantasía, deixo que a vida flúa por entre un rock and roll nostálxico e cheo de movemento nos apousentos de Graceland. Sempre hai lóstregos de tempo que iluminan as ansias dunha aventura mitolóxica. Mellor sería filosófica, pero a filosofía non está para desenvolverse entre temas musicais cinematográficos. Cada quen que lle poña música á súa propia película, ó seu recanto de vida.

Baixei as pulsacións co tema de amor que Vangelis seguiu compoñendo para “Blade Runner” e, practicamente durmido, deixei que o instante empreñase co silencio da melancolía. Sempre chegará a euforia por un asubío detrás doutro asubío e por un rock and rollo detrás dun blues. Eu, por de pronto, bailarei baixo a penumbra dunha fantasía.

Café Kibu. A Valenzá. Mércores, 28 de agosto de 2024

NA BUSCA DE VINGANZA

Levo varias horas detrás dunha avespa. Picoume nunha pálpebra e non vexo un carallo polo ollo esquerdo. Que forma de inchar!

Chámome Inocencio Solainas de Vascongüelos. Un día pregunteille a miña nai de onde procedía tal apelido e non me soubo dar razón. “Vén de non sei onde”, así me contestou. Todos os veciños me chaman o Virachaquetas, porque seica son dos que quen a boa árbore se arrima boa sombra o ampara, ou de onde o vento soa. Algo semellante. A verdade é que, ou non me explican ben os cousas, ou eu non entendo nada. Que todo pode ser.

Non entendo como levo horas detrás da avespa. Quizais porque si sei aquilo de que “quen as fai, págaas”. É dicir, vinganza pura e dura. Ou repentina e clara. Non é tan só porque me inchase a capela do ollo, senón polo que doe. Debeume pillar algo do óso, pola dor inmensa e intensa que estou a padecer.

E levo tempo detrás dela porque, ó non deixarse pillar, a miña estratexia é a de cansala. Ó mellor canso eu antes. Ninguén me explicou o proceder dunha avespa ante situacións límite. Sentirse acosada, perseguida e molestada creo que é unha situación límite.

Como ninguén me di nada, nin de boas maneiras nin de malos xeitos, teño que ser eu o que descubra o proceder da avespa. Por agora, fai de min un pandeiro. Aínda peor, case me fai chorar de impotencia, xa que, a maiores de que non consigo pillala, a pálpebra doe cada vez máis e, con ese ollo, vexo cada vez menos.

Nacín nunha aldea da que, eu mesmo, xa nin recordo o seu nome. Miña nai axiña me dixo: “naciches aquí, vaite para alá”. E marchei. Sigo detrás da avespa.

Café Brétema. A Valenzá. Martes, 27 de agosto de 2024

Café Brétema. A Valenzá. Mércores, 28 de agosto de 2024

FUNDINDO MINUTOS

Fundín uns minutos observando unha bolboreta sobre a faldra dunha muller. Foron pouco máis dun par deles porque a muller axiña a espantou cun xesto da súa man esquerda. Non obstante, seguín á papoia coa mirada e non tardou en pousar sobre unha cadeira da terraza. A bolboreta tiña diversas cores, predominando a amarela. Brillaba tan intensamente que era difícil apartar a mirada.

Aparteina e afundín outros minutos contemplando a propia muller na que pousara a bolboreta. Tan só outro par de minutos, pois pagou o café e marchou. Quedei só e en silencio. Nin tan sequera pasaron coches cos que distraerme. Quedei coma un paspán sen saber que facer.

Optei, entón, por afundir máis que un par de minutos en pensamentos que quizais non veñan a conto, pero que paso a contar. De cando souben que o universo era infinito e que me gustaría perderme por el. De cando un anxo negro ou un espírito maligno quixo expulsarme do meu lugar de nacemento. “Podes sacarme de Baños de Molgas, pero é imposible que saques a Baños de Molgas de min”, repliqueille nun amén. Marchou co rabo entre as pernas e eu... eu tamén quedei xa algo preocupado. Sabía que empezaba a non ser santo de devoción.

Vendo que os meus pensamentos ían por mal camiño, decidín fundir minutos en parolas intranscendentes, en sorrisos que abarcan todo un parágrafo novelado, en tatuaxes que sinalan gustos e etapas nas que todo vai e vén do dereito para o revés. Fundín minutos deixando caer pingas de orballo sobre desexos varios... os meus desexos. Fundín minutos nun berro eterno.

Café Kibu. A Valenzá. Martes, 27 de agosto de 2024

O FÍO DO NOBELO

Deixei que o fío pendurase do nobelo para que zurcise un pouco a miña ansiedade. Ó mellor tamén ten que coser as esperanzas. Porque a ansiedade é moita e o tempo corre á présa. Tan ás présas que o poema cada vez é máis curto e o berro máis longo. Moito máis longo. A esperanza, hoxe, é un remanso, unha vaira de paz, pero poida que non tarde en volverse remuíño de batallas perdidas e de circunferencias cadradas.

Deixei que o fío se alongase máis alá do sedeño para que abarcase todo ese desexo que pesa coma un carro cargado de centeo. Por moito que rime unha palabra coa outra, o nobelo queda, a cada pouco, desfeito. Sempre haberá anhelos, devezos, afáns que se deiten no sofá das ambicións nocturnas. Nesas ambicións de querer, querer e querer, sen saber moi ben se o tempo se estanca ou corre cada vez máis ás présas.

Deixei que o fío remendase unha ladaíña cun responso, un berro cun suspiro, unha ollada cun xesto, unhas palabras cuns feitos, un asubío musical cun tambor de lata, unha luz en penumbra cun latexo de tormenta, con moitos latexos tempestuosos. Porque hai treboadas que atormentan, que asolagan, que anegan, que se impoñen ó silencio con moito ruído, con barullo de saloucos, de laios, de xemidos, de suores e dalgún que outro bramido.

Deixei que o fío chegase ó final do nobelo para zurcir, coser ou remendar a miña ansia, o meu berro, o meu ruído que, paseniño, se queda en silencio. Ese silencio no que a esperanza forma outro nobelo coas cores do arco da vella. Agora deixo que o fío me cosa a boca por un tempo.

Café Kibu. A Valenzá. Luns, 26 de agosto de 2024

REPRESENTANTE DE INVESTIGACIÓN POLICIAL

Quen é o máximo representante da investigación policial en toda a contorna de Baños de Molgas e parte da colonia emigrante? Un servidor. Resolvo casos que ninguén quere resolver. Resolvo aqueles que incluso non consigo dirimir; simplemente lles conto ós inocentes veciños que si os resolvín pero que non merece a pena comentar, pola súa sinxeleza ou polo seu achegamento veciñal. Eles quedan coa boca aberta e eu coloco o meu sombreiro sobre a cabeza en plan intelectual.

Non hai moito resolvín o caso da toxeira sen flor. Os veciños, arre de deus, que os toxos tiñan flor cinco minutos antes. Presenteime ante o lugar dos feitos: unha carreira á dereita antes de chegar á ponte das Cabras. Non deixei que os veciños se achegarán moito, coa escusa de que podían destruír probas, pero coa realidade do temor a non saber atopar a verdade. Emporiso, non tardei en saber a causa: algún paspán que fixo un ramallete coas flores para agasallar á súa dona, ou querida, ou o que quixese que fose. Sóubeno polas pegadas dos pés (demasiado grandes para ser de muller) e polo papel que lle caera cun debuxo representando a unha palabra en inglés. En inglés!

Tamén fará dous meses que tiven que investigar unha pequena foto, na que se vía tan só unha bonita perna de muller. Un veciño en particular (que non vén ó caso o seu nome) quixo saber de quen era tal perna. Esta investigación custoume o seu aquel. Ata que din cunha pequena contusión no medio do papo da perna. Souben ó instante quen era, pero tampouco quixen descubrir a identidade da paisana. A ninguén lle debería importar que alguén fotografe unha perna ou o que lle dea a gana. Hai cada elemento solto...

Finca Fierro. Barbadás. Domingo, 25 de agosto de 2024

SABIA, BONITA E... CRUEL

A natureza é sabia. A natureza é bonita, moi bonita. Porén, a natureza tamén é moi cruel. Mata ela máis que as peores guerras. Como se adoita dicir: por onde pasa, arrasa. E se non que llo pregunten ós indonesios que, o 27 de agosto de 1883 (fará mañá 141 anos), o volcán Krakatoa explotou con tan mala uva, tan intensamente que deixou un soldo de 36.417 vítimas mortais.

Certo que estas cantidades son irrisorias en comparación cos que morreron en China o 25 de agosto de 1931 (fixo onte 93 anos), cando a auga do Gran Canal arrastrou durante a noite varios diques preto do lago Gaoyou e afogaron unhas 200.000 persoas mentres durmían. E contan as crónicas que entre xullo e novembro dese ano 31 perderon a vida uns catro millóns de almas por inundacións e as enfermidades relacionadas cos alagamentos, como poden ser a cólera e o tifo.

Xa que estamos coa crueldade, coa brutalidade da natureza, sigo nese mesmo enorme país, China, e co mesmo día 25 de agosto, pero dous anos máis tarde, 1933. En Sichuan, un terremoto matou a 9.000 persoas.

Consulta tras consulta nesta semana hebdomadaria que nos deixou, vexo que o 24 de agosto do ano 79 o Vesubio entrou en erupción para acabar arrasando as cidades romanas de Pompeia, Herculano e Estabia. E no mesmo día do ano 358, en Turquía, houbo un terremoto que provocou un incendio de tal magnitude que destruíu as cidades de Nicomedia e Nicea. Tamén no 2016 (seguimos co 24 de agosto), outro terremoto na provincia de Rieti (Italia) causou ó menos 267 mortos.

A natureza é tan brutal que mata sen mirar o día nin o mes nin o ano. O venres, 22 de agosto do 502, outro terremoto de oito graos na escala de Ritcher, destruíu a cidade israelí de Acre. E de acordo cos rexistros arqueolóxicos tamén fixo moito dano en Tiro, Sidón, Beirut e Safed.

Máis para acá no tempo, ou sexa, o 21 de agosto de 1986, no Camerún, cerca de 1.700 persoas morren envelenadas nunha zona volcánica preto do lago Nyos, como resultado dun estraño fenómeno xeolóxico (emisión de dióxido de carbono) proveniente da capa magmática da Terra. E seguro que se sigo buscando efemérides, só nesta semana que nos deixou, haberá moitos máis datos catastróficos naturais con infinidade de vítimas. A natureza, moi bonita cando está bonita, pero moi cruel cando se pon panoca.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 24 de agosto de 2024

MAREANDO A PERDIZ

Levo tres días mareando a perdiz por entre as toxeiras que van da Porfía á Chaira, en Baños de Molgas, ata que tres nenos me dixeron que aquilo non era unha perdiz, que era máis ben unha codorniz. Confeso que os mirei de mala maneira. Eran uns mocosos que estaban a corrixir a miña acción... na que levaba xa tres días!

No cuarto día, e como as palabras dos cativos seguían a martelarme, a percutirme na cabeza, empecei a prestarlle máis atención á perdiz. Mesmo consultei pola Internet do móbil certas categorías zoolóxicas ou algo polo estilo para poder diferenciar as dúas aves. É máis, cheguei a botar man dun amigo para que me sacase do erro ou confirmase o meu seguimento.

Baixei cara á Baños de Molgas con cara de poucos amigos, principalmente cando pasei por diante dos rapaces, que alí seguían, sentados nun valado da Parrumeira, e vendo perfectamente como nas súas olladas brillaban as burlas máis esperpénticas. Ó chegar á casa do amigo abrandei o xesto e peteille na porta.

Logo de lle contar o caso, colleu a bicicleta e demos a volta con dirección á Chaira. Eu, para máis carallos, de paspán correndo detrás del. Ben que me puido levar a cabalo da bicicleta pola Pitediña, que todo é chan, pero nin llo insinuei por se mo collía a mal. Seguín botando os bofes ou os fígados detrás del.

Cando chegamos foi el o que me mirou de mala maneira. A min e ós rapaces, que empezaban a partirse coa risa. Aquilo non era nin perdiz nin codorniz. O que seica estaba a marear era a unha simple cría de xabaril. Enchéuseme a cara de vergonza.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Venres, 23 de agosto de 2024

TES FAME?

Xa a vira. Ansiaba vela de novo. Acabo de vela. “O que arde”, de Oliver Laxe. Esa película que, por onde pasou, arrasou. Arrasou como arrasan as lapas dun incendio; pero sen facer dano, máis ben deixando pouso, pegada, sinal a obra mestra. Porque é marabillosa!

Certo que o que máis destacaba todo o mundo, principalmente os críticos, eran eses primeiros minutos grandiosos, alucinantes, enormes, mesmo terroríficos; con esas máquinas nocturnas que semella que arrastran consigo a propia hecatombe, a propia apocalipse.

Porén, hai outro momento que me deixou coa boca aberta e o corazón tremendo de emoción na súa primeira visión e que acaba de abraiarme de novo. Nunca na miña vida vira tanto amor nunha simple frase, en dúas palabras, nunha pregunta. Nesa escena de cando Amador, ó saír do cárcere, chega á súa casa e se achega a súa nai, que se atopaba nunha pequena leira. A maioría das nais, ó ver a un fillo que volve logo de 10 anos ausente, o normal sería que deixara caer o mangado de nabos ou verzas, que sorrira e que botara a correr para abrazalo e comelo a bicos. Benedicta, a nai, con calma, mesmo con pachorra, achegouse a el e soltou a bomba preñada de amor: tes fame? Aí, nesa simple pregunta, vin o xesto de amor de nai máis grande que nunca vira e que, penso, que nunca verei.

Nada de bicos e abrazos. Estes non dan de comer. A nai sabía moi ben que podía necesitar seu fillo. Sabía de onde viña e, aínda que non o soubera, esa é a idiosincrasia do labrego, do labrego máis pobre que, vivirá na miseria, pero sempre terá corazón, vida, alma, amor a darlle cun sacho, e non xestos de agarimo que non alimentan un carallo.

Tes fame? Chegan esas dúas palabras, esa frase para saber toda a realidade dunha nai cara ó seu fillo, para descubrir que esa pequena pregunta está preñada de agarimo, de cariño, de afecto, de amor, de amparo, de protección, de nai, dunha nai inmensa e única. Tes fame?

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Xoves, 22 de agosto de 2024

QUE IMPORTA...

Que importa a distancia que vai dun asubío deica a recepción do mesmo! Como tamén me dá igual que o elefante ou elefantes se bambeen sobre as arañeiras da esaxeración. A min chégame con pensar no fío que cose as ilusións, as aspiracións que teño; que son moitas e, estas, si que bambean de présa e con forza sobre unhas pingas de orballo que mollan os meus sentimentos. Que máis me dá cruzar o Niágara en bicicleta ou simplemente cabalgando sobre unha idea ou no lombo dunha laverca!

Desde que sae o asubío ata que chega ó oído, igual o eco choca contra os espíritos malignos. Que os hai. A moreas, a darlle cun sacho, a esgalla, a varrer, a carradas. Menos mal que facemos uso do xa sabido: a palabras necias, oídos xordos. E a seguir o camiño. Moitos seguimos o camiño desde un sofá, en pixama, e pensando nos biosbardos. Os biosbardos sempre serán uns grandes amigos.

Que importa o ruxerruxe, o axóuxere daquel que sempre está calado ata que esgaza a gorxa cun berro seco e longo! Ou aquel que contempla unha foto de fantasía e nota que se lle vai a vida observándoa. Que importa ir pola vida coa cabeza gacha cando se sabe que hai un momento, que sempre chega o momento en que hai que levantala para evitar o trompazo, a zoupada, o golpe, a realidade!

Hai rumores que dan para unha novela, palabras que intentamos xunguir ós soños e soños que, co tempo, serán reais ou non, lúcidos ou non, pesadelos ou non, lóxicos ou non, sentimentais ou non, alegres ou non. Como dicía aquel: os soños, soños son. Que importa a realidade cando se pode soñar! Soñemos. Soño.

Café Brétema. A Valenzá. Mércores, 21 de agosto de 2024

OS PAXAROS

Sobre min, o universo cheo de silencio e unhas pequenas nubes brancas que sei que non tardarán en volverse grises. Un pouco máis cara á dereita unha morea de paxaros negros, que non son corvos nin merlos, pero ós que empecei a collerlles medo. Pensei nos paxaros de Hitchcock. Por se aquel, pouco a pouco, paso a paso, disimuladamente, retrocedín ata a entrada da palleira. Pegueime á porta, pero non entrei. Esperaba acontecementos.

Sobre min, o ceo xa se volvera gris e a morea de paxaros cada vez era máis grande. Voaban en círculo, pero sen se afastar moito. O silencio xa non era tal; a infinidades de ás e de píos imperaba sobre aquel e, o que era peor, tal rumor, tal ruxerruxe empezaba a converterse en barullo que, non tardaría moito, remataría en ruído, pois os paxaros cada vez eran máis e cada vez os tiña máis cerca.

A película de Hitchcock empezaba a ser pouca cousa en comparanza co que semellaba que estaba por vir. Por precaución, xa tiña a man sobre o fecho, sobre a pechadura da porta da palleira. Se o asunto ía máis alá do suspense ou do terror de Hitchcock, nun alustro, meteríame dentro.

Mentres, sobre min, xa nin había nubes brancas nin grises, xa todo estaba cuberto de negro... do negro dos paxaros. Non había unha fenda, unha regaña que deixase ver o ceo. O meu corazón latexaba con forza e todo o meu corpo bambeaba sangue de tal maneira que notei como se me inchaban as veas. O asunto xa pasaba de serio. Intenteino: imitei o chío das aguias e, nun amén, o ceo volveuse azul con tan só una nube branca. Sobre min, o universo encheuse de novo de silencio.

Bar Paco. O Vinteún (Ourense). Martes, 20 de agosto de 2024

QUEN ESPERA, DESESPERA

Pois nada; non queda outra que esperar. Levo tres horas esperando e seguirei. Quen ten que vir, non chega. Non lle vou facer desplante, claro. Espero. Aínda que o dixen moitas veces e que penso que xa sabedes... que quen espera, desespera. Esperando, abúrrome. Abúrrome moito. A pesar de que xa rematei un libro e empecei outro. Nas esperas, de todo se cansa un. Xoguei incluso un pouco co móbil; algo semellante ó trivial ou como lle chamen. É dicir, preguntas a respostas. Sempre me gustou saber. Minto; sempre me gustou saber se sei, que cambia o asunto, a cuestión, a realidade. A maiores de que practico a memoria. Din que é bo exercitar a memoria, e que a certas idades é máis que bo. Xa vou tendo unha idade na que... eu que sei, vai ti saber. O alzhéimer pode aparecer en calquera momento. Se non apareceu xa.

Sigo esperando. Non me poño a asubiar algo de Morricone porque me dá vergonza. Non estou só na terraza. E se non asubío, moito menos canto unha de Sabina ou de Elvis. Aquí tamén minto un pouco: en tal caso, a do Presley cantaruxaría, xa que o meu inglés é máis que pobre. Tampouco me poño a bailar porque non sei. Como moito bailaría sobre unha toxeira a causa das picaduras. Non dou unha a dereitas: non podo bailar sobre unha toxeira porque escarallaría as súas flores. E estaredes comigo en que, onde estea a flor do toxo, que se quite todo o demais.

Sigo esperando. Á sombra. Porque seguimos coa canícula apoderándose dos días, desde a mañá ben cedo xa. Sigo esperando co sentido alerta por se... Alá vén xa! Deixo de esperar.

Café Míster Lois. Ourense. Luns, 18 de agosto de 2024

O UNIVERSO QUE ME ARRODEA

Contemplo todo o universo que hai ó meu arredor e deixo que o amor bruxo de Manuel de Falla anegue a cociña e os miolos do meu cerebro. En cada recanto un aparello e en cada aparello, nuns, tan só existe o baleiro e, noutros, ingredientes gastronómicos ou mesmo outros aparellos máis pequenos.

Portas abertas, portas pechadas, calendarios colgando, reloxos, dous funcionando e outro parado. Como a vida; ás veces avanza e outras queda quietiña; ou como moito suspira tan lentamente que semella incompleta. Tamén a nostalxia corre montada nun cabalo, mentres a señardade, pobre, sostense como pode sobre o lombo dun burro.

A música de Falla sobresae sobre o pouco ruído existente (hai aparellos que meten algo de ruído) e deixo que a cabeza se apoie contra a man esquerda para observar unha fermosa pulseira gris sobre un nocello de muller. Esta, á súa beira, deixa amosar unha caixiña chea de bólas de moitas cores, coas que, imaxino, seguirá a formar máis pulseiras ou outros traballos manuais.

Ás tres da tarde, todo ese universo que me arrodea segue no mesmo sitio porque na cociña estou eu tan só, case en penumbra, xa que non é plan que os raios da estrela amarela fagan deste lugar un forno. Aquí, nestes momentos, estamos o silencio, Falla e máis eu. Non queremos a ninguén máis. Tampouco queremos que ninguén rompa ou manipule a distribución dos obxectos. Para evitar o ruído. Para non alterar o sistema. Para non prexudicar á vista. Non hai como a rutina, como o silencio, como este universo sosegado e silandeiro.

Finca Fierro. Barbadás. Luns, 19 de agosto de 2024

MÁIS FÚTBOL, POR FAVOR

Estou como quero. Remataron os Xogos Olímpicos e empezou, inmediatamente, o fútbol, a Liga. Sobre os Xogos Olímpicos... ir a eles xa é o máximo, pero, estando, hai que trunfar, senón case é coma se non se fora. Eu creo que, incluso os que acadan as medallas de prata e de bronce, saen algo así coma derrotados. Nos Xogos, quéirase que non, tan só conta a medalla de ouro; o cénit, a cima de calquera atleta, de calquera deportista.

España, nese caso das medallas, e nos demais casos, entendo que fracasou. Todo o que sexa baixar das 22 de Barcelona é un fracaso. Se se alcanzaron esas 22 foi porque se puido. E o obxectivo de calquera persoa, e en calquera actividade, é sempre o de superarse. Todo o que non sexa isto, é un fracaso. En Barcelona 92 acadáronse 13 de ouro. Agora só 5. A diferenza é brutal. Todo isto demostra tamén que, ó deporte, hai que axudalo. Con axudas hai máis recursos, máis actividades, máis dedicación.

Si, fálase moito dos chamados “tiros ó pau”, ou sexa, daqueles que quedaron de cuartos por culpa dunhas décimas, dunhas centésimas, dun gol, dun golpe. Pero a filosofía da vida (ou Hamlet) sempre nos dixo que as cousas son ou non son. E esas décimas ou centésimas acadáronas outros mellores e non hai volta de folla. Resumindo, que moita alegría, moita emoción en algunhas medallas, pero tamén moita decepción naquelas que se intuía que podían ser. Non foron. Xa está. Punto.

Alegría a de hoxe, que xa empezou a Liga e que, para máis aquel, o Celtiña empezouna ganando. Por fin! A ver se este ano non pasamos as apuradas dos últimos. Alegría futbolística para os merengues. Eu mesmo recoñezo que, co cadro de xogadores que ten debería ganar a Liga xa nas festas de Nadal. Non obstante, están a queixarse xa dos presuntos 72 partidos que xogarían se chegan á fin de todas as competición. As queixas esas son moi fáciles de evitar: deixarse eliminar e xa non se esgotan tanto. Pobriños.

72 partidos en once meses. Un ou, como moito, dous adestramentos en días quizais alternativos; cando o obreiro, o labrego, o da hostalaría, o peón de albanel e un longo etcétera botan horas e horas diarias por saldos de miseria. Hai queixas que rebentan, que merecen unhas labazadas e que van en contra mesmo do seu propio benestar, pois imaxino que, coma min, pensarán moitos e, claro, ante isto, a afección ó fútbol non pode ser a que era. Porén, e imitando a Aute: fútbol, fútbol, fútbol, máis fútbol, por favor.

Finca Fierro. Barbadás. Sábado, 17 de agosto de 2024

QUEN VAI, QUEN VÉN

Para saber quen vai, quen vén (ou quen vén e vai) hai que axexar o horizonte. Non me importa facelo. Xa estou niso. E vexo como unha moza aparca un coche negro, mentres dous ou tres de diversas cores pasan veloces pola rúa. Vexo como me traen o café e me demoro uns segundos en preparalo, mentres todo o meu corpo empeza a soltar pingas de suor con certa anormalidade. Non adoito suar tanto. E menos cando, na cafetaría, hai aire acondicionado.

Ás veces súo de angustia, pero nada me angustia. Acostumo suar algo (só algo; non son de moito suar) cando fago algún esforzo moi físico, mais tan só estou escribindo. Súo cando certos pensamentos se me acumulan, se me amorean e non sei moi ben como clasificalos ou distribuílos ou espallalos ou como resolvelos.

Vai unha pomba peteirando por debaixo das mesas e vén un cliente con ansias dunha auga fresca. Vai outro cliente con dirección ó bochorno, ó requeimón e vén unha moto facendo ruído. E como diría Andrés do Barro: “vai, vén, vai e vén do dereito e do revés”. Ir e vir, tornar e volver era a ladaíña que usaba sempre miña nai cando nos queixabamos de que os regos das fincas que estabamos cavando non remataban nunca. “Veña, que só queda ir, vir, tornar e volver”. Ante isto, a verdade era que lle dabamos con ansia para rematar axiña.

Vai a luz da habitación disipándose, esvaecendo para que a intimidade sexa máis íntima, máis agarimosa e para que as neuronas se inchen ata rebentar de desexo. E vén os trapos de farrapeira para que cosan, remenden, enguedellen, aten, xunten, apeguen dous corpos que simulan un, mentres os berros calados ou os silencios sonoros estoupan de gozo ata quedar esgotados. Quen vai?: A esperanza. Quen vén?: A realidade.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Venres, 16 de agosto de 2024

A ARAÑEIRA DA MIÑA ESPERANZA

Escribo poesía cando non me apetece cantar. Cando canto bailo sobre unha arañeira durante quince minutos xustos. E non son un elefante. Son pouquiña cousa, pouco máis máis de cinco arrobas e algo. Aínda así son un home feito e dereito que respondo ó nome de Roque Sanguñedo Salgueiros.

De cando en vez deixo caer pingas de orballo sobre un caderno cuadriculado que, iso si, mollan o papel. É igual; eu enténdome ben. Ós cachos tamén asubío ó estilo Morricone e canto temas de Elvis Presley mentres bailo sobre a arañeira do principio.

Sei finxir que o universo cae sobre min e que as estrelas brillan incluso detrás das nubes negras. Agora, cada quen que pense o que queira. A min chégame con completar un poema de tan só tres versos. Para que vou escribir un soneto? Se mesmo no primeiro verso soltei xa todo o sentimento que levo dentro. E canto coma un xílgaro desde a gaiola colgada da trabe da esperanza. E bailo coma un bolboreta ou papoia pendurada desde a flor amarela dunha toxeira.

Nacín pola beira esquerda do río Arnoia cando pasa por Baños de Molgas. O seu leito pasa por varios lugares máis, pero a min só me interesan os da miña infancia. Porque fun neno nos tempos aqueles nos que, a neve, facía desbordar o río e, a seca, facía secalo. Todo moi simple, todo moi sinxelo. Era a lei da natureza. Agora tan só contemplo as súas augas mansas e, ós cachos, bambeo ou abaneo sobre a arañeira da miña esperanza.

A miña esperanza é moita, principalmente cando sei que unha cousa leva á outra e que todo queda despois escrito nos versos do poema, no tempo da nostalxia e nos latexos da señardade.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Venres, 16 de agosto de 2024

MATEMÁTICAS BÉLICAS

Ulín o ambiente e souben que a composición química dunha bomba era o medo multiplicado por un berro e dando como resultado un inferno. Así de simple e de sinxelo. De simple, non; houbo que facer unha operación para, ó final, si, quedar nun exterminio, nunha aniquilación, nun xenocidio. Iso sendo tan só unha bomba. Se seguimos coas matemáticas bélicas, o resultado máis que doer, manca; máis que mancar, aterra, aterroriza; e máis que aterrorizar, esnafra, escacha, rebenta.

As matemáticas bélicas nunca teñen razón de ser, pero son; nunca teñen xustificación, pero aí están... unha e outra vez, unha e outra vez, unha e cen veces máis. E na aritmética está o número de explosións, de berros, de bágoas e de mortos; de desgrazas, de nais sen fillos e de fillos sen pais.

Malditas sexan as bombas que caen, as bombas que estoupan, as bombas que se fan. E malditos sexan os que dan a orde de deixalas caer, de lanzalas, de guindalas. Malditos tamén os que as deixan caer, os que as lanzan. Ningunha bandeira, ningunha fronteira, ningún patriotismo xustifica o caos, o pánico, a dor, os berros, as bágoas, o medo, o medo, o medo... e o silencio coa súa soidade. E a soidade abrollando por entre os ladrillos rotos, por entre os bloques de cemento desfeitos, por entre os cascallos que xa nin alcanzan o cualificativo de cascallos. E a dor empreñada co medo, con moito e máis medo. E ó medo sumámoslle a impotencia. E á impotencia restámoslle a imposibilidade. E a imposibilidade dividímola pola miseria, pola penuria, polos desprazamentos; quedando de resultado a nada, o baleiro, a apocalipse. Putas matemáticas bélicas!

Ulín o ambiente despois da catástrofe e foi entón cando a conciencia furgou por entre a inutilidade dos actos bélicos e por entre berros que quedaron, de golpe, mudos e por entre os saloucos que, agora si, mancan, doen para rematar nun por que? Nun simple e sinxelo por que?

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Mércores, 14 de agosto de 2024

SALTOS

Tensei os músculos e saltei. Saltei sobre a memoria dun piollo e, no aire, xa vin que a tiña baleira. A verdade é que, a capacidade, élle pouca. Saltei sobre unha cama desfeita que, tamén, estaba baleira. Que pena.

Hai saltos nos que se cruzan os erros cos acertos e as ansias coa calma, coa pachorra, co acougo, co silencio. Hai saltos con moita altura e saltos que quedan engarrados, enganchados en farracas ou faldriqueiras a medio facer. Saltos sobre toxeiras e silveiras, sobre novelas baratas e fochancas. Saltos sobre o entendemento difícil de entender e sobre sentimentos que van máis alá dos confíns do universo. Saltos a medio camiño e saltos longos.

En cada salto tenso os músculos de tal forma que teño medo a que estralen e que os versos desfagan o poema, ou que, no medio do salto, me esnafre contra o valado, contra o muro, o obstáculo, o atranco. Mellor sosegar un pouco e deixar que os músculos se acomoden, se adapten para un novo salto, para os seguintes saltos.

Xa descansado, volvo saltar sobre a conciencia que non teño, sobre o desexo que manca, sobre a ignorancia que doe, sobre a esperanza que espera, sobre o soño que non se fai real, sobre as guerras que non acaban, sobre os latexos que laceran, sobre a paz que é unha quimera, sobre a Perla Negra que navega e sobre o reflexo dun espello que marea.

Tensei os músculos e saltei. Para dar saltos de alegría, e de morriña, e de ansiedade, e sobre os berros que rachan o silencio, e sobre o silencio que me deixa baleiro. Canso de saltar... acougo.

Café Chechu. O Vinteún (Ourense). Mércores, 14 de agosto de 2024

RESUCITANDO DE ENTRE OS VIVOS

Resucitei de entre os vivos... porque seica estaba morto. Alguén me matou dun suspiro. Alguén confundiu os termos, ou os nomes, ou as ansias, ou as présas. E soltou a noticia, a bomba. O de bomba quizais non proceda; polo menos para aqueles que desexen o meu pasamento. Porque os hai. Sei que os hai. Porén, segundo me mataron nun suspiro, resucitei nun alustro.

E como alustro, brillo con forza e percorro todos os ceos da miña existencia. Latexo, quizais, co vento ferido; pero respiro, seguro, tras o ritmo dun asubío. Son coma un fío, coma un trapo de farrapeira que tece un bolso, ou unha pulseira, ou calquera tea. Entre puntada e puntada hai unha palpitación de ansiedade, un recanto da memoria, un curruncho de esperanza. En cada trapo de farrapeira asenta un soño que se ata, que se xungue, que se tece coa aspiración dun desexo.

San e salvo furgo por entre os seres que se moven ó seu compás. Eu buligo ó meu e, como formiga (ruín, si) que son, sigo construíndo un formigueiro cheo de idas e voltas, de berros e silencios, de cancións e poemas, de vilas e aldeas. Un formigueiro cheo de pulsos, de devezos, de ambición, de aguante, de resignación, de ímpeto, de perfumes que cheiran ben, de flores amarelas que escintilan, de silencios que o din todo, de berros que non aclaran nada e de saúde coa que tirar para adiante.

Tiro cara á adiante neste mundo dos vivos, porque a miña resurrección, en principio, abrollou de entre os presuntos mortos. Non son tan fácil de eliminar. Nin tan sequera naqueles pesadelos imaxinados ou desexados. Os meus soños van máis alá dunha angustia mortal.

Cafetaría Alumbre. A Valenzá. Luns, 12 de agosto de 2024